Istota polityki pieniężnej

• Polityką pieniężną nazywamy działalność banku centralnego prowadzoną w imieniu państwa, a polegającą na wyborze pieniężnych celów makroekonomicznych i ich realizacji przez regulowanie podaży pieniądza i popytu na pieniądz, za pomocą wykorzystania wybranych instrumentów.

• Polityka pieniężna to najprościej sztuka rządzenia pieniądzem

Rodzaje polityki pieniężnej

Kryteria podziału:

• kształtowanie celów i realizacji polityki pieniężnej,

• horyzont czasowy,

• charakter oddziaływania na gospodarkę,

• koszt pieniądza w gospodarce.

Kryterium: kształtowanie celów i realizacji

• polityka pieniężna ustrojowa

• reguluje w ramach istniejącego systemu walutowego stosunki między walutą krajową a walutami obcymi oraz w ramach ustroju pieniężnego -zasady gwarantowania gospodarce odpowiedniej ilości pieniądza.

• polityka pieniężna procesowa

rozumiana jest jako kombinacja celów i środków polityki pieniężnej dla sterowania procesem gospodarowania pieniądzem. Polityka pieniężna procesowa charakteryzuje się znaczną dynamiką, gdyż winna być wrażliwa na zmiany po stronie popytu na pieniądz i podaż pieniądza. Zadaniem polityki procesowej jest realizacja, w ramach polityki ustrojowej, celów polityki pieniężnej poprzez bieżące dostosowywanie narzędzi polityki pieniężnej do istniejących warunków ogólnogospodarczych. Polityka pieniężna procesowa -może w ramach danego ustroju pieniężnego -rozwijać określoną strategię polityki pieniężnej.

Kryterium: horyzont czasowy

• politykę krótkookresową, nastawioną na realizację zadań bieżących, doraźnych, wynikających z konieczności elastycznych dostosowań do zmieniających się warunków ekonomicznych kraju, w trakcie przebiegu cyklu koniunkturalnego,

• politykę średniookresową - skoncentrowaną na realizacji wzrostu gospodarczego i neutralizowaniu skutków odchyleń od wyznaczonej ścieżki wzrostu,

• politykę wieloletnią (strategiczną)-określającą drogę dochodzenia do stabilizacji siły nabywczej pieniądza

Kryterium: charakter oddziaływania na gospodarkę

• politykę restrykcyjną, ograniczającą, preferującą metody i środki administracyjne regulacji obiegu pieniądza,

• politykę ekspansywną, wspomagającą aktywność gospodarczą, liberalizującą istniejące ograniczenia administracyjne,

• politykę neutralną, gdy pieniądz spełnia jedynie rolę ewidencyjną, obrachunkową, pasywną, pozostawiając rynkowi swobodę działania.

Kryterium: koszt pieniądza w gospodarce

• polityki taniego pieniądza, mającej stymulować system gospodarki,

• polityki drogiego pieniądza, mającej za zadanie hamowanie nadmiernego ożywienia gospodarczego.

Systematyka celów polityki pieniężnej

Kryterium klasyfikacji	Rodzaje celów	Przykładowe cele
skala oddziaływania	mikroekonomiczne	wzrost gospodarczy, stabilność cen, wysokie zatrudnienie, stabilność rynków finansowych, stabilność stóp procentowych
		makroekonomiczne	wywoływanie pożądanych reakcji podmiotów gospodarczych
	przedmiotowe	pieniężne	kształtowanie siły nabywczej pieniądza i sprawności jego obiegu, relacje kursowe
		ogólnogospodarcze	restrukturyzacja gałęzi gospodarki, polityka zatrudnienia, stymulowanie rozwoju gospodarczego
	podmiotowe	własne cele banku centralnego	kształtowanie emisji pieniądza, rezerw walutowych, stóp procentowych banku centralnego
		cele całego systemu bankowego	kształtowanie polityki depozytowo-kredytowej banków komercyjnych, usprawnianie systemu rozliczeń międzybankowych, zasad funkcjonowania rachunków banków

Systematyka celów polityki pieniężnej

Kryterium klasyfikacji	Rodzaje celów	Przykładowe cele
horyzont czasowy	aktualne	wynikające z pilnego, bieżącego zapewnienia potrzeb gospodarki od strony pieniężnej
		przyszłe	związane z ryzykiem i niepewnością co do przyszłych zdarzeń wewnętrznych i zewnętrznych, mających związek z bezpieczeństwem obiegu
	horyzont czasowy	krótkookresowe	bieżący poziom stóp procentowych, kursu walutowego
		strategiczne (wieloletnie)	stabilizacja siły nabywczej pieniądza, konsolidacja systemu bankowego, kreowanie stosownej polityki informacyjnej i stosunków z organami władzy i mediami
	sposób określenia i realizacji polityki	ujęcie tradycyjne, triada celów	cele finalne, pośrednie, operacyjne
		ujęcie nowoczesne, wieloparametryczne	bezpośredni cel inflacyjny, brak konkretyzacji celów polityki pieniężnej

Strategia polityki pieniężnej

• Jest to sposób ustalania i realizacji polityki pieniężnej

• Rozróżniamy:

• Strategie tradycyjne, np. triada celów

• Strategie nowoczesne

• Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego

• Strategia eklektyczna

Tradycyjna strategia polityki pieniężnej -triada celów

Cel finalny banku centralnego

Cel pośredni banku centralnego

Cel operacyjny banku centralnego

Triada celów

Cel finalny

Cele pośrednie

Cele operacyjne

Tradycyjna strategia polityki pieniężnej -cele operacyjne

Istota: wielkości kontrolowane w układzie dziennym, powiązane z celami pośrednimi polityki.

Cechy:

• oddziaływuje się na nie za pomocą instrumentów polityki pieniężnej

• są łatwe w obserwacji i łatwo mierzalne

• nie mogą służyć do oceny skuteczności polityki pieniężnej

Rodzaje celów operacyjnych stosowanych w praktyce:

• kontrola krótkoterminowych stóp procentowych (jednodniowych do 3-miesięcznych),

• kontrola wąskiego agregatu pieniężnego (M0, wolne rezerwy banków komercyjnych).

