PRZEDSIĘBIORSTWO nie bankowe :

Aktywa:

Majątek trwały - 70 % typowe dla przemysłu

Majątek obrotowy - 30 % ciężkiego: huta

Pasywa :

Zobowiązania - 50 %

Kapitały własne - 50 %

PRZEDSIĘBIORSTWO handlowe :

Aktywa:

Majątek trwały - 30 %

Majątek obrotowy - 70 %

Pasywa :

Zobowiązania wobec dostawców - 75 %

Kapitały własne - 25 %

BANK A P A P

AZ 85%

Należności N

PP 5%

10% PA KW 10%

AKTYWA

AZ - aktywa zarabiające lub dochodowe - to te produkty banku przynoszące bezpieczny przychód bankowi - kredyt, pożyczki dla innych banków, operacje factoringowe, leasing, zakup papierów wartościowych skarbu państwa, zakup akcji, obligacji municypalnych (miejskich), zakup nieruchomości, udział w vanture capital.

PA - pozostałe aktywa - majątek trwały i pozostała część majątku obrotowego - zapas papieru do drukarek, zapasy tonerów, części zamiennych do komputerów

Majątek obrotowy to jest tylko 10 % aktywów.

Koszt inwestycji jednego oddziału 1 - 3 mln.

PASYWA

Pasywa odsetkowe - związane z kreowaniem kosztów: działalność depozytowa banku, koszt obsługi pieniądza, zobowiązania depozytowe jednostek budżetowych, wobec innych banków, zobowiązanie wobec banku Centralnego - lombardowego, redyskontowego, zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów dłużnych, np.: obligacji, certyfikatów depozytowych, bonów lokacyjnych itd., np.: bon progresja.

PP - pozostałe zobowiązania - zobowiązanie jak w przypadku firm nie bankowych, zobowiązanie wobec pracowników, budżetu (ZUS), dostawców za usługi: telefon, prąd, papier, toner itd.

KW - kapitały własne - to, co bank otrzymał od akcjonariuszy + to, co zarobil, wypracował sam, a nie zostało rozdysponowane na dywidendy.

Podstawą działalności bankowej na świecie jest przyjmowanie depozytów.

BIG S.A. w latach 1992-93 miał 20 kredytobiorców w ciągu roku. Brali depozyty i inwestowali w papiery skarbowe.

Kredyty udzielane 40% * 100 kredytów = 40

Depozyt roczny 30% * 100 depozytów = 30 jednostek

10 marża, dochód banku

BIG S.A. lokował na rynku międzybankowym

35% * 100 = 35

odsetki 30% * 100 = 30

5

Jakość kredytów - tylko połowa była zdrowa (spłacano odsetki)

Nie było 40 jednostek kredytów tylko 20 stąd marża wynosiła -10.

Nie ma banku, który nie przyjmowałby depozytów.

O kondycji banku świadczy kondycja pasywów.

1. Produkty pasywne (bierne) - grupa produktów związana z pozyskiwaniem pieniądza.

2. Produkty aktywne (czynne) - grupa produktów związana z zarabianiem pieniądza.

3. Usługi (produkty) pośredniczące (rozliczeniowe).

Podstawową pozycją w bankach, na których zarabiają są aktywa w postaci kredytów.

Różnice między kredytami a pożyczkami:

Oba związane są z tym, że bank daje klientowi pieniądze.

1. Kredyt - ma wymiar gotówkowy lub bezgotówkowy.

Pożyczka - ma wymiar gotówkowy, dotyczy mniejszych kwot.

2. Kredyt - ma zawsze w umowie kredytowej zaznaczony cel. W umowie jest klauzula mówiąca, że jeśli pieniądze przeznaczy się na inny cel i wtedy bank może zarządzać w 1 lub 2 tygodnie spłaty kredytu wraz z odsetkami. Z działalności firmy wynika możliwość spłaty kredytu (czy np.: niciarnia może być tak samo rentowna jak firma transportowa).

Pożyczka - nie ma celu wpisanego, jest związany z nieokreślonym celem i banku to nie powinno interesować. Jest więc wyższe ryzyko, które dyskontuje bank wyższym od 1 - 2 punktów procentowych.

3. Kredyt - wyraźnie określony schemat spłat, zwłaszcza w długich kredytach.

10 50 30 10

Inwestycja jest związana z kupnem ziemie, podłączeniem wody, ogrodzeniem itd. będzie tu potrzebne 10 jednostek pieniężnych. Zatrudnienie ludzi, postawienie hali - 50 jednostek, zakup maszyn - 30 jednostek, usunięcie wad, wymiana maszyn - 10 jednostek. Przedsiębiorca nie dostaje całości, ale kiedy podpisany zostanie protokół odbiorczy poszczególnych prac przedsiębiorca dostanie pieniądze na kolejne prace. Jeden dzień zwłoki może być obciążony 0,01% oprocentowania.

Pożyczka - od razu dostaje się całość pożyczki.

