Zajęcia projektowe z ergonomii

Ocena ergonomiczna stanowiska pracy

Spawacz

Prowadzący: dr inż. Maciej Tabaszewski

Radosław Wachowiak

Tomasz Walkowiak

Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji

Wydział: Budowy Maszyn i Zarządzania

Rok: 2

Semestr: 4

Rok akademicki: 2010/2011

SPIS TREŚCI

1. Opis stanowiska

• Spawacz to pracownik, który spawa lub przecina łukiem elektrycznym części i elementy konstrukcyjne wykonane ze stali, żeliwa, metali nieżelaznych i ich stopów, używając elektrycznego źródła ciepła.

• Spawacz wykonuje zadania polegające na spawaniu i cięciu metali i ich stopów różnymi metodami oraz lutowaniu palnikiem gazowym.

• Spawacz usuwa wady i niezgodności spawalnicze powstałe w procesie spawania. Konserwuje maszyny, urządzenia, sprzęt i osprzęt stanowiący wyposażenie stanowiska spawalniczego.

• Przygotowuje elementy do spawania przez ich cięcie, prostowanie, ukosowanie, czyszczenie, sczepianie. Posługuje się narzędziami ślusarskimi do przygotowania łączonych elementów do spawania i usuwania uchybień spawalniczych w wykonanych złączach.

1.1 Zadania wzrokowe i oświetlenie

• Oświetlenie zależne od miejsca spawania:

• Na hali produkcyjnej: dobre oświetlenie

• Nietypowe miejsca pracy: oświetlenie niedostateczne (praca w ciasnych korytarzach, zbiornikach)

• Duża możliwość zmęczenia wzroku

• Konieczność koncentracji wzroku w jednym punkcie przez długi okres czasu

• Należy stosować specjalne okulary, przyłbice i tarcze chroniące oczy przed promieniowaniem

1.2 Czas pracy

• Praca jednozmianowa

• Czas pracy 8 godzin (700-1500) z przerwami co 2 godz.

• Należy stosować przerwy w pracy na odpoczynek i ćwiczenia dla zapobiegania urazom wynikającym z przeciążenia układu mięśniowo - szkieletowego.

• Podczas przerwy w pracy w zamkniętych przestrzeniach lub zbiornikach pracownicy powinni wychodzić z tych zbiorników lub przestrzeni.

1.3 Pozycja ciała

• Praca spawacza/przecinacza odbywa się często w wymuszonej pozycji ciała np. stojącej, pochylonej, kucznej, co może powodować bóle pleców, ramion, rąk i nóg.

• Możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego

1.4 Rodzaj wykonywanych czynności

• obsługiwanie i konserwacja narzędzi, maszyn i urządzeń wykorzystywanych podczas spawania łukiem elektrycznym,

• przestrzeganie technologii procesów i doboru parametrów spawania w zależności od rodzaju konstrukcji,

• przygotowywanie powierzchni do spawania przez czyszczenie i ukosowanie krawędzi,

• stosowanie odpowiednich metod spawania łukowego jak: elektrodą otuloną, w osłonie gazów ochronnych, łukiem krytym i łukiem węglowym itp.,

• wykonywanie operacji przecinania metali z wykorzystaniem łuku elektrycznego,

• sprawdzanie jakości wykonywanych prac spawalniczych na podstawie wyglądu zewnętrznego oraz na podstawie pomiarów za pomocą przyrządów i narzędzi do kontroli złącz spawanych

1.5 Czynniki szkodliwe

• Szkodliwe promieniowanie

• Tzw. „oko łukowe” u spawaczy jest wynikiem krótkotrwałego działania UV na narząd wzroku i objawia się w postaci zapalenia spojówek i rogówki a nawet czasowej ślepoty

• Możliwość zaćmy

• Możliwe poparzenia słoneczne, a po wielu latach ekspozycji także rozwój nowotworów skóry

• Podczas spawania/cięcia łukiem elektrycznym emitowane jest promieniowanie ultrafioletowe, które może mieć niekorzystny wpływ na pracownika

