Psychologia społeczna - wykład IV

Agresja

Przyczyny…

• Cechy osobowościowe
  - osobowość psychopatyczna, socjopatyczna

• Potrzeba dominacji, kontrolowania innych
  -„patologia władzy”, arogancja władzy

• Poczucie zagrożenia, lęk

• Ograniczenie w zaspokajaniu potrzeb
  - hipoteza frustracji-agresji

• Modelowanie i uczenie się

• Poczucie krzywdy - rzeczywistej, wyobrażonej, potencjalnej

• „Żeby zapobiec przypuszczalnej krzywdzie…”

• Zazdrość, zawiść, pazerność

• Uprzedzenia - obcy, mniejszości, „kozioł ofiarny”

• „Agresywne” ideologie

Ograniczenie w zaspokajaniu potrzeb - hipoteza frustracji-agresji

• Frustracja - stan psychiczny wynikający
  z przekonania, że:

• nie jest możliwe pokonanie przeszkody - zewnętrznej albo wewnętrznej - stojącej na drodze do celu

lub

• zagrożone zostały potrzeby istotne dla jednostki bądź grupy

• ograniczone zasoby (wiedza / informacje, uczucia, usługi, status, dobra materialne, pieniądze),

• potrzeby estetyczne, np. „agresja kobieca”, wulgarne gesty (raczej męska „specjalność”)

• wyznawana ideologia , wartości religijne

• wartości osobiste (wolność, swoboda poglądów, posiadania dóbr, godności, szacunku itp.)

• ograniczenia przestrzeni, czasu, „komfortu fizycznego” (np. wysoka temperatura, ból)

Szczególny rodzaj potrzeb - hipoteza frustratorów komunikacyjnych

• Potrzeby dotyczące „jakości kontaktu”

• Takt vs. ranienie

• Partnerstwo vs. wywyższanie / poniżanie

• Traktowanie podmiotowe vs. przedmiotowe

• Potrzeba zrozumienia i bycia zrozumianym

• Wysłuchiwanie vs. niesłuchanie / niecierpliwość

• Formy zwracania się do siebie (uprzejmie /życzliwie vs. nieuprzejmie / ironicznie, aluzyjnie

• nadkrytyczność

• Dialog vs. monolog „rzeka”

• Zainteresowanie vs. lekceważenie / obojętność

• Skromność vs. przechwalanie się / zarozumiałość

Odmiany agresji / przemocy

• „rozwiązanie siłowe”, napaść

• odwet

• agresja „zapobiegawcza”

• agresja „instrumentalna” - narządzie do osiągnięcia celu

• słowna / psychiczna

• niszczenie, wyniszczanie

• „zadyma”

• kłamstwo „w żywe oczy”

• autoagresja / skłonności samobójcze

Sposoby radzenia sobie - z agresją i złością

• Cudzą…

• „Szybka agresja” (napaść)

• szybka reakcja - obrona/”alarm” /ucieczka

• Agresja „sytuacyjna”

• Wyważona informacja zwrotna

• spostrzeganie empatyczne - „wiedzę że…” „słyszę w Twoim głosie…”

• Minimalne, natychmiastowe kary

• Modelowanie pozytywne

• Konstruktywne „ukierunkowanie energii”

• Uwaga na teorię „oczyszczenia”( katharsis)

• Własną…

• refleksja nad uogólnioną postawą względem innych ludzi - człowiek raczej „dobry” czy człowiek raczej „zły”

• „przekształcenie” uczuć - ciekawość kontra złość

• Uspokojenie myśli i organizmu- joga?, spacery?

• „Antresola”

Zachowania prospołeczne

Dlaczego…

• Hipoteza empatii-altruizmu

• Osobowość altruistyczna
  - uwaga na efekt nadmiernego uzasadniania

• Dobór krewniaczy / norma wzajemności
  - socjobiologia

• Wymiana społeczna - bilans kosztów i zysków
  - zmniejszenie dyskomfortu, uznanie itp.

• „Wyższe „natężenie” nastroju - na plus i na minus

• Mniejsze skupiska ludzi
  - np. wieś, „luźniejsze dzielnice, szlak turystyczny

• Poczucie wspólnego losu

Oblicza pomocności - na podstawie badań

[…]

Kroki decyzyjne „widza” w sytuacji wymagającej udzielenia pomocy

[...]

Pomaganie - uwaga na…

• Efekt wielu widzów

• Efekt skumulowanej ignorancji

informacyjny wpływ społeczny, rozproszenie odpowiedzialności

•  Złe skutki pomagania?... czy to możliwe?...

• zagrożenie samooceny

• Jeżeli wiesz dlaczego nie pomagasz, zwiększa to szansą, że następnym razem udzielisz pomocy 

______________________________________________________________________________________________________________

UEK - Psychologia społeczna - Wykłady
Prowadzenie: dr Lech Górniak, Katedra Psychologii i Dydaktyki

3