Kwiaty to jeden z najpiękniejszych tworów natury, dlatego człowiek lubi się nimi otaczać. Florystyka, czyli sztuka układania kwiatów, znana jest od czasów starożytnych. Ofiary ze starannie dobranych i skomponowanych, również w aspekcie symbolicznym, roślin składano bogom. Kultury azjatyckie - jak choćby japońska - przykładały do florystyki duże znaczenie. Obecnie zawód florysty cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Zadaniem florysty jest tworzenie różnego rodzaju kompozycji roślinnych - począwszy od bukietów i wiązanek sprzedawanych w kwiaciarniach, po większe, całościowe projekty, jak np. dekoracja wnętrz czy oprawa uroczystości weselnej. Wymaga to dużych zdolności manualnych, wyrobionego zmysłu estetycznego i artystycznego, znajomości wielu gatunków roślin i zasad ich pielęgnacji oraz rozumienia symboliki kwiatów i zasad łączenia kolorów. Trzeba też uważnie śledzić trendy i nadążać za modą, a najlepiej - samemu ją kreować.

Florysta wykorzystuje w swojej pracy wiele narzędzi oraz materiałów pomocniczych. Najważniejszym przyrządem, bez którego nie otrzymalibyśmy żadnego bukietu, to nóż florystyczny. Jest to krótki nożyk o bardzo ostrym ostrzu, wykorzystywany do przycinania kwiatów. Do tego samego zadania zostały stworzone duże nożyce ogrodnicze, czyli sekator - to dzięki niemu bukieciarz może ciąć większe rośliny. Inne przydatne narzędzia, których używają zawodowi floryści to cążki do drutu i kleszcze.. Do oczyszczania róży z kolców i liści, używany jest kolcownik. Urządzeniami florysty są też: piła do drewna i metalu, nożyce do blachy, szczypce, kombinerki, młotek, nitownice, lutownica, a nawet spawarka. Należy pamiętać, iż w naszym bukiecie, prócz kwiatów, znajdują się też inne ozdoby, które trzeba odpowiednio przygotować .Chcąc otrzymać trwały bukiet, floryści wykorzystują materiały pomocnicze. Są to głównie druty, sznurki oraz gąbka florystyczna. Drut florystyczny jest bardzo ważnym elementem w pracy florysty. Można go dowolnie formować i nadawać różne kształty kwiatom. W splot drutu można wkomponować gąbkę i rośliny. Drut florystyczny występuje w wielu rodzajach, rozmiarach oraz barwach będąc przy tym uniwersalnym i niezastąpionym elementem wielu układów florystycznych. Drut ten wykonany z aluminium, często pokryty jest cienką warstwą lakieru w różnych kolorach lub tworzywem sztucznym, a nawet naturalnymi materiałami. Zastosowanie drutu jest bardzo szerokie. Zwykle używa się go do wzmacniania delikatnych pąków lub ciężkich kwiatów, drutem można łączyć elementy kompozycji, np: obłożyć doniczkę korą brzozy i obwiązać całość cienkim drucikiem; możemy użyć drutu do zabezpieczenia pianki florystycznej w naczyniu albo uformować z drutu jakiś kształt, np. serce i owinąć drut materiałem roślinnym takim jak gałęzie wierzby. Można powiedzieć, że zastosowanie drutu florystycznego ograniczone jest tylko wyobraźnią florysty. Drut florystyczny występuje najczęściej w kolorze ciemnozielonym i ma to swoje uzasadnienie praktyczne ponieważ taki kolor nie kontrastuje z innymi materiałami użytymi w typowej kompozycji, w tym przede wszystkim z materiałami roślinnymi. Występują druty o różnych grubościach. Cienkie druciki (np. o średnicy 0,30 mm) na szpulkach używane są np. do mocowania kwiatów i innych elementów kompozycji, łączenia elementów, przytwierdzania tkaniny do łodyg lub naczyń itp. zastosowań. Grubsze druciki (np. o średnicy 0,50 do 0,70 mm) poza wcześniej wymienionymi zastosowaniami można użyć przy dekorowaniu samochodu przy pomocy przyssawek oraz do wyrobu bukietów i wieńców z kwiatów żywych. Drut o średnicy od 1 mm do 2 mm używany jest do usztywniania łodyg kwiatów np. gerbery (którą wzmacniamy drutem, owijając delikatnie łodygę dzięki czemu główkę kwiatka można kierować w dowolną stronę) a także do wykonania wieńców. Technika drutowania ma na celu wzmocnienie i nadanie roślinom pożądanego kształtu oraz wydłużenie pędów zbyt krótkich do danej aranżacji. Drutowania wymagają także liście lub krótkie ogonki liściowe. Często bywa że nieodpowiedni jest kąt nachylenia blaszki liściowej w stosunku do ogonka i rączki wiązanki, a za pomocą drutu można ten błąd skorygować. Druty należy wybierać o właściwej średnicy. Grubość ta zależy od cech samego liścia. Inne materiały pomocnicze służące do związywania roślin ,a wykorzystywane przez florystów w technice wiązania w pęczki, pozwalają na taki układ w bukiecie, aby można go było postawić na płaskiej powierzchni. Bukiet układa się w ten sposób, że do głównego kwiatu, który stanowi jego oś pionową, dokłada się kolejne rośliny, ale w taki sposób, żeby łodygi krzyżowały się z pędem głównym w tym samym punkcie. Drugim typem wiązania jest wiązanie równoległe, polegające na łączeniu łodyg przylegających do siebie na całej długości. Najczęściej używanym materiałem do wiązania roślin była i nadal jest rafia, czyli zielona, półprzejrzysta cienka tasiemka ze szpulki. Wśród innych materiałów do wiązania można wymienić różnego rodzaju sznurki i tasiemki. Bardzo ważną funkcję pełnią elastyczne taśmy do kwiatów.  Mają one szerokie zastosowanie w kompozycjach kwiatowych. Służą do mocowania, zabezpieczania oraz do owijania elementów które nie powinny być odsłonięte. Florystyka dysponuje obecnie bogactwem wielu wstążek dekoracyjnych o różnym przeznaczeniu. Do głównych grup wstążek należą wstążki: szyfonowe - wykonane z organzy, są to delikatne przeźroczyste wstążki, satynowe - wykonane z dużo grubszego materiału, nie przeźroczyste, taśmy PP - są to bardzo powszechnie stosowane wstążki z polipropylenu bardzo wytrzymałe, idealne do pakowania prezentów i nadawania lekkich akcentów kolorystycznych, pogrzebowe - wzory specjalnie przygotowane dla okoliczności żałobnych oraz inne. Często wstążka bywa tak dekoracyjna że zastępuje lub wypiera inne elementy kompozycji. Podobnie jest z papierami dekoracyjnymi. Poprawiają one wygląd bukietu, dodają mu koloru, zasłaniają spód liści nawiniętych na druty. Papier w kwiaciarni pełni także inną niż ozdobną funkcję-chroni kwiaty przed zimnem i utratą wilgoci.

