GŁÓWNE NURTY LITERACKIE:

W twórczości polskiego baroku wyróżnić

można trzy charakterystyczne nurty:

. Poezja metafizyczna typowa zwłaszcza dla przełomu renesansu i baroku,

a więc dla twórczości M. Sępa Szarzyńskiego i poe~i D. Naborowskiego.

Wewnętrzne niepokoje człowieka rozdartego między pragnieniami duszy (po-

trzeba Boga i wieczności) a namiętnościami ciała, związane z kryzysem tożsa-

mości człowieka baroku oraz poczuciem osamotnienia jednostki, obdarzonej

wolną wolą i skazanej na dokonywanie wyborów, znajdowały w poezji tamtych

czasów różne rozwiązania. Sęp Szarzyński postulował heroiczną postawę czło-

wieka, który walcząc ze światem i pokusami własnego ciała, nie ustaje

w dążeniu do Boga. Naborowski z kolei stara się znaleźć równowagę między

wartościami życia doczesnego a duchową istotą jednostki.

. Barok dworski ~ rozwinął się w Polsce pod wpływem inspiracji literatury euro-

pejskiej (gongoryzmu, marinizmu, konceptyzmu). Dwory magnackie, wpływo-

we i zamożne, których kulturotwórcza rola znacznie wzrosła po przeniesieniu

stolicy Polski z Krakowa do Warszawy, były ośrodkami upowszechniającymi

wpływy i mody eudzoziemskie. Reprezentacyjna dla baroku dworskiego

w literaturze polskiej jest twórczość J. A. Morsztyna i D. Naborowskiego.

. Barok sarmacki związany z dworami i dworkami średniej szlachty oraz

ideałami sarmatyzmu (zob. sarmatyzm) miał charakter bardziej swojski, wy-

rastał bowiem z polskiej tradycji i wiązał się z kulturą ludową. Ten nurt twór-

czości, w którym propagowano kult rodzimej obyczajowości i specyficzny ro-

dzaj patriotyzmu, reprezentowany był m.in. przez twórczość W. Potockiego

i J.Ch. Paska.