Arystoteles
III w. p.n.e jest szczytowym okresem całej filozofii. Obecna filozofia żyje dobrobytem filozofii greckiej. Filozofia łączy dwie rzeczy: metodę i problem. Kładzie się nacisk na logikę która tworzą oraz na poprawne kształtowanie pojęć. Prawdę poznaje się tylko za pomocą pojęć które są ogólne. Wspólne tym filozofom są zagadnienia etyczne Platona i Arystotelesa. Łączy ich to, że zajmują się problemem Parmenidesa- ruchu, bytu, wielkości i jedności. Rozwiązują ten problem przy pomocy ontologii. Arystoteles był uczniem Platona, jedna obce mu były platońskie ambicje polityczne. Po śmierci swojego nauczyciela opuścił Ateny i był nauczycielem Aleksandra Wielkiego. Wrócił do Aten i założył szkołę Perypotetycką.
Arystotelizm - filozofia opiera się na szczegółowym badaniu przyrody, wiara w moc rozumu i logiki.
Pisma Arystotelesa dzielą się tematycznie:
Organon - to pisma, które są pismami logicznymi - kategorie
Pisma fizyczne - o niebie, powstaniu i ginięciu
Metafizyczne - występowały one po fizyce. To dział filozofii, który zajmuje się tym co nie mieści się w ramach fizyki
Etyczne - polityka, 3 księgi Etyki:
Etyka Mikomachejska
Etyka Eudemejska
Etyka Wielka - ale nie wiadomo czy jej autorem jest Arystoteles
Poetyka i Retoryka
Wpływ Arystotelesa nie jest znaczny, bo te utwory są interpretacją Platonizmu. Arystoteles jest jednak najwybitniejszym filozofem w naszym kręgu jeśli chodzi o metodę. Stworzył przystosowaną naukowo Psychologię, podstawy obserwacji, pierwszy system operacji Etyki. Jest on stwórca nauki współczesnej. Wypracował pojęcie nauki i narzuca styl nauczania. Arystoteles jest twórcą zasady „złotego środka”. Jest on filozofem, który broni praw jednostki. Ceni znaczenie rozumu, nie odrzuca zmysłów i intuicji. Arystoteles zajmował się obserwacją Boga i Robaka. Platon zawsze pociągał artystów, Arystoteles zaś naukowców. Arystotelesa od Platona różni umiar i harmonijne połączenie wchodzących w rachubę czynników. Nauka Arystotelesa zajmuje się rzeczami realnymi i daje nam teorię kategorii - kategoria tzn. orzekać to co jest orzekane o rzeczach. Kategorie są najbardziej ogólnymi nazwami a jednocześnie są kategoriami, które przysługują butowi. Arystotelesa interesuje rzeczywistość, bo twierdzi, że nauka zajmuje się rzeczami realnymi. Powstają wtedy kategorie „orzec o bycie”. Chodzi mu o posługiwanie się pojęciami. Arystoteles dzieli rzeczywistość na 10 kategorii.
Kategorii było 10 - dzielą się one na Substancję i 9 przypadłości: ilość, jakość, relacja, czas, miejsce. Przypadłości są konieczne lub niekonieczne, istotne lub nieistotne. Są one przypisywane substancji. Przypadłości nie istnieją dzięki sobie tylko dzięki substancji. Przypadłości określają jedynie atrybuty danej substancji, to właśnie atrybuty istnieją dzięki substancjom, natomiast substancje mogą istnieć same. Arystoteles interesował się zmianami. Odwoływał się do teorii aktu i możności.
Wskazuje na 4 powody zmian:
Rzecz może się zmienić co do substancji, kiedy powstaje lub ginie
Rzecz może się zmienić, co do ilości np. przez wzrost
Rzecz może się zmienić co do jakości
Rzecz może się zmienić w przestrzeni
Każda zmiana obejmuje trzy elementy: stan, w którym ta zmiana zachodzi, przedmiot którego ta zmiana dotyczy. Każda zmiana musi być wytłumaczona przez 4 przyczyny:
Cel
Motor
Materię
Formę
Przy relacji substancji do przypadłości można przyrównać jak akt do możności.
Koncepcja aktu i możności:
W każdym przedmiocie możemy wykryć dwa składniki wzajemnie się uzupełniające:
I - ten który nadaje treść i określoność- akt albo forma
II - to ten, który odgrywa rolę materii czyli tworzenia czegoś nieokreślonego bądź też ....., ten nazywa się materią lub możnością.
W/w teoria służy do rozwiązania problemu Parmenidesa, problemu jednostki i wielkości. Elementem, który daje jedność w wielkości i całości w zmianie jest forma. Elementem wielkości i zmiany jest materia. Arystoteles jest przekonany, że zmiana to przejście z jednego aktu do drugiego tej samej materii.
Analizując każdy przedmiot dochodzi się do wniosku, że zawiera szereg form częściowych. Chciał on znaleźć materię I - jest ona nieokreślonym podkładem całej rzeczywistości. Jest ona czystą możnością i jest pojęciem abstrakcyjnym. Problem Parmenidesa jest rozwiązany przez tę koncepcję. Element który jest stały w zmienności i jedności w wielkości - jest forma. Elementem wielkości i ruchu jest materia. Materia podlega formie, zaś sam ruch zmianie, nie jest niczym innym jak przechodzeniem z jednego aktu do drugiego - tym jest właśnie zmiana dla Arystotelesa. Wielkość jest rozbiciem formy na więcej niż jedna materię.
Arystoteles stworzył koncepcje polityki. Człowiek jest istotą społeczną, jest zwierzęciem społecznym. Państwa nie należy przestrzegać jako zbioru różnych elementów jest ono tworem jakie powstało dla dobra społecznego. Powiada, że nie ma ustroju idealnego. Wyróżnia się 2 rodzaje ustroju:
Dobre; monarchia, arystokracja,
Złe; tyrania, oligarchia
Dobre są lepsze, bo rządzący dba o dobro całości natomiast złe charakteryzują się tym, że władca dba tylko o siebie.
Definicja prawdy Arystotelesa: powiedzieć o czymś, że jest prawdą a opowiedzenie o czymś co nie jest, że jest fałszem.
1
2