Wykład 1

Baza danych

• algebra, gdzie mamy do czynienia z danymi, językiem

• odwzorowanie jakiegoś fragmentu rzeczywistości

• miejsce przechowywania danych

Dane

• fakty, są rożnego typu

Z jakimi rodzajami danych się spotykamy:

• liczby

• (łańcuchy) tekst

• daty (datowy)

• czasowy

• multimedialny (obraz, dźwięk)

• abstrakcyjne ( ? )

Struktury

Dane

Reprezentacja o określonej treści i strukturze, nadająca się do przechowywania, przesyłania oraz wykonania działań logicznych i matematycznych

Dane

To proste typy (bazowe; liczby, teksty, daty) i złożone (masowe; kolekcje, relacje, wielozbiory) oraz abstrakcyjne typy danych

Baza danych

• jest logicznym zestawem danych i metadanych zbudowanych w oparciu o pewien model danych, na których można wykonywać określone operacje (aspekt składniowy i operacyjny)

metadane - dane o danych (dane na temat danych)

• reprezentuje pewien fragment świata rzeczywistego (aspekt semantyczny)

• jest projektowana, tworzona i utrzymywana z punktu widzenia przydatności dla określonych zastosowań (aspekt paradygmatyczny)

Model danych

Pojęcie niezbyt jednoznaczne, którego znaczenie jest wypadkową takich cech:

• metajęzyk (pojęcia, terminologia) do mówienia o danych, systemach baz danych i przetwarzaniu

• sposób rozumienia organizacji danych

• języki opisu i przetwarzania danych; diagramy struktur danych, języki zapytań

• ogólne założenia dotyczące architektury systemu baz danych

• ograniczenia, ideologie lub teorie matematyczne dotyczące struktur danych i dostępu do danych

Model danych z punktu widzenia architektury systemu baz danych obejmuje :

• definicję danych

• operowanie danymi

• integralność danych

Można wyróżnić trzy główne typy:

• proste modele danych (system plików)

• klasyczne (hierarchiczne, sieciowe, relacyjne)

• semantyczne (częściowo obiektowe)

BAZA DANYCH

w zależności od przyjętego punktu widzenia może być traktowana, co najmniej jako:

• model świata rzeczywistego

• zasób systemu informatycznego

• element składowy systemu

• uniwersum interpretacji języka danych

• zbiór struktur danych

WŁASNOŚCI BAZY DANYCH:

• abstrakcja danych

• niezależność danych

• integralność danych (wiarygodność)

• współdzielenie danych

• integracja danych

• trwałość danych

• bezpieczeństwo danych

SYSTEM ZARZĄDZANIA BAZĄ DANYCH

(database management system DBMS)

system oprogramowania zawierający w szczególności następujące mechanizmy:

• środki do gromadzenia, utrzymywania i administrowania trwałymi i masowymi zbiorami danych

• środki zapewniające spójność i bezpieczeństwo danych

• sprawny dostęp do danych ( poprzez język zapytań)

• środki programistyczne ( API dla popularnych języków programowania )

• jednoczesny dostęp do danych dla wielu użytkowników

• środki pozwalające na odtworzenie zawartości bazy po awarii

• środki optymalizujące pamięć i czas dostępu

• współdziałanie w środowiskach rozproszonych

ZESTAW NARZĘDZI

INTERFEJ UŻYTKOWNIKA

JĄDRO SYSTEMU

BAZA DANYCH

PROCES TWORZENIA BAZY DANYCH:

• analiza wymagań dziedziny modelowej

• modelowanie koncepcyjne

• modelowanie logiczne

• modelowanie fizyczne

• implementacja modelu w ramach systemu baz danych

MODEL ENCJA-ZWIĄZEK

Zaliczany do modeli pojęciowych; język wizualnych diagramów

• encja - grupa obiektów o podobnych właściwościach którą można i warto wyróżnić w modelowej rzeczywistości

• związek - grupa powiązań pomiędzy encjami

• atrybut - cecha charakteryzująca encję lub związek

• generalizacja\specjalizacja - zawieranie się grup obiektów

• liczność - dla danej encj A ; określenie min i max liczby obiektów w innej encji

JĘZYK ZAPYTAŃ

• wysoki poziom konceptualizacji i abstrakcji

• deklaracyjny (nieproceduralny)

• makroskopowy

• naturalny

• efektywny (optymalizowany)

• uniwersalny

• niezależny od dziedziny zastosowań

• pozwalający na pracę w trybie interakcyjnym

SELECT [DISTINCT] przecinkowa lista wyrażeń

FROM przecinkowa lista tabel relacji

[WHERE warunek logiczny ]

[GROUP BY kryterium grupowania

[HAVING warunek logiczne]]

[ORDER BY kryterium porządkowania];

OPERATORY

- porównań =, <, >, <=, >=, <> (!=)

• logiczne NOT, AND, OR

• zawierania [NOT] BETWEEN

• wzorca [NOT] LIKE

• testujący Null IS [NOT] NULL

Relacyjne bazy danych

Język zapytań SQL pochodzi od teorii relacji.

RELACJA to specyficzny rodzaj tablicy, która:

• określa pojedynczą jednostkę (entify) świata rzeczywistego

• nie zawiera zduplikowanych wierszy, tzn. zawsze istnieje klucz główny (np. powtarzające się nazwiska)

• kolumny i wiersze są nieuporządkowane

Każda kolumna jest atrybutem.

Wiersze to krotki;

krotka - wiersz to rekord.

Składnia języka SQL

Po SELECT jest przecinkowa lista tabel, które nie mogą zaczynać się od cyfry.

Baza danych ma się składać z wzajemnie powiązanych tabel.

ZAPYTANIA

Centralną instrukcją języka SQL jest instrukcja służąca do wydobywania informacji z bazy danych. Jest nią instrukcja SELECT, określająca z jakich relacji (tabel) w bazie danych mają być sprowadzone dane i w jakiej dokładnie postaci mają się pojawić przed użytkownikiem. Instrukcja SELECT składa się z kilku części nazwanych klauzulami (frazami).

Ogólna postać jest następująca:

SELECT [DISTINCT] <nazwa atrybutu>, /<wyrażenie> [[AS><alias>], ...

FROM <nazwa relacji1>, <nazwa relacji2>, ...

[WHERE <warunek logiczny>]

[GROUP BY <wyrażenie> /<nazwa atrybutu> [ASC/desc], ...] ;

UWAGI:

Powtarzające się krotki (wiersze) relacji nie są automatycznie eliminowane z wyników zapytania. Słowo DISTINCT oznacza eliminację powtarzających się wierszy.

Przykład:

Wypisz identyfikatory osób, które mają podwładnych (tzn. które są kierownikami pewnych pracowników).

SELECT DISTINCT szef FROM pracownik;

W miejscu nazwy atrybutu może wystąpić wyrażenie. Wyrażeniom na liście SELECT mogą zostać nadane nazwy zastępcze,

czyli aliasy. Alias może mieć postać prostego identyfikatora, czyli napisu złożonego z liter, cyfr i znaków podkreślenia albo ograniczonego identyfikatora, czyli dowolnego napisu ograniczonego podwójnymi cudzysłowami, np. „Zarobki pracowników”.

W szczególności w ograniczonym identyfikatorze mogą występować spacje, które są niedozwolone w prostym identyfikatorze.

Przykład:

Podaj uporządkowaną listę nazwisk pracowników wraz z identyfikatorem i okresem zatrudnienia w pełnych latach.

SELECT numer, nazwisko, TRUNC(MONTHS_BETWEEN(SYSDATE, data zatrudnienia) / 12) AS Zatrudnienie

FROM pracownik ORDER BY Zatrudnienie DESC;

Przy wypisywaniu rezultatów (wyniku) jako tytuły kolumn są używane aliasy. Mogą one występować w klauzuli ORDER BY jak w powyższym przykładzie, gdzie porządkujemy dane o pracownikach według stażu pracy.

Natomiast w klauzuli WHERE, GROUP BY i HAVING nie można ich używać.

Obie klauzule SELECT i FROM są wymagane w każdym zapytaniu.

Zasady wykonania prostego zapytania:

1. Weź relację podaną w klauzuli FROM.

2. Jeśli występuje klauzula WHERE, do każdej krotki danej relacji zastosuj warunek logiczny. Pozostaw krotki dające wartości true (usuwając krotki dające false lub NULL).

3. Do każdej pozostającej krotki oblicz wartości wyrażeń na liście SELECT.

4. Jeśli po słowie SELECT występuje LISTINCT, usuń duplikaty wśród wynikowych krotek.

5. Jeśli występuje klauzula ORDER BY , wykonaj porządkowanie zgodne ze specyfikacją.

UWAGI:

Specjalna wartość NULL - aby wskazać niepełną lub nieznaną informację.

Ta wart. różna od 0 i od spacji jest szczególnie użyteczna przy powiązaniu kluczy głównego i obcego. Pojęcie wart. NULL

nie jest jednak do końca akceptowane. Codd utrzymuje, że wprowadzenie wart. NULL do systemu relacyjnego zmienia konwencjonalną logikę dwuwartościową (prawda, fałsz) na logikę trójwartościową (prawda, fałsz, nieznane).

Tabelki definiujące operatory logiczne w sytuacji występowania trzech wartościach logicznych:

OR	TRUE	FALSE	NULL
TRUE	TRUE	TRUE	TRUE
FALSE	TRUE	FALSE	NULL
NULL	TRUE	NULL	NULL
AND	TRUE	FALSE	NULL
TRUE	TRUE	FALSE	NULL
FALSE	FALSE	FALSE	NULL
NULL	TRUE	FALSE	NULL
NOT	TRUE	FALSE	NULL
	FALSE	TRUE	NULL

Przy prezentacji danych użyteczną operacją jest reprezentowanie wart. NULL jako konkretnej wart. W Oracle używamy specjalnej funkcji NVL(r1,r2), której wartością jest r2 jeśli r1 jest NULL, w przeciwnym razie r1, np. NVL(zarobki, 0)

NVL(stopień, `brak').