Jednym z najpopularniejszych akcesoriów florystycznych jest gąbka do kwiatów. Wiązanki umieszczone w koszyku podtrzymywane są za jej pomocą., Wbijamy w nią końcówki łodyg. Produkt ten cieszy się tak dużym zainteresowaniem przede wszystkim ze względu na swą uniwersalność. Na gąbce florystycznej bowiem można układać zarówno kwiaty żywe, jak i sztuczne. W pierwszym przypadku należy pamiętać, aby gąbkę w odpowiedni sposób namoczyć, w drugim przypadku natomiast gąbka powinna być sucha. Gąbka florystyczna (zwana też pianką florystyczną) pozwala na układanie kompozycji w różnego typu naczyniach, a także na mikrofonach i w rożkach. W tym miejscu warto zaznaczyć z czego zrobiony jest ten popularny we wszystkich hurtowniach florystycznych produkt. Otóż podstawowym materiałem jest miękka i spieniona pianka poliuretanowa, która szybko wchłania wodę, aby następnie oddać ją łodygom kwiatów ciętych i roślin. Pianka florystyczna jest dodatkowo wzbogacona środkami chemicznymi, które hamują rozwój pleśni i grzybów. Wśród producentów gąbek należy wymienić firmę Smithers-Oasis (skład ich gąbek wzbogacony jest o formułę Floralife, która przedłuża życie kwiatów) oraz Victoria (jedyny producent gąbki florystycznej w Polsce). Gąbkę florystyczną dzielimy na kilka rodzajów w zależności od jej zastosowania: Gąbka (tzw. mokra) używana do układania w niej kompozycji z roślin żywych. Przed rozpoczęciem pracy należy ją zamoczyć w wodzie. Zamaczanie powinno polegać na położeniu pianki na powierzchni wody i odczekaniu, aż gąbka zanurzy się w wodzie pod własnym ciężarem ("napije wody"). Tylko taki sposób zamaczania gwarantuje, że cała objętość gąbki zostanie nasączona wodą. Wszelkie próby przyspieszania zamaczania spowodują, że w środku gąbki pozostanie przestrzeń do której woda nie dotarła (tzw. bąbel). Łodygi roślin wbite w tak namoczoną "siłowo" gąbkę w rzeczywistości nie będą miały dostępu do wody i ich trwałość będzie znacznie ograniczona. Do wody w której będziemy namaczać gąbkę warto dodać odżywkę do kwiatów ciętych. Przedłuży to trwałość roślin w niej umieszczonych. Gąbka tzw. sucha używana jest do układania kompozycji dekoracyjnych z roślin i elementów dekoracyjnych nie wymagających dostępu do wody. Na bazie tej gąbki tworzy się kompozycje trwałe. W gąbce suchej zazwyczaj układa się kompozycje z suszonych roślin lub sztucznych kwiatów. Jest ona nieco twardsza niż gąbka zielona, dzięki temu można w niej osadzić większe i cięższe elementy. Należy pamiętać, że zarówno gąbka zielona jak i sucha jest elementem technicznym i nie powinna być widoczna w kompozycji. Widoczna gąbka jest podstawowym błędem popełnianym przez niedoświadczonych florystów i świadczy o niskim poziomie umiejętności technicznych. Gąbka typu Rainbow jest połączeniem gąbki "mokrej" i "suchej". Można jej używać zarówno jako podłoża do roślin żywych (uprzednio namaczając )jaki i podstawy do komponowania dekoracji trwałych (na sucho). Można ją kupić w wielu kolorach (najbardziej popularny w Polsce jest kolor kremowy i jasnozielony). Jej zaletą jest to, że może występować w kompozycjach jako element dekoracyjny - czyli nie ma potrzeby zakrywania jej innym materiałem. Jej kolor może stanowić dodatkowy akcent barwny. Na rynku dostępne są gąbki zróżnicowanej jakości, o różnych kształtach i w różnych cenach. Poza standardowym kształtem można kupić kule, duże bloki, cienkie płyty-różnej średnicy, stożki , serca, koła, wieńce, krzyże, formy zaopatrzone w zewnętrzne wzmocnienia oraz uchwyty lub przyssawki. Najbardziej popularne to: floret, garnet, rakieta, primavera, autocorso, cylinder.