• Nadmierny hałas panujący na hali produkcyjnej

• Możliwość upadków, potknięć i uderzeń na hali produkcyjnej

• Poparzenia oraz porażenia prądem

• Dymy spawalnicze

• Pyły i dymy nieorganiczne - możliwość przewlekłego zapalenia oskrzeli i zwłóknienia płuc (pylica spawaczy elektrycznych)

2. Wydatek energetyczny

(metoda tabelaryczno - chronometrażowa)

2.1 Wydatek energetyczny

Lp.	Czynności	Czas trwania [min]	Wydatek jednostkowy [kJ/min]		Wydatek na czynność [kJ]
1.	Zapoznanie się z instrukcją (czytanie rys.)	10	2,5	2,5	25
								0
			2.			Sprawdzenie oprzyrządowania	20	7,1	8,6	172
								1,5
			3.			Ukosowanie i czyszczenie elementów	60	2,1	10,5	630
								8,4
			4.			Ustawienie elementów spawanych	20	2,5	12,6	252
								10,1
			5			Spawanie w pozycji kucznej	145	2,1	12,4	1798
								10,3
			6.			Spawanie w pozycji stojącej	145	3,3	14,4	2088
								11,1
			7.			Przerwa organizacyjna	45	1	1	45
								0
			8.			Pomiary i sprawdzanie	15	2,5	7,5	112,5
								5
			9.			Sprzątanie i porządkowanie stanowiska pracy	20	3,3	9,8	196
								6,5
		480			5318,5

• Ocena wydatku energetycznego:

• 5318,5 kJ/8h - obciążenie średnie - 38 pkt

2.2 Wydatek statyczny

• 145 min dziennie pracy w pozycji kucznej, wymuszonej, lekko pochylonej

• Stopień obciążenia: duży - 65 pkt.

• 145 min dziennie pracy w pozycji stojącej, wymuszonej, lekko pochylonej

• Stopień obciążenia: duży - 85 pkt.

• Średni stopień obciążenia statycznego pracy spawacza to: duży - 75 pkt.

2.3 Monotypowość ruchów

(metoda Kirschnera)

• Ocena monotypowości ruchów roboczych wg Kirschnera bierze pod uwagę liczbę stereotypowych powtórzeń i wielkość sił przy wykonywanej pracy.

• Ocena: monotypowość mała - 7 pkt.

2.4 Ocena obciążenia fizycznego pracą

• Ocena obciążenia fizycznego pracą= wydatek energetyczny + wysiłek statyczny +monotypowość ruchów.

• WF = WE + OS + MRR

• WF = 38 + 75 + 7 = 120 pkt.

• 
  120 pkt. - wysiłek średni

3. Ocena obciążenia psychicznego

Ocena wielkości obciążenia psychicznego dla indywidualnego człowieka jest bardzo trudna.

Stan psychiczny zależy od:

• stanu zdrowia

• wieku

• uzdolnień

• zmęczenia

• stanu emocjonalnego

itp.

3.1 Ocena szacunkowa

Ocena obejmuje:

• wysiłek psychiczny

• uzyskiwanie informacji (złożoność, wieloznaczność, napięte czuwanie itp.)

• podejmowanie decyzji (charakter decyzji prosty, złożony, konfliktowy, presja czasu, konieczność zachowania precyzji itp.)

• wykonywane czynności (jednoczesność ruchów, możliwość wyłączania wzroku itp.)

• monotonia pracy

Stanowi monotonii sprzyjają:

• Mały zakres obserwacji

• Ogólny brak pobudliwości

• Tylko okazyjnie potrzebne zmiany pozycji

• Obecność jednostajnego, rytmicznego bodźca

• Brak możliwości ruchu ciała

• Ciepłe pomieszczenie robocze

We wszystkich etapach procesu pracy istotnymi parametrami wysiłku psychicznego w odniesieniu do informacji, decyzji i czynności są:

• Złożoność

• Zmienność

• Powtarzalność

• Ważność

• Dokładność

• Szybkość przebiegu danego zjawiska

Wysiłek psychiczny

• Zwiększa się przy wzroście złożoności, zmienności i ważności odbieranej informacji oraz dokładności i szybkości odbioru

• Zmniejsza się przy informacjach powtarzających się.

3.2 Uzyskiwanie informacji

Czy określony czynnik może stanowić problem?

