27. Żywieniowa profilaktyka schorzeń okresu młodzieńczego
Potrzeby żywieniowe w okresie młodzieńczym jest szczególnie ważne, masa ciała ulega podwojeniu w czasie skoku wzrostowego, zapotrzebowanie na składniki odżywcze oraz energię jest wyższe, młodzież w tym okresie jest bardzo wrażliwa na ograniczenie podaży energii i składników pokarmowych. Niedobór może spowodować nieodwracalne zahamowanie tempa rozwoju. Zaspokojenie potrzeb żywieniowych młodzieży w tym wieku sprzyja zapewnieniu dobrego zdrowia w przyszłości, najprawdopodobniej chroniąc przed rozwojem niektórych tzw. chorób cywilizacyjnych (np. miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, osteoporoza).
Znaczny wzrost zapotrzebowania na białko w wyniku rozbudowy istniejących tkanek oraz tworzenia nowej budowy organizmu (tkanki określające charakterystykę płci), 2/3 białko zwierzęce: mleko, jaja, mięso, nie mniej niż ½ dziennej podaży białka
Odpowiednia ilość lipidów w diecie (służą do syntezy hormonów steroidowych-okres dojrzewania),
ograniczanie spożycia tłuszczu w całodziennych racjach pokarmowych z równoczesnym zmniejszeniem spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych (tłuszcze pochodzenia zwierzęcego),
zapotrzebowanie na makroelementy: wapń, fosfor, magnez
duże zapotrzebowanie na wapń - podstawowy składnik kości i zębów, niezbędny do prawidłowego rozwoju i osiągnięcia jak najwyższej szczytowej masy kostnej; źródła: produkty mleczne, twaróg, sardynki, fasola (nadmiar)
fosfor - składnik kości i zębów, tkanki mózgowej, błon komórkowych uniemożliwia wbudowywanie wapnia; źródła: fasola, groch, sery twarogowe, jaja, mięso, ryby, zbożowe z pełnego przemiału; nadmiar uniemożliwia wbudowywanie wapnia
magnez - jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania głównie układu nerwowego i mięśni, niedobór w okresie młodzieńczym może powodować chwiejność emocjonalną; źródło: proszek kakaowy, gruboziarniste produkty zbożowe, groch, fasola, migdały, orzechy, gorzka czekolada
zapotrzebowanie na mikroelementy: żelazo
żelazo - szczególnie ważne u dziewcząt z uwagi na rozpoczęcie miesiączkowania niedobór w okresie młodzieńczym może powodować anemię; źródła: wątroba, strączkowe, szczypiorek, pietruszka korzeń, mięso, produkty zbożowe
bor - ma wpływ na kościec człowieka, jest niezbędny do prawidłowej gospodarki wapniowej organizmu. Razem z wapniem, magnezem i witaminą D reguluje metabolizm, wzrost, rozwój tkanki kostnej. Jego niedobór powoduje utratę wapnia i demineralizację kości; źródła: świeże owoce i warzywa, orzechy
(ona wymieniała krzem w profilaktyce żywieniowej okresu młodzieńczego tylko ja znalazłam bardziej informacje, że trzeba zwrócić na niego uwagę w wieku starszym bo wraz z wiekiem jest jego coraz mniej itd. )krzem - usuwa z komórek substancje toksyczne, korzystnie wpływa na naczynia włosowate, uszczelniając je, zwiększa wytrzymałość tkanki kostnej, wzmacnia zdolność obronną organizmu przeciw zakażeniom, zapobiega przedwczesnemu starzeniu się. Usuwa podrażnienia i stany zapalne skóry, poprawiając jej ogólny wygląd i zapobiegając wiotczeniu, ogranicza wypadanie włosów, przyspiesza ich wzrost, wzmacnia paznokcie.
ograniczyć produkty bogate w sód: fast-food, chipsy, paluszki, jak również ciastka, torty, słodycze i inne wysokotłuszczowe produkty (profilaktyka nadciśnienia tętniczego)
29.