Tradycyjna strategia polityki pieniężnej -cele pośrednie

Cel pośredni powinien być łatwo mierzalny

• łatwo kontrolowany przez bank centralny

• mieć przewidywalny wpływ na cel finalny

Najczęściej wykorzystywane cele pośrednie to: Kontrola kursu walutowego

• Kontrola agregatów pieniężnych

• Kontrola stóp procentowych

Triada celów - kontrola stóp procentowych

Zalety	Wady
Ogranicza wahania popytu globalnego i produkcji Łatwy w obserwacji Duży wpływ banku na ten parametr Dobry regulator, łatwy w kontroli	Mała elastyczność popytu na pieniądz wg monetarystów
Samodzielnie stosowana niezmiernie rzadko ze względu na fakt, że jest elementem praktycznie każdej innej strategii…

Triada celów -kontrola agregatów pieniężnych

Zalety	Wady
Prostota wymowy agregatów Łatwy w odbiorze społecznym Łatwa w prezentacji Przejrzystość polityki pieniężnej Zmniejsza oczekiwania inflacyjne	Załamanie związku między agregatami a inflacją Niemożność prowadzenia polityki sztywnych kursów walutowych Pojawienie się substytutów pieniądza
Stosowana bardzo często równolegle, także w ramach innych strategii Optymalna strategia wg monetarystów Duże sukcesy w jej stosowaniu miał Bundesbank W Polsce stosowana przed 1999 rokiem

Triada celów -kontrola kursu walutowego

Zalety	Wady
Wprowadzenie kursu stałego lub administrowanego Cel jest jasny i zrozumiały Dobry odbiór społeczny Wiarygodność polityki pieniężnej Osłabienie oczekiwań inflacyjnych	Utrata niezależności polityki pieniężnej Utrzymanie kursu na określonym poziomie wymaga utrzymania stóp procentowych na określonym poziomie
Często banki centralne podejmują próbę stosowania jej jednocześnie ze strategią kontroli agregatów pieniężnych -problemem jest jednak niemożliwy do zaistnienia trójkąt… Najlepsza strategia w przypadku konieczności stabilizacji mało rozwiniętej gospodarki (w Polsce na początku lat 90-tych -plan Balcerowicza) Źle stosowana może być przyczyną kryzysu walutowego

Cele polityki pieniężnej

Cele finalne polityki pieniężnej mogą być różne w zależności od tego, czy

• Dopuszcza się jedynie cele pieniężne:

• Stabilność cen

• Stabilność wartości pieniądza

• Stabilność kursu walutowego

• Realizuje także cele ogólnogospodarcze banku centralnego

• Wysoki i stabilny wzrost gospodarczy

• Niskie stopy procentowe

• Niskie bezrobocie

Cechy strategii BCI

• instytucjonalne zobowiązanie do traktowania stabilności cen jako podstawowego celu polityki pieniężnej,

• oficjalne ogłoszenie wielkości liczbowej średniookresowego celu inflacyjnego,

• wykorzystanie narzędzi polityki pieniężnej uzależnia się od szerokiego zakresu informacji o stanie gospodarki, a nie tylko od zachowania agregatów pieniężnych czy kursów walutowych,

• większa przejrzystość realizowanej strategii poprzez komunikowanie się ze społeczeństwem i rynkami w zakresie zamierzeń, celów oraz decyzji władz monetarnych,

• zwiększona odpowiedzialność banku centralnego wobec instytucji demokratycznych za realizację przyjętych celów,

• formułowanie przez bank centralny prognozy inflacyjnej, która pełni rolę celu pośredniego; stopy procentowe są ustalane tak, aby eliminować odchylenia oczekiwanych stóp inflacji od przyjętego celu.

Inne cechy strategii BCI

Cecha	Charakterystyka
Budowanie wiarygodności banku centralnego	Odbywa się poprzez konsekwentną realizację przyjętych celów oraz publiczne uzasadnienie podejmowanych decyzji. Szczególnie istotne jest wytłumaczenie wszelkich odstępstw od realizacji założonego celu
Demokratyczna kontrola	Ustawowe, a nawet konstytucyjne zobowiązanie banku centralnego do działania na rzecz stabilności cen
„Patrzenie na wszystko”	Bank centralny wykorzystuje strukturalny model gospodarki oraz całości informacji, która jego zdaniem jest niezbędna do realizacji przyjętego celu („patrzenie na wszystko”). Jednocześnie rezygnuje z kontroli celów pośrednich polityki pieniężnej, występujących w tradycyjnych strategiach polityki pieniężnej. Zamiast koncentrować się na jednej zmiennej i starać się wpływać na jej kształtowanie się za pomocą instrumentów polityki pieniężnej, bank centralny bierze pod uwagę informacje, dotyczące wielu zmiennych, mających wpływ na inflację
Regularne kontakty	Strategia inflacyjna przywiązuje dużą wagę do potrzeby utrzymania regularnych kanałów komunikacyjnych ze społeczeństwem poprzez publiczne przemówienia, publikacje raportu o inflacji itp. Ponadto dochodzi również do częstych kontaktów szefa banku i ministra finansów. Są to zarówno spotkania przewidziane odpowiednimi przepisami, jak również spotkania nieformalne

Zalety i wady BCI

Zalety	Wady
Elastyczność dostosowań (dzięki przedziałowi)	Zbyt duża dyskrecjonalność strategii
Spójne wykorzystanie szerokiego zakresu informacji	Słaba odpowiedzialność banku wobec instytucji demokratycznych
Wskazywanie bezpośrednio na cel inflacyjny co zwiększa przejrzystość polityki pieniężnej	Wymaga płynnego kursu walutowego co wg niektórych zwiększa ryzyko perturbacji w gospodarce
Zmniejsza ryzyko prób wpływu władzy fiskalnej na politykę pieniężną
Pozwala na lepszą ocenę realizowanej strategii ex post
Niskie sacrifice ratio

