Nadczynność tarczycy, hipertyreoza (łac. hyperthyreosis lub hyperthyreoidismus) - to stan chorobowy powstały wskutek nadmiernej produkcji hormonów tarczycy.

Rodzaje nadczynności tarczycy

Choroba Graves-Basedowa

Choroba z grupy chorób autoimmunologiczbych. Organizm zaczyna produkować immunoglobuliny z klasy IgG, pobudzające tarczycę do produkcji hormonów tarczycy - tyroksyny i trójjodotyroniny, które naśladując fizjologiczne działanie TSH powodują ich nadprodukcję i całość objawów klinicznych. Cechami charakterystycznymi towarzyszącymi chorobie jest obecność wola miąższowego i zmiany oczne tzw.oftalmopatia.

Wole guzkowe toksyczne

Spowodowane są powstaniem w miąższu tarczycy guzka lub guzków, które produkują hormony tarczycy, jednakże są autonomiczne czyli nie podlegają fizjologicznej kontroli sprzężenia zwrotnego zależnego od TSH. Guzki prawie zawsze są łagodne, jednakże w wyniku długotrwałego przebiegu mogą ulec przemianie złośliwej. Nigdy nie występują zmiany oczne pod postacią oftalmopatii.

Inne rzadkie przyczyny

• nadczynność w przebiegu wole Hashimoto

• guzy przysadki mózgowej wydzielające TSH

• guzy trofoblastu

• nadczynność tarczycy spowodowana spożywaniem

• nadmiernych ilości jodu

• hormonów tarczycy

Objawy chorobowe

Są różnorakie i mogą przyjmować poniższą postać jako izolowany objaw, bądź grupa objawów:

• wzmożona pobudliwość nerwowa

• zwiększona potliwość

• nietolerancja gorąca

• kołatania serca i tachykardia

• duszność

• uczucie osłabienia

• utrata masy ciała

• wzmożony apetyt

• drżenie rąk

• ciepła i wilgotna skóra

• powiększenie tarczycy (wole tarczycy)

• u dzieci - przyspieszenie wzrostu

Diagnostyka

• obniżenie poziomu TSH

• zwiększenie poziomu T3 i T4

• badanie palpacyjne

• scyntygrafia tarczycy z oznaczeniem wychwytu jodu radioaktywnego

• USG tarczycy celem określenia wielkości i struktury narządu

Leczenie

Ma na celu doprowadzenie, a następnie utrzymania prawidłowych wartości hormonów tarczycy (eutyreozy). W zależności od sytuacji, ale również w przypadku niepowodzenia danej metody, można stosować:

• tyreostatyki, początkowo stosowane w dużych dawkach, następnie w dawkach podtrzymujących

• propylotiouracyl

• metizol

• leczenie jodem radioaktywnym (izotop ^131>J)

• leczenie chirurgiczne: częściowe usunięcie tarczycy (subtotalna tyreidektomia)

• leczenie wspomagające celem opanowania objawów ze strony układu krążenia:

• beta-blokery najczęściej propranolol