­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

JĘZYK

ANGIELSKI

- GRAMATYKA -

Części mowy - wstęp.

Wyrazy języka angielskiego możemy podzielić na części mowy - parts of speech. Podział ten uwzględnia zarówno ich znaczenie, jak i ich odmianę.

Zasadniczo możemy podzielić cały zasób leksykalny języka polskiego na content words - wyrazy posiadające konkretną treść znaczeniową, oznaczające przedmioty, cechy, czynności itp. oraz structural words - wyrazy strukturalne, wyrażające jedynie relacje między content words. Content words są zwykle odmienne, natomiast structural words nie odmieniają się.

Możemy wyróżnić następujące części mowy: nouns - rzeczowniki, adjectives - przymiotniki, articles - przedimki, pronouns - zaimki, verbs - czasowniki, adverbs - przysłówki, prepositions - przyimki, conjunctions - spójniki, interjections - wykrzykniki.

Podział rzeczowników.

- rzeczowniki konkretne i abstrakcyjne,

- imiona własne i rzeczowniki pospolite.

Rodzaj rzeczownika.

A. W języku angielskim przy określaniu rodzaju rzeczowników kierujemy się wyłącznie znaczeniem danego wyrazu.

Tak więc nazwy mężczyzn, chłopców oraz samców zwierząt są rodzaju męskiego (zastępujemy je zaimkiem he - on ), np.: man, boy, lad, ram.

Nazwy kobiet, dziewczyn oraz samic zwierząt są rodzaju żeńskiego (zastępujemy je zaimkiem she - ona), np.: woman, girl, lass, ewe.

Nazwy przedmiotów i wszelkich rzeczy nieożywionych, pojęcia abstrakcyjne, a także zwierzęta, których płci nie znamy i czasami dzieci są rodzaju nijakiego (zastępujemy je zaimkiem it - ono).

Niekiedy rodzaju żeńskiego są nazwy statków, czasami samochodów i innych pojazdów, a także nazwy krajów : ship, England.

B. W języku angielskim kategoria rodzaju ma dużo mniejsze znaczenie niż w języku polskim. Po formie wielu rzeczowników nie można poznać płci osoby wspominanej, np. : teacher - nauczyciel lub nauczycielka.

Nazwy istot płci żeńskiej niekiedy są całkowicie różnymi rzeczownikami od nazw istot płci męskiej:

masculine	feminine
boy chłopiec father ojciec uncle wuj son syn nephew bratanek king król	girl dziewczyna mother matka aunt ciotka daughter córka niece bratanica queen królowa
C. Niekiedy rzeczowniki oznaczające istoty płci żeńskiej tworzymy za pomocą przyrostka -ess:
masculine	feminine
prince książę actor aktor lion lew master pan marquis markiz poet poeta	princess księżna actress aktorka lioness lwica mistress pani marchioness markiza poetess poetka
D. Często, tworząc nazwę istoty płci żeńskiej, zamieniamy -man na -woman: salesman - sprzedawca, saleswoman - sprzedawczyni.
E. Jak poprzednio nadmieniłem, niektóre rzeczowniki, szczególnie wśród nazw zawodów, mogą oznaczać istoty obu płci:
artist - artysta, artystka cook - kucharz, kucharka cousin - kuzyn, kuzynka doctor - lekarz, lekarka guide - przewodnik, przewodniczka.

Formy liczby mnogiej.

A. Liczba mnoga regularna.

W języku angielskim mamy niewiele końcówek. Najczęstszą spośród nich jest końcówka -s, używana m.in. do tworzenia liczby mnogiej rzeczowników. Ze względu na duże różnice między angielską pisownią a wymową, tworzenie liczby mnogiej w piśmie i w mowie trzeba omówić oddzielnie.

Wymowa końcówki -s:

[s] gdy rzeczownik kończy się w wymowie na spółgłoskę bezdźwięczną:

clocks, tops, mopes, cats, months, roofs

[z] gdy rzeczownik kończy się samogłoską lub spółgłoską dźwięczną:

dogs, tabs, gads, stoves, calls, teachers

[iz] gdy rzeczownik kończy się spółgłoską syczącą: dźwiękami [z], [s], [sz], [ż], [cz], [dż]:

gases, glasses, brushes, matches, batches, judges.

W pisowni dodajemy -s, natomiast po s, ss, sh, ch, x, z dodajemy -es:

lop - lops, tab - tabs, teacher - teachers, prince - princes, mope - mopes,

ale: gas - gases, boss - bosses, lash - lashes, batch - batches, match - matches, box - boxes.

Rzeczowniki zakończone na -y poprzedzone samogłoską otrzymują zwykłą końcówkę -s (plays, boys, journeys). Jeśli -y poprzedzone jest przez spółgłoskę, zmienia się przed dodaniem końcówki -s w -ie-: fly - flies, country - countries, sally - sallies.

Rzeczowniki zakończone na -o tworzą liczbę mnogą przez dodanie -es lub -s. Przez dodanie -es tworzą formę liczby mnogiej rzeczowniki często używane lub dawno zapożyczone: tomato - tomatoes, potato - potatoes, hero - heroes. Natomiast końcówkę -s przyjmują wyrazy obce lub skrócone: kilo - kilos, bamboo - bamboos. Duża grupa rzeczowników na -o może przyjmować obie końcówki.

B. Nieregularne formy liczby mnogiej:

1. Grupa rzeczowników zakończonych na -f oraz -fe tworzy liczbę mnogą

przez zmianę tego zakończenia na -ves:

life - lives wife - wives knife - knives

loaf - loaves sheaf - sheaves thief - thieves

calf - calves half - halves leaf - leaves

self - selves shelf - shelves wolf - wolves

Kilka innych rzeczowników na -f, -fe może tworzyć liczbę mnogą nieregularnie lub regularnie:

dwarf - dwarves lub dwarfs

scarf - scarves lub scarfs

Pozostałe rzeczowniki na -f lub -fe tworzą liczbę mnogą regularnie: roof - roofs.

2. Siedem rzeczowników tworzy liczbę mnoga przez zmianę samogłoski:

man - men foot - feet tooth - teeth mouse - mice

woman - women goose - geeese louse - lice

Należy tu dodać, że liczne złożenia z man oraz woman, jak salesman , saleswoman tworzą liczbę mnoga w ten sam sposób: salesmen, saleswomen.

3. Następujące rzeczowniki zachowały w liczbie mnogiej końcówkę -en:

ox - oxen child - children

Rzeczownik brother tworzy liczbę mnogą na ogół regularnie: brothers. Jedynie na oznaczenie członków bractwa religijnego używa się jeszcze niekiedy starej formy liczby mnogiej: brethren.

4. Liczba mnoga naukowa:

Wielka liczba rzeczowników obcego pochodzenia, słabo jeszcze zadomowionych w języku angielskim, zachowała formy liczby mnogiej języka macierzystego. Są to na ogół nazwy naukowe, bardzo rzadko używane w języku potocznym. Pochodzą na ogół z łaciny i greki, jednak zdarzają się w tej grupie rzeczowniki pochodzenia francuskiego:

Pochodzenie francuskie	Pochodzenie włoskie	Pochodzenie hebrajskie
beau - beaux bureau - bureaux plateau - plateaus lub plateaux tableau - tableaux	tempo - tempi lub tempos virtuoso - virtuosi libretto - libretti lub librettos loggia - logge	cherub - cherubim kibbutz - kibbutzim.

Niektóre , jak plateau, mogą tworzyć liczbę mnogą regularną obok nieregularnej, niekiedy z różnicą znaczenia:

index - indexes (indeksy)

indices (palce wskazujące, wskaźniki w matematyce)

formula - formulae (wzory matematyczne) formulas (wszelkie formuły, wzory)

antenna - antennae (czułki) antennas (anteny)

genius - genii (geniusze w znaczeniu: nadnaturalne istoty) geniuses (geniusze jako bardzo inteligentni ludzie)

appendix - appendices lub appendixes (wyrostki robaczkowe) appendices (załączniki)

Dalsze przykłady liczby mnogiej naukowej:

basis - bases

hypothesis - hypotheses

parenthesis - parentheses

thesis - theses

oasis - oases

analysis - analyses

crisis - crises

nucleus - nuclei

stimulus - stimuli

syllabus - syllabi

radius - radii

terminus - termini lub terminuses

phenomenon - phenomena

criterion - criteria

datum - data

erratum - errata

aquarium - aquaria lub aquariums

medium - media lub mediums

memorandum - memoranda

D. Liczba mnoga równa liczbie pojedynczej.

1. Nazwy niektórych zwierząt, zwłaszcza ryb, nie zmieniają się w liczbie mnogiej.

Do tej grupy rzeczowników należą takie słowa, jak:

fish (forma fishes występuje bardzo rzadko)

carp, cod, mackerel, pike, plaice, salmon, squid, trout, turbot, np.:

Salmon are in that pond.

Inne rzeczowniki oznaczające ryby przyjmują regularnie końcówkę -s:

herrings, sardines, sharks.

W liczbie mnogiej nie zmieniają się również rzeczowniki deer oraz sheep:

Two sheep are here.

w języku myśliwych również niektóre rzeczowniki oznaczające zwierzynę łowną nie przyjmują końcówki -s: duck, partridge, pheasant. Normalnie mówimy jednak: ducks, partridges, pheasants.

