Uwaga

Uwaga wybiórcza

• Paradygmat słyszenia rozdzielnousznego

• dwa różne przekazy do różnych uszu

• albo dwuusznie, ale różnią się głośnością lub wysokością głosu

• badany nie ma problemów z rozdzieleniem przekazów, o ile różnią się one cechami fizycznymi (np. głośnością; Broadbend, 1959).

• Technika cienia

• dwa różne przekazy do różnych uszu

• badany powtarza materiał prezentowany do jednego ucha;

• wykonanie zadania jest możliwe, ale kosztem utraty informacji prezentowanych do drugiego ucha;

• jednak zmiana parametrów fizycznych przekazu do ucha niewyslekekcjonowanego jest natychmiast zauważana.

• Dowody przeciw teorii Broadbenda

• badany jest zawsze zdolny zauważyć własne imię w niewyselekcjonowanym kanale;

• bodziec uwarunkowany, podany do newyselekcjonowanego ucha może wyzwalać reakcję skórno-galwaniczną;

• jeśli przekaz był gwałtownie przełączany do drugiego ucha, 6% badanych podążało za przełączeniem;

• jeśli do dwóch uszu są podawane informacje w dwóch różnych językach, ignorowanie jest tym trudniejsze im lepiej się zna język przekazu, który ma być ignorowany.

• Teoria osłabiacza Treisman

• procesy przeduwagowe - równoległe przetwarzanie

• procesy angażujące uwagę

Uwaga wzrokowa - wolicjonalna i mimowolna

Mimowolna -

• Przyciągana jest przez bodźce peryferyjne; bodźce takie nie dają się ignorować, tzn. zysk występuje również wówczas, gdy prawdziwość wskazówki wynosi 50%.

• Zyski bez kosztów

• Maksimum zysków po 200 ms

• Hamowanie powrotu

wolicjonalna

• Sterowana jest wolicjonalnie; wskazówki dają ignorować, jeśli ich przydatność jest niewielka (np. prawdziwość <50%)

• Zyski i straty

• Maksimum zysków po 400-600 ms

• Brak hamowania powrotu

Uwaga wzrokowa

• Procesy, które pozwalają obserwatorowi angażować zasoby do przetwarzania wyselekcjonowanych aspektów w większym stopniu niż do niewyselekcjonowanych.

• pojemność: ilość zasobów, które można zaangażować do danego zadania

• selektywność: nawet gdy cała pojemność jest ustalona, ilość uwagi kierowanej na różne podzbiory informacji wzrokowej mogą być alokowane w sposób elastyczny.

Uwaga wybiórcza

• Teoria reflektora

• im większa koncentracja uwagi, tym lepsze przetwarzanie informacji z obszaru objętego uwagi;

• uwaga nie może być dzielona;

• przeniesienie uwagi wymaga czasu (ok. 8 ms/stop.)

Uwaga wybiórcza - paradoks inteligentnej selekcji

• Wczesna czy późna selekcja?

• Uwagę posiadamy po to, aby uniknąć zalewu informacji z otoczenia.

• Aby być efektywną, uwaga musi koncentrować się na najważniejszych informacjach zgodnych z celami i potrzebami organizmu.

• Jak organizm może wybrać najważniejsze, jeśli przedtem nie przetworzy wszystkich informacji?

Uwaga wybiórcza

• Teoria filtru Broadbenda

• selekcja informacji dokonuje się na wczesnym etapie na podstawie parametrów fizycznych bodźca.

Uwaga wzrokowa - paradygmat nieuwagi

• 25% badanych nie zauważa niczego;

• wielkość ślepoty nieuwagowej jest większa (50-75%), jeśli dodatkowy bodziec pojawia się w centrum;

• wielkość ślepoty zależna jest od znaczenia bodźca dla osoby badanej: badany nigdy np. nie przeocza swojego nazwiska.

Uwaga wzrokowa - „jupiter”

• Szybkość przesuwania się uwagi jest skończona i wynosi ok. 8 stop./s.

• Jeśli jupiter uwagi przesuwa się z jednego miejsca na drugi „oświetla“ obiekty pomiędzy tymi miejscami.

• Wielkość jupitera może ulegać zmianie; powiększenie jupitera powoduje, że zyski są w tym obszarze mniejsze.

• Jupiter może być przesuwany z miejsca na miejsce, ale nie może być dzielony

---