Klauzula ORDER BY - może wystąpić wyłącznie jako ostatnia klauzula polecenia SELECT. Domyślnie przyjmuje się narastający porządek sortowania, co w przypadku liczb oznacza, że mniejsze poprzedzają większe, w przypadku dat, że wcześniejsze poprzedzają późniejsze, natomiast w przypadku łańcuchów znaków, że są one wyświetlane zgodnie z porządkiem alfabetycznym. Liczba atrybutów porządkowania jest jednak ograniczona liczbą atrybutów relacji. Atrybuty wymieniamy kolejno w klauzuli ORDER BY oddzielając je przecinkami.

Ich kolejność jest istotna: porządkowanie odbywa się bowiem najpierw według wart. pierwszego atrybutu, następnie jeśli wart. te są równe dla dwóch lub więcej krotek, wg drugiego atrybutu itd. Ponadto po każdym z atrybutów porządkowania można użyć słowa kluczowego DESC, które powoduje odwrócenie domyślnego, narastającego porządku na malejący.

Użycie atrybutu w klauzuli ORDER BY nie pociąga za sobą konieczności jego użycia w klauzuli SELECT. W klauzuli ORDER BY do wynikowych kolumn możemy odwoływać się używając ich kolejnych numerów 1,2, ... .

Funkcje agregujące związane z grupowaniem.

• AVG ([distinct] wyrażenie liczbowe) średnia arytmetyczna

• COUNT ([distinct] wyrażenie (*) zliczające)

• MAX ([distinct] wyrażenie)

• MIN ([distinct] wyrażenie)

• SUM ([distinct] wyrażenie-liczbowe)

Jeśli chodzi o średnią arytmetyczną, to wartości puste nie są uwzględniane

Jeśli chodzi o zliczane(*) to wszystkie wartości są brane pod uwagę (również puste).

W sumie i w średniej arytmetycznej wartości puste nie są uwzględniane.

KLAUZULA GROUP BY

Klauzula GROUP BY umożliwia podział krotek relacji na grupy. Krotki tej samej grupy mają identyczną wartość atrybutu, grupowania, które wskazano w klauzuli. Po podziale do każdej z grup można zastosować funkcje statystyczne(agregujące) MIN(),MAX(),SUM(),AVG(),COUNT(*).

Klauzula GROUP BY może być stosowana rekurencyjnie, co oznacza, że może w niej wskazać wiele atrybutów grupowania.

W takim przypadku jest możliwe wydzielenie podgrup w ramach wcześniej wydzielonych grup. Kolejność dzielenia relacji na grupy i podgrupy odpowiada kolejności atrybutów grupowania.

Przed grupowaniem krotek relacji jest możliwe wykonanie na niej projekcji i (lub) selekcji. Projekcję realizujemy klasycznie przez wskazanie atrybutów po słowie kluczowym SELECT. Podobnie jest z selekcją, która realizuje przez wskazanie warunku (warunkowo) w klauzuli WHERE stosowanie funkcji selekcji.

Po słowie SELECT wykluczone możliwości wyprowadzenia wartości atrybutów pojedynczych krotek chyba, że nazwa atrybutu jest wymieniona w klauzuli GROUP BY.

W konsekwencji każda nazwa atrybutu występująca na liście SELECT musi także pojawia się w klauzuli GROUP BY, jeśli nie argumentem funkcji statycznych.

W szczególności cała relacja(tabela) jest grupą podstawową.

Poprawne są

SELECT COUNT(*) AS „liczba_pracowników ” FROM pracownik;

SELECT SUM (plac) AS “kwota_ogółem” FROM pracownik;

SELECT id_zesp, COUNT(*) FROM pracownik GROUP BY id_zesp;

SELECT etat, COUNT(*), AVFGH(placa) FROM pracownik

WHERE etat!='dyrektor' GROUP BY etat;

SELECT rok, max(data_urodzenia) FROM student GROUP BY rok;

SELECT to_char(data_urodzenia, 'DAY'), COUNT(*) FROM student

GROUP BY to_char(data_uroxzenia,'XAY');

SELECT imiona, COUNT(*) FROM student

GROUP BY imiona ORDER BY Z;

SELECT gr_dziekan, COUNT(*) FROM student

WHERE rok='3' AND kierunek='informatyka'

GROUP BY gr_dziekan;

KLAUZULA HAVING

Klauzula ta podobnie jak WHERE umożliwia selekcję informacji. Służy do usuwania z wyniku zapytania nieistotnych grup i ma zazwyczaj związek z zastosowaniem wartości funkcji statystycznych.

SELECT id_zesp, COUNT(*) FROM pracownik

GROUP BY id_zesp HAVING AVG (placa)>1200;

Można pracować z wieloma tabelami, wymieniając je po przecinku po słowie FROM.

SELECT p.id_zesp, nazwisko, nazwa FROM pracwnik p, zespół z

WHERE p.id_zesp=z.id_zesp ORDER BY nazwa, nazwisko ;

Można dokonać złączenia relacji z nią samą.

SELECT p.nazwisko, k.nazwisko AS kierownik FROM pracownik p, kierownik k

WHERE p.szef=k.numer;

SELECT p.nazwisko, p.data_zatrudnienia, k.nazwisko, k.data_zatrudnienia

FROM pracownik p, pracownik k

WHERE p.szef=k.numer AND p.data_zatrudnienia<k.data_zatrudnienia;

UWAGI

Pojedyncze polecenie SELECT może służyć do połączenia więcej niż dwóch relacji, które zgodnie ogólnym formatem realizacji połączenia wskazujemy w klauzuli FROM

Pamiętać należy, że w celu połączenia n-relacji, jest konieczne określenie, co najmniej n-1 warunków połączenia. Najbardziej naturalnym rodzajem złączenia jest związek klucz główny-> klucz obcy. Jednak w ogólności warunek złączenia dwóch lub więcej relacji może być zupełnie dowolny.

SELECT nazwisko, adres nazwa FROM pracownik p, zespół z

WHERE p.id_zesp=z.id_zesp AND placa>1500;

SELECT nazwisko, adres FROM pracownik p, zespół z

WHERE adres like `armii krajowej%' AND ORDER BY nazwisko;

ALGEBRA RELACYJNA

Algebra relacyjna jest zbiorem kilku operatorów. Każdy operator bierze jedną lub więcej relacji jako argument i produkuje jedną relację jako wynik. Trzema głównymi operatorami algebry relacyjnej są: selekcja (ograniczenie), rzut (projekcja) i złączenie. Nie ma standardowej składni operatorów algebry relacyjnej. Dlatego też używamy tutaj notacji stworzonej do celów wyjaśnień.

SELEKCJA

Selekcja jest operatorem, który bierze jedną relację jako swój argument i produkuje w wyniku jedną relację. Składnia operatora selekcji jest następująca:

RESTRICT <nazwa relacji (tabeli)>[WHERE <warunek>]<relacja wynikowa>

RZUT

Operacja rzutu bierze jedną relację jako swój argument i produkuje jedną relację wynikową. Rzut jest pionowym ograniczeniem. Składnia operatora jest następująca:

PROJECT <nazwa relacji (tabeli)>[<lista kolumn>]<relacja wynikowa>

ZŁĄCZENIE - ILOCZYN KARTEZJAŃSKI

Złączenia są oparte na relacyjnym operatorze iloczynu kartezjańskiego, któremu bezpośrednio odpowiada właściwy operator teorii zbiorów. Brane są dwie relacje jako argumenty i produkowana jedna relacja wynikowa złożona ze wszystkich możliwych kombinacji wierszy (krotek) z wejściowych tabel. Iloczyn kartezjański jest w praktyce rzadko używanym operatorem, w związku z jego możliwością generowania „eksplozji informacji”. Składnia operatora jest następująca:

PRODUCT <relacja1>WITH<relacja2><relacja wynikowa>

RÓWNOZŁĄCZENIE

Operator równozłączenia jest iloczynem kartezjańskim, po którym jest wykonywana selekcja. Mówiąc dokładnie, łączymy dwie tabele, ale tylko dla wierszy, w których wartość w kolumnach złączenia są takie same. Zakładamy, że klucz główny jednej relacji i klucz obcy drugiej relacji tworzą domyślne kolumny złączenia. Składnia jest następująca:

EQUIJOIN <relacja1>WITH<relacja2><relacja wynikowa>

ZŁĄCZENIE NATURALNE

Można zauważyć, że równo złączenie nie usuwa powtórzeń kolumny złączenia. Operator złączenia naturalnego jest iloczynem kartezjańskim, po którym następuje selekcja (jak w równo złączeniach) oraz rzutu, w którym nie bierze się pod uwagę powtórzeń kolumn złączenia. Składnia jest następująca:

JOIN<relacja1>WITH<relacja2>ON<klucz><relacja wynikowa>

Złączenie naturalne jest na pewno nad odpowiedniej używanym w praktyce typem złączenia.

ZŁĄCZENIE ZEWNĘTRZNE

Stosujemy je gdy chcemy zachować w wyniku wszystkie wiersze z obydwu relacji, bez względu na to, czy nie (wartość NULL). Istnieją trzy typy złączenia: lewostronne, prawostronne i obustronne.

Lewostronne złączenie zewnętrzne zachowuje nie pasujące wiersze z tabeli będącej pierwszym argumentem operatora złączenia.

SUMA

Suma jest operatorem, który bierze dwie zgodne relacje jako swoje argumenty i produkcję jedną relację wynikową. Przez zgodne relacje rozumiemy, że tabele mają taką samą strukturę-te same kolumny określone na tych samych dziedziczeniach.

<relacja1>UNION<relacja2><relacja wynikowa>

PRZECIĘCIE

Przecięcie ma działanie przeciwne działaniu sumy. Suma uwzględnia wszystkie wiersze z obu zbiorów lub relacji, przecięcie natomiast uwzględnia w relacji wynikowej tylko wiersze wspólne dla obu tabel.

<relacja1>INTERSECTION<relacja2><relacja wynikowa>

RÓŻNICA

<relacja1>DIFFERENCE<relacja2><relacja wynikowa>

W większości operatorów algebry relacyjnej porządek określenia argumentów jest nieistotny.