Zalety	Wady
Elastyczność dostosowań do zaburzeń występujących w gospodarce za pomocą instrumentów polityki pieniężnej. Docelowy przedział inflacji pozwala uniknąć zbyt dużych kosztów ograniczania inflacji (mierzonych utratą PKB), bez uszczerbku dla wiarygodności prowadzenia polityki pieniężnej*. Bank centralny może również w większym stopniu brać pod uwagę inne cele, np. wzrost gospodarczy czy wysokie zatrudnienie	Zbyt duża dyskrecjonalność strategii. Władze monetarne mają zbyt duże pole manewru, jeśli chodzi o reagowanie na zmiany sytuacji gospodarczej w kraju
Możliwość spójnego wykorzystania szerokiego zakresu informacji i w związku z tym brak konieczności reakcji na zmianę jednego parametru, bez względu na całościową ocenę sytuacji. Reakcja banku centralnego nie musi następować w razie odchylenia od pożądanej ścieżki tylko jednego parametru -np. podaży pieniądza -jak miałoby to miejsce w przypadku wyboru tego parametru za jedyny cel pośredni polityki pieniężnej	Słaba odpowiedzialność banku centralnego wobec instytucji demokratycznych, ponieważ inflacja jest trudna do kontroli i istnieją duże opóźnienia w efektach zastosowania instrumentów polityki pieniężnej
Wskazywanie bezpośrednio na cel finalny polityki daje bankowi centralnemu przejrzystość w odbiorze zewnętrznym (przez całe społeczeństwo), a dalej również większą wiarygodność	Płynny kurs walutowy wymagany przez cel inflacyjny może spowodować nadmierną i trwałą aprecjację waluty krajowej i wywołać perturbacje w sferze realnej gospodarki
Eksponowanie celu inflacyjnego zmniejsza także podejrzenia o prowadzenie przez władze monetarne polityki antycyklicznej, która zawsze osłabiała autorytet i pozycję banku centralnego. Zmniejsza to również naciski rządu na bank centralny i dyscyplinuje go przed prowadzeniem zbyt luźnej polityki fiskalnej	Będzie prowadziła do niskiego wzrostu produkcji i zatrudnienia**
Strategia pozwala na pełniejszą ocenę polityki pieniężnej ex post

*Wiarygodność banku centralnego nie spadnie, jeśli - przy ustalonym przedziale na 4,5-6,5%-warunkach wystąpienia szoku gospodarczego inflacja na koniec roku wyniesie 6,5%, a nie np. 4,5%.

**Rzeczywiście, redukowaniu inflacji towarzyszy obniżony wzrost, kiedy jednak inflacja zostanie sprowadzona do docelowego poziomu, wzrost i zatrudnienie powracają przynajmniej do poziomu poprzedniego; kiedy zostaje osiągnięty niski poziom inflacji strategia inflacyjna nie jest szkodliwa dla gospodarki

Kwestie techniczne strategii BCI

• Wybór miernika inflacji

• Określenie celu inflacyjnego

• Optymalna szerokość pasma

• Instytucja ogłaszająca cel inflacyjny

• Zidentyfikowanie horyzontu czasowego ogłaszanych celów

Techniczne aspekty strategii BCI

Techniczne elementy strategii BCI	Najczęstsze rozwiązania	Rozwiązania rzadziej stosowane
Określenie celu inflacyjnego	Cel w postaci pasma wprowadza pewną dozę elastyczności i jest wyrazem przekonania, że z powodu losowych szoków i opóźnień w reakcji na nie niemożliwe jest dokładne „trafienie w cel”. Społeczeństwo otrzymuje ważną informację o tym, że kontrolowanie inflacji jest działaniem niedoskonałym, ponieważ wiąże się ono ze znaczną niepewnością. Jako zaletę pasma można również traktować to, że bank centralny może -poza inflacją -uwzględniać w swojej polityce krótkookresowe wahania produkcji czy zatrudnienia.	Punktowe wyrażanie celu inflacyjnego. Metoda krytykowana z uwagi na bardzo wysokie prawdopodobieństwo nietrafienia w cel
Optymalna szerokość pasma	Ogłaszane pasma inflacyjne są bardzo różne i wahają się od jednego do kilku punktów procentowych	Szerokie pasmo wprowadza większą niepewność u podmiotów gospodarczych co do ostatecznych rezultatów prowadzonej działalności i spadek wiarygodności banku centralnego
Instytucja ogłaszająca cel inflacyjny	Bank centralny, rząd lub obie instytucje razem. Ostatnie rozwiązanie pokazuje, że obie instytucje kształtujące politykę są zgodne co do celu i będą broniły go z równą determinacją	Jednostronne ogłaszanie celu przez bank centralny może osłabić efektywność i wiarygodność strategii, jeśli nie jest ona gwarantowana przez rząd. Ogłaszanie celu tylko przez rząd może oznaczać jego mniejszą determinację w obniżaniu inflacji, pod wpływem bieżących trudności gospodarczych czy też przyczyn wynikających z cyklu politycznego
Horyzont czasowy ogłaszanych celów	Powinien zawierać się w przedziale 1-4 lat. Pozwala on wówczas podmiotom gospodarczym lepiej planować przyszłość	Ustalanie celu na okresy krótsze niż rok nie jest wskazane, ponieważ wówczas inflacja zależy od czynników, na które bank centralny nie ma wpływu. Cele na dłuższe okresy są mało wiarygodne
Wybór miernika zmian cen	Wskaźnik cen konsumpcyjnych (CPI) uznaje się za najlepszy, ponieważ jest: • traktowany przez podmioty jako wskaźnik zmian kosztów utrzymania i jako taki ułatwia podejmowanie decyzji ekonomicznych, • łatwo zrozumiały, • często publikowany (i to przez niezależny od władz monetarnych urząd statystyczny), • rzadko poddawany korektom	CPI ma jeden mankament -obejmuje on również te przyczyny zmian cen, które nie zależą od prowadzonej polityki pieniężnej, co utrudnia zrealizowanie celu (np. podwyżki cen kontrolowanych)

Wskaźniki inflacji bazowej

• Inflacja bazowa po wyłączeniu cen kontrolowanych

Wskaźnik ten powstaje poprzez wyeliminowanie tych cen, które nie są kształtowane przez mechanizmy rynkowe, lecz pod wpływem różnych regulacji prawnych i administracyjnych. Z tego względu nieodzwierciedlaną one rzeczywistych tendencji inflacyjnych. Wśród cen kontrolowanych znajdują się ceny, których znaczną część stanowi podatek akcyzowy (paliwa, napoje alkoholowe, wyroby tytoniowe), na które ustalane są górne limity wzrostu lub podlegają innym ograniczeniom (energia elektryczna) oraz których ceny ustalane są przez samorządy (bilety komunikacji miejskiej)

• Inflacja bazowa po wyłączeniu cen o największej zmienności

Wskaźnik tworzony jest poprzez wyeliminowanie z koszyka dóbr konsumpcyjnych artykułów, których ceny zmieniają się znacznie częściej niż przyjęty przez badających standard. Otrzymany w ten sposób indeks jest oczyszczony z wpływu cen najbardziej zaburzonych tzn. tych, które podlegają silnym sezonowym lub cyklicznym wahaniom. Są to: znaczna część owoców i warzyw, opłaty za użytkowanie mieszkania, energia elektryczna, a także niektóre usługi pocztowe i telekomunikacyjne.

