Choroby psychosomatyczne - określenie na choroby somatyczne (fizyczne), w których powstaniu biorą istotny udział czynniki psychologiczne (głównie emocjonalne).
Określenie psychosomatyczny wprowadził niemiecki psychiatra - Heinroth w 1818 roku.
Emocje przyczyniające się do powstania chorób psychosomatycznych to: sytuacje konfliktowe, frustracje czy gniew, zwłaszcza jeśli są tłumione i przeżywane wielokrotnie.
Amerykański psychiatra i psychoanalityk Franz Aleksander twierdził, że problemy fizyczne są następstwem zdarzeń wywołujących emocje. Uważa się go, za jednego ze współtwórców medycyny psychosomatycznej. Uważał on, że teoretycznie każda choroba jest psychosomatyczna, przy czym zaznaczał, że każda z chorób psychosomatycznych może mieć inne czynniki przyczynowe je wyzwalające.
Do typowych chorób psychosomatycznych zalicza się:
astma oskrzelowa
choroba niedokrwienna serca
choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
cukrzyca
nadciśnienie tętnicze
nadczynność tarczycy
niektóre choroby skóry
niektóre postacie otyłości
zapalenie jelita grubego
W powstawaniu wszystkich zaburzeń zdrowia, obok czynników biofizycznych biorą udział czynniki psychospołeczne.
Nie ma podstaw do uznania, że zaburzenia somatyczne w tych chorobach są wywoływane jedynie zaistnieniem specyficznych okoliczności, takich jak przeżycia konfliktowe lub szczególne cechy osobowości, podobnie jak nie ma podstaw do uznania że narażenie na czynniki biologiczne takie jak wirusy czy bakterie będzie wywoływało daną chorobę zakaźną. Wszelki redukcjonizm w kierunku jednoprzyczynowości chorób jest złudny i dlatego od dawna stosowane są teorie polietiologiczne