4. Kredyt - zawsze jest oprocentowany.

Pożyczka - może być nie oprocentowana.

5. Kredyt - każda umowa kredytowa musi mieć postać pisemną.

Pożyczka - umowa nie musi mieć postaci pisemnej, ale jeśli pożyczka jest większa niż 500 zł, to musimy (jako pożyczkodawca) mieć to na piśmie.

Holdingi M kredyt

100 * 20% = 20-

C1 C2

100 * 14% = 14+

depozyt -6

Podstawowy podział kredytów:

1. Na cele gospodarcze - dla firm i podmiotów gospodarczych, dzielą się standardowo na 2 grupy:

1. obrotowe - na pokrycie bieżących potrzeb

2. inwestycyjne - związane z potrzebami rozwojowymi firmy
   (np.: technologie)

2. Na cele konsumpcyjne - dla osób indywidualnych - na sprzęt AGD

• samochodowy

• turystyczne

Inny podział kredytów ze względu na czas:

1. Krótkoterminowe - do 1 roku

2. Średnioterminowe - 1 - 3 lat albo 1 - 5 lat

3. Długoterminowe - powyżej 3 lat albo powyżej 5 lat.

Za średnioterminowy kredyt w warunkach polskich uważa się okres 1 - 3 lat,
w innych krajach 1 - 5 lat.

Podział kredytów ze względu na formę (podział niejednorodny) :

1. Kredyt w rachunku bieżącym

2. Kredyt w rachunku kredytowym

3. Kredyty wekslowe

4. Kredyty hipoteczne

5. Kredyty lombardowe

6. Leasing

7. Factoring

Kredyt może być wekslowy i zapisany w rachunku bieżącym. Mogą być mieszane. Jest to bardzo niespójna forma.

Podział kredytów ze względu na walutę kredytu:

1. PLN - w polskich złotych

2. W walutach obcych

KREDYTY OBROTOWE

Służą uzupełnianiu środków firmy przeznaczonych na potrzeby bieżące. Istota tych kredytów jest to, że nie powodują one żadnych skutków w zakresie techniki czy technologii wytwarzania (te same maszyny).

Praca

proces

produkcyjny

BANK

Surowiec to co na maszynach

Produkcja

Kredyt w toku

Należności obrotowy

Półfabrykat

sprzedać jakaś faza produkcji

od razu Wyrób łączenie została zakończona

gotowy półfabrykatów

wszystkie fazy produkcji są zakończone

kontrola została dokonana

Nabywca dyktuje warunki, dlatego teraz stosuje się `drogę należności' - rynek nabywcy.

Rynek sprzedawcy - sprzedawca dyktuje warunki

Pieniądz - Towar - Pieniądz - kredyt obrotowy - dokonuje się obrót.

Na kolejnych etapach może dojść do różnego rodzaju zatrzymań, zakłóceń:

• 
  produkcja w toku - awaria maszyny już produkującej

• 
  półfabrykaty - nie wyrównane zdolności produkcyjne -

• wyroby gotowe - produkcja bubli - wytwarzanie niechodliwych produktów. Produkt musi spełniać dwa warunki, musi mieć jakość techniczną i jakość rynkową.

• należności - wydłużenie czasu spłaty należności dostawcom

KREDYT W RACHUNKU BIEŻĄCYM

Obligatoryjnie firma musi mieć rachunek bieżący.

-100

+180

Należności - Zobowiązania

+

Wpływy Wypływy

Kredytem w rachunku bieżącym jest taki kredyt, że bank zaakceptował ujemne stany na rachunku. Bank wyznacza limit, do którego klient może zaciągnąć kredyt.

Limit czasowy - góra 10 dni, w przeciągu których kredyt powinien być spłacony.

Niedopuszczalny kredyt, który na stałe wszedł w finanse firmy.

Analiza klienta przez bank może trwać nawet do 1 roku. Bank bada stany na koncie firmy (duże wpłaty i wypłaty, zapotrzebowanie na środki ciągłe czy sporadyczne, kwoty 1 mln - większe możliwości klienta), dzięki temu bank wylicza ów limit.

Bank obserwuje zachowania płatnicze firmy. Bank wie kiedy firma płaci odsetki wobec ZUS-u, Izby Skarbowej. Ważne jest dla banku, czy firma zalega ZUS-owi czy może dostawcom. Jeśli firma ma problemy z ZUS-em, oznacza to dla banku, że ma dość poważne kłopoty, bo zadarcie z ZUS-em to ostateczność.

Jak firma spłaca kredyty.

Obserwuje się rachunek wyników i bilans.

Im dłuższa obserwacja, to dokładniejsze wnioski, lepsza analiza.

Po analizie bank decyduje się na udzielenie (lub nie) kredytu.

Analiza - element dyscyplinujący firmę.

KREDYT W RACHUNKU KREDYTOWYM

Polega na tym, że w banku instaluje się dla każdego kredytu konto - rachunek kredytowy, na którym notuje się wszystkie zaszłości związane z kredytem.