ŁĄCZENIE RELACJI

W przypadku gdy realizacja zapytania wymaga dostępu do więcej niż jednej relacji, istnieje możliwość połączenia tych relacji z opcjonalnym wykonaniem na nich - innych operacji algebry relacji (np. projekcji). Relacje mogą być łączone poziomo lub pionowo.

POZIOME ŁĄCZENIE

Pionowe łączenie relacji polega na utworzeniu relacji wynikowej, której krotki są wynikiem konkatenacji wybranych krotek relacji źródłowych. Najprostszym sposobem poziomego połączenia relacji jest zastosowanie operatora produktu kartezjańskiego.

SELECT * FROM pracownik, zespół;

W praktyce takie połączenie relacji jest wykonywane rzadko ze względu na duży rozmiar wynikowej tabeli (eksplozja informacji). Znacznie częściej jest stosowane tzw. połączenie (ang. JOIN). W tym przypadku, krotki jednej relacji są łączone z krotkami innej relacji tylko wtedy, gdy wartości korespondujące atrybutów tych krotek spełniają określony warunek, często nazywamy warunkiem połączenia.

W przypadku gdy łączone relacje mają atrybuty o tych samych nazwach powstaje niejednoznaczność. W celu jej usunięcia nazwy atrybutów są poprzedzone nazwami relacji.

ZŁĄCZENIE ZEWNĘTRZNE

Rozszerza rezultat prostego złączenia (nazywanego wewnętrznym) o te krotki z jednej relacji, dla których w trakcie złączenia nie znaleziono odpowiadającym im krotek w drugiej relacji. Warunek złączenia podaje się w postaci:

atrybut1 = atrybut2 (+)

lub

atrybut1 (+) = atrybut2

PRZYKŁADY:

1.Wypisz wszystkich pracowników podając dla każdego z nich nazwę zespołu, w którym pracuje.

SELECT numer, nazwisko, nazwa FROM pracownik p, zespół z

WHERE p.id_zesp = z.id_zesp (+);

Otrzymujemy informację o pracownikach i ich działaniach, również gdy pracownik nie ma porządkowanego zespołu, podawana jest wartość NULL reprezentowana na wydruku przez pusty ciąg znaków.

2.Wypisz nazwy zespołów, które nie zatrudniają pracowników.

SELECT z.id_zesp, nazwa FROM zespół z, pracownik p

WHERE p.id_zesp (+) = z.id_zesp AND p.numer IS NULL;

3.Wypisz wszystkie zespoły wraz z sumarycznym wynagrodzeniem (miesięcznym).

SELECT z.id_zesp, nazwa NVL(SUM(płaca_pod), 0) FROM zespół z, pracownik p

WHERE p.id_zesp (+) = z.id_zesp GROUP BY z.id_zesp, nazwa;

4.Wypisz pracowników i ich przełożonych (szefów) także tych, którzy nie mają przełożonych.

SELECT p.nazwisko, p.szef, k.nazwisko FROM pracownik p, pracownik k

WHERE p.szef = k.numer (+) ORDER BY k.nazwisko;

PIONOWE ŁĄCZENIE RELACJI

W pionowych połączeniach relacji stosujemy jeden spośród operatorów zbiorowych: SUMA, PRZEKRÓJ, RÓŻNICA. Operatory te działają na wynikach co najmniej dwóch operacji selekcji, a zatem zapytanie składa się z dwóch lub więcej poleceń SELECT. Składnia zapytania wykorzystującego operatory zbiorowe może być postać:

SELECT <lista atrybutów wyrażeń> FROM <nazwa relacji1>

[WHERE <warunek logiczny1>]

OPERATOR

SELECT <lista atrybutów wyrażeń> FROM <nazwa relacji2>

[WHERE <warunek logiczny2>]

[ORDER BY 1,...,n];

gdzie OPERATOR przyjmuje jedną z wartości: UNION, UNION ALL, INTERSECT, MINUS.

UWAGI!!!

-Zastosowanie operatora UNION powoduje wyeliminowanie z wyniku zapytania krotek o takich samych wartościach atrybutów, wyznaczonych przez połączenie tych operatorem zapytania

-Natomiast UNION ALL spowoduje, że w wyniku zapytania pojawiają się wszystkie krotki

-W łączonych operatorami zbiorowymi klauzulach SELECT musi wystąpić ta sama liczba atrybutów, oraz typy odpowiadających sobie atrybutów (tj. atrybutów SELECT) różnych klauzul muszą być zgodne

-W wyniku zapytania pojawiają się nazwy atrybutów wyłącznie z pierwszej klauzuli SELECT

-Połączenie operatorami zbiorowymi polecenia SELECT są wykonywane w kolejności ich występowania (od góry do dołu)

-Jeśli istnieje potrzeba użycia klauzuli ORDER BY to musi ona wystąpić jako ostatnia klauzula ma zapytania

-W klauzuli ORDER BY nie stosujemy nazw atrybutów, lecz ich numery porządkowe.

PRZYKŁADY:

SELECT nazwisko [*] FROM pracownik

WHERE id_zesp = 10

UNION

SELECT nazwisko FROM pracownik

WHERE id_zesp <> 10

ORDER BY 1;

SELECT etat FROM pracownik

WHERE id_zesp = 30

UNION

SELECT etat FROM pracownik

WHERE id_zesp = 10;

SELECT nazwisko, płaca_pod `Powyżej płaca'

FROM pracownik

WHERE płaca_pod >1500

UNION

SELECT nazwisko, płaca_pod `1500'

FROM pracownik

WHERE płaca_pod =1500

UNION

SELECT nazwisko, płaca_pod `Poniżej płaca'

WHERE płaca_pod<1500

ORDER BY 2;

SELECT nazwisko, płaca_pod, 'Powyżej' PŁACA FROM pracownik

WHERE płaca_pod>1500

UNION

SELECT nazwisko,płaca_pod,'1500'PŁACA FROM pracownik

WHERE płaca_pod = 1500

UNION

SELECT nazwisko, płaca_pod, `Powyżej' PŁACA FROM pracownik

WHERE płaca_pod<1500

ORDER BY 2;

SELECT id_zesp FROM zespół

MINUS

SELECT id_zesp FROM pracownik;

SELECT z.id_zesp, z.nazwa FROM zespół z, pracownik p

WHERE p.id_zesp(t) = z.id_zesp

MINUS

SELECT z.id_zesp, z.nazwa FROM zespół z, pracownik p

WHERE p.id_zesp = z.id_zesp;

PODZAPYTANIA ZAGNIEŻDŻONE

Wewnątrz klauzul WHERE, HAVING, a także FROM mogą wystąpić podzapytania, mające taką samą postać jak zapytania ale ujęte w nawiasy.

Ogólna postać zagnieżdżenia zapytań w klauzuli WHERE:

SELECT <lista atrybutów / wyrażeń> FROM <nazwa relacji 1>

WHERE <nazwa atrybutu / lista atrybutów>

<OPERATOR>

(SELECT <nazwa atrybutu / lista atrybutów> FROM <nazwa relacji 2>

[WHERE < nazwa atrybutu / lista atrybutów>

<OPERATOR>

(SELECT <nazwa atrybutu / lista atrybutów> FROM <nazwa relacji >

[...]] ))

Mamy do czynienia z zapytaniem zewnętrznym i podzapytaniem - zapytaniem wewnętrznym. W podstawowym trybie zagnieżdżenia (nieskorelowanym) podzapytanie jest wykonywane jako pierwsze, jednokrotne, a jego wyniki są przekazywane do zapytania zewnętrznego.

Przykład:

1)

SELECT * FROM pracownik

WHERE płaca_pod = (SELECT MIN (płaca_pod) FROM pracownik);

2)

SELECT nazwisko, etat FROM pracownik

WHERE etat = (SELECT etat FROM pracownik WHERE nazwisko = `KOLSKI');

W przypadku, gdy podzapytanie wyznacza dokładnie jedną krotkę stosujemy tradycyjne operatory =, >, <, ... gdy podzapytanie wyznacza więcej niż jedną krotkę stosujemy operator IN z nazwy wcześniej a także nowe operatory ANY, ALL oraz z operatorami porównania. Operator ANY powoduje porównanie pojedynczej wartości (umieszczonej po jego lewej stronie) z każdą wartością wyznaczaną przez podzapytanie. Warunek selekcji zapytania zewnętrznego jest spełniony, jeżeli lista wartości wyznaczonych przez podzapytanie zawiera choć jeden element spełniający ten warunek.

Operator ALL powoduje porównanie pojedynczej wartości z każdą wartością wyznaczoną przez podzapytanie. Warunek selekcji zapytania zewnętrznego jest spełniony jeżeli wszystkie wartości listy spełniają ten warunek.

Przykład:

Podzapytanie zwracające wiele krotek.