Rodzaj czynnika	Ocena wystąpienia czynnika
Złożoność informacji	1
Wyróżnienie z tła poszczególnych sygnałów	2
Wieloznaczność informacji - możliwość fałszywego interpretowania napływającej informacji	1
Rodzaj napływającej informacji (np. zbyt krótki sygnał, duże tempo napływu informacji, koniczność zachowania stałej uwagi w oczekiwaniu na informacje)	3
Utrudniony odbiór informacji (przeszkody)	3
SUMA:	10

Skala 0- 5 (0 - problem nie występuje, 5 - problem jest ekstremalnie istotny)

3.3 Ocena obciążenia wynikającego z podejmowania decyzji

Rodzaj czynnika	Ocena wystąpienia czynnika
Charakter decyzji - trudność (proste, złożone, konfliktowe, odpowiedzialne)	2
Częstotliwość występowania poszczególnych decyzji	1
Presja czasu	2
Podejmowanie decyzji na podstawie wielu zmiennych (wielu informacji)	1
Konieczność zachowania precyzji w podejmowaniu decyzji	5
SUMA:	11

Skala 0- 5 (0 - problem nie występuje, 5 - problem jest ekstremalnie istotny)

3.4 Ocena obciążenia wynikająca z wykonywania czynności

Rodzaj czynnika	Ocena wystąpienia czynnika
Położenie urządzeń sterowniczych w zasięgu nóg i rak (łatwość dostępu)	4
Jednoczesność ruchów, wymagana koordynacja, podzielność uwagi podczas wykonywanych czynności	1
Konieczność zachowania ciągłej uwagi podczas wykonywania czynności	5
Ocena prawidłowości rozmieszczenia urządzeń sterowniczych (np. sterowanie od lewej do prawej w kolejności realizacji danej sekwencji, ruch w prawo - zwiększanie, w lewo zmniejszanie itp..)	2
SUMA:	12

Skala 0- 5 (0 - problem nie występuje, 5 - problem jest ekstremalnie istotny)

3.5 Suma wysiłku psychicznego

• Suma punktów: 33

• Ocena słowna: wysiłek średni

3.6 Ocena monotonii pracy

Kryteria oceny monotonii	Wystąpienie czynnika
Niezmienność procesu pracy	1
Niezmienność warunków otoczenia	1
Konieczność ciągłego zachowania uwagi	1
Negatywny wpływ łatwości pracy (brak zaangażowania intelektu, praca nużąca, nudna)	1
Ilość czynników negatywnych	4

0 - czynnik nie występuje, 1 - czynnik występuje

• Liczba elementów: 4

• Ocena słowna: Duża

3.7 Całkowita ocena obciążenia psychicznego

Całkowita ocena obciążenia psychicznego to duże, dla wysiłku psychicznego średniego i dużej monotonii

4. Ocena zgodności stanowiska z cechami antropometrycznymi człowieka

Definicje:

Antropometria - zespół technik dokonywania pomiarów ciała ludzkiego.

W ocenie przestrzennych rozwiązań stanowisk pracy, należy uwzględnić kinematykę ruchów człowieka w odniesieniu do:

• układu: powierzchnia - przestrzeń robocza -przestrzeń odpoczynkowa,

• wysokości i kształtu obszaru pracy,

• ukształtowania pola widzenia,

• usytuowania środków i przedmiotów pracy,

• pozycji człowieka przy pracy.

Prowadzenie oceny antropometrycznej przy zastosowaniu danych antropometrycznych polega na porównaniu parametrów wymiarowych badanych struktur (maszyn, urządzeń, stanowisk pracy) z ekstremalnymi cechami wymiarowymi użytkowników, wyrażonymi kwantylami: górnym i dolnym.

Powoduje to konieczność ujmowania w liczbach wymiarów i proporcji człowieka. Do ustalenia tych wartości wykonywane są pomiary cech antropometrycznych populacji ludności, dla której projektuje się określone urządzenia lub przedmioty, względnie pomiary pewnej grupy osób przyszłych użytkowników produkowanych urządzeń i wyrobów.

• Z uwagi na to, że opisywany przez nas spawacz nie ma ściśle określonego stanowiska pracy, dlatego nie możemy w pełni ocenić go pod względem antropometrycznym.

• Pozycja pracy to kuczna, stąd nie analizujemy siedziska.