Wreszcie sam rzeczownik game w znaczeniu “zwierzyna łowna” nie przyjmuje końcówki -s.

2. Kilka innych rzeczowników również nie zmienia się w liczbie mnogiej:

craft (w znaczeniu: łódź), aircraft, quid (jeden funt), counsel (adwokaci w sądzie).

3. Także rzeczowniki oznaczające narodowości, zakończone w liczbie pojedynczej na -ese oraz -ss:

The Vietnamese are inhabitants of Asia.

The Swiss are parsimonious.

Przykłady:

family - rodzina crowd - tłum

staff - personel flock - stado

Jak widać, choć oznaczają wiele osób, mają formę liczby pojedynczej (nie mają końcówki -s).

Dopełniacz saksoński.

Język angielski zachował tylko szczątki odmiany wyrazów przez przypadki. Jednym jej śladem jest zachowanie form dopełnieniowych zaimków osobowych oraz zaimka who, drugim - dopełniacz saksoński. Pozostałe formy odmiany przez przypadki zostały zastąpione przez przyimki oraz szyk wyrazów w zdaniu.

Tworzenie w języku angielskim formy odpowiadającej polskiemu dopełniaczowi przebiega w sposób dwojaki:

A. przez poprzedzenie rzeczownika przyimkiem of:

the picture of the animal

the window of the room

the life of the jungle

B. przez szczątkową formę odmiany rzeczownika, zwaną dopełniaczem saksońskim (Saxon genitive).

Dopełniacz saksoński tworzymy przez dodanie do rzeczownika końcówki “-`s” lub samego apostrofu:

the boy's ball

the girls' plays.

Zauważmy, że forma w dopełniaczu saksońskim stoi przed rzeczownikiem określanym (w przeciwieństwie do konstrukcji z of), a także, że przed rzeczownikiem określanym nie stawiamy przedimka.

Dopełniacz saksoński tworzymy w następujący sposób:

B1. Przez dodanie -`s (s z apostrofem) dla:

- rzeczowników w liczbie pojedynczej:

boy's, man's, John's, woman's, girl's

- również wtedy, kiedy rzeczowniki w liczbie pojedynczej kończą się na -s, -ss, -x:James's, boss's

-. kiedy końcowa sylaba rzeczownika zaczyna się i kończy się na -s, a ma więcej niż cztery litery:

Strauss's waltzes

-.końcówkę te przybierają również rzeczowniki w liczbie mnogiej nie zakończone na -s:

men's, women's, postmen's, children's.

B2. Sam apostrof stawiamy w dopełniaczu saksońskim:

- dla rzeczowników w liczbie mnogiej zakończonych na -s:boys', toys', thieves', Browns'

-. dla imion własnych zakończonych na -s, jeśli są klasyczne:Archimedes', Sophocles', Pepys'

-. kiedy końcowa sylaba rzeczownika zaczyna się i kończy się na -s, a ma nie więcej niż cztery litery:

Onassis', Moses'

- w niektórych zwrotach z for ... sake: for goodness' sake.

Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne.

Ważną rolę w gramatyce angielskiej pełni podział rzeczowników na policzalne (countable nouns) i niepoliczalne (uncountable nouns).

Rzeczowniki policzalne są nazwami oddzielnych jednostek , które można policzyć. Są to takie słowa jak boy, girl, dog, hour - może być wielu chłopców, wiele dziewczyn, wiele psów, wiele godzin. Rzeczowniki policzalne tworzą liczbę mnogą, a w liczbie pojedynczej może je poprzedzać przedimek a bądź an:

a boy - boys, a girl - girls, a dog - dogs, an hour - hours.

Z kolei rzeczowniki niepoliczalne są nazwami substancji oraz pojęć abstrakcyjnych, np. water, steel, patience, goodness. Nie występują one w liczbie mnogiej i nie poprzedza ich przedimek a, an.

Wiele rzeczowników angielskich może być, zależnie od znaczenia i sytuacji, policzalne lub niepoliczalne. Przykłady:

stone - kamień (materiał):

The house is built of stone.

stone - kamień (pojedynczy przedmiot):

He threw a stone.

Przedimek nieokreślony.

Przedimka nieokreślonego używamy w następujących sytuacjach:

1. Przed rzeczownikami policzalnymi (countable nouns) nie wyróżniamy danej rzeczy, nie indywidualizujemy w sposób szczególny, ale ujmujemy go jako egzemplarz danej klasy. Zazwyczaj wspominamy daną rzecz wtedy po raz pierwszy:

I saw a man in the street.

He has a wife.

There is a rose on the table.

Podkreślić tu należy, że mówiący może doskonale znać i indywidualizować daną rzecz: I have a good TV-set.

W tym wypadku mówiący doskonale zna swój telewizor, ale używa przedimka a ze względu na to, że nie zna i nie indywidualizuje go słuchający, który dowiaduje się tylko, że chodzi o pewien okaz klasy dobrych telewizorów, liczącej przecież miliony egzemplarzy.

Jeśli jednak nadawca przekazu językowego dalej mówi o tym samym telewizorem, przestaje on być jedynie egzemplarzem danej klasy. Staje się rzeczą zindywidualizowaną i wtedy trzeba już użyć przedimka the:

I have a good TV-set. The TV-set is not monochromous.

2. Przedimka nieokreślonego używamy również przed rzeczownikiem policzalnym, gdy zaliczamy go do danej klasy. Użycie to szczególnie często występuje po czasownikach to be, to become:

John is a teacher.

John jest nauczycielem.

W wypowiedzi tej wyraźnie zaliczamy Johna do klasy nauczycieli, przypisujemy mu cechę bycia nauczycielem.

3. Jeżeli mamy na myśli rzeczownik policzalny, reprezentujący każdy przedmiot z danej klasy przedmiotów, również można użyć przedimka a:

A dog is a domestic animal.

Pies jest zwierzęciem domowym (mamy tu na myśli każdego psa).

W tym znaczeniu możemy również użyć przedimka the, jak o tym będzie dalej.

Jak widać, przedimek nieokreślony a, an występuje przed rzeczownikami policzalnymi w liczbie pojedynczej. Ma trzy podstawowe znaczenia: wprowadzanie przedmiotu nie znanego słuchającemu , klasyfikowanie go jako element klasy przedmiotów, a także użycie tzw. gatunkowe.

Ponadto przedimka nieokreślonego używamy w całym szeregu mniej istotnych sytuacji:

1. W wykrzyknięciach z użyciem rzeczowników policzalnych:

What a beautiful girl !

2. Przed niektórymi liczebnikami (hundred, thousand): a hundred, a dozen, a couple, a także w wyrażeniach: a lot of, a great deal of, a great many.

3. Przed few oraz little użycie przedimka a zmienia znaczenie:few horses - mało koni, a few horses - trochę koni

4. Przed half przedimka nieokreślonego używamy, gdy half stoi po liczbie całkowitej:

half a kilo, ale: one and a half kilo

5. W wyrażeniach oznaczających cenę, stosunek , częstotliwość, prędkość. Jest to użycie dystrybutywne przedimka nieokreślonego, ściśle związane z jego pochodzeniem od wyrazu one (jeden). Zauważmy specyficzne tłumaczenie tych konstrukcji:

twenty times a year - dwanaście razy na rok

one hundred kilometers an hour - sto kilometrów na godzinę

5 dollars a kilo - 5 dolarów kilo

a nawet:

twenty pigs a sow - dwadzieścia świń na maciorę.

6. Przed imionami własnymi przedimka a, an używamy bardzo rzadko. Zauważmy jednak specyficzne użycie tego przedimka przed wyrazami Mr., Mrs., Miss. i nazwiskiem dla oznaczenia obcości danej osoby:

A Mr. Green came to him.

Jakiś pan Green przyszedł do niego.

Przedimek określony.

Użycie przedimka określonego jest mniej ograniczone pod względem kategorii rzeczowników, które on poprzedza. Stoi on również przed rzeczownikami w liczbie mnogiej, często przed rzeczownikami niepoliczalnymi oraz przed szeregiem imion własnych. Przedimka określonego używamy, kiedy dana rzecz jest znana zarówno mówiącemu, jak i słuchaczowi. Informuje on o tym , że dana rzecz jest zindywidualizowana, że nie chodzi o jakiś tam egzemplarz danej klasy, ale o dany, konkretny przedmiot.

Dlatego wymieniając jakiś przedmiot lub osobę po raz pierwszy, użyjemy przedimka nieokreślonego, ale gdy mówimy o niej dalej, użyjemy już wyrazu the:

I saw a cat in the room. The cat was big and fatty.

W pierwszym zdaniu poinformowaliśmy tylko, że jakiś egzemplarz klasy kotów był w pokoju. W drugim zdaniu już zarówno mówiący, jak i słuchający wiedzą, o jakim kocie jest mowa. Chodzi o kota już zindywidualizowanego, nie o jakiś tam egzemplarz z klasy kotów, ale o danego, konkretnego kota, na którego się powołujemy.