&wzorzec_im(naz) - wielokrotne wykorzystanie zmiennej

SELECT nazwisko, rok, gr_dziekan FROM student

WHERE (rok, gr_dziekan) IN

(SELECT rok, gr_dziekan FROM student

WHERE nazwisko LIKE UPPER (`&wzorzec_naz')

AND imiona LIKE UPPER (`&wzorzec_im'));

1. Wyliczona min. płaca podstawowa dla zespołów, które są podzielone

SELECT * FROM pracownik

WHERE (płaca_pod, id_zesp) IN

(SELECT MIN (płaca_pod)0, id_zesp FROM pracownik

GROUP BY id_zesp);

2. Wybierana płaca pod. Bez wyliczeń dla zesp. 10, a jeden z nich ma płace wyższą niż pozostali.

SELECT nazwisko, płaca_pod, id_zesp FROM pracownik

WHERE płaca_pod > ANY

(SELECT DISTINCT płaca_pod FROM pracownik

WHERE id_zesp = 10);

3. Od każdego zespołu 30 otrzymuje listę nazwisk.

SELECT nazwisko, płaca_pod, id_zesp FROM pracownik

WHERE płaca_pod > ALL

(SELECT DISTINCT płaca_pod FROM pracownik

WHERE id_zesp = 30);

4. Dotyczy tabel: pracownik i płaca, musi być połączone, podporządkowanie jest poza podzapytaniem (zawsze tak musi być).

SELECT nazwisko, płaca_pod FROM pracownik

WHERE płaca_pod > ALL

(SELECT płaca_pod FROM pracownik p,

zespół z

WHERE nazwa = `ADMINISTRACJA'

AND p.id_zesp = z.id_zesp)

ORDER BY nazwisko;

Klauzula HAVING z zagnieżdżonymi zapytaniami

1. Etat w ramach którego średnia praca jest wyższa od średniej płacy dyrektorskiej.

SELECT etat AVG (płaca_pod) FROM pracownik

HAVING AVG (płaca_pod) > (SELECT AVG (płaca_pod) FROM pracownik

WHERE etat = `DYREKTOR')

GROUP BY etat;

2. Etat i średnią płacę która ma być minimum / średniej.

SELECT etat AVG (płaca_pod) FROM pracownik

HAVING AVG (płaca_pod) = (SELECT MIN (AVG(płaca_pod) FROM pracownik

GROUP BY etat)

GROUP BY etat;

3. Zespół w, której suma płacy podstawowej jest maksymalna.

SELECT id_zesp, nazwa FROM zespół

WHERE ID_ZESP = (SELECT id_zesp FROM pracownik

GROUP BY id_zesp

HAVING SUM (płaca_pod) = (SELECT MAX (SUM (płaca_pod) FROM pracownik

GROUP BBY id_zesp));

SELECT imiona, rok, COUNT (*) GROM student

WHERE rok = &&liczba

GROUP BY imiona, rok

HAVING count (*) = (SELECT MAX (count(*)) FROM student

WHERE rok = &&liczba

GROUP BY imiona, rok);

&& - mam do czynienia ze zmienną globalną

& - podaj wartość

SELECT a.id_zesp „zespół”

TRUNC (100 a.liczba_prac /

b.liczba_prac, 1)

AS „%PRACOWNIKÓW”,

TRUNC (100 * a.suma_wyn /

b.suma_wyn, 1)

AS „%WYNAGRODZENIA”

FROM

(SELECT id_zesp, COUNT(*) AS liczba_prac, SUM (płaca_pod) AS suma_wyn

FROM pracownik GROUP BY id_zesp) a,

(SELECT COUNT(*) AS liczba_prac, SUM (płaca_pod) AS suma_wyn

FROM pracownik) b;

ZAPYTANIA SKORELOWANE

Zwykle podzapytanie jest wykonywane raz, na samym początku, a do jego wyników odwołuje się zapytanie wewnętrzne

W przypadku zapytania skorelowanego podzapytanie jest wykonywane dla każdego wiersza z zapytania zewnętrznego.

Jednym elementem składniowym różniącym zapytania skorelowane od nieskorelowanych jest konieczność zastosowania aliasów relacji, na których operuje zapytanie zewnętrzne i odwołanie się do nich w podzapytaniu:

1. SELECT nazwisko, placa_pod, etat

FROM pracownik p

WHERE placa_pod >

(SELECT AVG (placa_pod) FROM pracownik

WHERE etat = p. etat);

(otrzymamy nazwiska pracowników, których wynagrodzenie jest wyższe od średniej w ramach tego samego etatu).

2. SELECT nazwisko FROM pracownik p

WHERE 1 < (SELECT COUNT (*)

FROM pracownik

WHERE nazwisko = p. nazwisko );

(tylko te nazwiska, które się powtarzają)

3. SELECT nazwisko, placa_pod FROM pracownik p

WHERE 1 >=

(SELECT COUNT (DISTINCT placa_pod)

FROM pracownik

WHERE placa_pod > p. placa_pod);

4. SELECT nazwisko, id_zesp FROM pracownik p

WHERE EXISTS (SELECT numer FROM pracownik

WHERE pracownik .szef = p. numer);

5. SELECT numer, nazwisko, etat FROM pracownik p

WHERE NOT EXISTS

(SELECT numer FROM pracownik

WHERE etat = p .etat AND numer != p. numer);

6. SELECT nazwa, id_zesp, FROM zespół z

WHERE NOT EXISTS

(SELECT 1 FROM pracownik p

WHERE p. id_zesp = z. Id_zesp);

Niektóre spotykane typy danych:

• znakowe typy danych - character lub char (typ o stałej długości); variable char lub varchar (typ o zmiennej długości)

• całkowitoliczbowe typy danych - number, integer, int, smallint, tinyint

• dziesiętne typy danych - decimal, numeric, real, double precision, float, smallfloat

• datowy i czasowy typ danych - służą do przechowywania daty, czasu oraz kombinacji daty i czasu (niekiedy jest dostępny typ przedziałów czasu) date, time, datetime, interial

• binarne typy danych - służą do przechowywania kodu, obrazów : text, blob, longblob

JĘZYK DEFINIOWANIA DANYCH

Tworzenie relacji:

Polecenie CREATE TABLE o następującym formacie ogólnym:

CREATE TABLE <nazwa relacji>

(<nazwa atrybutu 1> <typ atrybutu 1>

(<rozmiar>)

[DEFAULT <wartość domyślna>]

[[CONSTRAINT <nazwa ograniczenia 1>]

<ograniczenie atrybutu 1>],

...

<nazwa atrybutu k> <typ atrybutu k>

(<rozmiar>)

[DEFAULT <wartość domyślna>]

[[CONSTRAINT <nazwa ograniczenia k>]

<ograniczenie atrybutu k >],

...

[[CONSRAINT <nazwa ograniczenia>]

<ograniczenie relacji>] );

W języku SQL wyróżniamy następujące typy atrybutów :

NUMBER - liczby zapisane za pomocą cyfr (0-9), opcjonalnego znaku (+,-) oraz opcjonalnej kropki dziesiętnej. Rozmiar liczby nie może być większy od 38 cyfr.

NUMBER( r ) - jak wyżej, z zastrzeżeniem, że rozmiar liczby nie może być większy od r znaków.

NUMBER(r, n) - jak wyżej, dodatkowo n określa liczbę cyfr po przecinku. Jeśli n jest liczbą ujemną, wówczas wartość atrybutu jest zaokrąglona do n miejsc przed przecinkiem.

CHAR( r ) - łańcuchy znakowe, składające się z małych i dużych liter, cyfr, znaków specjalnych (+ , - , % , $ , & , etc.), r może przyjmować wartości całkowite od 1 do 255.

VARCHAR2( r ) - łańcuchy znakowe, składające się z dużych i małych liter, cyfr, znaków specjalnych (+,-,%,$,etc). R oznacza maksymalną długość łańcucha może przyjmować wartości całkowite od 1 do 2000.

Ten typ danych umożliwia przechowywanie łańcuchów znakowych o zmiennej długości oznacza to że wartości tego atrybutu zajmują w bazie danych tyle miejsca, ile faktycznie wynosi ich długość.

VARCHAR( r ) - podobnie jak VARCHAR2, zaleca się stosowanie typu VARCHAR2 dla atrybutów o zmiennej długości, ponieważ w kolejnych wersjach ORACLE semantyka tego typu może się zmieniać.

DATE - data z przedziału od 1 stycznia 4712pne do 31 grudnia 4712

LONG - tak jak CHAR, przy czym maksymalna długość łańcucha wynosi 263.

Wykorzystywanie atrybutu tego typu w poleceniach SQL podlega pewnym ograniczeniom.

LONG RAW - tak jak LON G, ale wykorzystywany do przechowywania danych dowolnego typu (to jest nie tylko znaków), np. obrazów, dźwięków.

Pseudoatrybuty -

- rowid - Fizyczny adres wiersza w tabeli

- rownum - ilość zwracanych wierszy z zapytania

NULL - umożliwia nadawanie atrybutom wartości pustych.

NOT NULL - uniemożliwia nadawanie atrybutom wartości pustych.

UNIQUE - definiuje atrybut, który pełni rolę klucza unikalnego relacji. Wartość tak zdefiniowanego atrybutu jest unikalna dla wszystkich krotek tej relacji.

PRIMARY KEY - definiuje atrybut który pełni rolę klucza podstawowego relacji

Jeżeli dla atrybutu zdefiniowanego ograniczenie UNIQUE, to nie można dla tego atrybutu zdefiniować równocześnie ograniczenia PRIMARY KEY i odwrotnie.

Zdefiniowanie ograniczenia UNIQUE lub PRIMARY KEY uniemożliwia nadawanie atrybutom wartości pustych.

REFERENCES - określa tak zwane ograniczenie referencyjne tj. referencję do klucza podstawowego lub unikalnego innej relacji. Ograniczenie to jest wykorzystywane do definiowania tak zwanego klucza obcej relacji. Atrybut będący kluczem obcym nie może przyjmować wartości, których nie przyjmuje odpowiadający mu klucz.

ON DELETE CASCADE - ograniczenie to definiuje się dla klucza obcego. Działanie tego ograniczenie jest następujące: jeżeli zostanie usunięta krotka z relacji z kluczem podstawowym, to automatycznie są usuwane te krotki z relacji z kluczem obcym, dla których wartość klucza obcego jest równa wartości klucza podstawowego usuwanej krotki.

W 8

CHECK

Określa warunek, który musi być spełniony przez wszystkie wartości argumentów. W definicji tego ograniczenia można wykorzystać operatory =,<,>,!=,ISNOT,LIKE,BETWEEN,...AND...IN, oraz operatory logiczne AND, OR, NOT

Opcjonalnie jako ostatni element definicji relacji określa się ograniczenia integralnościowe relacji. Różnią się one od ograniczeń argumentów tym, że mogą odwoływać się do więcej niż jednego argumentu relacji.

Można zdefiniować następujące ograniczenia tego typu: UNIQUE, PRIMARYKEY, REFERENCES, ONDELETE CASCADE, CHECK; ich znaczenie jest takie samo, jak znaczenie odpowiadających im ograniczeń integralnościowych atrybutu. Dodatkowo dla relacji istnieje ograniczenie FOREIGN KEY, umożliwiające zdefinowanie klucza obcego relacji, złożonego z wielu argumentów.

