Społeczeństwo jako wielka makrogrupa jest strukturą o charakterze systemowym, zbudowanym ze zbiorów i zbiorowości ściśle określonego rodzaju. W ich obrębie jednostki dążą do zaspokojenia swych potrzeb pod okiem państwa, jako politycznej organizacji społeczeństwa (koordynuje przedsięwzięcia by móc współzawodniczyć z innymi społeczeństwami). Źródłem efektywności społeczeństw jest ich podmiotowość związana z rolami segmentacyjnymi. Role segmentacyjne wiążą się z segmentami, które charakteryzują się odpowiednią efektywnością. Takimi segmentami są: zawody, klasy, warstwy, grupy etniczne, narodowe, partie.

Typologia zbiorów i zbiorowości społecznych:

- zbiory i zbiorowości segmentacyjne - twory życia społecznego, które budują strukturę systemową, wielowymiarową

- segmenty - grupy i zbiory agregatów

- niesegmenty - grupy i zbiory przelotne, spontaniczne, nietrwałe, nie wpływające na procesy życia społecznego, nie mogą zaspokajać potrzeb jednostek, np. tłum, zbiegowisko

- tłum, zbiegowisko, masa - to takie wytwory życia społecznego, które nie wpływają na reprodukcję postaw, dóbr niezbędnych do funkcjonowania

4. SPOŁECZEŃSTWO JAKO MAKROGRUPA.

Społeczeństwo - jest makrogrupą segmentacyjną zbudowaną ze ściśle określonej liczby typów i rodzajów segmentów (zbiorów i grup) rozlokowanych w różnych sferach rzeczywistości celowo a nie przypadkowo. W ich obrębie pełniąc określone role, można zaspokajać równocześnie wiele potrzeb.

Segmenty społeczeństwa odpowiadają typologicznie i rodzajowo odpowiednim potrzebom i sferom oraz wymiarom segmentacji:

wymiar demograficzny - kategorie wieku, płci, rasy

wymiar cywilny - kategorie stanu cywilnego

wymiar pokrewieństwa - występują rodziny jedno, dwu, trzy lub wielopokoleniowe lub rodziny wyróżnione wg liczebności członków rodziny bliższej i dalszej

wymiar wykształcenia - kategorie poziomu edukacji (podstawowe, średnie, wyższe)

wymiar ekologiczny - chodzi o społeczności terytorialne agregujące się jako wiejskie i miejskie wg rozmaitych przedziałów liczebności mieszkańców, jako np. małomiasteczkowe, średniomiasteczkowe, wielkomiejskie

wymiar zawodowy - zawody, specjalności zawodowe

wymiar klasowy społeczeństwa - klasy gospodarcze - rynkowe bądź nierynkowe (reglamentowane, sektorowe)

wymiar elitarny - elity władzy, partie polityczne

wymiar socjalny - kategorie warstw socjalnych (będące na utrzymaniu innych segmentów społeczeństwa lub członków rodziny: bezrobotni, renciści, emeryci, uczniowie, studenci)

wymiar warstwowy (stratyfikacyjny) - wyróżnia się warstwy wyższe, średnie i niższe biorąc pod uwagę prestiż, majątek, stopień, władzę, wykształcenie

wymiar pokoleniowy - segmentami są pokolenia jako zbiorowości, które doświadczając tych samych zdarzeń potencjalnie i realnie odróżniają się jako takie zbiorowości od innych, które ich nie doświadczyły i mają odmienne postawy i poglądy wobec faktów i zdarzeń bieżących czy historycznych. Pokolenia są charakteryzowane jako grupy „swoje” i „obce”

wymiar etniczny - segmenty: narody, grupy etniczne, mniejszości narodowe

wymiar wyznaniowy - segmentami są kategorie wyznawców określonych religii: bezwyznaniowcy i ateiści

Oprócz struktur segmentacyjnych społeczeństwa, które stanowią o jego życiu i reprodukcji w ramach rzeczywistości społecznej mieszczą się również takie twory, nietrwałe formy życia społecznego, jak zbiegowisko.