Pierwsza strona - suma wypłat

Druga strona - suma spłat ze trony klienta w stronę banku

Saldo tego konta = stan bieżącego zadłużenia klienta w banku z pominięciem rachunku bieżącego.

Kredyty w rachunku kredytowym dzieli się na:

1. Kredyty docelowe

2. Kredyty na pokrycie bieżących zobowiązań

3. Kredyty - linie kredytowe

4. Kredyty sezonowe

KREDYTY DOCELOWE

Związany najczęściej z zaopatrzeniem firmy w środki najczęściej na zakup surowca. Np.: firma meblarska - rzadkie surowce - mahoń, bambus sprowadzany z Indonezji lub Nigerii. Firma kupuje za tyle, ile ma pieniędzy w banku.

KREDYTY NA POKRYCIE BIEŻĄCYCH ZOBOWIĄZAŃ

Zalicza się do kredytów bieżących, jest niedoskonałym substytutem kredytu w rachunku bieżącym.

Firma przewidzi, że nie spłacą jej należności, składa więc aplikacje do banku o udzielenie kredytu. Bank przegląda papiery firmy i może udzielić kredytu lub też może go nie udzielić. Bank nie musi udzielić go od razu. Każdy kolejny kredyt musi być spłacony kolejnymi spłatami należności.

KREDYT - LINIA KREDYTOWA

Jest przyrzeczeniem ze strony banku udzielenia kredytu w dowolnym dniu wyznaczonego przedziału czasowego bez dodatkowych procedur analitycznych do wysokości limitu określonego w umowie kredytowej.

Przykład: w handlu - sprzęt narciarski.

1 X 31 I

W dniu 1 IX występuje do banku o udzielenie linii kredytowej w terminie 1 X - 1 IV - może brać do 1 IV do poziomu pewnego limitu, spłata musi nastąpić w określonym terminie. Jeżeli klient się zgłosi dostaje pieniądze na dzień następny bez żadnych analiz, aplikacji itd.

Linie kredytowe dzielimy na:

1. odnawialne b) nieodnawialne

limit 10 bierze - 1 limit 10 bierze - 1

jest 9 - 3 jest 9 - 3

• - 4 6 bierze - 4

• + 3 jest 2 spłaca + 3

• + 2 jest 2 + 2

7 - 2 2 - 2

5 0

limitem jest też obfitość branego kredytu.

Klient załatwi sobie linie i bank za samo wystąpienie bierze dla siebie prowizje, np.: 2%.

Jeżeli bank wystawi linię kredytową może postawić warunek:

Stan zadłużenia nie może być niższy niż 2. Tym samym bank zmusza klienta do wzięcia kredytu.

KREDYTY SEZONOWE

Związany z sezonowością - gospodarka roślinna, truskawki, zboża itd. - sklepy odzieżowe letni sezon, zimowy.

Kredyty te przeznaczane są na zakup i przerób surowca z nadzieją, że firma spłaci go w określonym terminie. Firma, która nie spłaci ów kredytu okazuje się, że jej wyroby są niechodliwe i nie udzieli kredytu tej firmie w przyszłym sezonie - roku.

KREDYT INWESTYCYJNY

Intencją tego kredytu jest to, że firma pozyska nowy majątek trwały (nowe technologie, licencje, maszyny, urządzenia, itd.) filie produkcyjne.

Kredyt inwestycyjny - to kredyt na finansowanie nakładów w celu stworzenia nowych bądź powiększenia istniejących środków trwałych.

Kredyt ten jest kredytem trudnym do udzielenia.

1. Naturalny czas trwania kredytu jest średni lub długi. Nie wiadomo nic o przyszłej (za 3 - 5 lat) gospodarce.

2. Interdyscyplinarność analizy - kwestia umiejętności wniknięcia w biznes - plan. Analiza finansowa, marketingowa (np.: z technologii wytwarzania może wynikać jakość wyrobu, rynki zbytu). Spojrzenie wielopłaszczyznowe, zanalizowanie różnych dziedzin, nieoznaczoność tendencji rynkowych, np.: moda.

Warunki udzielania kredytu inwestycyjnego:

1. Firma musi być w dobrej kondycji przez okres minimum 3 lat. Dla młodej firmy - leasing.

2. Bank oczekuje od swoich klientów - kredytobiorców wstępnego zaangażowania środków w inwestycje w wysokości 20 - 50% wartości całej inwestycji.

3. Kredyt danego banku musi być nieodłączną częścią kompletnego planu finansowania przedsięwzięcia.

podniesienie

+ kapitału

Ograniczenie:

Wyraźnie określony początek i koniec inwestycji i jej przebieg, aby możliwa była kontrola.

Inwestycja musi spełniać wymogi środowiska naturalnego z wyprzedzeniem w stosunku do przyszłych regulacji i norm.

W każdym banku jest norma do ilu lat maksymalnie trwa kredyt.