Każdemu z ograniczeń można opcjonalnie przypisać nazwę poprzedzając ją słowem kluczowym CONSTRAINT. Jeżeli nazwa nie zostanie jawnie nadana ograniczeniu, to SZBD określi dla niego domyślną nazwę SYS_Cn gdzie n oznacza numer ograniczenia.

CREATE TABLE dydaktycy (

id_dydakt NUMBER (2) CONSTPAINT id_dydakt_pk PRIMARY KEY,

nazwisko VARCHAR2 (15) NOT NULL,

tytuł VARCHAR2 (10) NOT NULL);

CREATE TABLE przedmioty (

id_przedm NUMBER (2) CONSTRAINT id_przedm_pk PRIMARY KEY ,

nazwa VARCHAR2 (15) NOT NULL);

CREATE TABLE zajęcia (

id_zajęć NUMBER(2) CONSTRAINT id_zajęć_pk PRIMARY KEY ,

rodzaj_zaj VARCHAR2 (15) CONSTRAINT rodzaj_zaj_chk CHECK

(rodzaj_zaj IN (`WYKŁAD','LABOLATORIUM','PROJEKT')),

id_dydakt NUMBER(2) NOT NULL,

id_przedm NUMBER(2) NOT NULL,

FOREIGN KEY(id_dydakt)

REFERENCES dydaktycy (id_dydakt) ON DELETE CASCADE,

FOREIGN KEY (id_przedm)

REFERENCES przedmioty (id_przedm));

CREATE TABLE Działy (

id_działu NUMBER(3) PRIMARY KEY ,

Nazwa_działu VARCHAR2(20) NOT NULL UNIQUE,

Miejsce VARCHAR2(50));

CREATE TABLE pracownicy (id_pracownika NUMBER(6) PRIMARY KEY ,

Nazwisko VARCHAR2(9) NOT NULL

Kierownik NUMBER(6) REFERENCES Pracownicy DATA_zatrudnienia DATE

Zarobki NUMBER(8,2), stanowisko VARCHAR2(9),

Premia NUMBER(8,2),

Id_działu NUMBER(3) REFERENCES Działy,

CHECK (Premia<Zarobki));

CREATE TABLE Zaszeregowania (

Grupa NUMBER(2) PRIMARY KEY ,

Dolne NUMBER(8,2) NOT NULL,

Górne NUMBER(8,2) NOT NULL,

CHECK (Dolne<Górne));

W celu utworzenia relacji i jednoczesnego wypełnienia jej danymi zawartymi w innych już istniejących relacjach udostępniono alternatywny format polecenia CREATE TABLE

CREATE TABLE <nazwa relacji>

[(<nazwa atrybutu 1> [DEFAULT <wartość domyślna>]

[NULL/ NOT NULL],...)]

AS SELECT <klauzula select>;

Opcjonalny fragment polecenia umożliwia nadanie nazw atrybutom nowej relacji. W przypadku jego pominięcia przyjmowane są nazwy zgodnie z nazwami zawartymi klauzuli select .

PRZYKŁAD

CREATE TABLE lista_płac

(id_pracownika NOT NULL, nazwisko NOT NULL, pensja DEFAULT 750 NOT NULL)

AS

SELECT id_pracownika, nazwisko, zarobki +

Premia

FROM pracownik;

AKTUALIZACJA SCHEMATU RELACJI

DODAWANIE NOWEGO ATRYBUTU

ALTER TABLE <nazwa relacji>

ADD(<nazwa atrybutu> <typ atrybutu>(<rozmiar>)

[DEFAULT <wartość domyślna>]

[[CONSTRAINT <nazwa ograniczenia>]

<ograniczenie atrybutu>] );

ZMODYFIKOWANIE ISTNIEJĄCEGO ATRYBUTU

ALTER TABLE <nazwa relacji>

MODIIFY(<nazwa atrybutu> <typ atrybutu> <rozmiar>)

[DEFAULT <wartość domyślna>]

[NULL/NOT NULL] );

DODANIE OGRANICZENIA INTEGRALNOŚCIOWEGO

ALTER TABLE <nazwa relacji>

ADD [CONSTRAINT <nazwa ograniczenia>]

<ograniczenie relacji>;

PRZYKŁAD

ALTER TABLE pracownik

ADD (tytuł_nauk VARCHAR2(10));

ALTER TABLE pracownik MODIFY (tytuł_nauk VARCHAR2(15)

DEFAULT `mgr inż.' NOT NULL);

DODANIE OGRANICZENIA - przykłady

ALTER TABLE pracownik ADD (CONSTRAINT etat_chk CHECK (etat IN (`DYREKTOR','PROFESOR','ADIUNKT','STAŻYSTA','SEKRETARKA')));

ALTER TABLE pracownik ADD

(CONSTRAINT prac_fk FOREIGN KEY

(id_działu) REFERENCES dział (id_dział));

możliwe jest czasowe wyłączenie lub uaktywnienie ograniczenia integralnościowego stosując klauzule DISABLE lub ENABLE

ALTER TABLE <nazwa relacji> DISABLE/ENABLE

<rodzaj ograniczenia>

/ CONSTRAINT <nazwa ograniczenia> [CASCADE];

• gdzie rodzaj ograniczenia przyjmuje jedną z trzech wartości:

UNIQUE, PRIMARY KEY lub ALL TRIGGERS

• opcjonalnie słowo CASCADE powoduje odpowiednio wyłączenie lub uaktywnienie wszystkich pozostałych ograniczeń, których działanie zależy od wyłączonego lub uaktywnionego ograniczenia

ALL TRIGGERS

Powoduje czasowe wyłączenie lub uaktywnienie wszystkich wyzwalaczy zdefiniowanych dla relacji.

W 9

Ograniczenia integralnościowe może również zostać usunięte z bazy danych.

ALTER TABLE <nazwa relacji>

DROP <rodzaj ograniczenia>/

CONSTRAINT <nazwa ograniczenia>[CASCADE];

-gdzie rodzaj ograniczenia przyjmuje jedną z dwóch wartości PRIMARY KEY. UNIQE

-opcjonalne słowo CASCADE umożliwia usunięcie wszystkich pozostałych ograniczeń, których działanie zależy od usuwanego ograniczenia.

PRZYKŁADY:

ALTER TABLE zajęcia DISABLE CONSTRAINT rodzaj_zaj_chk;

ALTER TABLE zajęcia DISABLE PRIMARY KEY;

ALTER TABLE pracownik DROP CONSTRAINT etat_chk;

ALTER TABLE zajęcia DROP PRIMARY KEY;

Uwagi!

Modyfikacja schematu relacji jest jednak bardzo ograniczona. Nie dopuszcza się zmiany atrybutu, który wcześniej został zadeklarowany jako atrybut mogący przyjmować wartości puste (tj. atrybut z ograniczeniem NULL), na atrybut niepusty (NOT NULL), jeśli w relacji istnieje co najmniej jedna kratka o pustej wartości tego atrybutu. Nie jest możliwe rozszerzenie relacji o nowy atrybut niepusty. Ponadto, bardzo ograniczone jest zmniejszenie rozmiaru atrybutu (a dokładniej zmniejszenie jego typu), które jest dopuszczalne jedynie w przypadku, gdy wszystkie kratki zawarte w relacji o modyfikowanym schemacie przyjmują puste wartości tego atrybutu.

POLECENIE

DESCRIBE <nazwa relacji>;

ZMIANA NAZWY RELACJI:

RENAME <stara nazwa relacji> TO <nowa nazwa relacji>

Usuwanie relacji:

DROP TABLE <nazwa relacji>

[CASCADE CONSTRAINT],

-gdzie CASCADE CONSTRAINT jest opcjonalną klauzulą, umożliwiającą usunięcie ograniczeń integralnościowych w innych relacjach, które w swej definicji wykorzystują atrybuty kluczowe i unikalne usuwanie relacji.

Usunąć relację może, jedynie jej właściciel tzn. użytkownik który ją stworzył.

Operacja usuwania relacji może doprowadzić do błędów w sesjach użytkowników odwołujących się do niej w późniejszym czasie, w sposób bezpośredni lub przez bazujące na niej perspektywy

AKTUALIZACJA ZAWARTOŚCI RELACJI(TABELI)

DML -język poleceń manipulowania danymi

Dopisywanie nowych krotek

Wstawianie krotki mogą być wynikiem zapytania SELECT, a więc w ogólności mogą pochodzić z innych relacji.

Postać polecenia będzie miała postać:

INSERT INTO <nazwa relacji)[(lista atrybutów)]

SELECT <lista atrybutów> FROM..)

Dopisywanie jednej krotki to postać:

INSERT INTO <nazwa relacji>[(lista atrybutów)]

VALUES(wartość1,wartość2,...);

Opcjonalna lista atrybutów jest zbędna w przypadku wprowadzenia wszystkich atrybutów danej relacji.

MODYFIKOWANIE ISTNIEJĄCYCH KROTEK:

UPDATE <nazwa relacji>[alias] SET <nazwa atrybutu1>[,nazwa atrybutu2]={wyrażenie/podzapytanie}[WHERE <warunek logiczny>];

USUWANIE KROTEK RELACJI

DELETE FROM <nazwa relacji>[WHERE <warunek logiczny>];

1. INSERT INTO zajecia

VALUES(5,'LABORATORIUM',10,12);

2. INSERT INTO pracownik SELECT * FROM [e-mail];

(wstaw do tabeli pracownik wynik zapytania)

3. UPDATE pracownik SET

Placa_pod=(SELECT placa_pod FROM dodatki d WHERE numer IN(SELECT numer FROM dodatki);

4. UPDATE pracownik SET

placa_pod=(

SELECT

AVG(placa_pod) FROM pracownik

WHERE numer IN(

SELECT

numer FROM pracownik

WHERE placa_pod =

(SELECT

MIN(placa_pod) FROM

(pracownik));

(placa_pod=średni płacy_pod)

UPDATE pracownik a

SET (a.placa_pod,a.placa_dod)=

(SELECT AVG(placa_pod)*1,2MAX(NVL(placa_dod,0)) FROM pracownik

WHERE id_zesp=a, id_zesp)

WHERE a.pracuje_od>'89/12/31';

Placa_pod wzrasta o ok. 20%

Placa_dod podniesaiona dla pracow.zatrudnionych8/12/01

6) DELETE FROM pracownik

WHERE stanowisko IS NULL;

PERSPEKTYWY

Dostęp do perspektywy odbywa się z godnie z ogólnymi zasadami dostępu do relacji , a więc:

-za pomocą polecenia SELECT

którego klauzuli FROM użyto

perspektywy

-poleceń

INSERT,UPDATE,DELETE

jeżeli perspektywa modul zawartości relacji na których bazuje.

