SPORT DZIECI I MŁODZIEŻY

Sport dzieci i młodzieży to podsystem sportu wyczynowego nastawiony na dobór i selekcje osobników predysponowanych do osiągania najwyższych wyników w wieku dojrzałym oraz przygotowanie ich do podjecia specjalistycznego treningu.Szkolenie sportowe przypada tu na okres wyznaczony procesami wzrastania , rozwoju i dojrzewania.Uwzgledniając te uwarunkowania dąży się do wypracowania specyficznej organizacji i metodyki treningu oraz swoistego systemu współzawodnictwa , podporządkowanych jednak generalnym celom , zasadom i prawom rozwoju mistrzostwa sportowego. Sport dzieci i młodzieży jest etapem nierozdzielnego , perspektywicznego procesu szkolenia , obejmuje pierwsze jego lata.Jego efektywność nie należy oceniać na podstawie osiągnięc etapowych , lecz brać pod uwagę wyłącznie stopień osiągnięcia okreslonych celów strategicznych.

Decydującą rolę dla osiągnięcia celu szkoleniowego odgrywa sam proces treningu , adekwatność parametrów pracy do perspektywicznych celów i rozwojowych uwarunkowań. Punktem docelowym jest osiągnięcie mistrzostwa sportowego , długotrwała , dynamiczna stabilizacja wyników oraz umiejętność skutecznego prowadzenia walki sportowej.Mając to na uwadze w profesjonalnym ujęciu coraz częściej zamiast „sport dzieci i młodzieży” używa się terminu „szkolenie rezerw”, wyraznie szerszego i jednoznacznie precyzującego miejsce w systemie.

Konkretne rozwiązania organizacyjne i programowe sportu dzieci i młodzieży wynikają z następujących przesłanek:

• tradycji kulturowych,

• funkcji sportu wyczynowego przyjętych w danym kraju,

• liczebności populacji,

• organizacji systemu oświaty,

• stanu ilościowego i jakościowego kadry szkolącej,

• bazy i zaopatrzenia w sprzęt,

• potęcjału naukowo-badawczego umożliwiającego samodzielne rozwiązywanie problemów ważnych dla szkolenia sportowego.

Funkcjonując w strukturze sportu wyczynowego , sport dzieci i młodzieży coraz cześciej narażony jest na wszelkie negatywne zjawiska obserwowane we wspólczesnym wyczynie.Mieszczą się one głównie w kategoriach etyczno-moralnych , lecz mających konsekwencje wychowawcze i zdrowotne(a także metodyczne).Mamy tu na mysli rozpowszechniający sie merkantylizm i postawy konsumpcyjne , przesadny wpływ wątpliwych wzorców osobowych i karier dorosłych , integracje sztucznych , pozarteningoeych stymutatorów stanu przygotowania(farmakologicznych , hormonalnych , i innych) .Trzeba jednak pamiętac , że te zjawiska nie są jednak istota sportu (jak chcą to niektórzy widziec)- lecz tylko marginesem , spotykanym również we wszystkich innych dziedzinach.

Sport dzieci i młodzieży , niezależnie od programowych celów perspektywicznego kształtownia najwyższego poziomu sportowego , jest przede wszystkim procesem wychowawczym.Stąd też wszelkie nieprawidłowości pedagogiczne zakłucające ten proces mają dla jego zasadności w społecznym systemie wychowania znaczenie nie mniejsze niż zastrzeżenia rozwojowe , zdrowotne i metodyczne.

Mistrzostwo sportowe wymaga spełnienia okreslonych warunków w zakresie:budowy somatycznej , energetycznych i regulacyjnych funkcji ustroju , właściwości psychiki , profilu i poziomu sprawności fizycznej , umiejętności technicznych i taktycznych , a także wiedzy teoretycznej.Niektóre z tych czynników są w znacznej mierze zdeterminowane genetycznie i stopień ich doskonałości, a także możliwości rozwoju należy rozpoznawać juz w fazie doboru , określając zasadność podejmowania decyzji o wyczynowym uprawianiu sportu.

Prognozowanie pozytywne otwiera proces szkolenia , którego długotrwałośc - od fazy doboru az do osiągnięcia względnej doskonałości przygotowania mierzonej poziomem uzyskiwanych wyników u progu wieku dorosłego - wyznacza obszar nazwany szkoleniem sportowym dzieci i młodziezy.Szczególnym utrudnieniem jest tu konieczność przygotowywania zawodników do osiągania celówwyższych od aktualnych.Trzeba więc uwzględniać prognozy wyników i wymogi dla danej specjalizacji nawet w perspektywie 6-10 lat(w fazie rozpoczecia szkolenia).

Na przestrzeni lat znieniały się zasady teoretyczne rozwiązań organizacyjnych i metodycznych szkolenia młodocianych w sporcie wyczynowym.Efektem tego byla ewolucja prowadząca do stopniowego odchodzenia od wyizolowanego traktowania sportu dzieci i młodzieży(tzw. wczesna wąska specjalizacja) oraz zdefiniowania jego miejsca i funkcji w jednolitym systemie szkolenia sportowego.Podstawą tych koncepcji jest przekonanie , ze równolegle do procesów wzrastania , różnicowania i dojrzewania ustroju, juz we wczesnych fazach ontogenezy występują sprzyjające warunki do kształtowania podstaw maksymalnych osiągnięc sportowych.Rozwijający się organizm jest na tyle plastyczny , ze w granicach biologicznej tolerancji można kształtować go w kierunku sprostania wymogom przyszłej specjalizacji- poczawszy już od młodszego wieku szkolnego.