W Polsce kredyt inwestycyjny średnio do 7 lat (zach. Europa do 10 lat).

KARENCJA - odroczenie rat w spłatach musi być z góry określona i wkomponowana w cash flow.

Załóżmy, że kredyt ma wartość 100, jest spłacany przez 10 lat, stopa procentowa wynosi 10%, spłaca się raz na koniec roku.

	Kwota do spłaty	Oprocentowanie	Rata kapitałowa	Rata odsetkowa	Rata łączna
1	100	10%	10	10	20
2	90	10%	10	9	19
3	80	10%	10	8	18
4	70	10%	10	7	17
5	. . .	. . .	. . .	. . .	. . .

Karencja na spłatę kapitału - płacimy odsetki, karencja trwa 3 lata:

	Kwota do spłaty	Oprocentowanie	Rata kapitałowa	Rata odsetkowa	Rata łączna
1	100	10%	10	10	10
2	100	10%	10	10	10
3	100	10%	10	10	10
4	100	10%	100/7≅ 14	10	24
5	86		14	8,6	22,6
6	. . .	. . .	. . .	. . .	. . .

Karencja co do odsetek i rat kapitałowych, karencja na 3 lata.

	Kwota do spłaty	Oprocentowanie	Rata kapitałowa	Rata odsetkowa	Rata łączna
1	100	10%	-	10	0
2	110	10%	-	11	0
3	121	10%	-	12,1	0
4	133,1	10%	133,1/7≅ 19	13,31	32,31
5	114,1	10%	19	11,41	30,41
6	. . .	. . .	. . .	. . .	. . .

Karencja - uzgodnione z bankiem odroczenie spłat.

Musi być wiarygodne długookresowe zabezpieczenie wycenione przez biegłego akceptowanego przez bank.

Analiza - czy kredyty były spłacane terminowo.

Zarząd powinien mieć sukcesy na polu ogólno-gospodarczym, a w szczególności na polu inwestycyjnym.

KREDYTY LOMBARDOWE

Kredyt lombardowy może być obrotowy i inwestycyjny.

Kredyt lombardowy - to kredyt udzielany pod zastaw (przede wszystkim papierów wartościowych), to najczęściej spotykany kredyt, banki najchętniej do niego przystępują.

Papiery - (brane tu pod uwagę to papiery skarbowe dłużne tj. bony skarbowe i obligacje) nie tracą na wartości oraz mają emitenta w warunkach polskich o najwyższym poziomie wiarygodności - skarb Państwa.

Kredyt lombardowy może mieć postać dwojakiego rodzaju:

1. Zwykłego banku komercyjnego względem przedsiębiorstwa.

Drugim rodzajem lombardu są towary, mogą to być maszyny, urządzenia, mogą to być towary o charakterze masowym: ropa, pszenica w elewatorach, kawa, itd.

Banki muszą wejść w układ z magazynem o dużych halach, gdzie można będzie przechowywać duże ilości towarów. Bank każe podpisać magazynierowi warrant, którego podpisanie zobowiązuje go do wydania towarów wyłącznie na pisemną dyspozycję banku.

Rodzaj zastawu: stosowano zabezpieczenie na przedmiotach wartościowych: precjoza, dzieła sztuki itd. Pierwotnie to właśnie ta grupa stworzyła lombard. Na chwilę obecną nie stosuje się w praktyce tego rodzaju zastawu ze względu na to, że dość łatwo (dzięki wysoko rozwiniętej technice) można sfałszować dane dzieło sztuki.

KREDYT HIPOTECZNY

Kredyt hipoteczny to kredyt, który jest zabezpieczony na hipotece.

Hipoteka - to wpis do księgi wieczystej prowadzonej przez sądy Rejonowe. Wpis jest dokonywany na wniosek właściciela nieruchomości lub bank.

Tego zabezpieczenia używa się:

1. dla kredytu średnio i długoterminowego

2. z reguły dla kredytu inwestycyjnego

Zabezpieczenie zwrotności kredytu wiążę gwarancje jego spłaty z określoną nieruchomością. Pozwala to zaspokoić roszczenia z nieruchomości nawet gdy zmieni się właściciel.

Bank sprawdza czy :

1. Kredytobiorca jest właścicielem nieruchomości

2. Są już dokonane inne wpisy.

Rzadko bank wpisuje się jako drugi na hipotekę.

Rodzaje hipotek:

1. Hipoteka zwykła - ma zastosowanie do kredytów już istniejących bądź też właśnie udzielanych.

2. Hipoteka kaucyjna - ma zastosowanie do kredytów o nieustalonej wysokości (w linii, w rachunku bieżącym) bądź też do kredytów, które będą udzielane w przyszłości.

3. Hipoteka przymusowa - służy dobezpieczeniu banku.

Bon komercyjny - emitowany przez firmę, oferowany na rynku międzybankowym, tak więc musi zostać wprowadzony przez bank - tzw. agenta, który sprzedaje bon innym bankom. Firma w ten sposób dostaje się na rynek międzybankowy.