4.1 Porównanie przyrządów spawalniczych z cechami antropometrycznymi człowieka

1 Spawarka ARC 400B

• Wymiar konstrukcyjny: wys. 580 mm

• Wymiar na rysunku 159 (dolny

ręki w pozycji stojącej)

• Wymiary z tablic: 688 (C5♂) - 777 (C95♀)

• Uwagi: Wysokość uchwytu spawarki za

niska - w celu przesunięcia należy

się pochylić

2. Przyłbica spawalnicza

• Wymiar mocowania: 500 - 600 mm

• Wymiar na rysunku: 12

• Uwagi: Regulowana przyłbica zgodna

jest z cechami antropometrycznymi człowieka

3. Uchwyt elektrodowy

• Wymiar:

średnica: 40 - 60 mm

długość: 120 mm

4. Młotek

• Rękojeść „sprężyna”

• Wymiar:

średnica: 40 mm

długość: 90 mm

5. Kleszcze uniwersalne

• Wymiar:

rozpiętość: 80 mm

długość rękojeści: 90 mm

4.2 Granice maksymalnego zasięgu rąk

Drobne przedmioty używane podczas spawania (młotek, kleszcze, elektrody) nie znajdują się w granicy obszaru normalnego ze względu na brak miejsca. Cały obszar normalny zajmuje przedmiot spawany.

4.3 Zasięg wzroku

Polem optymalnego widzenia jest obszar przestrzeni, w której umieszczamy elementy najczęściej w czasie pracy obserwowane jak dokumenty czy ekran monitora. Pole widzenia tworzy stożek o kącie wierzchołkowym około 30`, którego osią jest symetryczna, centralna linia pola widzenia na wprost oczu, pod kątem 15` w dół od poziomej linii oczu pracownika.

W centralnej linii widzenia spawacza znajduje się punkt spawania (koniec elektrody, łuk elektryczny, jeziorko spawalnicze i materiał spawany).

4.4 Zalecane odległości płaszczyzn pracy od oczu

W pracy spawacza odległość

płaszczyzny pracy wynosi ok. 250 - 350 mm

4.5 Konieczność zastosowania przestrzeni pomiędzy wierzchem dłoni trzymającej rękojeść a dowolnymi elementami stanowiska

Ten element jest trudny do oceny ze względu na charakterystykę pracy spawacza. Czasem wystąpi konieczność spawania w trudnodostępnych miejscach gdzie przestrzeń między wierzchem dłoni jest ograniczona elementem spawanym. Średnica rękojeści jest zmienna i zależna od metody spawania jak i używanych przyrządów.

4.6 Pozycja dłoni

Pozycja dłoni wymagana na stanowisku spawacza zgodna jest z cechami antropometrycznymi człowieka.

4.7 Wymiary rękojeści

• Zawory, gałki i pokrętła na spawarce o wymiarach 50 mm mieszczą się w przedziale 38 - 100 mm, a więc zgodne są z cechami antropometrycznymi człowieka

• Rękojeść kleszczy o wymiarach 80 mm mieszczą się w przedziale <100 mm, a więc zgodne są z cechami antropometrycznymi człowieka

4.8 Lista kontrolna stanowiska pracy

Pytanie	Tak	NIe
Czy przestrzeń pracy pozwala na pełen zakres ruchów?	x
Czy jest dostępne mechaniczne wspomaganie i wyposażenie?	x
Czy powierzchnie pracy można pochylać lub ustawiać pod kątem?	x
Czy pracownicy mają możliwość zmiany pozycji podczas pracy?	x
Czy wszystkie elementy stanowiska pracy są widoczne z wygodnej pozycji?		x
Czy konstrukcja stanowiska pracy redukuje lub eliminuje: Zginanie lub skręcanie nadgarstka? Sięganie powyżej stawu barkowego? Obciążenie statyczne mięsni? Unoszenie łokci		x

4.9 Wnioski

• Strefa robocza jest dostatecznie przestrzenna, niezależnie od pozycji pracownika. Jest dość miejsca na nogi, kolana , stopy i łokcie.

