Akcent w języku łacińskim:

W łacinie występował akcent toniczny (sylaby akcentowane były wymawiane wyższym tonem i dłużej niż nie akcentowane). Obecnie w Polsce stosuje się akcent dynamiczny (sylaby akcentowane są wymawiane silniej).

W języku łacińskim akcent pada na przedostatnią sylabę. W wyrazach dwusylabowych - zawsze. W wyrazach składających się z trzech lub więcej sylab akcent pada na przedostatnią, gdy jest ona długa, gdy jest krótka - akcent przesuwa się na trzecią od końca: głoski długie oznacza się kreską (np. ē) a krótkie łukiem nad samogłoską (np. ĕ)

Wyrazy dwusylabowe:

↓				↓
―――				

flē re flĕ o

Wyrazy trzysylabowe i dłuższe

	↓				↓
	―――					

mul cē re mul cĕ o

Sylaba jest długa:

• 
  z natury - gdy jej ośrodkiem jest samogłoska długa z natury np. pār lub dyftong (dwugłoska) āēs

• z pozycji - gdy po samogłosce będącej ośrodkiem sylaby występuje grupa spółgłosek (także zbitki: z oraz x), np. vācca, mālleus, ēmplāstrum

V+CC → VCC

gdzie: V = vocalis (samogłoska)

C = consonans (spółgłoska)

Uwaga: iloczas z pozycji decyduje o iloczasie całej sylaby („przeważa” nad iloczasem naturalnym głoski):

np. mūl - cĕō (ŭ + lc → ū), mimo że głoska ŭ w pierwszej sylabie krótka z natury - mŭl-cĕō

Długie są zawsze:

- dyftongi:

cāūda

cōēptum

āūrum

sēū

- przyrostki:

-ūrus, -ūra, -ūrum

-ālis, -āle

-āris, -āre

-īvus, -īva, -īvum

-ātus, -āta, -ātum

-ētus, -ēta, -ētum

Uwaga:

W prozie wzdłużenie krótkiej samogłoski nie następuje przed grupą spółgłosek utworzonych przez zwartą i płynną (muta cum liquida):

zwarte d t b p k g

+

płynne l r

vértĕbra, árbĭtror, pálpĕbra, centímĕtrum

Sylaba jest krótka:

• z natury - gdy jej ośrodkiem jest samogłoska krótka z natury np. ŭtĕr

• z pozycji - gdy po samogłosce będącej ośrodkiem sylaby występuje druga samogłoska np. flēre ale flĕo (ē + o = ĕ) lub h + samogłoska np. vĕhiculum

V + V → VV

Krótkie są:

- przyrostki:

-(c)ŭlus, -(c)ŭla, -(c)ŭlum

-ĭcus, -ĭca, -ĭcum

-ŏlus, -ŏla, -ŏlum

Naturalny iloczas głosek w rdzeniu wyrazów podaje słownik, w końcówkach - gramatyki j. łacińskiego.





---