Rolowanie bonów komercyjnych - firma sprzedaje następną emisję, w momencie kiedy powinna odkupić poprzednią emisję.

KREDYT WEKSLOWY

WEKSEL - dokument, papier wartościowy, który zobowiązuje dostawcę lub wskazaną przez niego osobę do bezwarunkowego zapłacenia określonej kwoty w określonym terminie.

Rodzaje weksli:

1. Sola - weksel własny

Na wekslu jest podany beneficjent (któremu kwota powyższa jest przynależna)

Wystawca = płatnik wekslowy beneficjent

Trasant =trasat remitent

2. Trata (weksle trasowany, weksel ciągniony)

Wystawca pokazuje płatnika wekslowego wskazany jest beneficjent

Trasant trasat remitent

Funkcja - wystawca pokazuje płatnika i benficjenta.

W szczególnym przypadku może to być bank, który zapłaci beneficjentowi.

Może być w handlu zagranicznym:

wystawca (eksporter) wskazuje płatnika (importer lub wskazana przez niego osoba) i siebie jako beneficjenta.

Cechą trat jest to, że muszą zostać zaakceptowane (płatnik musi się podpisać).

Weksel jest zobowiązaniem samoistnym, bezwarunkowym (jeśli dostawa będzie nawet w całości uszkodzona, zepsuta itd. to i tak odbiorca musi zapłacić całą kwotę).

Rodzaje kredytów wekslowych:

Mowa tu (pkt. 1 i 2) o wekslach krótkoterminowych - od 3 - 9 miesięcy (do finansowania środków obrotowych).

1. 
   Kredyt dyskontowy - prośba o poręczenie (o awal)

Bank

dał dziś towary 100

producent odbiorca

wystawił weksel na

100 10 6 II 2002r.

90 Bank 100

Producent jednak chce mieć wcześniej pieniądze (nie ma gotówki na wypłaty, przyjął weksel bo myślał, że pozostali dłużnicy będą spłacać terminowo). Dlatego też producent będzie dyskontował weksel (by uzyskać kwotę zbliżoną)

Producent - kredytobiorca - podawca weksla.

Awal - gwarancja, że odbiorca jest wiarygodny i w razie nie spłacenia, bank pokryje zobowiązania.

Jeśli odbiorca spłaci 80, to producent musi oddać bankowi różnicę - czyli 20. Ocena weksla dotyczy formalnej i merytorycznej strony weksla, oceny podawcy, oceny wystawcy i poręczycieli (nie musi to być koniecznie bank).

2. Kredyt akceptacyjny - polega na tym, że bank godzi się na to, że pokryje kwoty wekslowe niezależnie od stanu posiadani klienta na koncie.

Bank dorzuca konto klienta

0 200

wartość wystawionych weksli 180 100 80

180 0

Firma ma pewność, że weksel będzie spłacony, a bank udziela promesę i ma z tego 1 czy 2% z tej kwoty, a jeśli dojdzie do kredytu, to ma korzyści jak w przypadku każdego kredytu - w postaci odsetek od kredytu.

Kredyt może mieć charakter linii, odnawialny, nieodnawialny, mogą być również doraźne transakcje związane z konkretnymi wekslami.

3. Forfaiting - weksle występują tu w handlu międzynarodowym, czas ich trwania to okres nawet do 5 lat, dotyczy on finansowania wyposażenia finansowego (maszyny, urządzenia itd.).

Japonia Francja

importer eksporter

weksle są z definicji 80 100

poręczane przez bank importera Firma forfaitingowa

Japończycy chcą kupić maszyny francuskie, Francuzi chcą sprzedać maszyny Japończykom (wejść na ich rynek), ale chcieliby gotówkę, godzą się na weksel bądź zestaw weksli, płatne raz na rok.

Po dwóch latach Francuzi chcą jednak gotówkę, będą więc chcieli dyskontować te weksle. Japończycy nie chcą płacić, udają się więc do firmy forfaitingowej i dają tu weksle do dyskonta. Firma forfaitingowa daje 80 za 100 i będzie ściągać z importera. 100% ryzyka ponosi firma forfaitingowa (zna dobrze rynek, na którym działa, specjalizuje się w tym).

Forfaiting może być też wkalkulowany w cała inwestycję.

Cechy związane z forfaitingiem:

• występuje w handlu międzynarodowym

• czas trwania do 5 lat

• bezpieczna - gwarantowana przez bank importera

• płatności w okresach rocznych i półrocznych

• kosztem dla importera są warunki płatności i koszty poręczenia w banku; kosztem dla eksportera jest dyskonto

• wszystkie koszty wynikające z działalności firmy forfaitingowej są wliczone w cenę kontraktu

Zalety :

1. Usuwa pozycje ryzykowne z bilansu producenta (eksportera).

2. Poprawia płynność importera (nie musi płacić od razu, tylko w ratach wekslowych) i eksportera (może mieć pieniądze kiedy chce - termin dokonania operacji).