• umieszczenie przyrządów, przedmiotów pracy ułatwia prawidłową postawę przy pracy, a także odpowiada kolejności i częstości wykonywanych ruchów

• pozycja pracownika pozwala na osiągnięcie właściwej, ze względu na charakter

czynności, odległości oczu od obszaru zadania wzrokowego

• Powierzchnia przycisków jest dość duża, a opór przycisków i na rękojeści nie jest zbyt mały aby przy częstym używaniu nie był przyczyną błędów

• Różne rozmiary uchwytów w szerokim zakresie ułatwiają dopasowanie narzędzi do rozmiarów rąk pracowników. Uchwyty, w które wyposażone narzędzia, wykonano z odpowiednich materiałów izolacyjnych.

5. Środowisko pracy

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

• Spawacze łukiem elektrycznym narażeni są na poparzenia odpryskującymi, gorącymi kawałkami metalu.

• Podczas spawania/cięcia łukiem elektrycznym emitowane jest promieniowanie ultrafioletowe, które może mieć niekorzystny wpływ na pracownika.

• Narażenie spawacza na dymy spawalnicze podczas wykonywania prac powoduje skutki zdrowotne.

• Praca spawacza/przecinacza odbywa się często w wymuszonej pozycji ciała (spawanie w podwójnych zbiornikach itp.), co może powodować bóle pleców, ramion, rąk i nóg.

• Praca spawacza/przecinacza często wymaga przenoszenia ciężkich narzędzi i elementów, co może być przyczyną urazów kręgosłupa.

5.1 Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia

1. Czynniki mechaniczne środowiska pracy spawacza

Czynnik	Działania profilaktyczne
Prąd elektryczny - możliwość porażenia w przypadku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego	Należy sprawdzić drabinę przed wejściem na nią. Nigdy nie należy wchodzić na niestabilnie ustawioną drabinę lub drabinę o śliskich szczeblach
Śliskie, nierówne nawierzchnie, drabiny, podesty - możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia, potknięcia i upadku, w tym upadku z wysokości	Należy sprawdzić stan techniczny urządzeń elektrycznych przed pracą oraz zlecać uprawnionemu pracownikowi naprawę ewentualnych uszkodzeń i okresowy przegląd urządzeń.
Bardzo wysoka temperatura iskier w kontakcie z palnymi materiałami (np. benzyną, olejem, farbą, drewnem, acetylenem, wodorem) - możliwość poparzeń i urazów na skutek pożaru, wybuchu	Należy stosować specjalne okulary, przyłbice i tarcze chroniące oczy przed promieniowaniem, pyłami, opiłkami metali, iskrami oraz środki ochrony układu oddechowego, ochronniki słuchu, odzież ochronną oraz rękawice ochronne.
Opiłki metalu, iskry, krople kwasów - możliwość urazów mechanicznych oczu i twarzy

2. Czynniki fizyczne środowiska pracy spawacza

Czynnik	Działania profilaktyczne
Nadmierny hałas - możliwość uszkodzenia słuchu	Stosowanie zatyczek do uszu, nauszników, ekranów dźwiękoszczelnych
Niedostateczne oświetlenie miejsca pracy zwłaszcza podczas prac w nietypowych miejscach (ciasnych korytarzach, zbiornikach itp.) - możliwość zmęczenia wzroku	Doświetlanie miejsca pracy specjalnymi lampami
Promieniowanie ultrafioletowe - możliwość zaćmy, poparzeń słonecznych, a po wielu latach ekspozycji także rozwoju nowotworów skóry	Stosowanie odzieży ochronnej, specjalnych okularów, przyłbic i tarcz chroniących oczy

3. 
   Czynniki chemiczne środowiska pracy spawacza

Czynnik	Działania profilaktyczne
Pyły i dymy nieorganiczne - możliwość przewlekłego zapalenia oskrzeli i zwłóknienia płuc (pylica spawaczy elektrycznych)	Należy stosować specjalne przyłbice i tarcze chroniące przed pyłami, opiłkami metali, iskrami oraz środki ochrony układu oddechowego, Należy zainstalować wentylację wywiewną i klimatyzację w celu zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza i stresowi cieplnemu.
Dymy metali (w szczególności cynku) - możliwość występowania tzw. gorączki odlewniczej (stan podwyższonej temperatury ciała podobny w przebiegu do grypy)
Beryl - możliwość rozwoju zmian nowotworowych		Należy stosować specjalne przyłbice i tarcze chroniące przed pyłami, opiłkami metali, iskrami oraz środki ochrony układu oddechowego, Należy zainstalować wentylację wywiewną i klimatyzację w celu zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza i stresowi cieplnemu.
Mangan, kadm, związki chemiczne wchodzące w skład ekranów ochronnych (argon, hel, dwutlenek węgla) a także chrom, nikiel, stal i inne metale - możliwość zatrucia

