Wprowadzenie do sztuki pradziejowej [wykład] 22.11.2010

Kultura magdaleńska

Jaskinia w Lascaux (plan jaskini wg malowideł)

• sanktuarium

• malowidła dopasowane do kształtu ścian

• nawarstwienie wyobrażeń

• rzadko występują ryty

• stosowanie samych konturów bądź wypełnianie ich kolorem

• forma zwierzęca + znak

• scena „Martwy człowiek”

Jaskinia Gellbou (?)

• przedstawienia szamanów

Jaskinia La Marche

• karykaturalne ryty twarzy, postaci

Jaskinia Gabillou:

• zwierzęta

Jaskinia El Castillo

• znaki

Jaskinia Altamira (plan jaskini)

• abstrakcyjne, geometryczne znaki

• wolny od malowideł obszar wejścia (też w Lascaux)

• sporo bizonów/żubrów

• różne pozy zwierząt

Jaskinia Cabello

• operowanie plamą

Jaskinia La Magdalaine

• ryt kobiety (unikalne)

Jaskinia Niaux (plan)

• czarny kontur

• zwierzęta z reguły w ruchu

Jaskinia Tuc d'Audoubert

• rzeźba żubrów

Jaskinia Rouffignac

• z reguły ryt lub czarny kontur

• dominacja mamucich wyobrażeń

Jaskinia Kapowa/Kapowaja

• malowidła poza obszarem Europy Zachodniej

• podobna konwencja przedstawień

Jaskinia Ignatievska

Technika malowideł

• używanie rusztowań, występów skalnych do tworzenia wyobrażeń,

• oświetlanie wnętrz „lampkami” (spalano zwierzęcy tłuszcz)

• rodzaj fresków - bez spoiw, wapno pochodzące ze ściany i barwnik, duża trwałość

• odnawianie malowideł, zamalowywanie niektórych

• wykorzystywanie naturalnych barwników (ochra, mangany) - symbolizm barwników pobieranych z natury

• wydmuchiwanie barwników na skałę przez rurkę kościaną (powstają rozmyte plamy) - symbolizm użycia oddechu do powstania wizerunku (ożywienie go)

• wcieranie, odciskiwanie barwnika przy pomocy zwitków skóry nasączonych barwnikiem (konkretne plamy)

• użycie włosia do malowania

Symbolika malowideł:

• na początku malowanie dla malowania, z czasem tworzenie bardziej skomplikowanych tworów bez refleksji nad tworzonymi pracami (teoria na bazie ewolucjonizmu)

• magia sympatyczna/lowiecka/myśliwska - oddziaływanie na odległość, na rzeczywistość (np. istniejące zwierzę), na zastępnik (rysunki), poprzez uderzanie wizerunków lub nakłuwanie ich uśmiercano zwierzęta (czerwone ślady - ranienie zwierząt) < sanktuarium Trois-Freres i Peck/h(?) Marles

• totemizm - pierwotna forma religii, pochodzenie społeczeństw od konkretnych gatunków zwierząt, gatunek=ród, wyobrażenia=totemizm (?), jaskinie często poświęcone 1 rodzajowi zwierząt=przodkom >jaskinia Rouffignac

• Leroi-Gourhen (?) (twórca) mówił o wykorzystaniu strukturalizmu przy interpretacji malowideł; istota kontekstu w jakim znajduje się dzieło dla interpretacji; jaskinia jako logiczna, całościowa struktura (wydzielenie zasad rządzących jaskiniami); wyodrębnienie sekwencji przedstawień=motyw przewodni [żubr - koń - znak]; żubr w centrum, w wejściu, na załomach skalnych, znak występuje zawsze, jako symbol męski i żeński, zwierzęta symbolizują płeć odrębną żubr=kobieta, koń=mężczyzna

• Szamanizm - jaskinia jako przejście pomiędzy sferą mistyczną i realną, znaki i stwory jako twory odpowiadające transom szamanów, istota ściany jaskini (symbolizm granicy światów)