3. Zmniejsza ryzyko strat złych należności.

Wada:

1. Koszt tych transakcji jest z reguły wysoki.

KONSORCJA BANKOWE

Konsorcjum - nazywamy doraźne zgrupowanie banków w celu realizacji konkretnego przedsięwzięcia kredytowego.

Istota konsorcjum

Kredyt wartości 100



stopa procentowa 20% Bank

20

50 % 10

Konsorcjum - kredyt dzieli się i bank zarobi tylko 10%.

Jest to związane z prawem bankowym:

1. Jedna umowa kredytowa nie mogła przekroczyć 10% kapitałów własnych banku

Kapitał banku 100 000 000 to maksymalny kredyt = 10 000 000

2. Łączne zaangażowanie banku w kredytach nie mogło być wyższe niż 15% kapitałów własnych banku (zalicza się tu tez nie spłacone wcześniej zobowiązania wobec banku).

Dzisiejsze prawo bankowe mówi:

1. Jedna umowa kredytowa nie mogła przekroczyć 10% kapitałów własnych banku

2. Suma wierzytelności banku (art. 74 pkt. 4) w stosunku do których wierzytelności przekraczają 10% funduszy własnych banku nie może łącznie przekroczyć 800% tych funduszy.

Powody na powstawanie konsorcjów bankowych:

1. Banki łączą się w konsorcja po to, aby mogły udzielić duży kredyt, ale nie przekroczyły łącznego limitu.

2. Prawo bankowe celowo wymusza rozdrobnienie akcji kredytowych.

3. Operacja może być ryzykowna, a bank nie chce ponosić ryzyka w całości.

4. Bank we własnym zakresie może wyznaczać sobie limity, które musi honorować, nie może więc danego kredytu udzielić, bo przekroczyłby ów limit, ale może wejść w kredytowanie z mniejszą kwotą.

Kredyt usztywnia bilans.

A P

Kredyt 10 lat 100 100 depozyt 1 rok

Bank będzie musiał znaleźć substytut na

miejsce tego depozytu

Konsorcja związane z należnościami, które stały się trudne. Kilka banków zawiera umowę o restrukturyzacji wierzytelności z tytułu wcześniej udzielonych kredytów. Celem takiej działalności może być niedopuszczenie do upadłości klienta.

Cele kredytu konsorcyjnego:

1. Inwestycje w drogie instalacje - filtrowe koszt od 3 - 5 bln starych złotych.

2. Przejęcie innych firm.

3. Nowa inwestycja rzeczowa w postaci wydziału produkcji, sieci handlowej.

4. Restrukturyzacja długów wobec wielu banków.

Sposób organizacji konsorcjum:

Wybór banku prowadzącego konsorcjum. Bank prowadzący reprezentuje wszystkich kredytodawców wobec kredytobiorcy. Uzgadnia z członkami konsorcjum warunki kredytu i uzgadnia zasady rozliczeń i postępowania między uczestnikami konsorcjum.

Umowa konsorcjalna ustala:

1. Wykaz banków włączonych do konsorcjum.

2. Cel i czas trwania.

3. Wysokość udziałów pieniężnych banków oraz walutę poszczególnych kredytów.

4. Harmonogram wypłat, kredytów dla przedsiębiorstwa:

30mln PLN 50mlnEURO 30mln USD 15mln PLN

A B C D

Data

Kredyt nie jest jednorodny pod względem walut.

Duże znaczenie mają daty - mogą być źródłem wysokich kosztów nieporozumień.

5. Harmonogram spłat kredytów - w jakich transzach, bank może chcieć spłat co roku bądź co pół roku, a przedsiębiorstwo musi się dostosować.

6. Określony udział w zyskach i stratach - stóp procentowych, prowizji.

Warunki udzielenia kredytu, tj. np.:

1. Przyjęte zabezpieczenia

2. Warunki wcześniejszego wystąpienia z konsorcjum.

Konsorcjum ulega rozwiązaniu z reguły gdy jest spłacony kredyt i odsetki. Konsorcja są organizowane na kwoty od 20 - 500 mln USD. Odsetki są zazwyczaj płacone co pół roku. Dogodne dla firmy jest uczestnictwo w konsorcjum banków, które znają tę firmę. Typowe oprocentowanie bazuje na stopach zmiennych, odnoszonych do
LIBOR-u + 2,5%; WLIBOR + 3%.

Zalety konsorcjów :

1. Wchodzą w grę wielki kwoty kredytów.

2. Negocjacje są prowadzone z jednym bankiem.

3. Nowe kontakty i relacje finansowe.

4. W ramach konsorcjum mogą być uruchamiane wypłaty co do wielkości i waluty zgodne z potrzebami inwestycyjnymi firmy.

Wady konsorcjum :

1. Duża liczba kredytodawców może oznaczać dużą liczbę klauzul, które utrudnią kredytobiorcy życie.

2. Upadek konsorcjum może wpływać na osłabienie prestiżu firmy.

3. Koszty mogą być wysokie.

4. Płaci się procentowe opłaty od kwoty transzy z tytułu jej późniejszego wejścia w życie.

Operacje handlu zagranicznego.