• Inflacja bazowa po wyłączeniu cen o największej zmienności paliw

• Skonstruowany jak poprzedni, z tym, że za każdym razem wyłączane są także paliwa, niezależnie czy ich ceny są stabilne, czy też nie

• Inflacja "netto„

• wskaźnik, z którego eliminowane są ceny żywności i paliw, z powodu obserwowanych znacznych sezonowych wahań ich cen.

• 15% średnia obcięta

• Jest jedyną miarą liczoną przy użyciu metod statystycznych w NBP. Jest średnią ważoną policzoną z pewnego zbioru grup, których wagi skumulowane (odpowiadające uprzednio posortowanym wskaźnikom cen w sposób narastający) są większe niż 15% i mniejsze niż 85% (obcięcie dokonywane jest symetrycznie z obu stron). Zostają w ten sposób odrzucone grupy, których cena uległa największej zmianie w stosunku do poprzedniego okresu.

Projekcje inflacji

• Bank centralny, oprócz tego jaka jest inflacja (inflacja bazowa) oraz oczekiwania inflacyjne, potrzebuje również informacji, jak ukształtuje się inflacja, jeśli bank centralny nie podejmie żadnych kroków (nie zmieni stóp procentowych)…

• W tym celu, na podstawie modeli strukturalnych gospodarki, tworzy projekcje inflacji

• W uproszczeniu podejmuje się takie decyzje, aby projekcja inflacji z jak największym prawdopodobieństwem, mieściła się w celu

INNE RAMY INSTYTUCJONALNE POLITYKI PIENIĘŻNEJ

Program wykładu

—Wiarygodność polityki pieniężnej

— Przejrzystość polityki pieniężnej

— Odpowiedzialność polityki pieniężnej

Interpretacja wiarygodności

— wiarygodność w odniesieniu do polityki ekonomicznej jest zazwyczaj rozumiana jako zaufanie ze strony podmiotów działających w mikroskali do podmiotu odpowiedzialnego za realizację polityki gospodarczej (makroekonomicznej)

— wiarygodność to stopień, w jakim przekonania o bieżącym i przyszłym kursie polityki gospodarczej są spójne z programem pierwotnie ogłoszonym przez polityków gospodarczych

Wiarygodność i jej przesłanki

Wiarygodność polityki pieniężnej dotyczy dwóch różnych sytuacji:

— konieczności podjęcia przez władze polityki dezinflacji

— utrzymania kontroli nad poziomem inflacji

Argumenty przemawiające za wiarygodnością:

— szybsza i mniej kosztowna polityka dezinflacji,

— minimalizacja bądź neutralizacja nieprzewidzianych szoków podażowych,

— lepsza reakcja banku centralnego na informacje z rynku

— Wiarygodność wiąże skuteczność polityki z jej oddziaływaniem na proces kształtowania oczekiwań.

— Jeśli bank centralny i jego zobowiązania są wiarygodne, zmniejsza się niepewność i związane z nią opóźnienia, a oczekiwania są kształtowane w sposób sprzyjający celom polityki pieniężnej.

— Wiarygodność polityki banku centralnego przyczynia się również do utrzymania poziomu cen na niskim poziomie.

— Wysoki stopień wiarygodności umożliwia też władzom monetarnym bardziej trafną ocenę sytuacji gospodarczej.

— Bank centralny musi przekonać otoczenie, że jego cele nie są rozbieżne z celami społeczeństwa.

Sposoby zwiększania wiarygodności polityki pieniężnej

Reformy instytucjonalne:

— wprowadzenie reguły polityki pieniężnej,

— stworzenie kontraktu dla bankiera centralnego,

— zapewnienie niezależności banku centralnego,

— przyjęcie strategii inflacyjnej.

— koordynacja polityki pieniężnej i fiskalnej

— powstanie zaufania otoczenia gospodarczego do polityki banku centralnego

— bardzo wiele zależy od aktualnej i przeszłej sytuacji gospodarczo - politycznej kraju.

Minimalne warunki wiarygodności

• prawidłowo dobrane cele polityki pieniężnej,

• zapewnienie niezależności banku centralnego,

• spełnienie przez bank centralny postulatu przejrzystości i odpowiedzialności prowadzonej polityki,

• synchronizacja/koordynacja elementów polityki makroekonomicznej i strukturalnej,

• polityka informacyjna (i przejrzystość BC)

DEFINICJE PRZEJRZYSTOŚCI

Zakres ujawniania informacji istotnych z punktu widzenia prowadzenia polityki pieniężnej Ciągły przepływ -od władz monetarnych do społeczeństwa -informacji, dotyczących preferencji bankierów centralnych ich interpretacji zasad funkcjonowania gospodarki, wiedzy na temat danych, ich oczekiwań oraz strategii polityki pieniężnej	WĄSKIE UJĘCIE
Ujawnianie informacji, ale również zrozumienie ich przez społeczeństwo bądź -inaczej mówiąc -jest to skuteczne komunikowanie się Poziom rzeczywistego zrozumienia polityki i działań banku centralnego przez społeczeństwo	SZEROKIE UJĘCIE

Typologia przejrzystości

— przejrzystość celu (goal transparency),

— przejrzystość wiedzy (knowledge transparency),

— przejrzystość operacyjną (operational transparency).

Inne ujęcia przejrzystości

— ilość, jakość i precyzja informacji, na podstawie, których podmioty sektora prywatnego podejmują decyzje i formułują oczekiwania,

— element strategii komunikacyjnej banku centralnego, w ramach, której przekazuje on podmiotom gospodarującym informacje o strategii polityki pieniężnej, analizach, procedurach i podejmowanych decyzjach, a ponadto czyni to w odpowiednim czasie, w sposób jawny i zrozumiały.

