Zasady tworzenia administracji niezespolonej w województwie.
Rządowa administracja terenowa zbudowana jest w głównej części na zasadzie zespolenia organizacyjnego - zasadnicza rola przypada tu wojewodom wykonującym w województwach władzę administracyjną o odpowiedzialności ogólnej. Podlegają oni Prezesowi Rady Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, a w województwie sprawują zwierzchnictwo nad całą zespoloną administracją rządową. Ponadto poza administracją zespoloną w skład rządowej administracji terenowej wchodzi administracja niezespolona - są to wyodrębnione organizacje (nie zespolone z urzędem wojewódzkim) terenowe administracje specjalne, podległe bezpośrednio ministrom lub kierownikom innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa.
Załącznik do ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o administracji rządowej w województwie (tj. Dz. U. z 2001 Nr 80, poz. 872 ze zm.) wymienia następujące organy administracji niezespolonej:
Dowódcy Okręgów Wojskowych, Szefowie Wojewódzkich Sztabów Wojskowych, Wojskowi Komendanci Uzupełnień
Dyrektorzy Izb Skarbowych, Naczelnicy Urzędów Skarbowych, Dyrektorzy Urzędów Kontroli Skarbowych
Dyrektorzy Okręgowych Urzędów Górniczych i Specjalistycznych Urzędów Górniczych
Dyrektorzy Okręgowych Urzędów Miar i Naczelnicy Obwodowych Urzędów Miar
Dyrektorzy Urzędów Morskich i Okręgowi Inspektorzy Rybołówstwa Morskiego
Dyrektorzy Urzędów Statystycznych
Dyrektorzy Urzędów Żeglugi Śródlądowej
Komendanci Oddziałów Straży Granicznej, Komendanci Strażnic Oraz Komendanci Granicznych Placówek Kontrolnych i Dywizjonów Straży Granicznej
Państwowi Inspektorzy Sanitarni
Organy administracji niezespolonej działające na obszarze województwa są obowiązane do:
Uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy na podstawie odrębnych ustaw
Zapewnienie zgodności swoich działań z poleceniami wojewody
Składanie wojewodzie rocznych informacji, a na żądanie wojewody - także bieżących wyjaśnień o swojej działalności na obszarze województwa
Ustanowienie organów administracji niezespolonej może następować wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa.
Ustanowienie terenowych delegatur właściwych ministrów może następować wyłącznie w drodze ustawy określającej ich zadania i zasięg terytorialny. Powoływanie i odwoływanie organów administracji niezespolonej następuje na wniosek właściwego miejscowo wojewody albo po uzyskaniu uprzednio jego zgody, chyba że ustawa stanowi inaczej. W przypadku nieuwzględnienia wniosku wojewody lub nieuzyskania jego zgody minister właściwy do spraw administracji publicznej może wystąpić do Prezesa Rady Ministrów o rozstrzygnięcie sporu.
W sytuacjach nadzwyczajnych wojewodzie przysługuje, niezależnie od uprawnień wynikających z odrębnych przepisów, uprawnienie do żądania wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec każdego pracownikarządowej administracji niezespolonej i pracownika samorządowego, który dopuścił się naruszenia prawa.
Bibliografia:
H.Izdebski, M.Kulesza, Administracja publiczna, Warszawa 2004
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. O administracji rządowej w województwie (tekst ujednolicony).
Collegium Varsoviense, System Administracji Publicznej w Polsce, Warszawa
H.Izdebski, M.Kulesza, Administracja publiczna, Warszawa 2004, srt.132-133