Jak napisać bibliografię?
Matura ustna z języka polskiego
Bibliografia do matury ustnej z języka polskiego to jeden z elementów, z którymi przychodzi maturzyście się zmierzyć. Z całą pewnością nie jest to najważniejszy element części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego, co więcej nie jest nawet bardzo ważny (choć obecność bibliografii na maturze ustnej już jest znacząca). Niestety jest widoczny i jako taki staje się bardzo poważnym świadectwem twojego przygotowania do matury. Warto więc przyłożyć się do jego poprawności, tym bardziej, że niewiele wysiłku to kosztuje. Wystarczy tylko odrobina konsekwencji i... chęci.
Na początku powinieneś sobie uświadomić po co bibliografia jest sporządzana i jaką funkcję pełni. Jest to nic innego jak adres, który wystarczy znać, aby każdy mógł do niego trafić, a potrzebna jest, by egzaminatorzy mogli dotrzeć do tych samych fragmentów co ty. Oto kilka rad, które na wstępie należy wziąć pod uwagę:
Po pierwsze: pamiętaj, żeby bibliografia miała układ alfabetyczny. W tym celu zaczynaj od nazwisk, po których umieszczasz inicjały (całe imiona zabierają zbyt dużo przestrzeni, a ty jej nie masz zbyt wiele). Tak sporządzoną listę zaznaczasz, z pozycji: Narzędzia w menu edytora tekstu wybierasz posortuj, określasz typ sortowania i gotowe).
Po drugie: twoja bibliografia musi się dzielić na literaturę podmiotu i literaturę przedmiotu (w obu przypadkach zasady sporządzania są prawie identyczne).
Po trzecie: każda z tych części wyjąwszy nagłówki musi mieć formę listy numerowanej.
Po czwarte: wszystkie przypisy pod względem interpunkcji muszą być identyczne (to bardzo ważne) (norma nie narzuca znaku interpunkcyjnego) - jeśli już jednak wybierzesz np. przecinek to stosuj go konsekwentne.
Po piąte: w literaturze podmiotowej zamieszczasz teksty, o których mówisz, którym poświęcasz uwagę i muszą być one całe, tzn. nie możesz omawiać fragmentu np. Lalki B. Prusa, ale musisz całą lekturę.
Po szóste: w przypadku literatury przedmiotowej, zawierającej teksty pomagające ci zrozumieć literaturę podmiotu, możesz odwoływać się zarówno do całych artykułów, rozdziałów, ale i też fragmentów, wtedy na końcu przypisu umieszczasz numery stron, na których można znaleźć słowa, które Cię zainspirowały.
Po siódme: tytuły książek oznaczaj kuryswą, tytuły czasopism cudzysłowem.
Po ósme: w żadnym wypadku nie wpisuj tekstów, z których nie korzystałeś, no chyba, że lubisz publiczne upokorzenia - Komisja w lot wychwyci brak wiedzy.
Po dziewiąte: w bibliografii przedmiotowej zaznaczaj na końcu przypisu (w postaci: s. X, XX, lub s. XX-XX) numery stron, z ktorych korzystałeś.
Po dziesiąte: Opis piszemy w linii ciągłej - od marginesu do marginesu.
Po jedenaste: Obowiązkowo w przypisie bibliograficznym zamieszczamy numer ISBN, którego nie przedzielamy na 2 linijki (cały musi być w jednej linii), w opisie książki autora obcojęzycznego należy podać nazwisko tłumacza.
Po dwunaste: bibliografia ma postać listy numerowanej.
Po trzynaste: w bibliografii korzystaj tylko z legalnych - nie łamiących praw autorskich źródeł.
Gdzie szukać informacji potrzebnych do sporządzenia opisu bibliograficznego?
Podstawowym źródłem, z którego przejmowane są dane, jest:
- dla książek: karta tytułowa lub jej odpowiednik;
- dla dokumentów elektronicznych: ekran, na którym wyświetlony jest tytuł, jeśli brak takiego ekranu, dopuszcza się przejmowanie danych z dokumentacji towarzyszącej lub opakowania;
- dla taśm magnetofonowych i taśm magnetycznych - etykieta na dokumencie dźwiękowym, okładka lub opakowanie.
OPIS BIBLIOGRAFICZNY KSIĄŻKI:
Nazwisko, imię. Tytuł. Oznaczenie wydania. Miejsce wydania: Wydawca, rok wydania. Numer ISBN
lub wersja skrócona (nie mieszaj w jednej bibliografii obu wersji!!!)
Nazwisko imię (dopuszczalna pierwsza litera) autora. Tytuł. Oznaczenie wydania. Rok wydania. ISBN
OPIS FRAGMENTU KSIĄŻKI (przydatny do literatury przedmiotu)
Autor. Tytuł . Wydanie. Numeracja części. Miejsce wydania: Wydawnictwo, rok wydania. ISBN. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (s. 13, 17 lub s. 1-5).
PRACA ZBIOROWA (więcej niż 3 autorów)
Tytuł. Imię nazwisko redaktora lub autora wyboru. Oznaczenie wydania. Miejsce wydania: Wydawnictwo, rok wydania. ISBN
OPIS ARTYKUŁU W PRACY ZBIOROWEJ lub (hasła słownikowego, opowiadania, autonomicznego rozdziału z całej książki nawet, gdy ma jednego i/lub tego samego autora):
Nazwisko i imię autora. Tytuł artykułu. W: Odpowiedzialność główna dokumentu macierzystego. Tytuł dokumentu macierzystego. Wydanie. Rok. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego.
OPIS ARTYKUŁU Z CZASOPISMA :
Autor artykułu. Tytuł. "Tytuł czasopisma" rok wydania, numer czasopisma, numery stronic.
OPIS RECENZJI
Autor książki recenzowanej. Tytuł książki. Miejsce wydania, rok wydania. Rec.:Autor recenzji.Tytuł recenzji."Tytuł czasopisma" rok, numer czasopisma, numer strony.
WYWIAD
Nazwisko Imię udzielającego wywiadu.Tytuł artykułu. Rozmowę przepr. Imię Nazwisko przeprowadzającego. "Tytuł czasopisma" rok wydania, numer czasopisma, strony.
STRONA INTERNETOWA (źródła nie łamiące praw autorskich )
Nazwisko Imię. Tytuł artykułu [online]. Miejsce publikacji: Instytucja sprawcza, data publikacji [dostęp data dostępu]. Dostępny w Internecie: adres strony
OPIS DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO
powinien zawierać następujące elementy:
Odpowiedzialność główna (Autor). Tytuł Typ nośnika. Wydanie. Miejsce wydania. Wydawca. Data wydania. Data aktualizacji/nowelizacji. Data dostępu (element obowiązkowy dla dokumentów dostępnych online; nieobowiązkowy dla pozostałych). Warunki dostępu (element obowiązkowy dla dokumentów dostępnych online; nieobowiązkowy dla pozostałych). Numer znormalizowany. Typ nośnika elektronicznego należy podawać w nawiasach kwadratowych po tytule.
Zaleca się stosowanie następujących określeń lub ich odpowiedników: [online] [CD-ROM] [DVD] [taśma magnetyczna] [kaseta VHS]
DOKUMENT MUZYCZNY
Odpowiedzialność główna. Tytuł Typ nośnika. Wydanie. Miejsce wydania. Wydawca. Data wydania.
FILM
Tytuł filmu [film]. Reż. Imię Nazwisko reżysera. Miejsce dystrybucji: Nazwa, rok produkcji. Nośnik (np. 1 płyta DVD, 2 kasety VHS)