Inne ujęcia przejrzystości

— Przejrzystość polityki pieniężnej można również określić, jako niezbędny „komplementarny” element niezależności banku centralnego. Można ją też zdefiniować jako brak asymetrii informacji (występowanie symetrycznej informacji) między bankiem centralnym a innymi podmiotami życia gospodarczego

Klasyfikacja przejrzystości

Przejrzystość polityki pieniężnej można klasyfikować i analizować biorąc pod uwagę jej pięć aspektów:

— jawność celów polityki monetarnej, jak na przykład wyraźnie wskazany cel inflacyjny, niezależność banku centralnego, kontrakty członków władzy monetarnej - przejrzystość polityczna,

— ujawnienie danych ekonomicznych, modeli i prognoz banku centralnego - przejrzystość ekonomiczna,

— informowanie o strategii polityki pieniężnej oraz sposobie podejmowania decyzji: publikowanie protokołów ze spotkań i wyników głosowania - przejrzystość proceduralna,

— szybkie ogłaszanie i wyjaśnianie podjętych decyzji, zmian instrumentów banku centralnego oraz przewidywań co do przyszłych działań - przejrzystość polityki,

— jawność dotycząca realizacji podjętych już decyzji, popełnianych błędów i zakłóceń w mechanizmie transmisji monetarnej -przejrzystość operacyjna.

Wpływ przejrzystości na odpowiedzialność banku centralnego

— przejrzystość polityczna; która jest najważniejszym rodzajem przejrzystości, determinującym odpowiedzialność banku centralnego, gdyż wyznaczone cele są podstawą oceny skuteczności polityki banku centralnego, a struktury instytucjonalne określają kto, za co i przed kim ponosi odpowiedzialność,

— przejrzystość ekonomiczna; proceduralna, polityka - określają one odpowiedzialność ex ante władzy monetarnej, gdyż umożliwiają analizę motywów i podstaw decyzji podejmowanych przez bank centralny,

— przejrzystość operacyjna; determinuje odpowiedzialność ex post banku centralnego, gdyż dostarcza informacji o niespodziewanych zakłóceniach i szokach wpływających na ostateczny wynik realizowanej polityki pieniężnej.

Warunki przejrzystości polityki pieniężnej

— cel inflacyjny został jasno i wyraźnie ogłoszony,

— wszelkie informacje potrzebne do dokonania oceny aktualnego stanu polityki monetarnej są powszechnie dostępne,

— wprowadzanie zmian w realizacji polityki pieniężnej jest ogłaszane wraz z wyjaśnieniem ich przyczyn oraz przewidywanego skutku,

— ex ante zostają przedstawione przewidywane, potencjalne przyczyny chybienia celu, a także działania, które zostaną podjęte w razie wystąpienia takiej sytuacji w celu przywrócenia inflacji na pożądaną ścieżkę wzrostu,

— ex post przeprowadza się analizę efektów działań polityki pieniężnej.

Zalety przejrzystości polityki pieniężnej

— zwiększa odpowiedzialność banku centralnego przed otoczeniem gospodarczym

— prowadzi do wzrostu efektywności polityki pieniężnej

— lepsze decyzje podmiotów prywatnych

— zmniejsza ryzyko stosowania nacisków politycznych

— zapewnienia lepszego zrozumienia polityki pieniężnej

— wzrost efektywnej niezależności

— poprawa jakości publikowanych informacji

— osłabianie wpływu nieprzewidzianych szoków na stopę inflacji

Wady przejrzystości polityki pieniężnej

— zły odbiór komunikatów przez odbiorców

— większa wrażliwość na nieprzewidziane zmiany polityki pieniężnej

— wzrost kosztów przywracania pożądanej ścieżki inflacji

— spadek motywacji sektora prywatnego do poszukiwania nowych informacji i redukcja siły sygnałów wysyłanych przez rynek, co pogorszy formułowanie oczekiwań inflacyjnych

— wzrost kosztów banku centralnego w sytuacji nieosiągnięcia ogłoszonego celu

— pogorszenie efektów p. p. przez pełną przejrzystość

Trzy wymiary odpowiedzialności demokratycznej (O. Issing):

— odpowiedzialność „za co”,

— odpowiedzialność „przed kim” oraz

— odpowiedzialność „kiedy”.

Istota odpowiedzialności demokratycznej (cd.)

W ramach odpowiedzialności przedmiotowej bank centralny jest zobowiązany do realizacji postawionych przed nim celów. Cel banku centralnego jest istotny z wielu względów. Z punktu widzenia odpowiedzialności demokratycznej wskazane jest, aby przed bankiem centralnym stał tylko jeden cel.

Istota odpowiedzialności demokratycznej (cd.)

Drugi wymiar odpowiedzialności demokratycznej dotyczy przede wszystkim społeczeństwa, które ma demokratyczne prawo poddawania banku centralnego ocenie. Niemniej jednak władza monetarna nie odpowiada bezpośrednio przed społeczeństwem, a przed przedstawicielami, wybranymi w demokratycznych wyborach.

Poddawaniu publicznej ocenie służy m.in. mechanizm obejmujący proces mianowania decydentów banku centralnego oraz odpowiednie regulacje prawne.

Istota odpowiedzialności demokratycznej (cd.)

Dla odpowiedzialności podmiotowej ważna jest też (wspomniana już) koncepcja wskazania podmiotu, na którym spoczywa ostateczna odpowiedzialność za politykę pieniężną.

Za kluczowe uważa się trzy kwestie:

— relacje między bankiem centralnym i parlamentem,

— występowanie swoistego mechanizmu pozwalającego na korygowanie decyzji banku centralnego,

— procedury umożliwiające zdymisjonowanie prezesa banku centralnego.

Istota odpowiedzialności demokratycznej

Trzeci wymiar odpowiedzialności demokratycznej jest istotny z uwagi na opóźnienia występujące w polityce pieniężnej. Dlatego też publiczna ocena władzy monetarnej powinna być dokonywana również ex ante - na podstawie intencji i prognoz. Odpowiedzialność demokratyczna ex ante nakłada na bank centralny obowiązek m.in. uzasadniania odchyleń wartości prognoz od przyjętych celów.

Znaczenie jakościowych aspektów polityki pieniężnej

— Najczęściej wskazuje się na pozytywny wpływ przejrzystości na mechanizm transmisji impulsów monetarnych. Zwiększenie zrozumienia i przewidywalności działań banku centralnego przez uczestników rynku sprawia, że oczekiwania są formułowane bardziej trafnie, a impulsy polityki pieniężnej przenoszą się „szybciej i mocniej” właśnie przez kanał oczekiwań. Przejrzystość polityki umacnia także również jej wiarygodność. Wiarygodność natomiast wpływa korzystnie nie tylko na oczekiwania, ale również ogranicza skrzywienie inflacyjne.