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRÓW PRACY I OPIEKI SPOŁECZNEJ ORAZ ZDROWIA
z dnia 2 listopada 1954 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy spawaniu i cięciu metali.
(Dz. U. z dnia 16 listopada 1954 r.)

Przepisy ogólne

Hala produkcyjna:

• Spawanie i cięcie metali powinno odbywać się w specjalnie na ten cel przeznaczonym pomieszczeniu (spawalni), oddzielonym od innych pomieszczeń.

• W spawalni powinno przypadać co najmniej 15 m[3] objętości pomieszczenia na każdego pracownika najliczniejszej zmiany.

• Wysokość pomieszczenia spawalni nie może być mniejsza niż 3,75 m.

• Na każde stanowisko robocze w spawalni powinno przypadać co najmniej 4 m[2] powierzchni podłogi, przy czym odległość między stanowiskami roboczymi, nie licząc szerokości przejść powinna wynosić co najmniej 1 m.

• Spawalnie powinny być zbudowane z materiału niepalnego.

• Na stanowiskach roboczych należy zapewnić dostateczne oświetlenie.

• Spawalnie powinny posiadać wentylację zapewniającą usuwanie powietrza zanieczyszczonego substancjami szkodliwymi, oraz dopływ świeżego powietrza.

WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY

Czynniki fizyczne

1. Hałas

Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB, a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 3,64 x 103 Pa2 x s

lub

poziom ekspozycji na hałas odniesiony do tygodnia pracy nie może przekraczać wartości 85 dB, a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 18,2 x 103 Pa2 x s.

Maksymalny poziom dźwięku nie może przekraczać wartości 115 dB

Szczytowy poziom dźwięku nie może przekraczać wartości 135 dB.

W przypadku gdy ze względów technicznych nie ma możliwości zmniejszenia hałasu poniżej wartości określonych w pkt 1.3-1.5, pracownicy są obowiązani stosować ochronniki słuchu dobrane do wielkości charakteryzujących hałas. Strefy pracy wymagające stosowania ochronników słuchu należy oznakować i odgrodzić, a dostęp do nich ograniczyć.

2. Drgania

• Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny górne są charakteryzowane przez sumę wektorową skutecznych, ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych X, Y, Z.

• Wartość sumy wektorowej skutecznych, ważonych przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych X, Y i Z nie może przekraczać 2,8 m/s2, przy 8-godzinnym działaniu drgań na organizm człowieka.

• Dla ekspozycji trwających 30 minut i krócej maksymalna dopuszczalna wartość sumy wektorowej skutecznych, ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych X, Y i Z nie może przekraczać 11,2 m/s2.

• Wartości podane w stosuje się, jeżeli inne szczegółowe przepisy nie określają wartości niższych.

3. Mikroklimat gorący

• Mikroklimat gorący na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez wskaźnik obciążenia termicznego WBGT w °C.

• Dopuszczalne wartości wskaźnika obciążenia termicznego WBGT, umożliwiające realizację podstawowych funkcji przez pracownika na danym stanowisku pracy, nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 2.

• 1.3. W przypadku stanowisk pracy chronionej wartości podane w tabeli 2 należy obniżyć zgodnie z zaleceniami lekarza lub innymi przepisami szczegółowymi.

*) Poziom metabolizmu organizmu pracownika w czasie wykonywania

czynności roboczych wzrasta wraz z ciężkością pracy.

4. Promieniowanie podczerwone

• Zagrożenie pracowników promieniowaniem podczerwonym rozpatruje się z punktu widzenia możliwości uszkodzenia termicznego skóry oraz siatkówki, soczewki i rogówki oka.

