TEORIA ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA

Wykład 3 - 26.10.2006r

Podsystem zarządzania łączy i spaja wszystkie pozostałe systemy organizacji; utrzymuje równowagę między organizacja a jej otoczeniem oraz wszystkimi podsystemami.

Podejście sytuacyjne - lata 60-te i 70-te XX w; termin autorstwa P. R. Lawrence'a i J. W. Lorscha.

Zakłada:

• konieczność zgodności cech poszczególnych podsystemów oraz cech organizacji i charakteru otoczenia.

Poszukuje:

• zależności pomiędzy podsystemami organizacyjnymi i wewnątrz nich

• zależności pomiędzy organizacjami a ich otoczeniem

• struktur organizacyjnych i sposobów zarządzania dostosowanych do różnych sytuacji.

Jaka organizacja w danych warunkach jest najbardziej sprawna?

• Jan Woodward - zależności pomiędzy technologią a strukturą organizacyjną.

• T. Burns i G. M. Stalker - wpływ otoczenia na organizację

• A. Chandler - struktura a strategia

• V. H. Groom - style kierowania a predyspozycje robotników

• Jan Zieleniewski - „nie ma dwu całkiem takich samych instytucji, ani dwu całkiem takich samych okresów ich funkcjonowania. Nie ma więc jednego rozwiązania organizacyjnego równie odpowiedniego dla dwu - choćby nawet podobnych instytucji ani też jednego równie właściwego sposobu działania dla wszystkich jego chwil”.

• D. Helrieger i J. Slocum - wyróżnili trzy rodzaje zmiennych które mają kluczowe znaczenie dla wyboru właściwych rozwiązań strukturalnych:

otoczenie

stałe i pewne niestałe i niepewne

zadania

rutynowe niezrutynizowane

ludzie

niska tolerancja na niepewność wysoka tolerancja na niepewność

TYPOLOGIE ORGANIZACJI

Podział w zależności od ich funkcji genotypowej:

• gospodarcze (działające na podstawie zasady ekonomiczności)

• służące zaspokajaniu niematerialnych potrzeb społeczeństwa (szkoły, szpitale, organizacje komunalne, kulturowe, naukowe)

• administracyjne, militarne i policyjne

• społeczne: partie polityczne, stowarzyszenia, związki zawodowe

• religijne

TYPOLOGIA KATZ'A I KAHN'A

Organizacja:

• produkcyjne czyli gospodarcze (dostarczają społeczeństwu dóbr i usług)

• scalające - podtrzymujące porządek społeczny (socjalizują ludzi, czyli przystosowują ich do życia w społeczeństwie i zapewniają ochronę: szkoły, służby zdrowia, kościoły)

• adaptacyjne - zapewniają rozwój społeczny i gospodarczy (placówki badawcze, uniwersytety, placówki artystyczne)

• polityczne - instytucje państwa wraz z aparatem przymusu, również partie polityczne, związki zawodowe i stowarzyszenia.

TYPOLOGIA A. ETZONI'EGO - wg tego typu relacji między jednostką ludzką a organizacja:

• przymusowe (władza oparta jest na przymusie, a charakter podporządkowania jest alienatywny)

• utylitarne (władza wynika z możliwości dysponowania środkami na nagrody dla uczestników, a charakter podporządkowania jest kalkulatywny).

• normatywne (władza wynika z norm moralnych i przekonań ludzi, a podporządkowanie ma charakter moralny i wiąże się z osobistym zaangażowaniem w sprawy organizacji)

OTOCZENIE ORGANIZACJI

• „Byt leżący poza jego granicami”

• „Zbiór elementów nie wchodzących w jej skład, lecz pozostający w jakichś relacjach w stosunku do niej”.

• otoczenie bezpośrednie (zadaniowe, krąg zewnętrzny organizacji). Obejmuje czynniki pozostające poza organizacją, które mają bezpośredni wpływ na jej funkcjonowanie; są to inne organizacje, ludzie i niektóre zewnętrzne warunki (funkcjonowanie organizacji, np.: banki czy ZUS).

• otoczenie ogólne (pośrednie dalsze) - obejmuje warunki wynikające z cech nadsystemu społecznego organizacji; jego elementy:

- otoczenie kulturowe

- otoczenie techniczne i technologiczne

- otoczenie edukacyjne

- otoczenie polityczne

- otoczenie prawne

- otoczenie socjologiczne

- otoczenie demograficzne

- otoczenie naturalne (klimat, teren, dostępność do bogactw naturalnych)

- otoczenie ekonomiczne.

3

pośrednie

bezpośrednie

organizacja

---