— Wiarygodności polityki pieniężnej zazwyczaj sprzyja niezależności władz monetarnych, która jest też bardzo ważnym elementem skuteczności polityki banku centralnego. W demokratycznym państwie, niezależność powinny równoważyć narzędzia demokratycznej kontroli, którym sprzyja przejrzystość.

Dylematy jakościowych ram polityki pieniężnej

— Bezpośredni wpływ na skuteczność działań banku centralnego ma wiarygodność i przejrzystość polityki oraz niezależność banku centralnego. Odpowiedzialność demokratyczną należy traktować jako podstawę skuteczności polityki monetarnej, jak też niezależności władzy monetarnej w warunkach demokracji. Najważniejszym narzędziem kontroli demokratycznej jest przejrzystość.

— Poszczególne jakościowe aspekty sprzyjają skuteczności, ale dopiero ich splot -rozumiany jako całokształt warunków instytucjonalnych, zapewniających niezależność, wiarygodność i przejrzystość -zwiększają skuteczność polityki współczesnego banku centralnego.

Dylematy jakościowych ram polityki pieniężnej

— Odpowiednie, z punktu widzenia skuteczności polityki, rozwiązania instytucjonalne nie oznaczają wcale maksymalizacji stopnia poszczególnych aspektów jakościowych

— Niezależność celu nie jest wskazana, gdyż utrudnia koordynację polityki pieniężnej i fiskalnej oraz prowadzi do deficytu demokracji.

— Nadmierna wiarygodność antyinflacyjnej polityki banku centralnego może prowadzić do nieskuteczności działań banku centralnego w warunkach deflacji.

Dylematy jakościowych ram polityki pieniężnej

— Maksymalna przejrzystość nie sprzyja komunikacji z uczestnikami rynku i ogranicza zrozumienie przez nich działań banku centralnego.

— Wprowadzenie wszystkich proponowanych mechanizmów demokratycznej kontroli mogłoby ograniczyć niezależność władz monetarnych.

— Jakościowych aspektów nie można rozpatrywać w oderwaniu od gospodarczych, politycznych i historycznych uwarunkowań prowadzenia polityki pieniężnej.

MECHANIZM TRANSMISJI IMPULSÓW POLITYKI PIENIĘŻNEJ

Impuls pieniężny oznacza zmiany zmiennych monetarnych, takich jak: podaż pieniądza, wolumen kredytów, stopy procentowe (różnego rodzaju), wolne rezerwy płynności, substytuty pieniądza w postaci aktywów (o różnej płynności)

Zmiany wielkości monetarnych mogą mieć dwojaki charakter:

• egzogeniczny -zewnętrzny względem modelu (szoki),

• endogeniczny -wewnętrzny w ramach modelu.

Przyczyny tych zmian (impulsów) wywodzą się z:

• samej polityki pieniężno kredytowej banku centralnego,

• pozostałych przyczyn, leżących poza polityką pieniężną, będących wynikiem działania lub zachowań banków, podmiotów nie bankowych sektora publicznego lub zagranicy.

Podział impulsów pieniężnych w myśl kryterium podmiotu:

• impulsy banku centralnego,

• impulsy banków komercyjnych,

• impulsy pośredników finansowych,

• impulsy gospodarstw domowych,

• impulsy wynikające z funkcjonowania sektora publicznego (w postaci polityki fiskalnej i długu publicznego),

• impulsy zewnętrzne (pochodzące z zagranicy).

Impulsy pierwotne, kreowane są przez bank centralny, oddziałują na banki i decydują o tworzonych przez tebanki warunkach finansowych sektora nie bankowego. Impulsy pieniężne, jako wynik działań banku centralnego, obejmują zmiany rozmiarów podaży istniejących w gospodarce instrumentów finansowych i zmiany cen (stóp procentowych, innych stóp dochodowości, kursu walutowego) Pozostałe impulsy, generowane przez zachowania podmiotów rynkowych (poza bankiem centralnym) stanowią impulsy wtórne, będące odpowiedzią na impulsy pierwotne banku centralnego i będące przede wszystkim wynikiem wzajemnego oddziaływania popytu na pieniądz i podaży pieniądz

Impulsy polityki pieniężnej są to zatem zawsze pierwotne impulsy monetarne, będące wynikiem działań banku centralnego

Klasyfikacja impulsów pieniężnych

Kryterium podziału	Rodzaje impulsów
Sposób powstawania	pierwotne -bezpośrednio kreowane przez bank centralny za pomocą różnych instrumentów wtórne -kreowane poza bankiem centralnym przez uczestników zastosowanych przez niego instrumentów
Wpływ banku centralnego	bezpośrednie pośrednie
Sposób oddziaływania	mierzalne niemierzalne
Charakter polityki	restrykcyjne ekspansywne
Horyzont czasowy	krótkoterminowe długoterminowe

• Impulsy bezpośrednie są działaniami banku centralnego powodującymi zmiany w zmiennych monetarnych

• Impulsy pośrednie będą wywoływały zmiany za pośrednictwem zachowań pozostałych podmiotów rynkowych, przede wszystkim banków

• Impulsy mierzalne powstają w wyniku zmian w parametrach wykorzystywanych instrumentów, jak na przykład zmiany w stopie rezerwy obowiązkowej czy zwiększenie wartości absorbujących operacji otwartego rynku

• Impulsy niemierzalne powstają z kolei w wyniku oddziaływania moral suasion oraz poza instrumentalnych, jakościowych cech banku centralnego

W ramach realizacji polityki pieniężnej bank centralny wywołuje też impulsy krótko - i długoterminowe, w zależności od horyzontu czasowego przyjętych celów i zamierzonych rezultatów impulsów.

Mechanizm transmisji oznacza zachowania instytucji oraz jednostek ekonomicznych, umożliwiające wpływ polityki banku centralnego na decyzje cenowe i produkcyjne podmiotów ekonomicznych

Bezpośredni mechanizm transmisji

wynika z założenia o długoterminowej neutralności pieniądza, a określany jest także jako majątkowy, ponieważ zmiany w ilości pieniądza przenoszone są za pośrednictwem zmian w strukturze majątku podmiotów gospodarujących.

Podstawową cechą bezpośredniego mechanizmu transmisji jest nieuwzględnianie występujących w gospodarce rozwiązań instytucjonalnych, czyli pomijanie zagadnień funkcjonowania gospodarki od strony organizacyjno - prawnej.

