Przypadek 1

Jak działają leki immunosupresyjne?

Do Marysi, studentki medycyny II roku, zadzwoniła ciocia prosząc o poradę. Mąż cioci miał 2 miesiące temu przeszczepioną nerkę. Czuje się dobrze, nerka podjęła pracę, ale lekarze zalecili wujkowi przyjmowanie na stałe mykofenolanu mofetylu. Po przeczytaniu ulotki leku ciocia stwierdziła, że ma on wiele działań niepożądanych i może wywołać kolejne choroby. Namawia wujka, żeby odstawił go albo przynajmniej ograniczył ilość przyjmowanych tabletek.

Czy wujek Marysi może przerwać przyjmowanie mykofenolanu mofetylu?

Pytania:

1. Jaki jest mechanizm działania leku?

2. Jaki szlak metaboliczny hamuje?

3. Które tkanki są najbardziej narażone na jego działanie?

4. W jakich komórkach zachodzi ten szlak syntezy?

5. W jaki sposób szlak jest regulowany?

6. Jakie inne leki mają podobne do mykofenolanu mofetylu działanie?

Przypadek 2

Wrodzona niedokrwistość?

2-letni chłopiec został przyjęty do Kliniki Pediatrii z powodu zagrażającej życiu niedokrwistości. U dziecka zaobserwowano bladość powłok, niedorozwój psychofizyczny. W badaniach laboratoryjnych cechy niedokrwistości makrocytarnej, zwiększone stężenia kwasu orotowego we krwi oraz orotoacydurię, a w badaniach obrazowych - cechy przerostu szpiku. Objawy niedokrwistości ustąpiły po doustnym podaniu urydyny.

Jaka jest przyczyna tej choroby?

Pytania:

1. Który szlak syntezy jest w tej chorobie zaburzony? Przedstaw go.

2. Dlaczego objawy dotyczą w głównej mierze szpiku?

3. W jaki sposób ten szlak jest regulowany?

4. W jaki sposób urydyna zmniejsza nasilenie objawów?

5. Czy można całkowicie wyleczyć tę chorobę?

Przypadek 3

Czy istnieją alternatywne szlaki syntezy nukleotydów?

Zmutowane komórki, niezdolne do syntezy nukleotydów w wyniku reakcji rezerwowych są bardzo pomocne w biologii molekularnej i genetyce. Załóżmy, że w komórkach A brakuje aktywności kinazy tymidynowej, a w komórkach B fosforybozylotransferazy hipoksantynowej. Zarówno komórki A, jak i komórki B nie rozmnażają się na pożywce HAT (zawierającej Hipoksantynę, Ametopterynę oraz Tyminę. Jednak komórki C, powstałe z fuzji komórek A i komórek B, rosną na tej pożywce.

Dlaczego?

Pytania:

1. Jaki szlak syntezy jest zahamowany w komórkach A, a jaki w komórkach B?

2. Dlaczego komórki nie mogą rozmnażać się na pożywce HAT?

3. Jaką funkcję pełnią reakcje rezerwowe?

Przypadek 4

Wrodzony niedobór odporności

5-miesięczny chłopiec został przyjęty do Oddziału Pulmonologii Szpitala Dziecięcego z powodu ciężkiego zapalenia płuc. Dziecko jest po raz czwarty hospitalizowane w tym oddziale z powodu nawracających zapaleń dróg oddechowych. Chłopiec urodził się zdrowy, Apgar 10, z 2 prawidłowej ciąży, jego 4-letnia siostra jest zdrowa. W trakcie pobytu w szpitalu wykonano badania aktywności komórek układu odpornościowego i okazało się, że u chłopca występuje deficyt aktywności limfocytów T i B. Wykluczono mukowiscydozę i astmę. Nie potwierdzono obecności wirusa HIV we krwi.

Co jest być przyczyną niedoboru odporności u dziecka?

Pytania:

