Pojęcia

Elektrofil - drobina z niedoborem (może być tylko lokalnym) elektronów, najczęściej kation lub silnie polarna cząsteczka, która w reakcjach substytucji i addycji jest akceptorem elektronów (czyli pobiera elektrony od innych drobin). Np.

Nukleofil - drobina z nadmiarem(może być tylko lokalnym) elektronów, najczęściej anion lub silnie polarna cząsteczka, która w reakcjach substytucji i addycji jest donorem elektronów (czyli oddaje elektrony innym drobinom).np. -CN^- , -OH^-

Rodnik - atom lub grupa atomów zawierająca niesparowany elektron. (może zawierać dwa niesparowane elektrony - mamy wtedy do czynienia z dwurodnikiem). Są niebywale reaktywne (poza nielicznymi wyjątkami), tym samym nietrwałe. Łatwo ulegają przegrupowaniu do trwalszej formy (w alkanach najtrwalsze są rodniki III-rzędowe, najmniej trwałe I-rzędowe).

Karbokation - jon powstały związku organicznego, posiadający ładunek dodatni przy atomie węgla. Trwałość rośnie wraz z rzędowością karbokationu.

Reakcja substytucji - reakcja podstawienia atomu lub grupy atomów za atom lub grupę atomów w cząsteczce. Czynnikiem atakującym może być elektrofil (substytucja elektrofilowa, np. nitrowanie benzenu), nukleofil (substytucja nukleofilowa np. reakcja halogenków alkilów z wodą) lub rodnik (s. rodnikowa, np. chlorowania alkanów w obecności światła).

S. nukleofilowa może zachodzić wg jednego z dwóch mechanizmów:

S_N1 - reakcja jednocząsteczkowa, np. hydroliza III-rzędowych halogenków alkilów; produktem jest racemat

S_N2 - reakcja dwucząsteczkowa np. hydroliza pierwszorzędowych halogenków alkilów; następuje inwersja konfiguracji;

Reakcja addycji - reakcja chemiczna
polegająca na przyłączeniu się drobiny do wiązania wielokrotnego innej drobiny; w zależności od czynnika atakującego mamy: a. elektrofilową (np. przyłączenie fluorowcowodoru do alkenu), nukleofilową (np. przyłączanie cyjanowodoru do aldehydu) lub rodnikową (np. polimeryzacja wolnorodnikowa - zachodzi w obecności nadtlenków, w temp. Ok. 200^oC i przy wysokim ciśnieniu)

---