Zmiany hormonalne:
a) Zmniejszone wydzielanie:
testosteronu
dehydroepiandrosteron (DHEA - hormon sterydowy)
hormonu wzrostu
IGF-1 (budowa komórek)
Melatoniny
b) wstępny hiperestrogenizm
c) nadczynność lub niedoczynność tarczycy
niedoczynności towarzyszy: otyłość, dyslipidemia (zaburzenia w metabolizmie lipidów, jednocześnie stan zbyt wysokiego stężenia cholesterolu), senność, spowolnienie psychomotoryczne, depresja
Objawy:
uderzenia gorąca (związane z nadmiernym poceniem się i palpitacjami serca)
impotencja, której sprzyja otyłość, cukrzyca i palenie papierosów
niski popęd seksualny
zmniejszenie funkcji poznawczych (mniejsza orientacja w przestrzeni)
kłopoty z pamięcią i koncentracją
zmiany emocjonalne i psychiczne (zmienność nastroju, drażliwość, lęki, agresja)
brak apetytu i problemy ze snem
wzrost tkanki tłuszczowej (na środkowych i wyższych częściach ciała)
spadek masy mięśniowej (do 25%) - zagrożenie insulinoopornością (brak mięsni, które ,,wyłapują'' glukozę)
osteopenia, osteoporoza, bóle mięśni i stawów
aterogenny lipidogram
nadciśnienie tętnicze
spadek odporności
wzrost ryzyka zachorowania na raka krtani i raka gruczołu krokowego
ogólne osłabienie fizyczne organizmu:
zmniejszona masa mięśniowa i siła mięśni
wzrasta gęstość krwi (zjedzenie I śniadania wpływa na rozrzedzenie krwi)
Występowanie powyższych objawów nasila genetycznie zaprogramowany proces przedwczesnego starzenia oraz nieprawidłowy styl życia:
mała aktywność fizyczna
brak snu
stres
nieprawidłowe żywienie
nadużywanie alkoholu
choroby towarzyszące (nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroba wieńcowa, podwyższony poziom cholesterolu, choroba Alzheimera)
Zalecenia żywieniowe w andropauzie - dotyczą profilaktyki chorób
profilaktyka raka gruczołu krokowego:
ograniczyć ilość tłuszczu, szczególnie zwierzęcego
zmniejszyć spożycie czerwonego mięsa (nie częściej niż co 2 dni, można całkiem wyeliminować)
zmniejszyć lub całkiem wyeliminować alkohol
zmniejszyć lub wyeliminować słodycze
włączyć systematyczne spożywanie pestek dyni (bogate w Zn)
profilaktyka miażdżycy - zalecane produkty:
oliwa z oliwek, tłuste ryby morskie (kwasy tłuszczowe Ώ 3 - nasilają wydalanie sodu)
groch, fasola (obniżają LDL cholesterol)
cebula, czosnek (działanie odtruwające)
grube kasze (Zn, chrom, wit. B)
do smażenia: olej rzepakowy
ograniczyć: smalec, twarde margaryny, homogenizowane produkty mleczne
wyeliminować: białą mąkę, masło
profilaktyka nadciśnienia:
oliwa z oliwek, tłuste ryby morskie
seler, czosnek (zawierają związki tiolowe, które objawowo rozszerzają naczynia krwionośne)
warzywa i owoce bogate w potas (nasila wydalanie sodu; przy tym zadbać o prawidłową ilość spożywanej wody, która sprzyja lepszemu wydalaniu tego składnika)
niewskazane: przetwory konserwowe (glutaminian sodu, azotyn sodu), zupy w proszku, Fast-food, chipsy, krakersy, ciasta piaskowe (zawierają duże ilości proszku do pieczenia bogatego w szkodliwy sód), paluszki
profilaktyka cukrzycy insulino niezależnej:
węglowodany o niskim IG, z pełnego przemiał: brązowy ryż, grube kasze (gryczana niski IG),
nasiona roślin strączkowych: groch, fasola
niewskazane: cukier i maltoza (piwo zastąpić winem)
zwrócić uwagę na zawartość skrobi modyfikowanej, syrop glukozowo-fruktozowy
profilaktyka osteoporozy:
chudy nabiał
warzywa kapustne
strączkowe: fasola, soja (genisteina - naprowadza komórki na szlak apoptozy)
migdały i orzechy