Producenci akcesoriów florystycznych proponują także służące do mocowania gąbki pinholdery. Są to elementy pozwalające stabilnie umocować gąbkę florystyczną np. w płaskim naczyniu. Stosuję się je także do mocowania świeczek w kompozycji. Pinholder można przytwierdzić do powierzchni klejem na gorąco, plasteliną florystyczną lub drucikiem. Poza pinholderami stosuje się też kolczatki metalowe zwane kenzanami. Kenzany, czyli szczotki - są to elementy zapożyczone z japońskiej ikebany. Elementy te pozwalają sprawnie i szybko układać kompozycje. Kompozycje ułożone na szczotkach są stabilne i nie zmieniają swojego położenia. Kolczatki mają postać podstawki z zatopionymi w jej podstawie igłami. Podstawki mogą mieć różne kształty: koła, prostokąta, kwadratu, owalu, a nawet półksiężyca. Na igły nabija się końce łodyg. Szczotki możemy umieszczać w dowolnym punkcie pojemnika. Mocujemy ją do dna za pomocą plasteliny. Aby unieruchomić podstawkę na dnie można ją czymś obciążyć.

Pinholder Kenzany

Wyróżniamy 7 złotych zasad przy posługiwaniu się kenzanem:

- Po zamocowaniu kenzanu wlewamy do naczynia wodę, aby wpinane kwiaty od razu mogły ją czerpać.

- Łodygi wpinane do kenzanu należy wcześniej skośnie przyciąć, pozwoli to na ich

naginanie pod pożądanym katem.

- Jeśli mamy rośliny o cienkich łodygach to możemy dowiązać do nich grubsze łodygi, aby łatwiej je było wpiąć do szczotki.

- Innym sposobem w tej sytuacji jest połączenie kwiatów o cienkich łodygach

w małe wiązki np. za pomocą paska rafii. W ten sposób dadzą się one łatwiej

wpiąć między igły.

