1. KRAJOBRAZ PIERWOTNY (SLAJD)

zachowany w niektórych obszarach. Charakteryzuje się nienaruszalna przez człowieka równowagą biologiczną.

Jest to układ naturalnie zrównoważony i zdolny do samoregulacji.

Na terenie naszego kraju

w zasadzie nie występuje - można do niego zaliczyć bardzo niewielkie obszary w rezerwacie m.in. Puszczy Białowieskiej.

2. (SLAJD)Typy krajobrazów pierwotnych

• równinne

• pagórkowate

• wyżynne

• Górskie

• pojezierne

• rzeczne

• nadmorskie

W pierwotnym krajobrazie Polski dominowały lasy, które obecnie zajmują jedynie ok. 28% powierzchni kraju i mają przeważnie zmieniony skład gatunkowy.

Najwięcej zachowało się w Karpatach, Sudetach i w pasie pojezierzy. Najmniej jest ich w środkowej Polsce. Dawne puszcze mazowieckie występują już tylko w stanie szczątkowym, a lasy przetrwały tam jedynie na nieurodzajnych piaskach wydmowych i mokradłach.

. Pierwotnie przeważały w Polsce lasy liściaste:

• w dolinach rzek złożone z wierzb i topoli,

• na bagnach -olchy,

• w większej części kraju -grądy,

. W Polsce zachował się ostatni fragment ogromnej puszczy, jaką przed tysiącem lat pokrywała większość nizinnych terenów Europy.

Jest nim Puszcza Białowieska, leżąca na pograniczu Polski i Białorusi, na Równinie Bielskiej, w dorzeczach rzek Narewka oraz Leśna, która jest dopływem Bugu. Polska część puszczy zajmuje ok. 580 km2.

6. MAPA 1 SLAJD

7. MAPA 2 SLAJD

8. Zakaz wyrębu drzew oraz osadnictwa na tym terenie wprowadzili przed 500 laty królowie polscy, dla których białowieskie lasy były ulubionym miejscem polowań.

Mimo że puszcza była okresowo eksploatowana w XIX w. oraz w dwudziestoleciu międzywojennym, zachowała po dziś dzień swój pierwotny charakter lasu nizinnego, co jest ewenementem w Europie.

Puszcza jest lasem pierwotnego pochodzenia, choć nie zajmuje dużego obszaru w stosunku do rozległych puszcz, które kiedyś pokrywały kontynent europejski

9. ZDJĘCIA 3 SLAJDY

10. Białowieski Park Narodowy : rezerwat biosfery o powierzchni ponad 100 km kw, utworzony w 1947 r. jako rozległa część Puszczy Białowieskiej, która jest ostatnim zachowanym lasem pierwotnym na niżu europejskim.

Na florę puszczy składa się ponad tysiąc gatunków roślin, ok. 3,5 tysiąca gatunków grzybów i porostów oraz ponad 14 tys. gatunków zwierząt (BPN jest najważniejszym w świecie centrum hodowli żubrów).

Poza unikalną florą i fauną na ok. 25 km szlakach turystycznych można natknąć się na ślady kurhanów i cmentarzysk sięgających okresu neolitu.

ZDJĘCIE ZUBRA

Na Pojezierzu Pomorskim największy obszar leśny zajmują Bory Tucholskie (ok. 1200 km2).

Wskutek długotrwałej gospodarki niewiele jest tam jednak naturalnych zespołów leśnych. Jedną z enklaw pierwotnej roślinności stanowi rezerwat cisowy Wierzchlas.

To największe w Polsce skupisko cisów obejmuje fragment dawnej Puszczy Pomorskiej, gdzie zachowało się ok. 4 tys. tych drzew, z których najstarsze liczą ponad 600 lat.

SLAJD CIS

Wraz ze zmianą klimatu spowodowanego wysokością nad poziom morza zmienia się też szata roślinna. W najwyższych polskich górach, Tatrach, wykształciło się aż pięć pięter roślinności.

Największą powierzchnię zajmuje położony najniżej poziom regla dolnego z lasami świerkowymi wprowadzonymi przez człowieka.

Regiel górny to bory świerkowe, z których wiele zachowało pierwotny charakter.

Slajd

W Tatrach bytują gatunki endemiczne, a także reliktowe. Bogactwo endemitów jest tam największe w kraju.

Do najbardziej znanych należą m.in.: skalnica tatrzańska, warzucha tatrzańska i ostróżka tatrzańska z pięknymi fioletowymi kwiatami w kształcie dzbanków, a także wiechlina granitowa i wiechlina szlachetna. Kilkadziesiąt gatunków to endemity karpackie.

SLAJD skalnica tatrzanska

SLAJD warzucha tatrzanska

---