Pośrednie mechanizmy transmisji impulsów pieniężnych zakładają, że zmiany w ilości pieniądza powodują zmiany w poziomie stóp procentowych, co z kolei wpływa na dynamikę życia gospodarczego, przede wszystkim za pośrednictwem rynków finansowych.

Mechanizm przenoszenia impulsów monetarnych można przedstawić za pomocą dwóch zasadniczych ujęć teoretycznych:

• podejścia kredytowego (strumieniowego) w tym:

• płynnych zasobów,

• dostępności kredytu,

• subiektywnej płynności (szkoła keynesowska, neokeynesowska),

• podejścia majątkowego (zasobowego) w tym:

• w wersji monetarystycznej,

• w wersji portfelowej.

NIEZALEŻNOŚĆ BANKU CENTRALNEGO NA PRZYKŁADZIE NBP

Powstanie koncepcji CBI

• Relacje rząd - bank centralny są skutkiem dawnych relacji władca - bank komercyjny finansujący władcę w zamian za przywilej emisji pieniądza

• Problem ten zanikł w dobie laissezfairei pieniądza kruszcowego

• Powrócił w dobie keynesizmu, gdy politykę banku centralnego podporządkowywano planom gospodarczym, a ewentualny sprzeciw kończył się nacjonalizacją banku centralnego

• Upadek systemu z Bretton Woods dodatkowo podkreślił problem niezależności banku centralnego

• F. E. Kydlandi E. C. Prescott (1977)-problem niespójności w czasie programów optymalnych

• (time inconsistency problem)

• wynikający z faktu, że polityka gospodarcza nie jest grą przeciwko naturze, lecz przeciw racjonalnym podmiotom

• R. J. Barro(1983) - wyższość reguł nad dyskrecjonalnymi działaniami (rulesvs. discretion), gdyż te prowadzą do skrzywienia inflacyjnego (inflationbias)

• Inflacja z jednej strony przysparza korzyści rzędom a z drugiej podwyższa koszty obsługi długu, a zatem politykę trzeba oprzeć na regułach

Skrzywienie inflacyjne

Termin używany w literaturze przedmiotu przeważnie w znaczeniu tendencji jakiegoś podmiotu (rządu, banku centralnego) do tolerowania inflacji z braku właściwego przeglądu sytuacji (np. Gdy bank centralny jest obarczony wieloma sprzecznymi celami działania), a zwłaszcza do przedkładania korzyści, jakie może mu przynieść inflacja nad koszty z nią związane (np. Gdy rząd chce inflacyjnie zmniejszyć ciężar obsługi długu publicznego). Powodem skrzywienia inflacyjnego rządu lub banku centralnego mogą być zatem zarówno ich świadome preferencje, jak i niewłaściwa ocena rzeczywistości.

Skrzywienie inflacyjne można rozwiązać przez mianowanie na kierownicze stanowisko w banku centralnym konserwatywnego bankowca, tzn. preferującego cel stabilizacji poziomu cen.

Niespójność w czasie powstaje, gdy najlepszy plan stworzony w teraźniejszości z myślą o przyszłości, staje się nieoptymalny wraz z nadejściem okresu dla którego został opracowany.

W modelach rząd i społeczeństwo zgodnie z dylematem więźnia, poszukują sposobu minimalizacji swej funkcji straty.

Inne źródła niespójności w czasie wywodzą się z finansów publicznych. Są to:

• pokusa rządu dokonania zmian inflacyjnych przed i po dostosowaniu się społeczeństwa do nominalnych % biorąc pod uwagę spodziewaną stopę inflacji,

• renta emisyjna jako motyw ekspansji monetarnej.

Skrzywienie inflacyjne i niespójność w czasie

Redukcja skrzywienia i niespójności w czasie polega na stosowaniu stałych reguł w polityce pieniężnej. Autorytetem, który gwarantuje realizację zasad, jest bank centralny. Przez ten fakt politycy akceptują ograniczanie swej przyszłej swobody działania.

Alternatywą dla reguł może być budowanie reputacji banku centralnego.

Weryfikacja koncepcji -mierniki CBI

• Trudności w ilościowym ujęciu zmiennej jakościowej

• Podziały mierników CBI

• R. Bade i M. Parkina(1982) -wskaźniki ekonomicznej i politycznej niezależności banku centralnego

• Cukierman, S. B. Webb i B. Neyapti (1992) - obok wskaźników niezależności prawne j wyróżnili oni wskaźniki niezależności pozaprawnej

• mierniki pozaprawnej niezależności dzielą się z kolei na wskaźniki rotacji na stanowisku prezesa i wskaźniki oparte na ankiecie

• mierniki niezależności prawnej dzielą się na wskaźniki nie

Weryfikacja koncepcji - mierniki CBI

Badając niezależność banku centralnego przez pryzmat odpowiednich aktów prawnych R. Badei M. Parkin (1988) stawiali trzy pytania:

• czy bank centralny ostatecznie decyduje o polityce pieniężnej,

• czy reprezentant rządu nie jest członkiem zarządu banku (z prawem lub bez prawa głosu),

• czy obsada ponad połowy miejsc w zarządzie jest dokonywana niezależnie od rządu.

Dyskusja nad niezależnością banku centralnego

W dyskusji nad niezależnością banku centralnego przytacza się wiele różnych opinii. Najważniejsze argumenty, przemawiające za niezależnością banku centralnego (CBI) są następujące:

• ceteris paribus prowadzi do niższej inflacji,

• zwiększa wiarygodność polityki pieniężnej,

• prowadzi do mniejszej zmienności poziomu inflacji,

• sprzyja wzrostowi gospodarczemu.

Najczęściej uzasadnienie tych argumentów wiąże się z zagadnieniem niespójności czasowej. Dlatego też przyjmuje się, że koncepcja CBI wywodzi się z badań nad niespójnością czasową i skrzywieniem inflacyjnym, zapoczątkowanych przez nową szkołę klasyczną. Z podejścia dynamicznej niespójności wywodzi się wiele modeli, w których relacje rząd - społeczeństwo są odnoszone do tzw. dylematu więźnia.

Za metodę ograniczania niespójności czasowej polityki gospodarczej uznano delegowanie części „władztwa” (uprawnień i kompetencji rządu) na apolityczną instytucję o odpowiedniej reputacji. Dlatego też CBI jest jednym z dostępnych rozwiązań problemu skrzywienia inflacyjnego. Odgrywa znaczącą rolę wtedy, gdy bank centralny ma nieco odmienne preferencje/cele od rządu.