To zindywidualizowanie danego rzeczownika, wyrażające się użyciem przedimka określonego, może wynikać z paru przyczyn:

1. Dany rzeczownik został już wymieniony.

2. Również wtedy, gdy o danym przedmiocie już mówiliśmy, używając innego rzeczownika, w kolejnym zdaniu, gdy go opisujemy, użyjemy przedimka the:

There was a cat in the room. The animal was big and fatty.

To, że użyliśmy innego wyrazu, w niczym nie zmienia faktu, że w drugim zdaniu dokładnie wiemy, o jakiego to kota chodzi.

3. Nasza wiedza może wynikać z tego, że w danym otoczeniu jest tylko jeden przedmiot o danej nazwie.

Tak więc powiemy:

I saw the boa yesterday.

gdy w naszej okolicy jest tylko jeden wąż boa, więc i słuchacz wie, o którego to boa nam chodzi.

Podobnie ludzie na odludziu, gdzie jest tylko jeden lekarz, powiedzą:

You should go to the doctor.

4. Podobnie się przedstawia sytuacja, gdy dany przedmiot jest w ogóle jedyny na świecie , np. the sun - słońce, the moon - księżyc (oczywiście z punktu widzenia języka potocznego, a nie astronomów - naukowców). Jest on wtedy zindywidualizowany przez swoją unikalność.

5. Wreszcie rzeczownik może zostać zindywidualizowany przez określenia, które się przed nim lub po nim znajdują. Powiemy a page of the book - bo książka ma na ogół wiele stron i te nie indywidualizują się same przez się (oczywiście, gdy słuchacz wie, o którą dokładnie stronę nam chodzi, powiemy: the page of the book).

Podział przymiotników.

W gramatyce angielskiej pojęcie przymiotnika (adjective) jest znacznie szersze niż w gramatyce polskiej. Przymiotniki angielskie dzielimy na następujące grupy wyrazów:

1. Przymiotniki jakościowe: good, bad, intelligent, daily, clever.

2. Przymiotniki wskazujące: this, that, these, those.

3. Przymiotniki dystrybucyjne: each, every, either, neither.

4. Przymiotniki ilościowe : some, any, no, few, one, two, first, second, third.

5. Przymiotniki dzierżawcze: my, your, his, her, its, our, their.

6. Przymiotniki pytające: what, which, whose.

W niektórych gramatykach przymiotniki z grup 2-6 nazywa się określnikami (determiners). Odpowiadają one polskim zaimkom i liczebnikom.

W dalszej części tego rozdziału zajmiemy się tylko przymiotnikami jakościowymi (adjectives of quality), odpowiadającymi polskim przymiotnikom. Przymiotniki jakościowe są w języku angielskim nieodmienne.

Funkcje przymiotnika.

Przymiotniki jakościowe mogą w języku angielskim pełnić funkcje przydawki (attribute) oraz orzecznika (predicate). W funkcji przydawki przymiotnik występuje przed rzeczownikiem, który jest przez niego określany:

I have seen a nice girl.

We bought pretty toys yesterday.

Z kolei w pozycji orzecznika przymiotnik występuje samodzielnie, przy czym najczęściej poprzedza go czasownik to be, to become:

The girl is nice.

The toys are pretty.

Niektóre przymiotniki mogą występować wyłącznie w pozycji przydawki: chief, main, principal, sheer, utter. Z kolei pewna grupa przymiotników może występować wyłącznie w pozycji orzecznika: afraid, afloat, ablaze, alive, alone, asleep.

Niektóre przymiotniki zmieniają znaczenie w zależności od ich pozycji:

an early train - wczesny pociąg (pociąg, który zgodnie z planem ma wcześnie odjechać)

the train is early - pociąg jest przyspieszony (przyjechał przed zaplanowanym czasem)

a late train - późny pociąg (późno odjeżdżający pociąg)

her late husband - jej były mąż

the train is late - pociąg jest opóźniony (przyjechał po zaplanowanym czasie)

poor w pozycji przydawki może znaczyć “biedny , bez wystarczającej ilości pieniędzy”, “nieszczęsny”, rzadko również “kiepski”, natomiast w pozycji orzecznika nigdy nie ma znaczenia “nieszczęsny”.

Stopniowanie przymiotnika.

Przymiotnik angielski jest wprawdzie, jak już wyżej nadmieniłem, nieodmienny, jednak podlega stopniowaniu. Rozróżniamy trzy stopnie przymiotnika: stopień równy (positive), wyższy (comparative) oraz najwyższy (superlative).

1. Przymiotniki jednosylabowe tworzą stopień wyższy za pomocą końcówki -er, a najwyższy za pomocą końcówki -est: dark - darker - darkest, neat - neater - neatest. Jeżeli forma przymiotnika w pisowni kończy się na -e, np. nice, owego “e” nie podwajamy: nice, nicer, nicest.

Jeśli z kolei przymiotnik kończy się pojedynczą spółgłoską, przed którą stoi pojedyncza samogłoska, tę ostatnią spółgłoskę przed dodaniem końcówek -er, -est podwajamy:big, bigger, biggest. nie ulegają podwojeniu w oraz x.

2. Przez dodanie końcówek -er, -est stopniuje się również następujące przymiotniki dwusylabowe:

- zakończone na -y, -er, -ow, -ble:

easy - easier - easiest

clever - cleverer - cleverest

narrow - narrower - narrowest

able - abler - ablest

Należy zauważyć przy tym, że jeśli dany przymiotnik kończy się na -y poprzedzone samogłoską (połączenia ay, ey, oy, uy), przed dodaniem końcówek -er, -est nie dokonujemy żadnych zmian. Jeśli -y poprzedzone jest natomiast spółgłoską, zmieniamy je na i.

- niektóre mające akcent na drugiej sylabie (z wyjątkiem zakończonych na -re):polite - politer - politest.

-natomiast większość przymiotników dwusylabowych oraz wszystkie przymiotniki powyżej trzech sylab stopniujemy opisowo, tj. dodając w stopniu wyższym more (bardziej), a w najwyższym most (najbardziej):

useful - expensive - valuable - doubtful -

more useful - more expensive - more valuable - more doubtful -

most useful most expensive most valuable most doubtful.

Tylko opisowo stopniuje się przymiotniki: certain, complex, frequent, normal, privarte, public, foolish.

Wiele przymiotników dwusylabowych można stopniować obydwoma sposobami, np. common. Podobnie dwoma sposobami można stopniować przymiotniki trzysylabowe zaczynające się na un- i kończące na -er lub -y, np. unhappy.

4. Niektóre przymiotniki stopniuje się nieregularnie.

dobry zły daleki mały dużo stary

good badevilill far little manymuch old

better worse furtherfarther less more olderelder

best worst furthestfarthest least most oldesteldest

Form farther, farthest można używać jedynie w odniesieniu do odległości w przestrzeni. Formy further, furthest mogą wyrażać nie tylko oddalenie w przestrzeni, lecz także w czasie, a także oddalenie w sensie abstrakcyjnym : further delay.

Z kolei wyrazy elder i eldest mogą wyrażać wyłącznie starszeństwo w rodzinie: She is his eldest daughter.

Formy older, oldest również mogą być używane w tym sensie, a także we wszystkich innych znaczeniach słów “starszy” i “najstarszy”.

Przymiotnika little na ogół się nie stopniuje, zastępując go w stopniu wyższym i najwyższym formami od small:

a little child, the child is smaller.

Porównania.

W języku angielskim możemy porównywać przymiotniki lub rzeczowniki z sobą na kilka sposobów.

1. Odpowiednikiem polskiej konstrukcji ze stopniem równym typu: tak duży jak jest angielska konstrukcja as..as..:

This dog is as big as that.

z przeczeniem użyjemy formuły: not so ... as ..., rzadziej: not as ... as ... :

This dog is not so / as big as that.

2. W porównaniach ze stopniem wyższym przymiotnika używamy wyrazu than (niż):

She is younger than John is. He earns more than Peter does.

To samo możemy powiedzieć nie powtarzając słowa be ani innego operatora:

She is younger than John.

Używając zaimka osobowego, powiemy:

She is younger than he is.

Konstrukcja : “She is younger than he.” należy do języka pisanego, formalnego. W języku potocznym powiemy: She is younger than him.

Podobnie jak po than, również po as użyjemy w takich sytuacjach w języku potocznym raczej zaimka osobowego w formie dopełnieniowej:

She is as tall as him. Ale:

She is as tall as he is.

3. Po przymiotniku lub przysłówku w stopniu najwyższym użyjemy najczęściej of:

This novel is the most interesting of those books.

4. Odpowiednikiem polskiej konstrukcji im ... tym ... ze stopniem wyższym przymiotnika lub przysłówka jest angielskie powtórzenie the ... the ... przed tą formą:

The older she is, the longer she sleeps.

Im starsza ona jest, tym dłużej ona śpi.

5. Konstrukcja złożona z połączenia dwóch form w stopniu wyższym spójnikiem and odpowiada polskiemu “coraz”

more and more - coraz bardziej

faster and faster - coraz szybciej.

Przymiotniki jako rzeczowniki w liczbie mnogiej.

Przymiotniki opisujące ludzki charakter lub stan mogą występować samodzielnie z przedimkiem określonym the. Oznaczają one wtedy grupę ludzi mających daną cechę. Za pomocą tej konstrukcji mówimy o klasie ludzi w sensie ogólnym:

The rich are often stingy.

