GRAMATYKA OPISOWA JĘZYKA POLSKIEGO

FILOLOGIA POLSKA

Rok/semestr II/3 i 4.

Punkty ECTS: 8

Liczba godz. wykładu: 30

Liczba godz. ćwicz.: 30

Prowadzący zajęcia: prof. dr hab. Władysław Makarski

Wymagania wstępne: pozytywny stosunek studenta do przedmiotu studiów, kultura osobista

Typ przedmiotu: ćwiczenia obowiązkowe

Cele przedmiotu: ● Zapoznanie studenta z kolejnymi (po fonetyce, fonologii, słowotwórstwie) działami gramatyki współczesnego języka polskiego: fleksją oraz składnia. ● Nadrzędnym celem jest ukazanie języka jako zorganizowanej, logicznej struktury stanowiącej obraz i interpretację rzeczywistości - podstawowego narzędzia społecznej komunikacji w jej różnorakich szczegółowych funkcjach wyrastających z intelektualnych, emocjonalnych i wolitywnych predyspozycji człowieka. ● Towarzyszące cele to uczulenie studenta na traktowanie: a) każdego działu gramatyki jako nierozerwalnego ogniwa całej struktury języka, b) języka jako dobra kulturowego, które wymaga pielęgnacji i postawy szacunku, b) studiów lingwistycznych jako ogniwa zintegrowanego z nurtem studiów historycznoliterackich i teoretycznoliterackich.

Treści programowa: 1.Refleksja na temat walorów języka i językoznawstwa 2. Język a tekst. Różne aspekty analizy tekstu: historycznoliteracki, teoretycznoliteracki i lingwistyczny 3. Analiza stylistyczna wybranego tekstu literackiego 4. Semantyczne, gramatyczne i inne kryteria podziału wyrazów 5. Analiza fleksyjna wyrazów. Podstawowe pojęcia: temat, końcówka, paradygmaty fleksyjne (deklinacje i koniugacje) 6. Analiza fleksyjna wyrazów: kategoria przypadka - forma 7. Samogłoskowe i spółgłoskowe opozycje w formach fleksyjnych 8. Analiza fleksyjna wyrazów: kategorie przypadka - funkcja 9. Analiza fleksyjna wyrazów: kategoria rodzaju 10. Analiza fleksyjna wyrazów: kategorie liczby 11. Analiza fleksyjna przymiotnika i przysłówka: kategoria stopnia 12. Analiza fleksyjna czasownika i zaimka: kategoria osoby 13. Analiza fleksyjna czasownika: kategorie czasu, trybu i strony 14. Kategoria aspektu czasownika (cz. 1) 15. Kategoria aspektu czasownika (cz. 2) 16. Analiza gramatyczna i funkcjonalna przyimków: miejsca, czasu oraz innych 17. Analiza gramatyczna i funkcjonalna partykuł 18. Analiza gramatyczna i funkcjonalna spójników współrzędnych 18. Analiza gramatyczna i funkcjonalna spójników podrzędnych 19. Syntaktyczna funkcja zaimków względnych 20.Dodatkowe wyznaczniki emocjonalne w wypowiedzeniu: wykrzyknienia 21. Dodatkowe wyznaczniki intelektualne w wypowiedzeniu: oceniające i stylizanty 22. Sytuanty - szczególny rodzaj składników w wypowiedzeniu 23. Modalność - różne aspekty językowego ujmowania rzeczywistości 24. Analiza wypowiedzeń pojedynczych 25. Wykresy strukturalno-linearne wypowiedzeń pojedynczych 26. Analiza wypowiedzeń złożonych 27.Wykresy strukturalno-linearne wypowiedzeń złożonych 28. Analiza wypowiedzeń zetawionych 29.Analiza syntaktyczna fragmentów tekstów i całych tekstów. 30. Podsumowania dwurocznego studium gramatyki opisowej języka polskiego

Metody dydaktyczne: wykład z interakcją oraz ćwiczenia

Literatura (wybór): Gramatyka opisowa języka polskiego z ćwiczeniami (Fleksja i składnia), pod. Red. W. Doroszewskiego i B. Wieczorkiewicza, t. II, Warszawa 1964 P. Bąk, Gramatyka języka polskiego, Warszawa 1984 M. Jaworski, Podręczna gramatyka języka polskiego, Warszawa 1986 B. Bartol-Jarosińska, S. Dubisz, J. Podracki, J Porayski-Pomsta, E. Sękowska, Nauka o języku dla polonistów, Warszawa 1997 Granatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, pod red. R. Grzegorczykowej, R. Lakowskiego i H. Wróbla, Warszawa 1998 Z. Klemensiewicz, Zarys składni polskiej, Warszawa 1961 S. Jodłowski, Podstawy polskiej składni, Warszawa 1975

Formy oceny: oobecność, stopień aktywności na zajęciach, sprawdziany pisemne, sprawozdania z lektury oraz zajęć, egzamin ustny.

Język wykładowy: polski