• W przypadku ekspozycji oczu przez czas dłuższy niż 10 sekund napromieniowanie źródeł emitujących głównie IR-A (780-1.400 nm), skuteczna luminancja energetyczna źródła nie może przekraczać wartości określonej zależnością:

Gdzie:

Lλ - gęstość widmowa luminancji energetycznej,

Rλ - względna skuteczność widmowa wywoływania termicznych uszkodzeń siatkówki,

Dλ - szerokość pasma promieniowania,

α - wymiar kątowy źródła promieniowania,

5. Oświetlenie

Według normy PN-EN 12464-1:2003 (U) określającej wymagania jakościowe i ilościowe dotyczące oświetlenia pomieszczeń i stanowisk pracy znajdujących się wewnątrz budynków.

UGRL - wartość graniczna ujednoliconego wskaźnika olśnienia

6. Promieniowanie ultrafioletowe

• Zagrożenie pracowników promieniowaniem nadfioletowym charakteryzowane jest przez wartości skuteczne napromienienia oka i skóry.

• Najwyższa dopuszczalna wartość skuteczna napromienienia oka i skóry w ciągu dobowego wymiaru czasu pracy, bez względu na długość jego trwania, wynosi 30 J x m2.

• 2.3. Dodatkowo, najwyższe dopuszczalne całkowite (nieselektywne) napromienienia oka promieniowaniem pasma 315-400 nm wynosi 10.000 J x m2 w ciągu dobowego wymiaru czasu pracy.

Czynniki chemiczne

Szkodliwe substancje chemiczne wydzielane podczas spawania

• Wchłanianie emitowanej substancji do organizmu w znacznym stopniu zależy od formy, w jakiej dana substancja występuje w powietrzu. Gazy i pary wchłaniają się do organizmu na drodze dyfuzji i rozpuszczają się w płynach ustrojowych. Pyły w zależności od wielkości ziaren, osadzają się w różnych partiach dróg oddechowych; duże ziarna osadzają się przed krtanią, drobniejsze docierają do tchawicy, jeszcze drobniejsze do oskrzeli i odgałęzień oskrzelików. Ta część układu oddechowego pokryta jest nabłonkiem migawkowym, który powoduje, że osadzone cząstki transportowane są ze śluzem w kierunku krtani i przełyku, skąd mogą zostać usunięte ze śliną.

• Możliwość częściowego usunięcia tych substancji powoduje, że stanowią one mniejsze zagrożenie od substancji o wysokim stopniu zdyspergowania, która dociera do pęcherzyków płucnych, skąd nie może już być usunięta i w całości jest wchłaniana.

• Efekt działania substancji toksycznej zależy od pochłoniętej dawki, która w pewnym przybliżeniu zależy od stężenia tej substancji we wdychanym powietrzu i czasu narażenia. W celu ochrony zdrowia pracowników przyjęto normatywy higieniczne określające maksymalne stężenia poszczególnych substancji które przy ośmiogodzinnej ekspozycji powtarzającej się przez cały okres aktywności zawodowej pracownika nie powinny spowodować ujemnych skutków zdrowotnych dla niego, ani dla jego przyszłych pokoleń.

W Polsce ustanowiono trzy rodzaje normatywów higienicznych:

• Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) - wartość średnia ważona z 8 godzin.

• Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) wartość średnia stężenia, która może występować w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż dwa razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina.

• Najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP), stężenie, które nie może być przekroczone w żadnym momencie.

Lp.	Nazwa substancji chemicznej	Najwyższe dopuszczalne stężenie w mg/m3 w zależności od czasu narażenia w ciągu zmiany roboczej
				NDS	NDSCh	NDSP
1	Tlenki żelaza	5	10	-
2	Tlenki glinu	2	16	-
3	Tlenki azotu	5	10	-
4	Ozon	0,15	-	-
5	Ditlenek węgla	9	27	-
6	Tlenek węgla	30	180	-
7	Tlenki miedzi	0,1	0,3
8	Tlenek cynku	5	10	-
9	Fosgen COCl2	0,08	0,16	-
10	Cyjanowodór	-	-	5
11	Bar	0,5	1,5	-
12	Molibden	4	10	-
13	Tlenki chromu	0,5	-	-
14	Nikiel	0,25	-	-
15	Chrom (VI)	0,1	0,3	-
16	Beryl	0,001	0,003	-
17	Kadm	0,01	-	-
18	Formaldehyd	0,5	1	-
19	Mangan	0,3	-	-
20	Kobalt	0,05	0,2	-
21	Ołów	0,05	-	-
22	Fluor	0,05	0,4	-
23	Krzemionka	10	-	-
24	Cyna	2	-	-