Bogaci są często skąpi.

Jak widać, określenie takie, mimo braku końcówki -s, jest w liczbie mnogiej. Często występuja w tej konstrukcji również takie przymiotniki, jak: poor, blind, deaf, disabled, dead, unemployed:

The dead are not dangerous.

The unemployed have often problems with money.

Podobnie często tę konstrukcję tworzą przymiotniki oznaczające narodowość, zakończone na -sh, -ch, -ese, -ss:

The English like tea very much.

Zaimek a przymiotnik.

Zaimek jest wyrazem zastępującym rzeczownik. Natomiast przymiotnik nie zastępuje rzeczownika, lecz go określa. Wiele wyrazów może być zarówno zaimkami, jak i przymiotnikami (określnikami):

This is a dog (zaimek, this stoi samodzielnie).

This dog is big (przymiotnik, this stoi przed rzeczownikiem).

Some apples were unripe (przymiotnik).

I have seen some (zaimek).

Terminologia ta nie pokrywa się z używaną w języku polskim. Trzeba jeszcze dodać, że wiele wyrazów może być tylko określnikami, np. my, wiele zaś tylko zaimkami, np. mine:

This is my box.

The box is mine.

Dlatego rozróżnienie to jest tak ważne w gramatyce angielskiej.

Przymiotniki jakościowe, odpowiadające polskim przymiotnikom, omówiłem wyżej. Tutaj zostaną omówione zaimki oraz pozostałe typy przymiotników.

Podział zaimków.

Zaimki można podzielić na następujące klasy:

1. zaimki osobowe (personal pronouns): I, me, you, he, him, she, her, it, we, us, they, them

2. zaimki dzierżawcze (possessive pronouns) : mine, yours, his, hers, its, ours, yours, theirs; odpowiadają im przymiotniki dzierżawcze: my, your, his, her, its, our, their

3. zaimki zwrotne (reflexive pronouns): myself, yourself itd.

4. zaimki pytające (interrogative pronouns): who, what, which; odpowiadają im przymiotniki pytające

5. zaimki względne (relative pronouns)

6. zaimki wskazujące (demonstrative pronouns): this, that, these, those; odpowiadają im przymiotniki wskazujące

7. zaimki nieokreślone (indefinite pronouns): somebody, anybody, anything

8. zaimki wzajemne (reciprocal pronouns): one another, each other

9. zaimki ilościowe (numeral pronouns): some, two, many, odpowiadają im przymiotniki ilościowe.

Zaimki osobowe.

Zaimki osobowe zachowały resztki odmiany przez przypadki. Zaimki I, he, she, we mają różne formy podmiotowe (subject forms) i dopełnieniowe (

object forms). Oto pełny wykaz zaimków osobowych w obu formach, a także odpowiadających im przymiotników i zaimków dzierżawczych oraz zaimków zwrotnych:

	subject form	object form	possessive adjective	possessive pronoun	reflexive pronoun
singular
1 os.	I	me	my	mine	myself
2 os	you thou	you thee	your thy	yours thine	yourself thyself
3 os.	he she it	him her it	his her its	his hers its	himself her self itself
	subject form	object form	possessive adjective	possessive pronoun	reflexive pronoun
plural
1 os.	we	us	our	ours	ourselves
2 os	you	you	your	yours	yourselves
3 os.	they	them	their	theirs	themselves

Formy podmiotowe oznaczają wyłącznie podmiot:

I went to the shop.

Formy dopełnieniowe są używane w pozostałych przypadkach:

He has seen me there.

Give me it.

Tak więc formy I, he, she, we, they odpowiadają polskiemu mianownikowi: ja, on, ona, my, oni / one, natomiast formy me, him, her, us, them pozostałym przypadkom: mnie, mi, mię, mną itp.

Od tej zasady istnieją pewne wyjątki. W użyciu samodzielnym, gdy po zaimku nie stoi czasownik, możemy wprawdzie powiedzieć np.: It's I (to ja), ale użycie takie jest bardzo książkowe. W języku potocznym powiemy: It's me - to ja, podobnie It's him itd.

Zaimek 1 osoby I piszemy zawsze z dużej litery.

Zaimek you odpowiada zarówno polskiemu “ty”, jak i “wy”. Trzeba też zwrócić uwagę na to, że w języku angielskim nie używa się form grzecznościowych typu pan, pani przy zwracaniu się do innych osób. Tak, więc :

You are right. - możemy przetłumaczyć na polski jako:

Ty masz rację. Wy macie rację. Pan ma rację. Pani ma rację. Państwo mają rację. Panowie maja rację. Panie mają rację.

Zaimek you jest pierwotnie formą liczby mnogiej (wy). W modlitwach oraz wśród kwakrów amerykańskich, a także w starszej poezji zachował się jeszcze zaimek thou na oznaczenie liczby pojedynczej (ty).

O użyciu he, she, it w języku angielskim - patrz rodzaj rzeczownika.

Zaimki i przymiotniki dzierżawcze.

Polskim zaimkom dzierżawczym mój, twój, jego, jej, nasz, wasz, ich odpowiadają w języku angielskim dwa szeregi słów:

przymiotniki dzierżawcze: my, your, his, her, its, our, their

zaimki dzierżawcze: mine, yours, his, hers, its, ours, theirs.

Przymiotniki dzierżawcze występują zawsze łącznie z rzeczownikami, natomiast zaimki dzierżawcze występują samodzielnie:

This paper is mine.

This is my paper.

I saw her skirt and her jacket.

This skirt is hers.

This is their bicycle.

That bicycle is theirs, too.

Rozróżnienie między his, her i its oraz his, hers i its jest takie samo, jak w zaimkach osobowych. Forma his odnosi się do osób rodzaju męskiego i samców, her i hers - do osób rodzaju żeńskiego i samic, its - do pozostałych rzeczowników w liczbie pojedynczej.

Zaimki zwrotne.

Do zaimków zwrotnych zaliczamy słowa: myself, yourself, himself, herself, itself, ourselves, yourselves, themselves. Mają one dwie funkcje: zaimka zwrotnego oraz emfatycznego.

W funkcji zaimka zwrotnego odpowiadają polskim wyrazom: “się, siebie, sobie, sobą”, oznaczają, że podmiot i dopełnienie są tą samą osobą lub przedmiotem:

I will wash myself.

You will enjoy yourself at that party.

He has convinced himself that she is right.

She abandoned herself to despair.

We talked to ourselves that we would do it.

You should make yourselves a new dress.

Zauważmy, że wybór zaimka zwrotnego zależy od podmiotu. Podmiotowi you odpowiadają dwa zaimki: dla liczby pojedynczej (ty) yourself, dla liczby mnogiej (wy): yourselves.

Zaimki emfatyczne są na polski tłumaczone wyrazem “sam”:

I will do it myself.

Zrobię to sam.

You should come there yourself.

Zaimki emfatyczne stawiamy po wyrazie, do którego one się odnoszą, po czasowniku lub po dopełnieniu. Wyjątkowo, kiedy czasownik jest nieprzechodni, możemy je postawić po grupie przyimkowej.

Zaimki i określniki wskazujące.

Do wyrazów tych należą : this, these oraz that, those. These jest liczbą mnogą od this, natomiast those jest liczbą mnoga od that. Jeśli występują one przed wyrazem określanym, są w gramatyce klasyfikowane jako przymiotniki:

This boy is nice.

Jeśli występują samodzielnie, są zaimkami:

This is a dog. I cannot leave this.

Odpowiadają im polskie wyrazy “ten, tamten”. Wyrazu this używamy przy wskazywaniu osób lub przedmiotów znajdujących się w bezpośredniej bliskości mówiącego, natomiast that, those sygnalizują pewne oddalenie, ale niekoniecznie tak duży dystans, jak polski wyraz “tamten”. Dlatego dość często zarówno this, jak i that możemy tłumaczyć przez “ten”.

Zwróćmy uwagę na to, że przy wskazywaniu na jakiś przedmiot lub osobę polskiemu zwrotowi “to jest” odpowiadają aż cztery zwroty angielskie:

This is a dog.

That is a pen . (Wskazujemy nieco dalej, np. poza zasięgiem reki).

These are dogs. (Orzeczenie w liczbie mnogiej)

Those are pens.

Zaimki i przymiotniki pytające.

1. Formy wyrazów pytających.

Oto wykaz podstawowych zaimków i przymiotników pytających:

subject form	object form	possessive form
who what which	who, whom what which	whose --- ---

Wyrazy who - kto, whom - kogo oraz whose - czyj odnoszą się do osób. Forma dopełnieniowa whom należy do języka pisanego, w mowie potocznej używa się również w jako dopełnienie who. Wyraz what - co, jaki odnosi się do rzeczy, natomiast which - który zarówno do osób, jak i do rzeczy.

2. Wyraz pytający jako podmiot i jako dopełnienie.

Kiedy wyrazy who, whose, what i which używane są jako podmiot lub określenie podmiotu, czasownik po nich występuje w formie twierdzącej, a nie pytającej:

Who came here ?

What happened ?

Which horse won ?

What book was read ?

What phenomenon occurred ?

Specyficzne są zwroty z be + rzeczownik lub zaimek:

Who is this ?