- Aby zrównoważyć kompozycję upiętą na kenzanie w płaskim naczyniu można użyć wygiętych ulistnionych lub kwitnących pędów. Mocujemy je tak, aby opierały się o brzeg pojemnika. Gałązki można skręcać bądź wyginać, aby dopasować je do kompozycji. Naginanie łodyg złagodzi krzywiznę modelowanej gałązki - należy przesuwać powoli palce wzdłuż łodygi, ugniatając ją w danym kierunku. Łodygi będą mniej sztywne, gdy skręcimy je wzdłuż osi.

- Gotowa kompozycja powinna wyglądać tak, jakby wszystkie rośliny wyrastały

z jednego miejsca,

- Na samym końcu kenzan maskujemy mchem lub liśćmi.

Kolejnym elementem ułatwiającym układanie kwiatów są elastyczne siatki o różnych wielkościach oczek. Przycinany kawałek siatki, zgniatamy w kule lub rolujemy z niego walec, a następnie wkładamy do wazonu. Siatka umieszczona w otworze wazonu może posłużyć jako kratownica pozwalająca zawiesić kwiaty o krótkich łodygach. Siatki nie powinny być widoczne poprzez szkło, można je zamaskować liśćmi. Stosujemy je raczej w dużych wazonach, gdyż zajmują dużo miejsca.

Innym sposobem mocowania kwiatów jest technika klejenia, która nie wymaga nawijania roślin na druty, jest więc mało pracochłonna. Do montażu elementów roślinnych coraz częściej stosuje się elektryczny pistolet do kleju. Pistolet, zasilany elektrycznie, "nabijamy" klejem w laskach. Używamy go gdy chcemy aby spoina była mocna i trwała, a resztki kleju nie psuły wyglądu łączonych elementów. Przy pracy z pistoletem należy uważać ,aby się nie poparzyć ,gdyż rozgrzany klej osiąga temp. nawet do 170 ̊ C. Znany jest także klej na zimno ,stosowany głównie do kwiatów świeżych, np. przy wykonywaniu wianuszków. Do mocowania bardzo lekkich elementów np. piórek używa się kleju w rozpylaczu.

Floryści tworzą różne, ciekawe dekoracje kwiatowe. Do układania roślin żywych i suchych potrzebne są nam przede wszystkim odpowiednie pojemniki. Jest wiele rodzajów pojemników, różnią się one między sobą zarówno materiałem, z jakiego są wykonane, jak i też barwą oraz kształtem. Pojemniki z drewna (miseczki, koszyczki, łupiny z orzecha kokosowego, wydrążony pień) dobrze pasują do kompozycji z roślin suszonych. Natomiast jeśli chcemy wstawić dekoracje z roślin żywych, to trzeba taki pojemnik uszczelnić folią. Wazon musi być dopasowany kolorem, kształtem i wielkością do naszego bukietu. Pojemnik należy tak dobierać, aby był statyczny. Kompozycja nie powinna przechylać się na jedną stronę. Kwiaty duże i ciężkie należy mocować nisko i jak najbliżej środka ciężkości. Jeśli układamy kompozycje z kwiatów wychylających się i ciężkich, to należy dobrać pojemnik dopasowany do takiego układu kompozycji.

Kolor naczynia jest bardzo ważny. Wazony szklane pasują idealnie do każdej kompozycji. Umieszczając kwiaty w przezroczystych naczyniach uzyskujemy niesamowity efekt i uwydatniamy to czego na ogół nie zauważymy, odsłaniając niezwykłe kształty korzeni, cebulek czy kłączy. Szklane pojemniki wypełnione różnymi kwiatami i liśćmi tworzą ciekawe i niebanalne aranżacje. Niezwykła forma szkła pozwala na eksperymentowanie z kolorem i kształtem roślin oraz przedmiotów umieszczonych w wazonach. Można łączyć ze sobą kamienie i płatki kwiatów, muszelki i barwioną wodę. Ciekawym zestawieniem jest umieszczanie kwiatów w naczyniach do tego nie przeznaczonych, np. kolorowe butelki, słoiki, kieliszki czy szklanki. Pod wpływem japońskiej sztuki układania kwiatów rozpowszechniły się pojemniki płaskie np. półmiski, blachy do pieczenia ciast, talerze, czyli wszystko, co jest dostatecznie głębokie, aby pomieścić rośliny. W smukłych wazonach ustawiamy bukiety o kształtach wydłużonych, które naśladują linie wazonu, czyli wykorzystujemy tu przede wszystkim rośliny o mocnych, prostych łodygach. Niezbyt dobrze prezentowałyby się tutaj kompozycje okrągłe lub płaskie. Naczynia kuliste dobrze jest eksponować z bukietami w kształcie kuli lub owalu. Kwiaty nie powinny wychylać się zbyt silnie w różne strony, bo popsuje to kształt kompozycji. Kwiaty egzotyczne (np. strelicje, storczyki, anturium) świetnie prezentują się w wazonach metalowych, srebrnych, bądź ceramicznych. Rośliny niskie, z krótkimi łodygami powinny być umieszczane w niewysokich, płaskich pojemnikach: małych wazonikach, płaskich miseczkach itp. Asymetryczne kształty wazonu podkreślimy poprzez asymetryczne ułożenie bukietu. Lepszy efekt uzyskamy poprzez ustawienie w takim wazonie roślin powyginanych, niż o prostych i sztywnych łodygach.

