TEORIA SPOŁECZNO - POZNAWCZA osobowość, ćw. 10
Ujęcie nauki, teorii i badań
Bandura i Mischel
zwolennicy teorii i badań empirycznych
opowiadają się za jasnymi pojęciami, które są oparte na systematycznych obserwacjach
krytykowane są teorie, w których kładzie się nacisk na siły motywacyjne
samoopis może być użytecznym narzędziem w rozumieniu procesów poznawczych
(!radykalny behawioryzm odrzucał badanie procesów poznawczych)
PODSUMOWUJĄC w teorii społeczno - poznawczej kładzie się nacisk zarówno na badania różnorodnych aspektów ludzi jego zachowania, jak i na ścisłość naukową, zarówno badanie wewnętrznych procesów, jak i systematycznych obserwacji
Społeczno - poznawcza teoria osobowości
Struktury osobowościowe eksponowane w teorii społ. - pozn. Obejmują przede wszystkim procesy poznawcze. 3 najważniejsze pojęcia strukturalne: oczekiwania - przekonania, kompetencje - umiejętności, cele
OCZEKIWANIA - PRZEKONANIA
Oczekiwania ludzi dotyczące zdarzeń oraz ich przekonania na temat samych siebie.
Ludzie posiadają oczekiwania na temat zachowań innych oraz nagród i kar za ich własne zachowania w określonego rodzaju sytuacjach.
Ludzie posiadają również przekonania dotyczące własnych możliwości radzenia sobie z zadaniami i wyzwaniami w określonych typach sytuacji
[Rotter - opisywała zgeneralizowane oczekiwania, dotyczące wewnętrznego umiejscowienia kontroli]
RÓŻNICOWANIE SYTUACJI I SPÓJNOŚĆ WEWNĘTRZNA OSOBOWOŚCI
Zgodnie z teorią społ. - pozn. Wzorce zachowań ludzi różnią się w zależności od sytuacji. Rozwijane są oczekiwania typu : jeśli…. to…., w konsekwencji kształtują się stałe wzorce relacji sytuacja - zachowanie.
Badanie Mischela - oparte na danych odwołujących się do samoopisu wyniki: ludzie spostrzegają siebie jako czujących i działających inaczej w różnych typach sytuacji.
Badania Shoda, Mischel, Wright - obserwowali dzieci , ich zachowania wyrażanie w różnych sytuacjach ( przez dłuższy czas)
Wyniki:stwierdzono znaczne różnice w zachowaniach pojawiających się w różnych sytuacjach; ludzie różnie zachowują się w różnych typach sytuacji; wystąpiły również różnice indywidualne w uśrednionych częstotliwościach pojawiania się każdego z pięciu obserwowanych typów zachowań; ludzie posiadają charakterystyczne dla siebie, trwałe profile określonych zachowań w określonych grupach sytuacji; jednostki posiadają charakterystyczne dla nich wzorce relacji sytuacji - zachowanie, które nazwanie są podpisami behawioralnymi.
JA I PRZEKONANIA NA TEMAT WŁASNEJ SKUTECZNOŚCI ( w teorii społeczno - poznawczej)
U osoby nie występuje struktura określana mianem Ja, lecz procesy odnoszące się do niej samej, które są częścią osoby
Nie istnieje jeden obraz siebie, lecz przekonania na temat siebie oraz procesy samokontroli, które zmieniają się w zależności od czasu i sytuacji
Aspekt postrzeganie siebie - poczucie własnej skuteczności - jak osoba spostrzega swoją zdolność do radzenia sobie w określonych sytuacjach; odnosi się do sądów jakie ludzie formułują na temat swoich umiejętności działania w określonej sytuacji lub wobec określonego zadania
!!! Spostrzeganie własnej skuteczności wpływa na wzorce myślenia, motywację, wykonanie oraz emocjonalne pobudzenie !!!
Bandura kładł nacisk na badania mikroanalityczne - dokonuje się szczegółowego pomiaru poczucia własnej skuteczności przed wykonaniem działania w określonych sytuacjach
CELE
Cele to zdolności człowieka w zakresie przewidywania przyszłości oraz automotywacji
KOMPETENCJE - UMIEJĘTNOŚCI
Kompetencje/ umiejętności - zdolności osoby do rozwiązywania zadań oraz radzenia sobie z życiowymi problemami; obejmują sposoby myślenia i behawioralne umiejętności rozwiązywania ich
DYNAMIKA
Zachowanie jest utrzymywane przez oczekiwania lub przewidywane konsekwencje; ludzie potrafią rozważyć konsekwencje działania zanim je podejmą oraz przewidzieć nagrody i kary, wybiegając daleko w przyszłość