What is that ?

Jeśli natomiast who, what, which i whose, a także whom, są dopełnieniami, trzeba użyć formy pytającej czasownika. Mamy wtedy szyk pytania szczegółowego: wyraz pytający + operator + podmiot + czasownik pełnoznaczny:

Who did you see ?

Whom did you see ?

What did you notice ?

Whose book did you borrow ?

What kind of elephant have you seen ?

Which of them will you take ?

3. Wyraz pytający z przyimkiem.

W języku pisanym wyrazy pytające mogą stać po przyimku, który rozpoczyna wtedy zdanie. W tej pozycji wolno nam użyć tylko zaimka whom, nie występuje natomiast who:

To whom was he speaking?

With whom is John speaking ?

Without what can't you do ?

Of what thing did you get rid ?

To which address did he send the letter ?

W języku mówionym przyimek oderwie się od wyrazu pytającego i znajdzie się na końcu zdania. W tej konstrukcji może wystąpić tylko who, nigdy whom:

Whom was he speaking to?

Whom is John speaking which?

What can't you do without?

What thing did you get rid of?

Which address did he send the letter to?

4. Użycie what.

Wyraz what tłumaczymy przez “co”, a także przez “jaki”.

Pytanie What is he? jest pytaniem o zawód:

What is he? He is a teacher.

Jeśli chcemy zwrócić się o opisanie kogoś lub czegoś, użyjemy zwrotu : what + be ... like. Konstrukcji tej możemy używać również w odniesieniu do osób:

What is that man like ?

What was the weather like ?

Zaimki i przymiotniki nieokreślone.

Do tej grupy możemy zaliczyć takie wyrazy , jak some, any, no, none, somebody, anybody itd., each, every, another, other, all, both.

Przysłówki.

1. Podział przysłówków.

Przysłówki możemy podzielić na następujące grupy:

1. Przysłówki sposobu (adverbs of manner):

2. Przysłówki miejsca (adverbs of place):

3. Przysłówki czasu (adverbs of time):

4. Przysłówki częstotliwości (adverbs of frequency):

5. Przysłówki osądu (adverbs of sentence):

6. Przysłówki stopnia (adverbs of degree):

7. Przysłówki pytające (interrogative adverbs):

8. Przysłówki względne (relative adverbs):

Przysłówki pytające i względne odpowiadają w gramatyce polskiej zaimkom.

2. Tworzenie przysłówków.

Przysłówki tworzymy na ogół od przymiotników przez dodanie -ly.

Podział czasowników.

Czasowniki angielskie możemy podzielić na dwie grupy: operatory (czasowniki posiłkowe, auxiliary verbs) oraz czasowniki pełno znaczne. Do operatorów zaliczmy kilkanaście słów: to be, to have, to do, can, could, may, might, must, shall, should, will, would, ought, need, dare oraz used to. Wszystkie pozostałe czasowniki to czasowniki pełno znaczne.

Czasowniki pełno znaczne możemy z kolei podzielić na proste i złożone. Czasowniki złożone (phrasal verbs) są połączeniami czasownika prostego z partykułą przysłówkową (to go + out = to go out, to stand + up = to stand up). W czasownikach złożonych odmienia się tylko czasownik prosty: I stand up, I am standing up, I stood up, itd.

Operatory.

Operatory są bardzo nieliczne, jednak występują w zdaniach angielskich ogromnie często. Większość z nich nie ma wielu form odmiany.

Oto tabelka zawierająca formy operatorów:

forma prosta	forma 3.osobyl.poj.	czas przeszły	bezokolicznik	imiesłów czynny	imiesłów bierny
am, are have do can may must ought will shall need dare	is has does can may must ought will shall need dare	was, were had did could might would should used	to be to have	being having	been had

Operatory występują w pytaniach na pierwszej pozycji w zdaniu, może po nich stać słówko not, a także mają w wymowie formy mocniej i słabiej wymawiane. Ich formy osobowe łączą się w jedną całość z zaimkami osobowymi oraz słowem not tworząc skróty: I am = I'm, he is not = he isn't.

Trzy spośród tych operatorów: be, have i do tworzą system czasów czasownika.

Kategorie gramatyczne odmiany czasownika.

Czasownik angielski, podobnie jak polski, ma formy osobowe i nieosobowe.

Formy osobowe odmieniają się przez osoby, liczby, czasy, aspekty, tryby i strony.

Formy nieosobowe to bezokolicznik oraz imiesłowy. Mogą się one odmieniać jedynie przez aspekty i strony.

Możemy rozróżnić trzy osoby i dwie liczby.

Tradycyjnie rozróżnia się szesnaście czasów (tenses). Polskiemu czasowi teraźniejszemu odpowiadają w tym schemacie dwa czasy: present simple i present continuous, czasowi przeszłemu - sześć czasów (present perfect, present perfect continuous, past simple, past continuous, past perfect i past perfect continuous), przyszłemu - cztery czasy (future simple, future continuous, future perfect i future perfect continuous), trybowi przypuszczającemu - również cztery czasy (conditional simple, conditional continuous, conditional perfect

i conditional perfect continuous).

Tylko dwa czasy z całego tego systemu tworzone są za pomoca końcówek - present simple i past simple. Czasy przyszłe tworzymy za pomocą słowa will, rzadziej shall, natomiast formy conditional - za pomocą słów would

i bardzo rzadko should.

Struktura powyższa mogłaby być omówiona prościej, gdybyśmy uznali, że w angielskim mamy 4 czasy (present, past, future i conditional) oraz cztery aspekty, zwłaszca że aspekty mają również imiesłowy i bezokoliczniki. Znamieniem aspektu ciągłego (continuous) jest połaczenie operatora to be w jego formach fleksyjnych be, am, are, is, was, were z formą czasownika pełnoznacznego na -ing. Znamieniem aspektu dokonanego (perfect) jest operator to have w jego formach have, has, had z tzw. trzecią forma czasownika -ed, czyli imiesłowem biernym. Wreszcie aspekt dokonany ciągły (

perfect continuous) charakteryzuje połączenie formy have, has, had ze słowem been (imiesłów bierny od to be) oraz forma czasownika pełnoznacznego -ing.

Przykłady:

1. aspekt prosty

czas present simple: I act - ja działam

czas past simple: I acted (tzw. druga forma, na -ed)

czas future simple: I will act (will + forma podstawowa)

czas conditional simple: I would act (would + forma podstawowa)

bezokolicznik: to act

imiesłów czynny: acting (forma na -ing)

imiesłów bierny: acted (tzw. trzecia forma, na -ed)

2. aspekt ciągły:

czas present continuous: I am acting (forma od be + ing)

czas past continuous: I was acting (druga forma od be + ing)

czas future continuous: I will be acting (will + be +ing)

czas conditional continuous: I would be acting

bezokolicznik: to be acting

imiesłów czynny: being acting

imiesłów bierny: being acted

3. aspekt dokonany:

czas present perfect: I have acted (forma od have + trzecia forma)

czas past perfect: I had acted

czas future perfect: I will have acted

czas conditional perfect: I would have acted

bezokolicznik: to have acted

imiesłów czynny: having acted

imiesłów bierny: brak

4. aspekt ciągły dokonany:

czas present perfect contin: I have been acting

czas past perfect continu: I had been acting

czas future perfect contin: I will have been acting

czas conditional perfect contin: I would have been acting

bezokolicznik: to have been acting

imiesłów czynny: having been acting

imiesłów bierny: brak

Czasownik może mieć również stronę czynna (active voice) oraz stronę bierną (passive voice). Strona bierna tworzona jest w języku angielskim podobnie jak w języku polskim : przez połaczenie odpowiedniej formy czasownika to be (być) z trzecią forma czasownika, czyli z imiesłowem biernym (past participle):

The book is written.

Książka jest pisana / napisana.

Bezokolicznik również może być w stronie biernej:

to be written - być napisanym.

W mowie potocznej zamiast to be można użyć również to get.

Główna różnica między językiem polskim a angielskim polega tutaj na częstotliwości użycia strony biernej.

W języku angielskim używa się jej dużo częściej.

Forma na -ing.

Forma na -ing ma we współczesnym języku angielskim aż trzy funkcje:

1. gerund - rzeczownik odsłowny:

Learning is hard.

dosłownie: uczenie się jest trudne

I like swimming .

Lubię pływanie.

2. present participle - imiesłów przymiotnikowy czynny:

A man standing here is very tall.

Człowiek stojący tutaj jest bardzo wysoki.

3. present participle - imiesłów przysłówkowy czynny:

Standing here, I await my turn. Stojąc tutaj, oczekuję mojej kolei.

Jeżeli forma podstwowa czasownika w pisowni kończy się na -e, np. like, hate, owego e nie podwajamy: liking, hating.

Jeśli z kolei forma podstawowa czasownika kończy się pojedynczą spółgłoską, przed którą stoi pojedyncza samogłoska, tę ostatnią spółgłoskę przed dodaniem końcówki -ed podwajamy: stopping, fitting, robbing. Natomiast nie ulegają podwojeniu w oraz x: following, wallowing, boxing.

Czasowniki, których forma podstawowa kończy się na -ie, zmieniają to -ie na -y przed dodaniem -ing: die - dying, tie - tying, vie - vying, lie - lying.