Granicą dla aranżacji jest tylko wyobraźnia. Należy pamiętać jedynie o tym, że kompozycje kwiatowe powinny stwarzać wrażenie przypadkowych, a tym samym bardzo spontanicznych.

Wymieniając materiały pomocnicze należy również wspomnieć o fiolkach, które w ostatnim czasie stały się bardzo popularne. Pozwalają na oderwanie się od naczynia z wodą. Fiolki szklane bądź plastikowe mogą być mocowane dosłownie wszędzie: na gałęziach, konstrukcjach drucianych, a nawet we włosach.

Współczesne kompozycje są wzbogacane różnego rodzaju akcesoriami:

- mech,

Ma on przede wszystkim zastosowanie dekoracyjne, służy głównie do maskowania kenzanu, bądź gąbki. Mech można stosować też zamiast kenzanu. Formujemy z niego kulę, którą obwiązujemy drutem, aby nie zmieniała kształtu. Taką kule osadzamy wewnątrz naczynia. Można ją używać wielokrotnie;

- kamyki, kulki szklane, paciorki

Kamyki pełnią funkcje praktyczną oraz dekoracyjną. Na dnie naczynia układamy kamyki tak, aby pozostawały pomiędzy nimi niewielkie otwory, w które można wkładać łodygi. Wielkość kamyków dobieramy do grubości łodyg. Przy cienkich łodygach stosujemy drobne kamyczki, przy grubych - większe. Przy naczyniach przeźroczystych ułożone kamyki będą elementem dekoracyjnym. Jednocześnie mogą służyć do maskowania łodyg.

Ciekawy element mogą stanowić:

muszle, kamienie, świece, sznurki, szyszki, pędy jemioły, pałki wodne, kwiatostany trzciny, piórka, włókna kokosowe, huba, kora, kasztany i żołędzie, rośliny doniczkowe (mogą być doskonałym dodatkiem do kompozycji, stanowią

trwałą część dekoracji, a rośliny cięte będą wymieniane w miarę starzenia i przekwitania), sizal (można oplatać nim wiązanki lub otulać główki kwiatów),dekoracyjne kulki, koralowiec, egzotyczne, zasuszone kwiaty i owoce (np. protea, eukaliptus, tykwa, aloes, palma kokosowa, banksja, apenoten, leukadendron, lotos, akacja, kokoloba, ostrokrzew, kuskus, hakea, cynamon, luffa),otoczka z drutu i sizalu (może być ona konstrukcją do bukietów),wstążki, kolorowe przypinki - spinacze, różne sztuczne owady i zwierzątka ,perełki, koraliki, sznury pereł i paciorków a także szpilki z koralikami i kryształkami.

Obecny trend we florystyce stawia duży nacisk na przepych. Otrzymując piękną kompozycję kwiatową, należy mieć na uwadze, iż florystyka to nie tylko kwiaty. Do wykonania delikatnych bukietów, wykorzystane zostało całe mnóstwo ostrych narzędzi, materiałów pomocniczych i ozdób. Układanie kwiatów to sztuka, która wymaga wielkiego doświadczenia, a także talentu. Pamiętajmy o tym podczas wybierania bukietów i podziwiania barwnych wiązanek.

Bibliografia

1. Kukuła Dominika: Układanie kwiatów. Florystyka dla każdego. 2009. ISBN

9788361744139

2. Materiały wykorzystane z następujących stron internetowych:

http://www.cecilia-bustamante.com/2009/08/narzedzia-florysty/

http://www.portalflorystyczny.pl/index.php?option=com_content&id=1585:narzdzia-ktorych-uywa-kady-florysta

3. Nizińska Anna: ABC Florystyki. 2008. ISBN 978-83-89211-19-4

---