Urazy zębowo-zębodołowe

Rodzaje urazów zębów:

• zwichnięcia

• złamania

• wybicia

• Urazy zębów obserwuje się w każdym wieku, najczęściej jednak u dzieci 7-9 letnich, ze względu na dużą aktywność ruchową i mniejszy nadzór dorosłych.

Przyczyny urazów u dorosłych:

• bezpośredni uraz mechaniczny

• przeniesiony uraz mechaniczny np. uderzenie w podbródek

• czynniki jatrogenne (podczas zabiegów chirurgicznych w jamie ustnej)

Przyczyny urazów u dzieci:

• upadki na twarde podłoże np. z huśtawki

Przyczyny urazów u starszych dzieci:

• wypadki komunikacyjne

• wszelkiego rodzaju gry sportowe

• Narażenie zębów na uraz jest tym większe im bardziej są wysunięte do przodu.

Diagnostyka i badanie kliniczne:

• zewnętrzne urazy tkanek miękkich

• wewnątrz ustne urazy tkanek miękkich

• ocena złamań szczęk i wyrostków zębodołowych

• badanie koron i wypadniętych wypełnień

• przemieszczenia zębów

• ruchomość zębów

• opukiwanie zębów

• badanie miazgi

Diagnostyka i badanie radiologiczne:

• złamania korzeni zębów

• stopień wtłoczenia lub wybicia

• istniejące wcześniej zmiany okołowierzchołkowe

• stopień rozwoju korzenia

• wielkość komory miazgi i kanału zębowego

• złamanie kości szczęki

• fragmenty zębów lub innych ciał obcych w tkankach miękkich

Podział zwichnięć zębów:

• zwichnięcia bez przemieszczenia - nadmiernie ruchomy ale ustawiony

• zwichnięcia z przemieszczeniem - wysunięty lub wtłoczony do zębodołu, wychylony np. dojęzykowo

• całkowite zwichnięcie zęba - wyważony ale utrzymuje się

• wybicie z zębodołu - zębodół pusty, ząb poza jamą ustną

Podział złamań zębów:

• W obrębie korony:

• pęknięcie szkliwa

• odłamanie szkliwa bez uszkodzenia zębiny

• złamanie korony zęba w obrębie zębiny

• złamanie korony zęba z obnażeniem miazgi

• złamanie korony zęba z uszkodzeniem miazgi

• złamanie korony zęba w obrębie szyjki zęba

• wzdłuż długiej osi zęba

Złamania zęba w obrębie korzenia:

• Poprzeczne:

• w 1/3 przywierzchołkowej części korzenia

• w połowie długości korzenia

• w 1/3 przykoronowej części korzenia

• Skośne

• w przywierzchołkowej części korzenia

• w przykoronowej części korzenia

• Czyste postaci złamań są rzadkie, najczęściej mamy do czynienia z kilkoma uszkodzeniami równocześnie, łącznie ze złamaniem szczęki bądź żuchwy.

Leczenie zwichnięć i złamań zębów mlecznych

Rozbieżność poglądów na temat leczenia - zdania podzielone:

• usuwanie

• unieruchamianie

Leczenie w przypadku wbicia:

• nie ingerować - większość

• inni twierdzą iż rozrywają one zębodoły i należy je usuwać.

• Jeśli występują wątpliwości czy ząb jest wbity czy złamany to należy wykonać zdjęcie RTG, lub porównać wygląd korony z zębami sąsiadującymi lub z drugą stroną.

• Leczenie przez unieruchomienie za pomocą szyny akrylowej lub nazębnej drucianej (zwichnięcia lub złamania wewnątrz zębodołowe).

• Zęby wbite powinny być pozostawione po 2-3 dniach wracają do swojej pozycji.

Powikłania:

• zaburzenia rozwoju zębów stałych

• hipoplazja szkliwa

• zniekształcenia korony lub korzenia

• metaplazja komórek miazgi

• obliteracja komory lub kanału

• przedwczesna lub opóźniona mineralizacja części wierzchołkowej korzenia

• opóźnione wyrzynanie

• nieprawidłowe ustawienie w łuku zębowym

• Leczenie złamań i zwichnięć zębów stałych

• ma na celu zachowanie żywotności zęba, nie usuwać zbyt pochopnie zwichniętych zębów

• prawidłowy dalszy rozwój zęba

• nie leczone prowadzi do przeszkód w rozwoju narządu żucia

• Większość twierdzi iż miazgę należy pozostawić, umieścić ząb w zębodole i unieruchomić. Nawet wybity ząb należy przemyć solą fizjologiczną i wprowadzić ponownie bez opracowania i czekać na wygojenie.

Unieruchomienie:

• szyny druciane umocowane stalowym drutem 0,4-0,5 mm

• szyny ligaturowe

• szyny akrylowe

• wiązania nazębne

• płytki nazębne

• Czas unieruchomienia zwichniętych zębów wynosi 2-4 tygodni.

Złamania zębów w obrębie korony:

• w obrębie samego szkliwa

• w obrębie zębiny bez obnażenia miazgi

• w obnażeniem miazgi

• wewnątrz zębodołowe złamania zębów

• z przemieszczeniem

• bez przemieszczenia

Leczenie zależy od wyniku badania radiologicznego:

wielkość szczeliny, lokalizacja, kierunek

Rokowanie zależy od:

• czasu podjęcia leczenia, przebiegu złamania, kierunku złamania, szerokości szczeliny, wieku pacjenta i stanu jego uzębienia.

• Wewnątrz-zębodołowe złamania zębów

• z przemieszczeniem lub bez przemieszczenia

Żywotność miazgi zależy od:

• szerokości szczeliny, możliwości zakażenia (im bliżej wierzchołka tym lepiej)

• Dużą rolę w gojeniu odgrywa nazębna - (metaplazja, wytwarza wiązki włókien więzadłowych, odkłada nowe warstwy cementu i tkanki kostnej).

• U dzieci w części przywierzchołkowej - bez leczenia - dieta mało gryzienia dużo kalorii.

• Złamania wyższe unieruchomić.

Złamania wyrostków zębodołowych:

• zależą od siły urazu i kierunku działania siły

Leczenie:

• oczyścić ranę

• usunąć ciała obce i resztki zębów

• sprawdzić stan zębów i zębodołów

• nie nadające się do leczenia usunąć

• ze zgorzelinową miazgą usunąć

• nastawić odłam

• unieruchomić

• zaopatrzyć rany tkanek miękkich

Rokowanie:

• dobre

• błędem jest usuwanie wyrostka zębodołowego

® 2006 AŁ

4

---