5.MEGASTRUKTURY JAKO PROBLEM BADAWCZY. CYWILIZACJA A KULTURA.

MEGASTRUKTURY:

- elementy budujące społeczeństwo (więc wobec niego podrzędne) takie jak: klasy, warstwy, narody)

- grupy ponadnarodowe o szczególnych zależnościach i rolach (nadrzędne wobec konkretnego społeczeństwa)

Czyli zarówno suwerenne społeczeństwa jak i grupy ponadnarodowe świata charakteryzują się autonomią funkcji. Sposób definiowania megastruktury zależy od konwencji, bo może nią być społeczeństwo globalne, ale wg starej literatury jest to społeczeństwo krajowe. Wszystko to dzieje się dzięki ewolucji jednostek budujących całość. MAKROSOC. - jest więc działem obejmującym zarówno problematykę społeczeństw narodowych, makrostruktur funkcjonujących poza granicami tych społeczeństw narodów, wyznań światowych), ale również problematykę stającego się społeczeństwa światowego

Najczęściej wykorzystywane metody i techniki w badaniach makrostrukturalnych to:

- metoda hermetyczna - polegająca na analizie struktur organizacyjnych, treści pamiętników, dokumentów, dokumentów urzędowych, wypowiedzi dyplomatów, itp., informacja jest również tutaj. Brak informacji np. w prasie - analiza produktu życia społecznego to jedna z technik w tej metodzie. Posługiwał się nią Huntington i Neisbilt, a Lazarsfeld w okresie II wojny światowej zorganizował zespół analityków zajmujących się analizą treści informacji prasowej, wywiadowej) III Rzeszy i stworzył mapę informacji

- metoda interwencji społecznej - polega na zbieraniu określonego typu informacji o ruchach społecznych (głównie centrum ruchów) i odpowiednim sterowaniu ruchem oraz jego potencjalnymi zmianami. Specjalistą od badań ruchów społecznych jest A. Touraine

CYWILIZACJA A KULTURA

Występują dwa skrajne podejścia do problematyki cywilizacji i jej związku czy relacji z kulturą:

według F. Konecznego cywilizacja to: metoda zbiorowego ustroju życia społecznego - to jednostka nadrzędna w stosunku do kultury. Kultura jest jedynie jej częścią. W okresie międzywojennym wyróżnił on 22 cywilizacje, ale zajmował się badaniem siedmiu z nich. Podzielił je na: gromadnościowe - z nich początek swój bierze totalitaryzm i autokracja - gdzie wartością nadrzędną cywilizacji jest masa i są to: cywilizacja bramińska, żydowska, chińska, turańska, bizantyjska, arabska personalistyczne - stała się źródłem demokracji i kapitalizmu - nadrzędną wartością cywilizacji jest persona - osoba, jednostka i jest to cywilizacja: łacińska, która okazała się najbardziej twórcza spośród wszystkich cywilizacji, gdyż była personalistyczna i obca jej była idea równości

W poszczególnych cywilizacjach wyróżniał on różne kultury, jako ich części składowe. Te 7 cywilizacji rywalizował ze sobą. Koneczny mówił o starciach i walkach cywilizacyjnych a walki te polegały na preferencjach w życiu codziennym określonych segmentów wartości (w tym sensie cywilizacje przenikały się) i można zidentyfikować przynależność do danego osobnika do konkretnej cywilizacji biorąc pod uwagę nie tyle jego zachowanie, co postawy. Koneczny pisze, że jest mnogość i różnorodność cywilizacji, ale jest to stan naturalny, i nie trzeba dążyć do równości i jedności, bo tylko to co sztuczne jest równe. „Równość jest największą niesprawiedliwością, a sprawiedliwość to równy podział nierówności.”

---