1. Dlaczego w tej chorobie występuje niedobór odporności?

2. Dlaczego dotyczy wyłącznie limfocytów?

3. Jaki szlak przemian jest zaburzony?

4. Jak można leczyć tę chorobę?

5. W jaki sposób metabolizowane są nukleotydy pirymidynowe?

Przypadek 5

Hiperurykemia w zespole metabolicznym

Pan Grzegorz, 45-letni kierowca autobusu, zgłosił się o godzinie 8 rano do Poradni Lekarza Rodzinnego z powodu silnego bólu stawów stopy, które pojawiły się nad ranem. Pan Grzegorz do tej pory nie chorował, u lekarza rodzinnego zjawił się po raz drugi w życiu. Prosi, żeby jak najszybciej dać mu jakiś lek przeciwbólowy, bo ból rozsadza my stopę. Lekarz po zbadaniu pacjenta podejrzewa, że jest to atak dny moczanowej. Zlecił przyjmowanie dużych dawek NLPZ przez kilka dni, a następnie kontrolna wizytę w Poradni. Po tygodniu pan Grzegorz zjawił się na kontrolnej wizycie w trakcie, której lekarz zmierzył mu ciśnienie (160/95 mm Hg), obwód talii (115 cm), pobrał krew na profil lipidów, stężenie kwasu moczowego oraz stężenie glukozy we krwi. Ze względu na hiperglikemię na czczo wykonano również doustny test obciążenia glukozą, który wykazał hiperglikemię poposiłkową. Lekarz rozpoznał u pana Grzegorza zespół metaboliczny i zalecił modyfikację stylu życia oraz profilaktykę choroby niedokrwiennej serca.

Wyniki badań laboratoryjnych:

Cholesterol całkowity - 278 mg/dl

Cholesterol LDL - 198 mg/dl

Cholesterol HDL - 43 mg/dl

Triglicerydy - 428 mg/dl

Glukoza na czczo - 115 mg/dl

Doustny test obciążenia glukozą - 0h - 108 mg/dl, 2h - 156 mg/dl

Kwas moczowy - 10 mg/dl

Dlaczego u osób z hiperglikemią często występują zwiększone stężenia kwasu moczowego?

Pytania:

1. Jakie mogą być inne przyczyny zwiększonego stężenia kwasu moczowego we krwi?

2. W jakich sytuacjach może pojawiać się hiperurykemia?

3. W jaki sposób można zapobiegać napadom dny moczanowej?

4. Jakie wrodzone przyczyny mogą leżeć u podstaw dny moczanowej?

5. Dlaczego w profilaktyce dny moczanowej czasami stosuje się allopurinol?

Przypadek 6

Anemia megaloblastyczna o podłożu autoimmunologicznym

Majka, 27-letnia kierowniczka działu obsługi klienta w hotelu Marriot w Poznaniu, zgłosiła się do Poradni LuxMed, z powodu zasłabnięcia w pracy. Majka od kilku tygodni intensywnie pracuje, mało śpi i jada nieregularnie. Zgłasza gorsze samopoczucie, osłabienie, senność, łatwą męczliwość, pogorszenie tolerancji wysiłku, a także bóle brzucha, zwłaszcza po posiłkach. W badaniach laboratoryjnych wykonanych w poradni stwierdzono niedokrwistość o cechach niedokrwistości megaloblastycznej. Lekarz zlecił pobieranie witaminy B12 i kwasu foliowego oraz żelaza i kontrolę po miesiącu. Po 2 tygodniach Majka trafiła na oddział hematologii z powodu kolejnego zasłabnięcia. W badaniach laboratoryjnych nie wykazano poprawy parametrów czerwonokrwinkowych, pomimo pobierania dużych dawek witamin i żelaza. W wykonanym badaniu gastroskopowym stwierdzono cechy zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka, we krwi obecność przeciwciał przeciwko komórkom okładzinowym żołądka. Po domięśniowych podaniach witaminy B12 dolegliwości ustąpiły.

Dlaczego niedobór witaminy B12 powoduje niedokrwistość?

Pytania:

1. Niedobór jakiej innej witaminy wywołuje również objawy niedokrwistości megaloblastycznej?

2. Jaki jest mechanizm powstawania tej niedokrwistości?

3. Jakie mogą być przyczyny niedoboru kwasu foliowego i witaminy B12?

4. W jakim okresie życia kwas foliowy jest krytyczny dla rozwoju?

5. Jakie związki wpływają na odnowę kwasu foliowego?

6. W którym miejscu działają i jak są wykorzystywane w terapii?

Przypadek 7

Enzym krytyczny dla podziałów komórkowych

Naukowcy z Katedry i Zakładu Biochemii i Biologii Molekularnej badali aktywność pewnego enzymu szlaku syntezy nukleotydów. Okazało się, że jest to enzym niezbędny do syntezy zarówno puryn, jak i pirymidyn. Ponadto jest aktywny tylko w komórkach przygotowujących się do podziałów komórkowych. W centrum katalitycznym enzymu znajduje się atom żelaza oraz grupy tiolowe. W pełnej aktywności enzymu biorą udział FAD oraz NADPH.

Co to za enzym?

Pytania:

1. Jaką pełni funkcję?

2. Jak jest zbudowany?

3. Jaka reakcję katalizuje?

4. Jaki jest mechanizm działania enzymu?

5. Jak regulowana jest aktywność?

6. Czy istnieją mutacje tego enzymu? Dlaczego?

---