06.11.2010r.
Źródła prawa powszechnie obowiązujące:
- decyduje forma, treść, organ stanowiący
Najważniejszy akt:
- konstytucja (uchwalona przez zgromadzenie narodowe)
- ustawa
- ratyfikowane umowy międzynarodowe
- rozporządzenie
- akty prawa miejscowego
Organy władzy ustawodawczej;
- Sejm
- Senat
Ustawa- określa zasady.
Inicjatywa ustawodawcza;
- 15 posłów
- 100 tys. obywateli
- senat
- rada ministrów
Ratyfikowane umowy między narodowe
-ustalanie-> ustalają rządy; aby umowa między narodowa była ważna musi być ratyfikowana.
Mała ratyfikacja- prezes rady ministrów przekłada prezydentowi wniosek o ratyfikację
Duża ratyfikacja- zgoda wyrażona w ustawie, aby prezydent mógł ratyfikować umowę
Rozporządzenie z mocą ustawy
Rozporządzenie (org. Zawarty w Konstytucji)
- tworzyć mogą ministrowie kierujący rządowymi działami
- prezes rady ministrów
- prezydent
- krajowa rada radiofonii i telewizji
- rada ministrów
Wykazuje daleko idący związek z ustawą. Najpierw musi być ustawa, później rozporządzenie ( szczegółowe upoważnienie, musi być wskazany organ upoważniony, przedmiot mający być uregulowany) nie jest samoistne, wymagane upoważnienie z ustawy.
Akty prawa miejscowego
- źródła prawa powszechnie obowiązującego
- obowiązują w zakresie właściwości organów wydających.
Charakter aktów prawa miejscowego:
- statutowo organizacyjny
- wykonawczy
- porządkowy ( ogólne upoważnienie zawarte w przepisach, ust. O wojewodzie i województwie)
I. Statuty jednostek organu terytorialnego
- statut gminy- tylko rada gminy
- statut powiatów- rada powiatów
- statut województwa- sejmik województwa
Wykonawczy- organ samorządu terytorialnego,
- terenowe organy samorządu- np. wojewoda
Porządkowe- wydane np., ze względu na ochronę życia w przypadku, gdy taki przepis nie istnieje w samorządzie ( organ stanowiący i rada gminy, w przypadku nagłym mi ze wydać burmistrz, prezydent; jednak na najbliższej radzie gminy musi zostać zatwierdzona)
Powiat- zarząd powiatu, rada powiatu ( przewodniczy starosta)
Województwo- sejmik województwa, wojewoda
Organ kolegialny- akty prawa w formie uchwał
Organy jedno osobowe
Wewnętrznie obowiązująca podległość funkcjonalna
Akty normatywne:
- prawotwórczy ( rozporządzenie, dyrektywa, decyzje)
- dyrektywa- adresowana do państw członkowskich, nie obywateli; określa rezultat
- decyzja
- zalecenia i opinie ( nie prawodawcze, nie wiążą danego organu)
Źródło prawa staję się źródłem prawa obowiązującego, gdy zostanie on ogłoszony.
Akty normatywne- niezwłoczne; od daty ogłoszenia do daty wejścia musi upłynąć minimum 14 dni ( od dnia następnego od ogłoszenia). W uzasadnionych sytuacjach akt może wejść w okresie krótszym niż 14 dni- od 13 dni do dnia ogłoszenia. Może działać wstecznie ( dotyczy przepisów porządkowych)
Nieformalne źródła prawa:
- doktryna prawnicza
- orzecznictwo sądów wyższych instancji
- normy moralne/ etyczne