Specyfika: operacje te podyktowane są przez prawa.

Każdy i odbiorca i dostawca starają się o informacje dotyczące kontrahentów. Jeżeli obie strony obracają się w tym samym środowisku prawnym to wiedzą od razu, jakiemu sądowi podlegają.

Polska Francja

Eksporter Importer

Producent Odbiorca

Bank eksportera Bank importera

W umowie musi być powiedziane, który (polski czy francuski) sąd rozstrzygnie wszelkie spory.

Transakcje na powyższym rynku:

1. Zapłata z góry - odbiorca określa: gatunek, termin, opakowanie itd. i dołącza do tej listy czek, będąc płatnością. Jego ryzyko polega na tym, że producent może ”odczytać” tylko czek.

Sytuacja odwrotna - dokonana zapłata w oparciu o otwarty rachunek. Nabywca wysyła zamówienie, a sprzedawca w oparciu o nie wysyła towary. Zgodnie z międzynarodowymi standardami w ciągu 30 dni po otrzymaniu dostawy, odbiorca osobnym listem wysyła czek. 100 % ryzyka leży po stronie producenta. Banki istnieją w formie biernej.

2. Akredytywa dokumentowa - przykład sposobu dokonania transakcji z dużą ingerencją banku.

Polska Francja

Producent Odbiorca

aplikacja

Bank eksportera Bank importera

Port

Port

Musi być sprecyzowany dokładnie przebieg transportu. Odbiorca występuje do swojego banku o otworzenie akredytyw, jednocześnie przesyła treść kontraktu między sobą a producentem do banku importera. Bank importera może otworzyć lub nie akredytywę. Jeśli tak, to podejmuje się, że jeśli strona formalna jest w porządku to niezależnie od stanu posiadania importera, bank importera za wszystko zapłaci. Jest to zabezpieczenie dla Polaków, bo jeśli zrealizują kontrakt dostaną zapłatę. Bank eksportera wysyła zawiadomienie do eksportera, że została otworzona akredytywa. Następuje decyzja o wysłaniu towarów (bo akredytywa już otwarta). Producent przesyła równolegle do banku importera dokumenty dotyczące realizacji kontraktu: gdzie ubezpieczony, gdzie kupił transport, czy towar jest należycie opakowany itd. bank eksportera bada, czy to co firma miała wykonać, zostało wykonane (bardzo szczegółowo jest to sprawdzane). Dopiero wtedy wysyła dokumenty do banku importera, który sprawdza czy nie ma błędów (gdy są, to dokumenty wracają do banku eksportera), gdy nie ma błędów wysyła do odbiorcy, który płaci (on lub jego bank) na rzecz banku eksportera, a producent dostanie zawiadomienie, że przyszła już płatność.

Rodzaje akredytyw:

1. Akredytywa odwołalna i nieodwołalna.

Akredytywa odwołalna - wiąże prawnie banki, jednakże może być zmieniona lub zerwana w dowolnym terminie bez uzgodnienia ze sprzedawcą dopóki nie pojawi się płatność lub weksel. Ten typ akredytywy nie daje dobrego zabezpieczenia sprzedawcy stąd jest on bardzo rzadko stosowany.

Akredytywa nieodwołalna - w tym typie akredytyw nie ma możliwości dokonywania zmian w porozumieniu stron. Niemniej jednak zmiany wymagają akceptacji sprzedawcy w przypadkach dla niego szkodliwych, których zmieniana jest wartość akredytywy i jej termin ważności.

2. Akredytywa niepotwierdzona i potwierdzona.

Akredytywy niepotwierdzone - nie wymagają od banku eksportera wykonywania płatności po pojawieniu się dokumentów dopóki bank otwierający (importera) nie uiści stosownej kwoty. Jednakże eksporter po rozważeniu ryzyka kraju importera może uznać, że ryzyko jest zbyt duże. W takim przypadku eksporter wymaga dodatkowego zabezpieczenia w postaci potwierdzenia akredytywy przez bank eksportera. W takim przypadku całość ryzyka przechodzi na bank eksportera. Oznacza to bowiem, że bank potwierdzający wyraża zgodę na dokonanie płatności zgodnie z akredytywą jeśli dokumenty są w porządku.

3. Akredytywa przenośna i nieprzenośna.

Akredytywa przenośna - ma zastosowanie gdy zagraniczny kontrahent importera jest pośrednikiem, który nie posiada towarów. Nabędzie go dopiero od producenta ale nie chce angażować własnych środków. Opcja przeniesienia pozwala na zlecenie bankowi realizującemu akredytywę na transfer akredytywy z eksportera na jednego lub kilku dostawców.

Akredytywa nieprzenośna - może być realizowana jedynie przez eksportera wymienionego w dokumencie akredytywy.

