SEPARACJA SKOORDYNOWANA
(WZORZEC NIEMIECKI)
podstawy:
- idee eklezjalne w Kościołach protestanckich (synodalność)
- zmiana ustroju politycznego z monarchii na republikę
- wpływ ideologii liberalnych
- konieczność rewizji podstaw jurysdykcjonizmu
1919, VIII 11 - Konstytucja Weimarska. Art. 137 § 1: „Nie ma Kościoła oficjalnego”:
- zabroniono tworzenia oficjalnego Kościoła ewangelickiego
- Państwo zrzeka się jurysdykcji nad Kościołem
- Wszystkie Kościoły i wspólnoty światopoglądowe - status korporacji prawa publicznego
Art. 136: - obywatele mają zagwarantowane wolność religijną w wymiarze indywidualnym.
Konsekwencja rozwiązań konstytucyjnych:
każdy Kościół - podmiot autonomiczny, ma swobodę decydowania o swojej działalności na terenie państwa, sam tworzy prawo wewnętrzne
sprawy wspólne (Państwa i Kościoła) - rozstrzygane w drodze negocjacji i układów dwustronnych
korporacje prawa publicznego mają „zespół przywilejów” do egzekwowania np. podatków od swoich wiernych poprzez instytucje państwowe
Art. 10 § 1 i art. 12 Konstytucji gwarantował landom władzę ustawodawczą w sprawach Kościołów, w zakresie ustalania ich statusu.
Przykłady:
- ustawy jednostronne: 1924 - Wirtembergia i Prusy, 1926 - Bawaria i Saksonia
- Konkordaty z władzami poszczególnych landów (głównie protestanckich), ale np. 1924 z Bawarią
1949, V 23 - Ustawa fundamentalna Republiki Federalnej Niemiec (art. 140) podtrzymuje ustawodawstwo wyznaniowe konstytucji Republiki Weimarskiej:
- Kościoły - status stowarzyszeń życia publicznego - sprawy wspólne są regulowane w konstytucjach poszczególnych landów na zasadzie partnerstwa
- wspólna koordynacja zadań dla dobra wspólnego (publicznego)
- konstytucyjne gwarancje wolności religijnej w wymiarze indywidualnym (art. 4- wolność wyznania, sumienia oraz wolność przekonań religijnych i światopoglądowych jest nienaruszalna
- zapewnia się swobodę wykonywania praktyk religijnych
- nikt nie może być wbrew swemu sumieniu zmuszony do służby wojskowej z bronią w ręku
- nauka religii jest w szkołach publicznych, z wyjątkiem szkół bezwyznaniowych, normalnym przedmiotem nauczania
- uprawnieni do wychowania (dzieci) mają prawo decydowania o uczestniczeniu dziecka w nauce religii (art. 7 ust. 2).