W zależności od zdefiniowania perspektywy zwykle wyróżnia się perspektywy proste i złożone.

Perspektywa prosta charakteryzuje się tym , że udostępnia dane z pojedynczej relacji, a w jej definicji nie stosuje się operacji na zbiorach, funkcji ani też grupowania krotek.

Ogólny format jest postaci:

CREATE [OR REPLACE]VIEW <nazwa perspektywy>[(lista atrybutów)] AS SELECT...[WITH CHECK OPTIONS];

-opcjonalna klauzula OR REPLACE zastępuje istniejącą perspektywę nową definicją.

-dla wyrażeń wykorzystanych w poleceniu SELECT (np.SUM(placa_pod),NVL(placa_dod,0) należy określić aliasy lub nazwy odpowiadającym im atrybutów perspektywy.

Usunięcie perspektywy :

DROP VIEW<nazwa perspektywy>;

Przykład:

1)

CREATE VIEW asystenci AS

SELECT numer, nazwisko FROM pracownik WHERE etat='asystent';

2)

CREATE VIEW klientki AS SELECT *

FROM klient

WHERE plec='KOBIETA'

MODYFIKACJA

ALTER TABLE moja ADD ... MODIFY

Jednak można usunąć tabelę (najnowsze wersje), czyli

ALTER TABLE moja DROP(k1) usuwamy klucz k1 inaczej / DROP COLUMN k1 - inny zapis

W perspektywie nie używamy porządkowania

TWORZENIE PERSPEKTYWY

CREATE VIEW etat-zespół (nazwa, płaca_min,płaca_max, płaca_prezesa)

AS

SELECT nazwa MIN(płaca_pod), MAX(płaca_pod), AVG(płaca_pod)

FROM pracownik, zespół

WHERE pracownik.id_zesp=zespół.id_zesp

GROUP BY nazwa;

CREATE VIEW cd

AS

SELECT numer, nazwisko, p.id_zesp, adres

FROM pracownik p, zespół z

WHERE p.id_zesp=z.id_zesp;

Możliwe są zmiany (INSERT, DELETE, UPDATE) w odniesieniu do tabeli pracownik, ale nie w odniesieniu do tabeli zespół.

CREATE OR REPLACE VIEW adiunkci

AS

SELECT numer, nazwisko, etat

FROM pracownik

WHERE etat='ADIUNKT'

WITH CHECK OPTION;

CREATE VIEW szefowie

AS

SELECT nazwisko, nazwa

FROM pracownik p, zespół z

WHERE numer IN (SELECT DISTINCT szef FROM pracownik)

AND p.id_zesp=z.id_zesp;

CREATE VIEW pr_urlop_bezpł

AS

SELECT *

FROM pracownik

WHERE płaca_pod=0 OR płaca_pod is NULL,

WITH CHECK OPTION;

LICZNIKI SEKWENCJI

W systemie ORACLE jest specjalna konstrukcji sekwencja (przechowywana jako obiekt w bazie danych), która służy do generowania jednoznacznych wartości dla kluczy unikalnych. Składnia jest taka:

CREATE SEQUENCE [nazwa użytkownika]<nazwa licznika>

[INCREMENT BY<Liczba>]

[START WITH <wartość początkowa>]

[CYCLE / NOCYCLE]

• nazwa użytkownika jest opcjonalnym parametrem określającym użytkownika, który utworzył licznik

• INCREMENT BY jest opcjonalnym parametrem określającym wartość, o jaką będzie zwiększany licznik po każdym odczycie, liczba może być ujemna

• START WITH opcja do określania początkowej wartości licznika

• CYCLE / NOCYCLE opcja do określania czy po osiągnięciu max licznika zacznie zliczać od nowa (CYCLE)czy nie domyślne (NOCYCLE)

Składnia

<nazwa sekwencji>NEXTVAL - generowanie kolejnej wartości

<nazwa sekwencji>CURRVAL - ostatnio wygenerowana wartość

Przykład.

CREATE SEQUENCE prac_seg

INCREMENT BY 10

START WITH 1000;

INSERT INTO pracownik

VALUES (prac_seg NEXTVAL, `Stec', 'RADCA PRAWNY', NULL `90/01/20', 1200,0,10);

USUNIĘCIE SEKWENCJI

Instrukcja:

DROP SEQUENCE<nazwa sekwencji>;

TWORZENIE INDEKSU

CREATE [UNIQUE] INDEX<nazwa indeksu>

ONK nazwa relacji(nazwa atrybutu1 [nazwa atrybutu1]);

Po utworzeniu indeksu jest on stosowany w sposób automatyczny przez SZBD każdorazowo wtedy, gdy wymaga tego strategia optymalizacji relacji zapytań. Oznacza to, że użytkownik nie musi być świadomy istnienia indeksu jak również wykorzystania indeksu przy realizacji jego określonych poleceń.

Uwagi!!!

• Indeksy zajmują miejsce w bazie danych

• Kiedy wprowadzamy modyfikujemy lub usuwamy dane z indeksowanej kolumny SZBD musi uaktywniać indeks, może to spowolnić przeprowadzanie operacji

• W praktyce nie ma sensu zakładanie indeksów na małych relacjach, gdyż nie powoduje to odczuwalnej poprawy efektywności

• Dobrą zasadą jest tworzenie indeksów dla kluczy obcych oraz na atrybutach często stosowanych w klauzulach WHERE zapytań i na atrybutach połączeniowych relacji

• Indeksy zdecydowanie przyspieszają dostęp do danych

Przykłady

CREATE UNIQUE INDEX ind_zespoł

ON pracownik (id_zesp);

CREATE UNIQUE INDEX ind_nazwisko

ON pracownik (nazwisko);

Indeks można usunąć

DROP INDEX <nazwa indeksu>;

Słowniki danych

• jest zbiorem informacji o obiektach bazy danych. Używany zarówno przez system bazy jak i przez użytkownika. Użytkownik ma uprawnienia tylko do odczytu informacji ze słownika danych. Słownik ma postać zbioru tabel i perspektyw. Oto przykładowe perspektywy słownika danych oracle

• 1-z przedrostkami User

informacje o wszystkich obiektach, których danych użytkownik jest właścicielem

np.: User_Table, User_Object

• z przedrostkiem ALL

dotyczy wszystkich obiektów, do których użytkownik ma uprawnienia

• z przedrostkiem DBA

obiekty dostępne dla administratora systemu

TRANSAKCJE

Zdarzenia, które powodują zmianę stanu są w terminologii baz danych nazywane transakcjami.

Użytkownik realizuje swoje transakcje albo poprzez polecenia języka SQL kierowane bezpośrednio albo pośrednio przy użyciu wcześniej przygotowanych aplikacji bazo danowych.

Przykłady:

• przelewy kwoty z konta na konto

• system rezerwacji biletów lotniczych (połączenia)

• wysyłkowa sprzedaż

Każda transakcja powinna mieć właściwości:

• ACID

• Atomowości

• Spójności

• Izolacyjności

• Trwałości

INTEGRALNOŚĆ

Ogólnym celem integralności jest zapewnienie, aby baza danych była dokładnym odzwierciedleniem świata rzeczywistego, który reprezentuje. W środowiskach z wieloma użytkownikami zapewnienie integralności jest również sprawą fizycznego wymiaru systemu baz danych. Jądro systemu SZBD zajmuje się problemami sprzętu i oprogramowania, a także rozdziałem zasobów między wielu użytkowników.

Zarządzanie transakcjami dotyczy współbieżnego dostępu do bazy danych i zapewnienie spójności bazy danych.

WSPÓŁBIEŻNOŚĆ

Jeżeli do bazy danych ma jednocześnie dostęp wielu użytkowników lub aplikacji, mówi się, iż ich transakcje wykonywane są współbieżnie.

Transakcje współbieżne mogą być przeprowadzane na jeden z dwóch sposobów:

• szeregowo

• równolegle

Serializowane transakcje

BOKADY

Blokady (zamki):

• do odczytu

• do zapisu

• wspólne

Blokady mogą być stosowane w różnym stopniu szczegółowości na poziomie tabel, stron, rekordów, a nawet pól w rekordach.

ZAKLESZCZENIE

Jest stanem, w którym dwie lub więcej transakcji blokuje sobie wzajemnie zasoby. Oznacza to, że żadna z transakcji nie może kontynuować pracy.

POZIOMY IZOLACJI

Efekty, kantom, niepowtarzalny odczyt, brudny odczyt.

TRANSAKCJE W ORACLE

W Oracle 8 transakcja jest logiczną jednostką działania składającą się z jednej lub wielu poleceń SQL.

Każda transakcja rozpoczyna się w momencie wprowadzenia pierwszej poprawnej instrukcji SQL.

Kiedy transakcja rozpoczyna się, system przypisuje jej segment wycofania. W segmencie tym zapisane są dane pochodzące z momentu poprzedzającego ich zmianę przez transakcje. Dzięki tym informacjom transakcja może zostać wycofana, a dane znajdujące się w bazie danych przed rozpoczęciem transakcji odtworzone.