Jedynymi operatorami, które mają formę na -ing, są to be oraz to have. Tworzy się ja od nich regularnie: being, having.

Czasy continuous

Czasy aspektu continuous tworzymy dodając odpowiednie formy odmiany operatora to be + forma na -ing czsownika pełnoznacznego:

I am standing. You are standing. He is standing.

I was standing. You were standing. He was standing.

I will be standing. You will be standing.He will be standing.

I would be standing. You would be standing. He would be standing.

Imiesłów bierny.

Forma imiesłowu biernego czasowników regularnych jest identyczna z formą twierdzącą czasu past simple:

I hated (past simple) - nienawidziłem

hated (past participle) - nienawidzony.

Przypominamy reguły jej tworzenia:

Formę czasu past simple (przeszłego prostego) czasowników regularnych tworzymy przez dodanie końcówki -ed, np. to greet - greeted. Forma ta jest we wszystkich osobach identyczna.

W wymowie formę tę tworzymy w sposób następujący - dodajemy:

[t] gdy forma podstawowa czasownika kończy się w w wymowie na spółgłoskę bezdźwięczną z wyjątkiem [t]:

I helped, worked, loafed

[d] gdy forma podstawowa czasownika kończy się samogłoską lub spółgłoską dźwięczną z wyjątkiem [d]:

I played, robbed, dogged, loves, moved, bored, managed

[id] gdy forma podstawowa czasownika kończy się na [t] lub [d]:

I mended, greeted, hated, visited.

Jeżeli forma podstawowa czasownika w pisowni kończy się na -e, np. like, hate, owego e nie podwajamy:

I liked, hated.

Należy zauważyć przy tym, że jeśli forma podstwowa czasownika kończy się na -y poprzedzone samogłoską (połączenia ay, ey, oy, uy), przed dodaniem końcówki -ed nie dokonujemy żadnych zmian: I played. Jeśli -y poprzedzone jest natomiast spółgłoską, zmieniamy je na i: I tried, magnified, amplified.

Jeśli z kolei forma podstawowa czasownika kończy się pojedynczą spółgłoską, przed którą stoi pojedyncza samogłoska, tę ostatnią spółgłoskę przed dodaniem końcówki -ed podwajamy: I stopped, fitted, robbed. Natomiast nie ulegają podwojeniu w oraz x: I followed, wallowed, boxed.

Czasowniki nieregularne tworzą tę formę w inny sposób, najczęściej przez zmianę samogłoski lub dodanie końcówki -en. Forma imiesłowu biernego czasowników nieregularnych jest bardzo często różna od formy czasu past simple, np.:

to take - brać

I took - brałem, wziąłem

taken - brany (past participle)

Forma imiesłowu biernego jest tzw. trzecią formą czasowników nieregularnych.

Imiesłów bierny tworzą tylko dwa operatory: to be - been oraz to have - had.

Forma przecząca czasownika.

A. Operatory.

Formę przeczącą operatora tworzymy przez dodanie słowa not po operatorze:

I am a student. I am not a student.

You are pretty. You are not pretty.

He has a dog. He has not a dog.

I will be in London tomorrow. I will not be in London tomorrow.

He ought to buy a bicycle. He ought not to buy a bicycle.

I may go out. I may not go out.

He could go there. He could not go there.

Wyjątek stanowi forma przecząca od can, zapisywana łącznie: cannot:

I can swim. I cannot swim.

Forma przecząca od must ma inne znaczenie.

B. Czasowniki pełnoznaczne.

W tych czasach, które tworzone są za pomocą operatorów, tworzenie formy przeczącej nie nastręcza żadnych trudności. Słówko not stawiamy po pierwszym operatorze:

He is standing here. He is not standing here.

Mary has bought a dress. Mary has not bought a dress.

John has been trying to stop smoking. John has not been trying to stop smoking.

Tom will buy a car tomorrow. Tom will not buy a car tomorrow.

Za pomocą operatorów nie są tworzone czasy present simple oraz past simple. We współczesnym języku angielskim obowiązuje zasada, że nie można dodawać słowa not bezpośrednio po czasowniku pełno znacznym. Dlatego przed czasownikiem pełno znacznym musimy postawić operator do, po którym dopiero stawiamy not:

I hate him. I do not hate him.

W 3 osobie liczby pojedynczej operator do zmienia formę na does.

Natomiast czasownik pełno znaczny stoi zawsze w formie podstawowej po do:

He tries to learn English. He does not try to learn English.

He walks here every day. He does not walk here every day.

Ze względu na wyżej omówioną zasadę, również w czasie past simple nie możemy bezpośrednio zaprzeczyć czasownika. Dlatego przed czasownikiem pełno znacznym stawiamy formę czasu przeszłego od operatora do, brzmiącą did. Po did stoi zawsze forma podstawowa czasownika:

I gave her three flowers. I did not give her three flowers. (zauważmy, że czasownik to give wraca po did, podobnie jak po does, do swojej formy podstawowej).

He learned French. He did not learn French.

Forma pytająca czasownika.

Forma pytająca operatora tworzona jest przez inwersję, tzn. przełożenie operatora przed podmiot zdania.

I am a student. Am I a student ?

You are pretty. Are you pretty?

He has a dog. Has he a dog?

She will be in London tomorrow. Will she be in London tomorrow?

John and Mary ought to buy a bicycle. Ought John and Mary to buy a bicycle?

They may go out. May they go out?

The beautiful red dress was very nice. Was the beautiful red dress very nice?

This man can swim. Can this man swim?

B. Czasowniki pełno znaczne.

W tych czasach, które tworzone są za pomocą operatorów, tworzenie formy przeczącej nie nastręcza żadnych trudności. Dokonujemy inwersji operatora, tzn. jego przesunięcia przed podmiot.

He is standing here. Is he standing here?

Mrs. Mary Wilson has bought a dress. Has Mrs. Mary Wilson bought a dress?

John has been trying to stop smoking. Has John been trying to stop smoking?

I will buy a car tomorrow. Will I buy a car tomorrow?

Za pomocą operatorów nie są tworzone czasy present simple oraz past simple. We współczesnym języku angielskim obowiązuje zasada, że nie można dokonywać inwersji (przesunięcia) przed podmiot czasownika pełno znacznego.

Dlatego w pytaniach z użyciem czasów present oraz past simple musimy użyć operatora do, does, did, który stawiamy przed podmiotem

I hate him. Do I hate him?

Mary and John like tennis very much. Do Mary and John like tennis very much?

W 3 osobie liczby pojedynczej operator do zmienia formę na does.

Natomiast czasownik pełno znaczny stoi zawsze w formie podstawowej po do, podobnie jak w zdaniach przeczących:

He tries to learn English. Does he try to learn English?

Susan walks here every day. Does Susan walk here every day?

Ze względu na wyżej omówione zasady, również w czasie past simple musimy dodać w pytaniach słówko did.

Po did stoi zawsze forma podstawowa czasownika:

John gave her three flowers. Did John give her three flowers?

He learned French. Did he learn French?

Czas present simple

A. Forma twierdząca. Czasowniki pełno znaczne.

Pierwszą osobę liczby pojedynczej czasu present simple tworzymy odejmując to od bezokolicznika.

Mamy wtedy tzw. formę podstawową czasownika pełno znacznego: to act - I act, to sing - I sing, to love - I love, to quit - I quit.

Podobnie jak pierwszą osobę, tworzymy również wszystkie pozostałe osoby czasu teraźniejszego z wyjątkiem trzeciej osoby liczby pojedynczej. Tak więc mówimy: I sing, you sing, we sing, you sing, they sing.

Wyjątkowa jest trzecia osoba liczby pojedynczej. Tworzymy ją przez dodanie końcówki -s, -es. Dodaje się ją podobnie jak w odmianie rzeczowników.

Zasady dodawania końcówki -s, -es w wymowie:

Wymowa końcówki -s:

[s] gdy czasownik kończy się w wymowie na spółgłoskę bezdźwięczną:

he likes, cuts, acts, sips, sucks, loafs, takes

[z] gdy czasownik kończy się samogłoską lub spółgłoską dźwięczną:

he sings, loves, runs, gads, goes, sows

[iz] gdy czasownik kończy się spółgłoską syczącą: dźwiękami [z], [s], [sz], [ż], [cz], [dż]:

he rushes, matches, judges, buzzes.

W pisowni dodajemy -s, natomiast po s, ss, sh, ch, x, z dodajemy -es:

like - likes, cut - cuts, act - acts, sing - sings, sink - sinks, move - moves, rush - rushes, match - matches, buzz - buzzes, box - boxes.

Czasowniki zakończone na -o również przybierają końcówkę -es: to go - he goes.

Czasowniki zakończone na -y poprzedzone samogłoską otrzymują zwykłą końcówkę -s (he lays, he plays). Jeśli -y poprzedzone jest przez spółgłoskę, zmienia się przed dodaniem końcówki -s w -ie-: to fly - he flies, to tarry - he tarries, to marry - he marries, to sally - he sallies.

Wymową wyróżnia się forma says (wymowa: [sez]) od czasownika say [sei] (mówić).