Dokumenty związane z akredytywą:

1. Tekst akredytywy - formularz, gdzie określa się rodzaj akredytywy.

2. Weksel.

3. List przewozowy.

4. Faktury.

5. Świadectwa pochodzenia towarów.

6. Dokumenty ubezpieczeniowe.

7. Specyfikacja zawartości opakowania.

8. Specyfikacja wagi.

Cechy akredytywy:

1. Dla eksportera jest korzystniejsza od inkaso.

2. Zapewnia niezwłoczne otrzymanie zapłaty.

3. Eliminuje ryzyko odstąpienia importera od kontraktu.

4. Jest związana ze stosunkowo wysokimi kosztami (dla importera przede wszystkim).

5. Zapewnia dobre wykonanie kontraktu.

6. Silniejszy partner (w sensie negocjacji) wymusza akredytywę przy eksporcie i inkaso przy imporcie.

INKASO

Podobnie jak akredytywa, ale inaczej realizowane i niesie ze sobą większe ryzyko.

* - Bank tylko sprawdza dokumenty (weryfikuje, wskazuje, sugeruje, że są błędy). Bank importera trzyma dokumenty dopóki nie odbierze w ustalonym miejscu towarów, później stwierdza czy towar jest zgodny z ustaleniami. Jeśli wszystko się zgadza, importer swojemu bankowi zapłaci, bank oddaje dokumenty importerowi.

Eksporter dokumenty Importer

zapłata dok.+zlecenie trans. zapłata dokumenty

dokumenty

Bank eksportera Bank importera

* zapłata

Port

Port

Zapłata idzie do banku eksportera, a ten przelewa to na konto eksportera.

Inkaso - w lepszej sytuacji jest importer, decyduje czy zapłaci i kiedy. Eksporter jest stosunkowo słabo chroniony.

Inkaso bezpośrednie

Eksporter Importer

Bank importera

Port

Port

Eksporter zawierz bankowi importera, że całość transakcji a zwłaszcza wydanie dokumentów nastąpi po jego myśli.

Dokumenty związane z inkasem :

1. Weksel - płatny natychmiastowo lub z odroczonym terminem. Eksporter wystawia weksel i jest wystawcą, a płatnika pokazuje jako importera, a beneficjentem jest również eksporter. Trata - kluczowa sprawa czyli akceptacja.

2. Faktury - wyjaśnienie związku kwoty na wekslu z sumą kwot na fakturach i kwot związanych z opłatami.

3. Świadectwo pochodzenia towaru.

4. List przewozowy.

5. Dokumenty ubezpieczeniowe.

Rodzaj transakcji Ryzyko Typ transakcji

Sprzedawca

Płatności z góry niedokumentowa

Akredytywa dokumentowa

Inkaso dokumentowa

Operacje otwartego niedokumentowa

rynku

Nabywca

TRANSAKCJE I PRODUKTY BIERNE - PASYWA

Pasywa banku komercyjnego:

1. Zobowiązania wobec NBP:

1. z tytułu kredytu lombardowego

2. z tytułu kredytu redyskontowego

3. z tytułu kredytu refinansowego

4. z tytułu operacji repo

2. Zobowiązania wobec klientów:

1. osób indywidualnych

2. osób prawnych

3. Zobowiązania wobec banków (bez NBP):

z tytułu pożyczek na rynku międzybankowym PASYWA

4. Zobowiązania wobec jednostek budżetowych:

1. wobec samorządów ODSETKOWE

2. wobec instytucji

5. Zobowiązania wobec instytucji finansowych (niebankowych), np.: fundusze inwestycyjne otwarte: Pionier itd., fundusze emerytalne, firmy ubezpieczeniowe: WARTA, PZU, firmy ubezpieczeniowe na życie, np.: PZU Życie, Poczta - środki które poczta w postaci lokaty powierzyła bankowi.

6. Zobowiązania z tytułu własnych emisji papierów wartościowych:

1. obligacji

2. certyfikatów depozytowych

3. emisji bonów lokacyjnych

7. 
   Pozostałe pasywa

1. zobowiązania wobec dostawców towarów i usług

2. zobowiązania wobec pracowników

3. zobowiązania wobec Skarbu Państwa

4. zobowiązania wobec ZUS

5. fundusz socjalny - jako zobowiązanie wobec pracowników

6. inne

8. Kapitały własne 10 - 15 %

1. kapitał akcyjny pasywów

2. kapitał zapasowy

3. kapitał rezerwowy

4. rezerwy

5. zysk nierozdysponowany

6. zysk bieżący

Kredyt refinansowy - przeznaczony na procedury naprawcze w bankach. NBP dał kredyt (18%) bankowi, który miał pewne problemy.

NBP wprowadził działania związane z kończącymi się ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… w gospodarce.

X % X % + 2 % (4%)

NBP bank komercyjny inwestor państwowy

NBP nie może brać udziału w komercyjnych inwestycjach.

1

---