Rozwój sportowy zachodzi pod wpływem treningu rozumianego jako zorganizowany proces celowego doskonalenia funkcji ustroju i adaptacji do wymogów wynikających z modelu mistrzostwa.

Szkolenie sportowe dzieci i młodzieży jest w takim ujęciu systemowym wydzieloną fazą długofalowego procesu , wynikająca z praw rozwoju biologicznego i zasady stopniowego rozwijania mistrzostwa sportowego.Ma ona stworzyć funkcjonalne i metodyczne podstawy do uzyskiwania maksymalnych wyników w wieku najwyższych naturalnych możliwości organizmu.

Ten specyficzny podsystem nie moze funkcjonować w oderwaniu od bazy (stan wychowania fizycznego i powszechnej kultury fizycznej) , nie może też istniec obok zasadniczej struktury wyczynu.Takie dwojakiego rodzaju podporządkowania wyraznie określają zasadnicze funkcje sportu młodocianych.Jest on fazą w przebiegu całej kariery sportowej , ogniwem w złożonym procesie budowy mistrzostwa.Cel jest jeden- rozwój najwyższych dyspozycji sportowych równiolegle do wzrastających możliwości biologicznego potencjału ustroju ,osiągającego swą pełnię w wieku dojrzałym.

W szkoleniu dzieci i młodzieży wyróżnia się cztery etapy szkolenia:wszechstronny , ukierunkowany , specjalny , mistrzowski. Są też zwolennicy podziału pięcioetapowego:wstępnego , przygotowawczo-bazowego , specjalnego bazowego , maksymalizacji osiągnięc i stabilizacji wyników.Możemy posłużyc się jednak najbardziej otwartym podziałem trzyetapowym , w sposób jednoznaczny precyzującym sens pracy w każdym z nich.

Tak więc cele szkoleniowe etapów przedstawia się następująco:

1.etap szkolenia wszechstronnego - to rozwijanie potencjału ruchowego , wyposażenie wychowanka w bogaty zasób umiejętności ruchowych , rozpoznanie kierunkowych uzdolnień i zainteresowań.

2.etap szkolenia ukierunkowanego - ma na celu kierunkowe rozwijanie sprawności fizycznej , kształtowanie i rozpoznanie specjalnych zainteresowań i predyspozycji , profilowanie potencjału ruchowego jako funkcjonalnej bazy prognozowanej specjalizacji.

3.etap szkolenia specjalistycznego - obejmuje kształtowanie i doskonalenie mistrzostwa sportowego w danej specjalizacji ruchowej.

Ze względów metodycznych wyzóżniamy tu trzy fazy:

• specjalnego treningu bazowego,

• rozwoju maksymalnych możliwości

• stabilizacji osiągnięc.

Rozpatrując sport dzieci i młodzieży jako fazę otwierającą wieloletni proces szkolenia , trzeba w sposób bardzo rozważny i świadomy programować ten przebieg.Wszak tu właśnie decyduje się kierunek dalszego rozwoju kariery.Tu kształtuje się podstawy przyszłego mistrzostwa sportowego (rozwój progresywny) bądz tez podejmuje rozwiązanie prowadzące do szybkiego wzrostu wyników już w wieku młodzieńczym(rozwój intensywny).Opowiadając się za jednolitym traktowaniem systemu szkolenia sportowego i systemowym ujmowaniem w jego ramach sportu dzieci i młodzieży- trzeba w taki sam sposób podchodzić do programowania treningu , uwzględniając przyjęte cele strategiczne oraz wszelkie konieczne ograniczenia wynikające z biologii rozwoju.Nie ma więc tu „specjalnego” planowania i „specjalnych” rozwiązań.Jest tylko specjalne podejście , wynikające z konieczności uwzględnienia uwarunkowń rozwojowych oraz dążeń do optymalizacji treningu.Zmierzając ku wyżynom mistrzostwa sportowego trzeba konsekwentnie przestrzegać nie tylko praw rządzących treningiem , lecz także wszelkich zasad dotyczących rozwoju , zdrowia , kształcenia i wychowania.Cele i zadania z tego zakresu muszą też znalezć odbicie w perspektywicznych programach i planach pierwszych etapów treningu.

Orientacyjny wiek rozpoczynania treningu w grupach wszechstronnego przygotowania dla poszczególnych dyscyplin.

Wiek (lata)	Dyscyplina sportu
7-8 i wcześniej	pływanie , łyżwiarstwo figurowe , gimnastyka artystyczna i sportowa(dziewczęta), tenis
8-9 i wcześniej	akrobatyka , gimnastyka sportowa (chłopcy),skoki do wody , skoki narciarskie , narciarstwo zjazdowe
9-11	dwubój zimowy , narciarstwo biegowe , skoki na batucie , żeglarstwo
10-11	zapasy , wioślarstwo , łyżwiarstwo szybkie ,koszykówka , siatkówka ,hokej na lodzie , p. Nożna ,p. Ręczna , p. Wodna , szermierka , łucznictwo
11-12	kajakarstwo , lekkoatletyka , strzelectwo kulowe , jezdziectwo , pięciobój nowoczesny , saneczkarstwo
12-13	boks , kolarstwo
13-14	podnoszenie ciężarów , strzelectwo śrutowe

Buzała Mateusz 4 ROK WF

---