B. Forma twierdząca. Operatory.

Operator to be (być) ma w czasie teraźniejszym trzy formy zamiast dwóch. Odmiana to be:

Singular plural

1 os. I am we are

2 os. you are you are

3 os. he, she, it is they are

Odmiana to have i do jest podobna do odmiany czasowników regularnych:

Operator to have:

singular plural

1 os. I have we have

2 os. You have you have

3 os. He, she, it has they have

Operator do:

Singular plural

1 os. I do we do

2 os. you do you do

3 os. he, she, it does they do

Formę do czytamy [du:] , a does czytamy [daz].

Pozostałe operatory mają tylko jedną formę w czasie teraźniejszym:

Operator: can :

singular plural

1 os. I can we can

2 os. you can you can

3 os. he, she, it can they can

Tak samo końcówki -s w trzeciej osobie liczby pojedynczej nie przybierają operatory: may, must, shall, will, ought, should: he may, he must, he shall, he will, he ought, he should.

Operatory dare i need mogą tworzyć trzecią osobę bez -s: he dare, he need, mogą przybierać końcówke -s (wtedy stają się czasownikami pełnoznacznymi): he dares, he needs. Jest to podporządkowane różnicom znaczeniowym - patrz rozdziały poświęcone tym czasownikom posiłkowym.

Czas present continuous.

Czas present continuous również odpowiada polskiemu czasowi teraźniejszemu. Używamy go, by mówić o czynności odbywającej się teraz, w bieżącej chwili:

He is taking the pen now. It is raining.

Używamy go również, gdy mowa jest o czynnościach odbywających się w obecnym, ograniczonym i niezbyt długim odcinku czasu. Dla tego użycia typowe są takie okoliczniki czasu jak at present, these days. Opisywana czynność nie dzieje się wtedy często dokładnie w momencie, w którym o niej mówimy, ale odbywa się w stosunkowo krótkim okresie czasu otaczającym ten moment, np.:

I am reading the book of Dickens. Ja czytam książkę Dickensa.

Mówiąc to, nie mam oczywiście na myśli tylko obecnej chwili (bo być może, w momencie, kiedy wypowiadam te słowa, wcale tej książki nie czytam), lecz okres wokół chwili bieżącej.

Bardziej specyficzne użycia czasu present continuous:

1. Stosujemy go, by wyrazić bieżący zamiar odnośnie bliskiej przyszłości. Aby nie wywołać nieporozumienia, przy tym użyciu czasu present continuous musimy podać okolicznik czasu (wyjątek stanowią czasowniki come

i go w tej funkcji):

Tomorrow I am leaving.

I am visiting Mary this afternoon.

2. Czasu tego używamy niekiedy, by wskazać czynność, która zaczyna się w danym momencie określonym przez okolicznik czasu i prawdopodobnie trwa dalej po upłynięciu tego momentu:

At seven he is drinking tea (zaczyna przed siódmą, zapewne będzie kontynuował picie herbaty po wybiciu siódmej).

W kontraście do present simple, czas present continuous może w relacji dramatycznej wydarzeń przeszłych wyrazić nieco dłuższe trwanie:

They are mocking at him when he suddenly comes in.

3. Dość często używamy tego czasu z takimi okolicznikami jak always, constantly. Zaznaczamy wtedy, że dana czynność wciąż się powtarza, a zarazem informujemy, że nas to irytuje:

John always reads that book.

John zawsze czyta tę książkę - mamy na myśli prostą informację.

John is always reading that book.

Używając czasu present continuous wyraz always w tym zdaniu zaznaczamy, że John czyta tę książkę zdecydowanie za często według naszego mniemania i że nas to trochę irytuje.

I am always being mistaken.

Ciągle jestem w błędzie - i to mnie już niecierpliwi.

4. Formalnie formą czasu present continuous od czasownika go jest forma be going to, wyrażająca przyszłość i opisywana oddzielnie.

Czasowniki nie używane w aspekcie continuous.

Duża grupa czasowników nie jest niemal nigdy używana w czasach ciontinuous, również dla oznaczenia czynności mającej miejsce w danej chwili. Używamy ich zwykle w czasie present simple. Są to zwykle czasowniki wyrażające stany, a nie czynności, np.: I can hear music now. Słyszę teraz muzykę - np. dlatego, że sąsiad hucznie obchodzi imieniny - jest to więc zdarzenie niezależne od naszej woli. Jeżeli jednak sami mamy zamiar delektować się harmonią dźwięków, powinniśmy powiedzieć:

I am listening to music now.

Czas present perfect.

Czas ten należy w języku angielskim do czasów present, czyli “teraźniejszych”, w języku polskim natomiast najczęściej odpowiada mu czas przeszły. Jest to związane ze znaczeniem aspektu perfect, który podkreśla dokonaność czynności i przenosi ją częściowo na plan przeszłości. W odróżnieniu od czynności opisywanych w czasie past simple i innych czasach z grupy past, użycie czasu present perfect podkreśla związek tych czynności z chwilą obecną.

Zasadniczą funkcją czasu present perfect jest oznaczanie czynności dokonanej w niedalekiej przyszłości, których skutki trwają wciąż jeszcze w teraźniejszości. Stosuje się go przede wszystkim w rozmowach, listach, gazetach, telewizji, przy czym dużo częściej używa się go w angielszczyźnie brytyjskiej niż w amerykańskiej.

1. Czasu present perfect używamy dla określenia czynności odbywających się w ostatnim czasie. Zazwyczaj używamy tego czasu w tym znaczeniu bez okolicznika czasu.

I have read this text, but I don't understand it.

,(Jeśli podalibyśmy okolicznik czasu przeszłego, musielibyśmy użyć czasu simple past: I read this text yesterday).

2. Czasu tego używamy, by wyrazić, że czynność przeszła daje skutki trwające do teraz lub miała wpływ na chwilę obecną:

I have bought a car.

Kupiłem samochód (i mam, czym jeździć).

She has bought an expensive dress.

Ona kupiła drogą sukienkę (i teraz nie ma pieniędzy).

He has destroyed our house.

On zniszczył nasz dom (i teraz nie mamy gdzie się podziać).

Jeśli zastosujemy czas past simple, nie podkreślimy skutków danej czynności w teraźniejszości:

I bought a car. (Może ten samochód jeszcze mam, może juz go sprzedałem lub rozbiłem - to nie jest istotne)

She has bought an expensive dress. (Po prostu informujemy o tym fakcie, może ona już tę sukienkę znosiła, może zresztą już nie żyje).

He has destroyed our house. (Zniszczył, ale być może nasz dom już został odbudowany).

3. Podobną funkcję ma czas, present perfect w zdaniach typu:

He has seen many geese on this farm.

W tym wypadku stosujemy ten czas, gdyż te gęsi dalej można spotkać na tej farmie. Tak, więc choć opisywana czynność już się skończyła (on kiedyś widział), to zjawisko, o którym informujemy (istnienie gęsi na farmie) trwa dalej w teraźniejszości.

Oczywiście, gdyby te gęsi wszystkie wyzdychały, musielibyśmy użyć czasu past simple: He saw many geese on this farm.

Typowe dla tego użycia są takie okoliczniki czasu, jak just, a także this morning, this night.

I have just opened the door.

Właśnie otworzyłem drzwi. (Opisywana czynność jest tutaj niezmiernie bliska czasowo).

Wreszcie zauważmy użycie czasu present perfect w zdaniach typu:

I have come here this morning.

w tej sytuacji możemy użyć simple past, ale wtedy zdystansowalibyśmy się do danej czynności jako do już przeszłej i zakończonej, opowiadalibyśmy, nie zaznaczając jej wpływu na teraźniejszość: I came here this morning.

Typowe dla czasu present perfect są również takie okoliczniki czasu, jak recently lub lately:

I have not learned lately.

Czas present perfect continuous.

Form czasu present perfect Continuous używamy w celu ukazania, że dana czynność lub stan działa się w przeszłości i trwała przez jakiś okres w przeszłości aż do chwili obecnej, przy czym nieważne jest czy w wykonywaniu tej czynności bądź istnieniu jakiegoś stanu istniały przerwy czy nie. Przy określeniu długości czasu, przez który dana czynność była wykonywana w przeszłości aż do tej chwili używamy przyimka for jako okolicznika czasu. Natomiast w sytuacji wskazującej moment początkowy tej czynności w przeszłości wykonywanej aż do tej chwili używamy jako określenia czasowego przyimka since.

Budowa Present Perfect Continuous składa się z czasownika posiłkowego have lub has (dla he, she, it), drugiego czasownika posiłkowego, been oraz następującego po nich czasownika głównego z końcówką -ing. Na przykład:

She has been watching TV since morning. Ona ogląda telewizję od rana.

They have been working since morning. Oni pracują od rana.

W celu utworzenia formy przeczącej do pierwszego czasownika posiłkowego have lub has (dla he, she, it) dodajemy przeczenie not, czyli:

She has not been watching TV since morning. Ona nie ogląda telewizji od rana.

They have not been working since morning. Oni nie pracują od rana.

Przy tworzeniu pytań przestawieniu ulega pierwszy czasownik posiłkowy have lub has (dla he, she, it), czyli:

Has she been watching TV since morning? Czy ona ogląda telewizję od rana?

