Rodzice - dzieci, refleksje nad wychowaniem.
„TWOJE DZIECI NIE SĄ TWOIMI DZIEĆMI.
PRZECHODZĄ JEDYNIE PRZEZ CIEBIE, ALE NIE POCHODZĄ OD CIEBIE
I CHOCIAŻ SĄ Z TOBĄ, TO DO CIEBIE NIE NALEŻĄ.
MOŻESZ DAĆ IM SWĄ MIŁOŚĆ, ALE NIE MYŚLI,
BO MAJĄ SWOJE WŁASNE.
MOŻESZ DAĆ SCHRONIENIE ICH CIAŁOM, ALE NIE DUSZOM, PONIEWAŻ ICH DUSZE NALEŻĄ DO PRZYSZŁOŚCI, KTÓREJ NIE MOŻESZ ZOBACZYĆ NAWET WE ŚNIE”
/Kahlil Gibran/.
Rodzice w większości starają się zapewnić swoim dzieciom wszystko to, czego im samym brakowało, podświadomie spodziewając się, iż dziecko zrealizuje w takich warunkach ich własne niespełnione ambicje i pragnienia. Kierując się jednak zdrowym rozsądkiem trzeba oprzeć się pokusie kształtowania dzieci na swój obraz i podobieństwo. Być może takie zapanowanie nad własnymi odruchami stanowi podstawowy warunek dobrego rodzicielstwa.
Pojęcie rodzicielstwa dotyczy umiejętności wprowadzania dziecka
w świat dorosłych, a więc takiego przygotowania młodego człowieka by miał on poczucie własnej indywidualności, wyjątkowości, by potrafił wyrazić własną niepowtarzalność, osobowość. Trzeba zaszczepić w dziecku poczucie własnej wartości, szacunku do siebie samego, rozbudzić świadomość jego potrzeb
i ambicji wskazać możliwości ich rozwoju, ale również pomóc
w rozpoznawaniu braków i trzeźwej samoocenie. Wszystko to jest podstawą do znalezienia odpowiednich międzyludzkich relacji w dorosłym życiu. Dobre rodzicielstwo zapewnia dziecku fizyczne bezpieczeństwo i zdrowie, a także rozwój emocjonalny, umysłowy i duchowy.
Rodzice muszą sami znaleźć rozwiązania, które sprawdzą się w ich indywidualnej sytuacji. Musza ufać swojemu dziecku i zdobyć jego zaufanie. Do największych dylematów należy odpowiedź na pytanie, w jakim stopniu powinno się kontrolować swoje dziecko a w jakim pozostawić mu swobodę. Traktowanie dziecka jako odrębnej, indywidualnej jednostki umożliwi kształtowanie właściwego z nim kontaktu. Będzie to podejście „ ku dziecku” nastawione na jego rzeczywiste potrzeby. Podejście oparte na pewnej wewnętrznej autonomii: nie władcze czy dyrygujące, ale też nie uległe czy bierne. Podejście będące oparciem dla dziecka a więc w miarę stanowcze, stałe, konsekwentne. Dziecko z postawy rodziców wynosi pewność, że jest akceptowane. Rodzic współpracuje z dzieckiem, daje mu właściwą dla jego wieku rozumną swobodę. Uznaje prawa dziecka w rodzinie bez przeceniania ich, ale też i bez niedoceniania jego roli.
Postawy rodzicielskie sprzyjają powstaniu pewnych cech osobowości dziecka. Nie każdy stosunek rodziców do dziecka jest wartościowy i korzystny dla jego rozwoju. Różne postawy rodzicielskie wobec dziecka powodują określone formy jego zachowań, co owocuje konkretnymi cechami osobowości dziecka, a później człowieka dorosłego. Całym swym życiem i zachowaniem rodzice uczą tego, co stanowi ich system wartości niezależnie od tego czy mają świadomość wychowania czy też nie.
Samo wychowanie dokonuje się w określonych sytuacjach:
Po pierwsze są to sytuacje, w których powtarzają się pewne elementy, co prowadzi do wyrobienia nawyków i przyzwyczajeń. Dotyczy to sfery nawyków porządkowych, ale również i zachowania się w stosunku do innych ludzi.
Po drugie, sytuacje nieprzewidziane dające możliwość wyboru i co za tym idzie uświadomienia mu, że wybory pociągają za sobą konsekwencje, które dotykają każdego.
Sytuacje te mają olbrzymi wpływ na kształtowanie się świadomości moralnej
i społecznej. Rodzice muszą zadbać o to by miedzy wymaganiami dotyczącymi podporządkowania się a sytuacjami samodzielności istniała zdrowa równowaga. To tutaj uczy się dziecko kultury bycia i tolerancji, uczy się rozumienia ludzi
i ich prawa do odmienności przeżyć. Tutaj wskazuje się granice, których żaden człowiek przekraczać nie powinien pod groźbą utraty szacunku i godności.
Współcześni rodzice mają wiele problemów, i chociaż to na nich spoczywa obowiązek dbania o dzieci, odpowiedzialność za to, na jakich ludzi wyrosną spoczywa również na innych.
Zwracanie się o radę nie jest oznaką słabości, lecz dowodem rozsądku. Psycholog, pedagog a wreszcie nauczyciel są w stanie obiektywnie analizować problemy i właśnie ten obiektywizm pozwala dostrzec rozwiązania niemożliwe bez kompromisu.
Opracowała:
mgr Laura Kania
Przedszkole Miejskie Nr: 62 w Bytomiu
Literatura:
Rozmowy z rodzicami, J. Dobson,
Wychowanie bez porażek, T. Gordon, PAX
Podstawy pedagogiki przedszkolnej, red. M. Kwiatkowska,WSiP
Funkcje pedagogiki społecznej, Kamińki, PWN,
O współżyciu w rodzinie, J. Maciaszkowa, PWN,
Studium wiedzy o dziecku i rodzinie, A Majewska, , PWN
Problemy osobowości i motywacji w psychologii, J. Reykowski, PWN