Weryfikacja koncepcji -mierniki CBI

• W wielu badaniach dowodzono, że w krajach o wyższej niezależności banku centralnego inflacja jest niższa (przykład Bundesbanku)

• Te badania nie przekonują jednak wszystkich

• Nie udało się do tej pory jednoznacznie potwierdzić, że kraje o bardziej niezależnych bankach centralnych rozwijają się szybciej

• Ale jednocześnie nikt nie zaprzeczył takiej tezie

Najważniejsze argumenty za i przeciw niezależności banku centralnego:

Argumenty	Za	Przeciw
Niezależność operacyjna	-ograniczenie problemu dynamicznej niespójności i skrzywienia inflacyjnego, -zwiększenie skuteczności antyinflacyjnej polityki banku centralnego, -zmniejszenie nacisków polityków na rozluźnienie polityki pieniężnej, -zwiększenie wiarygodności polityki, -ograniczenie zmienności poziomu inflacji, -ograniczenie wymienności inflacja - wzrost gospodarczy w długim okresie,	-ograniczenie elastyczności polityki pieniężnej w reakcji na szoki, -nadmierne fluktuacje poziomu zatrudnienia i produkcji,
Niezależność personalna	-ograniczenie problemu dynamicznej niespójności i skrzywienia inflacyjnego, -zmniejszenie nacisków polityków na rozluźnienie polityki pieniężnej, -ograniczenie zmienności poziomu inflacji,	-nadmierna niezależność banku centralnego, nieoptymalna z punktu widzenia społeczeństwa, -deficyt demokracji,
Niezależność instytucjonalna	-umożliwienie bankowi centralnemu skupienie się na jednym celu,	-ograniczenie koordynacji, -deficyt demokracji,
Niezależność finansowa	-dyscyplinujący wpływ na władze fiskalne -zwiększenie wiarygodności polityki.	-ograniczenie koordynacji, -ograniczenie elastyczności polityki pieniężnej w reakcji na szoki,
Niezależność celu	-	-deficyt demokracji, -ograniczenie koordynacji.

Niezależność wg Traktatu z Maastricht

• W dokumencie Progress towards convergencew 1995 roku EIW uszczegółowił, że każdy bank centralny UGW powinien dysponować:

• niezależnością instytucjonalną

• niezależnością funkcjonalną

• niezależnością personalną

• niezależnością finansową

Funkcje NBP

• Bank emisyjny. NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Narodowy Bank Polski określa wielkość ich emisji oraz moment wprowadzenia do obiegu, za którego płynność odpowiada. Ponadto, organizuje obieg pieniężny i reguluje ilość pieniądza w obiegu.

• Bank banków. NBP pełni w stosunku do banków funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego. Organizuje system rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki między bankowe i aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym. Narodowy Bank Polski jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego. Pełniąc funkcję banku banków, sprawuje kontrolę nad działalnością banków, a w szczególności nad przestrzeganiem przepisów prawa bankowego. Ponadto NBP nadzoruje systemy płatności w Polsce.

• Centralny bank państwa. NBP prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.

Ustawa o NBP z 1997 roku Art. 3. 1.

Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.

Ustawa o NBP z 1997 roku

Art. 3. 2.Do zadań NBP należy także:

1. organizowanie rozliczeń pieniężnych;

2. prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi;

3. prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami;

4. prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa;

5. regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie;

6. kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego;

7. opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej, bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej;

8. wykonywanie innych zadań określonych ustawami.

Ustawa o NBP z 1997 roku

• Organami NBP są:

• 1) Prezes NBP(powoływany i odwoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta na 6 letnią kadencję);

• 2) Rada Polityki Pieniężnej(NBP wraz z 9 członkami powoływanymi w równej liczbie przez Prezydenta, Sejm i Senat spośród specjalistów z zakresu finansów na 6 lat);

• 3) Zarząd NBP(Prezes NBP wraz z 6-8 członkami, w tym dwoma wiceprezesami, których powołuje i odwołuje Prezydent na wniosek Prezesa na 6 letnie kadencje).

• Kompetencje Prezesa NBP Art. 11.

• 1. Prezes NBP jest przełożonym wszystkich pracowników NBP.

• 2. Prezes NBP przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi NBP oraz reprezentuje NBP na zewnątrz.

• 3. Prezes NBP reprezentuje interesy Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych instytucjach bankowych oraz, o ile Rada Ministrów nie postanowi inaczej, w międzynarodowych instytucjach finansowych.

• Kompetencje RPP

• Art. 12..1.Rada Polityki Pieniężnej ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Rada składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego.

• Art. 12.2. Kierując się założeniami polityki pieniężnej Rada w szczególności:

• 1) ustala wysokość stóp procentowych NBP;

• 2) ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków i wysokość jej oprocentowania;

• 3) określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych;

• 4) zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP;

• 5) przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP;

• 6) ustala zasady operacji otwartego rynku.

• Kompetencje Zarządu NBP

• 1) realizuje uchwały Rady Polityki Pieniężnej (RPP);

• 2) podejmuje uchwały w sprawach niezastrzeżonych w ustawie do wyłącznej kompetencji innych organów NBP.

• Art. 17.4. Do zakresu działania Zarządu NBP należy w szczególności:

• 1) (uchylony);

• 2) realizowanie zadań z zakresu polityki kursowej;

• 3) okresowa ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych oraz obrotu dewizowego;

• 4) nadzorowanie operacji otwartego rynku;

• 5) ocena funkcjonowania systemu bankowego;

• 6) uchwalanie planu działalności i planu finansowego NBP;

• 7) uchwalanie prowizji i opłat bankowych stosowanych przez NBP oraz ustalanie ich wysokości;

• 8) określanie zasad gospodarowania funduszami NBP;

• 9) określanie zasad organizacji i podziału zadań w NBP;

• 10) określanie zasad polityki kadrowej i płacowej w NBP;

• 11) uchwalanie rocznego sprawozdania z działalności NBP;

• 12) sporządzanie rocznego sprawozdania finansowego NBP;

• 13) opracowywanie bilansów obrotów płatniczych państwa z zagranicą;

• 14) przygotowywanie i rozpatrywanie projektów uchwał i innych materiałów kierowanych do Rady.

---