7. Propozycje zmian w stanowisku pracy

Każde stanowisko pracy, nawet to najbardziej ergonomiczne, można poprawić i dostosować je tak, by jeszcze bardziej zgodne było z cechami antropometrycznymi człowieka, by nie miało wpływu na pogarszanie stanu zdrowia pracownika oraz by pracowało mu się przyjemniej.

Dlatego nasz zespół po przeanalizowaniu stanowiska pracy spawacza przygotował szereg zmian, które naszym zdaniem sprawią, że pracownik będzie przychodził do pracy zadowolony, co poprawi jakość wykonywanej przez niego pracy, czego efektem będzie wzrost zadowolenia klientów przedsiębiorstwa.

Zmiany w wyposażeniu

• Aby jeszcze lepiej chronić zdrowie spawaczy proponujemy zakup najnowszych sprzętów ochronnych, czyli: przyłbic, okularów, strojów roboczych, rękawic, tarcz dźwiękochłonnych, itp.

• Dodatkowo ulepszeniu poddamy także halę produkcyjną, w której wymienimy odciągi gazów spawalniczych oraz lepiej zabezpieczymy i oznakujemy elementy i miejsca niebezpieczne (kable, styki, itp.)

• Spawanie w pozycji stojącej stanowi 40% obciążenia fizycznego pracą, więc chcemy dążyć do eliminacji lub ograniczenia tej pozycji

• Aby tego dokonać należy wyposażyć halę w specjalne dźwigary i podnośniki, które uniosą i obrócą element spawany, by odciążyć pracownika i ułatwić mu dostęp do miejsca spawania

• Bardzo istotna jest także pomoc spawaczowi w utrzymaniu rąk podniesionych podczas procesu spawania. W tym celu każdy pracownik na spawalni dysponować powinien zestawem specjalnych regulowanych podpór podtrzymujących ręce.

• Ważnym elementem jest dostosowanie narzędzi do cech antropometrycznych. Jak dowiedliśmy spawarka ma swój uchwyt umieszczony zbyt nisko co zmusza spawacza do pochylania się w celu jej przesunięcia

• Nie tylko wyposażenie pracownika w najlepiej dostosowane narzędzia jest kluczem do ulepszenia stanowiska pracy. Przydatne jest także dobre rozmieszczenie tych narzędzi by znajdowały się one w zasięgu rąk spawacza.

Ochrona zdrowia

• Zdrowie pracowników to chyba najważniejsza rzecz. Dlatego sugerujemy, by podczas 8 godzinnej zmianę częściej organizować przerwy, podczas których pracownicy stosować będą ćwiczenia zapobiegające przeciążaniu układu mięsniowo-szkieletowego

• Częste kontrole lekarskie pomogą naszym pracownikom na szybkie wykrycie i wyleczenie problemów zdrowotnych we wczesnym stadium

• Ciekawym pomysłem jest także oferowanie pracownikom zakładowych karnetów na basen aby zrelaksowali się po ciężkim dniu na hali produkcyjnej

Eliminacja monotonii

• Ostatnim, lecz równie istotnym elementem poprawy stanowiska pracy jest eliminacja dużego stopnia monotonii. Można tego dokonać przez zmianę warunków pracy, elementów, metod, parametrów, oraz materiałów spawanych

Bibliografia

• www.ciop.pl

• Norma PN-EN 12464-1:2003

• Norma PN-EN 12464-1:2004

• ROZPORZĄDZENIE MINISTRÓW PRACY I OPIEKI SPOŁECZNEJ ORAZ ZDROWIA z dnia 2 listopada 1954 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy spawaniu i cięciu metali. (Dz. U. z dnia 16 listopada 1954 r.)

• Ergonomia w projektowaniu stanowisk pracy : materiały pomocnicze do ćwiczeń projektowych / Ewa Górska, Edwin Tytyk, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1996

35

---