Zakończenie transakcji następuje w wyniku:

• wydania polecenia COMMIT lub ROLLBACK

• wykonania jednej z instrukcji CREATE, DROP, ALTER

• zakończenia sesji użytkownika z serwerem

• anomalnego zerwania sesji użytkownika

Możliwe jest również dzielenie dłuższych transakcji na mniejsze poprzez deklarowanie znaczników pośrednich.

SAVEPOINT znacznik;

Umożliwia to wycofanie w razie błędów jedynie fragmentu transakcji i ponowienie próby jego wykonania bez powtarzania całej transakcji od początku.

Częściowe cofnięcie transakcji do znacznika nie zamyka transakcji.

ROLLBACK TO SAVEPOINT znacznik;

Oracle automatycznie włącza i wyłącza różne typy blokad zależnie od sytuacji i nie wymaga przy tym żadnych akcji ze strony użytkownika.

Jawne usuwanie blokady przez użytkownika jest możliwe za pomocą poleceń:

• LOCK TABLE

• SELECT … FOR UPDATE

Instrukcje sterujące w PL/SQL

Język PL/SQL posiada większość typowych instrukcji sterujących

IF <warunek logiczny> THEN

<blok instrukcji>

END IF;

IF <warunek logiczny> THEN

<blok instrukcji>

ELSE <blok instrukcji> END IF;

IF <warunek logiczny> THEN

<blok instrukcji>

ELSIF <warunek logiczny> THEN

<blok instrukcji>

END IF;

LOOP

<blok instrukcji>

(w tym EXIT lub EXIT WHEN <warunek logiczny>

END LOOP

FOR <zmienna> IN <wartość1> <wartość2>

LOOP

<blok instrukcji>

END LOOP

WHILE <warunek logiczny>

LOOP

<blok instrukcji>

END LOOP

[DECLARE

<deklaracja obiektów PL/SQL

zmienne, stałe, wyjątki, procedury, funkcje>]

BEGIN

<ciąg instrukcji do wykonania>

[EXCEPTION

<obsługa wyjątków>

END;

Uwagi !!!

• deklaracja i obsługa wyjątków są opcjonalne

• bloki mogą być zagnieżdżone

• jedynymi instrukcjami języka SQL, które mogą się pojawić w bloku PL/SQL są instrukcje SELECT, INSERT, UPDATE, DELETE, COMMIT, ROLLBACK

WYKŁAD 12 08.01.2002

Deklaracja zmiennych i stałych mają następującą postać:

IDENTYFIKATOR TYP_DANYCH [NOT NULL] [:=WYRAŻENIE];

Identyfikator CONSTRANT typ_danych [NOT NULL] [:=wyrażenie]

Opcjonalna część [:=wyrażenie] umożliwia inicjalizację wartości zmiennej

Przykłady

Znak CHAR(1);

Wynagrodzenie NUMBER(7,2);

Pi CONSTANT NUMBER(7,5):=3.14159;

Nazwa VARCHAR2(10):='Drukarka';

Termin DATE:=Sysdate;

Stan_cywilny BOOLEAN:=FALSE;

Liczba_dzieci BINARY_INTEGER:=0;

Brak_danych EXCEPTION;

Osoba pracownik.nazwisko% TYPE;

Pracownik_rekord pracownik% ROWTYPE;

Uwagi!

• w PL/SQL są dostępne typy danych z języka SQL a ponadto typ BOOLEAN (logiczny) i BINARY_INTEGER liczb całkowitych - niezależny od podtypów NUMBER i przez to wymagający przy zapisie mniej pamięci

• nie należy nadawać tej samej nazwy, co atrybut w tabeli

• oprócz zmiennych deklarowanych w bloku PL/SQL mogą występować jeszcze zmienne z aplikacji korzystającej z bloku PL/SQL - poprzedza się je dwukropkiem (:zmienna)

• mogą także występować zmienne podstawienia SQL* Plus (&zmienna)

• typ zmiennej lub stałej można zadeklarować używając pseudoatrybutu %TYPE, określającego typ podanego przed nim atrybutu relacji

• zmienną typu rekordowego z użyciem pseudoatrybutu %ROWTYPE lub przy użyciu zbiorowego typu danych RECORD

ZMIENNE SYSTEMOWE

Jest pewna liczba zmiennych zadeklarowanych przez system z których można korzystać w kodzie PL/SQL (ale nie w SQL). Ich wartości dotyczą ostatnio wykonanej instrukcji SQL:

• SQL %ROWCOUNT - liczba wierszy przetworzonych przez ostatnią instrukcję SQL

• SQL %FOUND=TRUE - jeśli wiersz został znaleziony (przetworzony - przynajmniej jeden)

• SQL %NOTFOUND=TRUE - jeśli wiersz nie został znaleziony (przetworzony - przynajmniej jeden)

• SQLERRM - tekstowa informacja o błędzie

• SQLCODE - kod błędu

Ostatnie dwie wymienione zmienne można używać tylko w sekcji EXCEPTION

PROCEDURY, FUNKCJE I PAKIETY

Procedury, funkcje i pakiety są to obiekty zapisywane w bazie danych, tak jak inne obiekty.

Szczególnym rodzajem procedur są wyzwalacze bazy danych

WYZWALACZE BAZY DANYCH

Wyzwalacze bazy danych są procedurami składowanymi w bazie danych w powiązaniu z jej konkretną relacją. Są one uruchamiane automatycznie w momencie wykonania polecenia SQL: INSERT, UPDATE, DELETE

Wyzwalacze bazy danych służą głównie do oprogramowania więzów spójności i do oprogramowania stałych czynności, które powinny być wykonywane w każdej aplikacji korzystającej z bazy danych.

SKŁADNIA WYZWALACZA BAZY DANYCH:

CREATE [OR REPLACE] TRIGGER

<nazwa wyzwalacza>

BEFORE/AFTER

<specyfikacja instrukcji > ON <nazwa relacji>

[FOR EACHROW]

<blok instrukcji PL/SQL>

• specyfikacja instrukcji przyjmuje jedną z operacji INSERT, UPDATE, DELETE lub kilka połączonych operatorem OR

• w przypadku UPDATE podaje się dodatkowo nazwę aktualizowanego atrybutu używając składni:

UPDAE OF <nazwa atrybutu>

• opcjonalna klauzula FOR EACH ROW spowoduje uruchomienie wyzwalacza dla każdej krotki spełniającej warunek polecenia, brak tej klauzuli spowoduje uruchomienie wyzwalacza dla tylko raz

• aby odróżnić w wyzwalaczach wierszowych stare i nowe wartości w wierszu używa się specjalnych oznaczeń na wiersz przed zmianą i po zmianie:

:OLD <nazwa atrybutu> :NEW <nazwa atrybutu>

PRZYKŁADY:

1)

CREATE OR REPLACE TRIGGER sprawdz_place

BEFORE INSERT ON pracownik

FOR EACH ROW

BEGIN

IF :NEW.placa_pod<1500

THEN

RAISE_APPLICATION_ERROR

(-20020,'Placa podstawowa jest zbyt niska');

ENDIF;

END;

2)

CREATE TRIGGER sprawdzenie_wynagrodzeń

BEFORE INSERT OR UPDATE OF placa_pod, etat

FOR EACH ROW

DECLARE

Minimum NUMBER;

Maksimum NUMBER;

BEGIN

SELECT gorne, dolne INTO Minimum, Maksimum

FROM etaty WHERE etat=:NEW.etat;

IF :NEW.placa_pod<Minimum

THEN

RAISE_APPLICATION_ERROR

(-20020,'Wynagrodzenie'|| :NEW.placa_pod ||' spoza zakresu');

ENDIF;

END;

Ciało wyzwalacza, który może być uruchamiany przez więcej niż jedno polecenie DMI, może zawierać systemowe zmienne logiczne: inserting, deleting, i updating świadczące o rodzaju instrukcji, które uruchamia dany wyzwalacz.

PRZYKŁAD

1)

CREATE TRIGGER budżet_zespolu

AFTER DELETE OR INSERT OR UPDATE

FOR EACH ROW

BEGIN

IF deleting OR (updating AND:OLD.id_zesp<>:NEW.id_zesp)

THEN

UPDATE budżet

SET fundusz_plac=fundusz_plac- :OLD.wynagrodzenie

WHERE nr_zesp=:OLD.id_zesp;

ENDIF;

IF inserting OR(updating AND:OLD.id_zesp<>:NEW.id_zesp)

THEN

UPDATE budżet

SET fundusz_plac=fundusz_plac+ :NEW.wynagrodzenie

WHERE nr_zesp=:NEW.id_zesp;

END IF;

IF updating AND(:OLD.id_zesp=:NEW.id_zesp) AND

(:OLD.wynagrodzenie<>NEW.wynagrodzenie)

THEN

UPDATE budżet

SET fundusz_plac=fundusz_plac- :OLD.wynagrodzenie+NEW.wynagrodzenie

WHERE nr_zesp=:OLD.id_zesp;

ENDIF;

END;

2)

CREATE TRIGGER rejestr

AFTER UPDATE OF

etat, szef, placa_pod, placa_dod,id_zesp

OR DELETE ON pracownik

FOR EACH ROW

BRGIN

IF updating

THEN

INSERT INTO rejestr_prac VALUES(

:OLD.numer, :OLD.nazwisko, :OLD.etat, :OLD.szef, :OLD.pracuje_od, :OLD.placa_pod, :OLD.placa_dod, :OLD.id_zesp, user, sysdate, `DELETE');

ENDIF;

END;

WŁĄCZENIE/WYŁĄCZENIE WYZWALACZA

Wyzwalacz może być włączony i wyłączony za pomocą instrukcji:

ALTER TRIGGER <nazwa wyzwalacza> ENABLE/DISABLE

WYZWALACZ MOŻNA USUNĄĆ

DROP TRIGGER <nazwa wyzwalacza>

Używając dotychczas wprowadzonych konstrukcji języka PL/SQL nie było możliwe przeglądanie kolejno wszystkich wierszy będących wynikiem zapytania. Do tego celu został powołany obiekt o nazwie KURSOR, który stanowi bufor (obszar roboczy). Przed użyciem kursora należy go najpierw zadeklarować poleceniem w postaci:

DECLARE CURSOR <nazwa kursora> IS SELECT ... FROM … WHERE…;

Na zadeklarowanym kursorze można wykonać operacje jego otwarcia, pobrania wartości I zamknięcia.

