Jacek Schmidt, Anna Weronika Brzezińska
Kultura zmienia życie. Społeczne aspekty projektów kulturalnych w Wielkopolsce
Aktywność społeczne to dobrowolna chęć uczestnictwa w działaniach kulturalnych a także ich organizacja. Jest to kluczową kwestią aby kontynuować tradycję, przekazywać wzorce kulturowe, a także podtrzymywać istnienie i dalej rozwijać bogactwo kultur regionalnych. Biorąc pod uwagę charakter działań i metod działań możemy wyróżnić masowy, pośredni oraz bezpośredni przekaż treści kultury regionalnej.
Bezpośredni przekaż treści kultury regionalnej
Bezpośredni przekaz oparty jest na bezpośrednich interakcjach zachodzących wewnątrz grupy. Inicjatorem takich działań jest zazwyczaj grupa lokalna lub lider, który działa w wybranej społeczności. Przykładem propagowania regionalizmu i działalności ruchu regionalnego w Wielkopolsce mogą być projekty takie jak „Echo Pyzdr” realizowane przez Towarzystwo Kulturalne. W latach 2009-2010 zrealizowało takie przedsięwzięcia jak Puszcza Pyzdrska Olędrzy i ich Żelazne domy. Były one skoncentrowane na badaniach terenowych i dokumentacji dziedzictwa kulturowego Puszy Pyzdrskiej. Celem było udokumentowanie dziedzictwa olęderskiego na tym terenie oraz wzmocnienie tożsamości regionalnej mieszkańców Puszy. Wyniki zostały opracowane w formie tablic informacyjnych a także zorganizowano konferencję poświęconą prezentacji rezultatów badań, szkolenia z zakresu edukacji i animacji regionalnej dla nauczycieli a także wydano przewodnik i wyznaczono trasy turystyczne.
Zrealizowano także projekt Granica, który był serią przedsięwzięć kulturalnych, mających na celu promocję turystyczną regionu, aktywizację i integrację społeczności lokalnych mieszkańców dawnego pogranicza zaborów w Wielkopolsce. Zrekonstruowano w związku z tym dawne przejście graniczne w Borzykowie oraz utworzono w tej miejscowości Dyskusyjny Klub Filmowy.
Ważnym dla Wielkopolski periodykiem popularyzującym region jest kwartalnik „Przegląd Wielkopolski”. Stawia on na celu rozwój, popularyzację oraz promocję wiedzy o regionie ze szczególnym uwzględnieniem najszerzej pojętej kultury
Pośredni przekaz treści kultury regionalnej
Podmiotem realizującym w ten sposób rodzaj tego przekazu jest Muzeum Regionalne im Wojciechy Dutkiewicz w Rogoźnie, które co trzy lata organizuje wystawy czasowe tytułowane „Moja wielka mała kolekcja”. Ideą jest pokazywanie kolekcji o różnorodnej tematyce pochodzących ze zbiorów mieszkańców miasta Rogoźna i okolic.
Podobną inicjatywę wykazuje Muzeum Regionalne Ziemi Sulmierzyckiej im. Sebastiana Fabiana Klonowicza. Ekspozycje tego muzeum bazują na kulturze regionalnej, a wystawy cieszyły się dużym zainteresowaniem mieszkańców.
Również poznański Dom Kultury Stokrotka włączyło się w ten program. Istnieje tam Bractwo Młodych Miłośników Miasta Poznania. Są t spotkania oraz wycieczki regionalne, podczas których uczestnicy poznają walory przyrodnicze, krajoznawcze miasta, zabytki, muzea, miejsca wydarzeń historycznych.
Osobną grupę stanowią działania z zakresu edukacji regionalnej na poziomie wyższych uczelni, głównie Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza - Centrum Badań Migracyjnych, które przeprowadziło badania odnośnie integracji obywateli państw trzecich na rynku pracy w odniesieniu do Poznania. W Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM realizowany jest również projekt Heterogeniczność kulturowa ośrodków wielkomiejskich - cudzoziemcy w Poznaniu. Projekt badawczy na charakter naukowo-poznawczy. Polega na opracowaniu „mapy integracyjnej” miasta, przybliżeniu mieszkańcom Poznania specyfiki kulturowej cudzoziemców i ich organizacji. Ma on służyć polepszeniu zrozumienia wielokulturowości, ułatwieniu interpersonalnej komunikacji interetnicznej, poznaniu odmiennych zwyczajów.
Masowy przekaz treści regionalnej
Polega na dotarciu do odbiorcy masowego. Działania animacyjne, projektowane nawet w oparciu o rozpoznanie zapotrzebowania na tego typu działania w środowisku lokalnym, odwołują się nierzadko do odbiorcy grupowego, wykorzystując najpopularniejsze metody komunikacji jak Internet, czy imprezy masowe w plenerze. Do ciekawszych można zaliczyć Szlak kościołów drewnianych wokół Puszczy Zielonka, adresowany do mieszkańców Wielkopolski oraz turystów. Programem objęto 6 miejsowośći lężących na terenie gmin należących do Związku Międzygminnego Puszcza Zielonka.
Każda z tych form działalności przyczynia się do aktywizacji społecznej w sferze kulturalnej, jednocześnie oferty te nie są konkurencyjne względem siebie. Samoorganizowanie się członków społeczności lokalnych w dostępnie do kultury sprzyja działaniu we własnym środowisku oraz daje możliwość samorealizacji.