Kursor otwieramy poleceniem OPEN, które powoduje przydzielenie niezbędnego obszaru pamięci.

Do pobrania krotki wskazanej przez kursor stosuje się polecenie FETCH.

Kursor, który nie będzie więcej wykorzystywany w programie powinien zostać zamknięty poleceniem CLOSE.

Z każdym kursorem są związane cztery atrybuty, w których jest przechowywana informacja o przebiegu informacji wykorzystywanych przez kursor

Kursor %FOUND

Kursor %NOT FOUND

Kursor %ROWCOUNT

Kursor %IS OPEN

W 13, 14

1.

BEGIN

DECLARE

CURSOR pracownik_kursor IS

SELECT numer, placa_pod, pracuje_od, pracownik.id_zesp

FROM pracownik, zespol

WHERE pracownik.id_zesp = zespol.id_zesp

AND nazwa = 'BAZY DANYCH';

pracownik_dane pracownik_kursor % ROWTYPE;

BEGIN

OPEN pracownik_kursor;

LOOP

FETCH pracownik_kursor INTO pracownik_dane;

EXIT WHEN pracownik_kursor % NOT FOUND;

IF pracownik_dane.pracuje_od < `80/01/01'

THEN

UPDATE pracownik SET placa_pod = placa_pod*1.3

WHERE numer = pracownik_dane.numer;

ELSE IF pracownik_dane.pracuje_od > `80/12/31'

AND pracownik_dane.pracuje_od < `86/01/01'

THEN

UPDATE pracownik SET placa_pod = placa_pod*1.2

WHERE numer = pracownik_dane.numer;

ELSE

UPDATE pracownik SET

placa_pod = placa_pod*1.5

WHERE numer = pracownik_dane.numer;

END IF;

END LOOP;

COMMIT;

CLOSE pracownik_kursor;

END;

END;

2.

BEGIN

DECLARE

CURSOR pracownik_kursor (id_zespolu NUMBER) IS

SELECT numer, nazwisko, placa_pod

FROM pracownik p

WHERE p. id_zesp = id_zespolu

AND 3 >

SELECT COUNT (DISTINCT placa_pod

FROM pracownik

WHERE id_zesp = p. id_zesp

AND placa_pod <= p.placa_pod);

pracownik_rekord.pracownik_kursor % ROWTYPE;

BEGIN

FOR pracownik_rekord IN pracownik_kursor (20)

LOOP

UPDATE pracownik SET placa_pod = placa_pod*1.05

WHERE numer = pracownik_rekord.numer;

END LOOP;

COMMIT;

END;

END;

3.

BEGIN

DECLARE

CURSOR pracownik_kursor IS

SELECT numer, placa_pod+NVL(placa_dod,0), id_zesp

FROM pracownik ORDER BY id_zesp;

p_placa NUMHER(8);

p_numer NUMBER(4);

p_id_zesp NUMBER(4)

srednia NUMBER(8);

BEGIN

OPEN pracownik_kursor;

FETCH pracownik_kursor INTO p_numer, p_placa, p_id_zesp;

WHILE pracownik_kursor % FOUND

LOOP

SELECT AVG(placa_pod+NVL(placa_dod,0))

INTO srednia FROM pracownik

WHERE id_zesp = p_id_zesp;

IF p_placa < srednia

THEN

UPDATE pracownik SET placa_dod =

NVL(placa_dod,0) + placa_pod*0.2

WHERE numer = p_numer;

ELSE

UPDATE pracownik SET placa_dod =

NVL(placa_dod,0) + placa_pod*0.1

WHERE numer = p_numer;

END IF;

FETCH pracownik_kursor INTO

p_numer, p_placa, p_id_zesp;

END LOOP;

CLOSE pracownik_kursor;

END;

END;

4.

CREATE OR REPLACE FUNCTION

podaj_stan_zespolu (liczba IN NUMBER)

RETURN NUMBER

IS

wartosc NUMBER;

BEGIN

SELECT COUNT(*) INTO wartosc

FROM pracownik WHERE id_zesp = liczba;

RETURN wartosc;

END;

5.

CREATE OR REPLACE PROCEDURE

nowy_pracownik

(nazwisko_pracownika IN CHAR, nazwisko_szefa IN CHAR,

nazwa_zespolu IN CHAR,

etat IN CHAR DEFAULT `STAZYSTA',

pensja IN NUMBER DEFAULT 900)

IS

nr_szefa NUMBER(6);

nr_zespolu NUMBER(6);

BEGIN

SELECT id_zesp INTO nr_zespolu FROM zespol

WHERE nazwa = nazwa_zespolu;

SELECT numer INTO nr_szefa FROM pracownik

WHERE nazwisko = nazwisko_szefa

AND id_zesp = nr_zespolu;

INSERT INTO pracownik VALUES

(seq_pracownik.NEXTVAL, nazwisko_pracownika,

etat, nr_szefa, SYSDATE, pensja, NULL, nr_zespolu);

EXCEPTION

WHEN NO_DATA_FOUND

THEN

RAISE_APPLICATION_ERROR

(-20000,'Nie znaleziono takiego szefa lub zespolu');

END;

6.

CREATE OR REPLACE PROCEDURE

podwyzka(nazw IN CHAR, podwyzka IN NUMBER)

IS

pensja_min NUMBER(8);

pensja_max NUMBER(8);

pensja NUMBER(8);

zbyt_wysoka_pensja EXCEPTION;

BEGIN

SELECT placa_min, placa_max INTO pensja_min, pensja_max

FROM etat WHERE etat =

SELECT etat FROM pracownik

WHERE nazwisko = nazw);

SELECT placa_pod INTO pensja FROM pracownik

WHERE nazwisko = nazw;

IF ((pensja + podwyzka) BETWEEN pensja_min

AND pensja_max)

THEN

UPDATE pracownik SET

placa_pod = placa_pod + podwyzka

WHERE nazwisko = nazw;

ELSE

RAISE zbyt_wysoka_pensja;

END IF;

EXCEPTION

WHEN zbyt_ wysoka_pensja

THEN

DBMS_OUTPUT.PUT_LINE

(`Pensja pracownika jest wieksza niż

pensja dozwolona na tym stanowisku');

NULL;

END;

Obiektowość

Różnica między obiektem a bazą danych: obiekt bywa ulotny a baza ma przechowywać informacje w sposób trwały.

Obiektową bazą danych jest:

- zbiór obiektów, ich stan, zachowanie się i związki występujące między nimi, określone zgodnie z obiektowym modelem

danych

- składy trwałych obiektów

- jest to system, który umożliwia zarządzanie bazą danych, zorientowany obiektowo

- jest to system, który dziedziczy wszystkie zasadnicze cechy technologii obiektowej i baz danych.

Obiektowy model danych

Model danych, w którym wykorzystano cechy obiektowości: pojęcie klasy i obiektów klasy, enkapsulacja, mechanizm identyfikacji obiektów, dziedziczenie, przeciążanie funkcji.

UML - zunifikowany język do modelowania, zawierający pojęcia i notacje służące do obiektowej analizy, modelowania

i projektowania. Jest lansowany jako standard notacyjny.

W notacji UML definiowane są następujące diagramy :

- diagram przypadków użycia

- diagram klas - odmiana klasycznych diagramów encja-związek

- diagramy odwzorowujące dynamiczne własności systemu:

diagram stanów

diagram aktywności

- diagramy implementacyjne, w tym:

diagram komponentów

diagram rozprzestrzeniania

ODL

1 : 1

1 : n

m : n

dziedziczy z

ODMG (Object Database Management Group) organizacja skupiająca firmy tworzące obiektowe bazy danych; tworzy standardy takich baz. Elementami takiego standardu są : ODL (Object Definion Language), OQL (Object Query Language) oraz tzw. wiązania do trzech języków programowania : C++, Smalltalk, Java.

Zadaniem wiązań jest udostępnienie baz danych z poziomu danego języka programowania. To właśnie wiązania definiują DML (język manipulowania danymi).

Hurtownie danych (magazyn danych)

- jest scentralizowaną b.d.

- jest oddzielona od baz operacyjnych

- scala informację z wielu źródeł

- jest zorientowana tematycznie

- przechowuje dane historyczne

- utrzymuje wielką ilość informacji

- agreguje informację

Hurtownie zawsze mają tendencję rozrastania się.

W hurtowniach danych przechowuje się dane różnych rodzajów :

- elementarne (kopie aktualnych danych źródłowych pozyskanych z baz operacyjnych)

- zmaterializowane agregaty (wyliczone wartości sum, średnich w różnych przekrojach)

- metadane.

Baza operacyjna - dane zmieniają się często, jest wielu użytkowników, uczestniczą krótkie transakcje.

Cykl życia hurtowni to :

- ładowanie i scalanie

- agregacja

- przeniesienie do danych historycznych

- usuwanie (rzadko albo nigdy).

Wykorzystanie hurtowni danych :

Korzystają z nich głównie analitycy i menadżerowie - użytkownicy systemów wspomagania decyzji.

Systemy takie wykonują różnego rodzaju analizy :

- przetwarzanie analityczne OLAP (On-line Analitical Proccessing)

- eksploracja danych (data mining) czyli automatyczne pozyskiwanie wiedzy z baz danych.

Analiza wielowymiarowa i dane wielowymiarowe.

Struktura wielowym. przedstawia elementarne komórki danych, tzw. fakty, w funkcji wielu niezależnych czynników, zwanych wymiarami.

Typowe wymiary to np.:

- czas (np. w dniach, m-cach, kwartałach, latach)

- produkt (np. typ i rodzaj)

- jednostka organizacyjna (np. wydział, filia) lub terytorialna (gmina, miasto, województwo).

Fakty są opisane atrybutami liczbowymi, tzw. miarami. Najbardziej typowym faktem jest wielkość sprzedaży, której miarami są np. ilość sprzedanego towaru i jego wartość.

---