Why have not they been working since morning? Dlaczego oni nie pracują od rana?

Zastosowanie czasu Present Perfect Continuous.

1. Form tego czasu używamy w celu ukazania, iż ktoś zajmował się jakąś czynnością przez cały okres rozpoczęty w przeszłości aż do tej pory - i niekoniecznie czynność ta odbywała się bez przerwy. Może to być również czynność rozpoczynająca się w określonym punkcie w przeszłości i :

- trwająca do niedawna do chwili wypowiedzenia zdania

- trwająca do samej chwili wypowiedzenia zdania

-czynność trwającą nadal w chwili wypowiadania zdania.

Na przykład:

Piotr has been waiting for you since Monday. Piotr czekał na ciebie od poniedziałku.

I have been painting a picture for three hours now. Już od trzech godzin maluję obrazek.

Mary has been trying to do her homework since morning. Maria próbuje odrabiać swoje zadanie domowe od rana.

Jak widzimy używając form czasu Present Perfect Continuous mamy na myśli bądź to, iż dana czynność rozpoczęta w przeszłości trwa nadal lub, że właśnie w tej chwili się kończy, czyli przy zdaniu:

I have been waiting you for few hours.(Czekam na ciebie od kilku godzin.) - mamy dwie interpretacje znaczeniowe, jedną, gdy osoba na którą czekamy już się pojawiła i w tym momencie nasze czekanie się kończy, bądź też oczekiwanie to trwa dalej, a mówimy do tej osoby, że na nią czekamy na przykład przez telefon.

2. Form czasu present perfect continuous używamy, gdy na podstawie skutków czyli obecnego stanu , możemy wysnuć jaka czynność odbyła się w niedalekiej przeszłości, na przykład:

You have been eating too much. Za dużo zjadłeś. (I teraz jesteś chory.)

Maria has been cooking in my kitchen. Maria gotowała w mojej kuchni. (I teraz jest w niej brudno.)

3. Czasu Present Perfect Continuous stosujemy w celu podkreślenia tymczasowości jakiegoś stanu lub czynności. W takiej sytuacji stosowanie Present Perfect Sugeruje nam o stałości czynności lub stanu.

Na przykład:

He has been living there for three months. On mieszka tam od trzech miesięcy.

He has lived here since 1956. On tutaj mieszka od 1956 roku.

UWAGA!

Pewien typ czasowników ze względu na ich znaczenie tymczasowości danej czynności stosuje się zazwyczaj tylko w czasie Present Perfect Continuous, chociaż użycie ich w czasie Present Perfect jest poprawne, ale niestylistyczne! Takimi czasownikami są:

Lie, stand, sit, wait, stay

Czas past simple

A. Forma twierdząca. Czasowniki pełnoznaczne.

Formę czasu past simple (przeszłego prostego) czasowników regularznych tworzymy przez dodanie końcówki -ed, np. to greet - greeted. Forma ta jest we wszystkich osobach identyczna.

singular plural

1 os. I greeted we greeted

2 os. you greeted you greeted

3 os. he, she, it greeted they greeted

W wymowie formę tę tworzymy w sposób następujący - dodajemy:

- [t] gdy forma podstawowa czasownika kończy się w wymowie na spółgłoskę bezdźwięczną z wyjątkiem [t]:

I helped, worked, loafed

- [d] gdy forma podstawowa czasownika kończy się samogłoską lub spółgłoską dźwięczną z wyjątkiem [d]:

I played, robbed, dogged, loves, moved, bored, managed

- [id] gdy forma podstawowa czasownika kończy się na [t] lub [d]:

I mended, greeted, hated, visited.

Jeżeli forma podstawowa czasownika w pisowni kończy się na -e, np. like, hate, owego e nie podwajamy: I liked, hated.

Należy zauważyć przy tym, że jeśli forma podstwowa czasownika kończy się na -y poprzedzone samogłoską (połączenia ay, ey, oy, uy), przed dodaniem końcówki -ed nie dokonujemy żadnych zmian: I played. Jeśli -y poprzedzone jest natomiast spółgłoską, zmieniamy je na i: I tried, magnified, amplified.

Jeśli z kolei forma podstawowa czasownika kończy się pojedynczą spółgłoską, przed którą stoi pojedyncza samogłoska, tę ostatnią spółgłoskę przed dodaniem końcówki -ed podwajamy: I stopped, fitted, robbed. Natomiast nie ulegają podwojeniu w oraz x: I followed, wallowed, boxed.

W języku angielskim istnieje około trzystu czasowników nieregularnych, do których zaliczamy bardzo dużo czasowników często używanych, które formę czasu past simple tworzą w zupełnie inny sposób, który trudno opisać za pomoca jakichkolwiek reguł, np. : go - went, take - took, fly - flew. Najczęściej zmianie ulega samogłoska czasownika. Formy te podane są w wykazie czasowników nieregularnych, przy czym forma past simple jest tzw. drugą formą czasownika.

B. Forma twierdząca. Operatory.

Operator to be (być) ma w czasie past simple dwie formy zamiast jednej.: w 1 i 3 osobie liczby pojedynczej ma formę was, w pozostałych osobach - were. Odmiana to be:

singular plural

1 os. I was we were

2 os. you were you were

3 os. he, she, it was they were

Operator to have ma w czasie past simple formę had:

singular plural

1 os. I had we had

2 os. you had you had

3 os. he, she, it had they had

Operator do ma w czasie przeszłym formę did:

singular plural

1 os. I did we did

2 os. you did you did

3 os. he, she, it did they did

Jak widać, operatory to be, to have oraz do możemy zaliczyc do czasowników nieregularnych.

Pozostałe operatory również mają tylko jedną formę w czasie past simple:

present past

can could

will would

may might

shall should

dare dared, dawniej: durst

Formy past simple często mają inne znaczenie niż formy czasu teraźniejszego, na ten temat patrz w rozdziałach o użyciu operatorów.

Operatory must i ought nie mają form czasu przeszłego, natomiast operator used to występuje tylko w czasie przeszłym.

Czas past continuous.

Form tego czasu używamy w sytuacjach gdy chcemy wyrazić, iż dana czynność odbywała się w przeszłości.

Czas ten tworzy się z połączenia odpowiedniej formy czasownika be w czasie przeszłym zależnym od osoby(was bądź were) z czasownikiem głównym zakończonym na -ing, np.:

Yesterday I was trying to do my homework. Wczoraj próbowałem zrobić moje zadanie domowe.

Czasu past Continuous używamy w następujących wypadkach:

1. Gdy mówimy o czynnościach, które odbywały się w przeszłości ale w konkretnym momencie.

Two days ago at 4 p.m. Mark was watching TV. Dwa dni temu o czwartej po południu Marek oglądał telewizję.

Yesterday at 2 p.m. Susan was cleaning her office. Wczoraj o drugiej po południu Zuzanna sprzątała swoje biuro.

2. Gdy mówimy o sytuacji odbywającej się w przeszłości w konkretnym momencie i gdy wydarzyła się inna czynność w tym czasie.

When Helen entered the office, Mr. Nissen was reading newspaper. Kiedy Helena weszła do biura, Pan Nissen czytał gazetę

I looked at her when she was drawing. Popatrzyłem na nią kiedy rysowała.

3.Gdy mówimy o sytuacjach lub czynnościach trwających w przeszłości przez określony czas.

Mark and Piotr were working all week. Marek i Piotr pracowali cały tydzień.

Between one and six Darek was playing computer games. Pomiędzy pierwszą a szóstą Darek grał w gry komputerowe.

Uwaga!

Używając form czasu Past Continuous nie wskazujemy czy wykonywana czynność doprowadziła do zamierzonego rezultatu.

W zdaniu: Magda was creating her sculpture this evening. mamy jedynie na myśli, że Magda była pochłonięta konkretną czynnością dziś wieczór. W sytuacji gdy zamierzamy wskazać, że dana czynność została wykonana, użyjemy czasu Simple Past, czyli:

Magda created her sculpture this evening. Tego wieczoru Magda stworzyła swoją rzeźbę.

4.Gdy zamierzamy powiedzieć, że w przeszłości kilka sytuacji lub czynności trwało w tym samym czasie - jednocześnie.

While I was reparing my TV-set, they were opening a bottle of wine. Podczas gdy ja naprawiałem telewizor, oni otworzyli butelkę wina.

The Red Dragon was eating a beautiful princess while the soldiers were sleeping. W czasie gdy żołnierze spali, Czerwony Smok zjadał śliczną księżniczkę.

5.Form czasu Past Continuous używamy również w sytuacji, gdy coś miało w przeszłości charakter tymczasowy.

He was working in New York then. Pracował wówczas w Nowym Jorku.

6. Past Continuous stosujemy również mówiąc o naszych zamierzeniach dotyczących przeszłości.

They were travelling the world this week. Mieli podróżować po świecie w tym tygodniu.

7. Z niektórymi czasownikami możemy tworzyć formę Past Continuous w celu "ugrzecznienia" całej wypowiedzi np:

I was wondering you might help me. Zastanawiałem się, czy nie mógłbyś mi pomóc.

8. W sytuacjach gdy chcemy wyrazić dezaprobatę względem tego, iż jakaś czynność zbyt często odbywała się bądź powtarzała w przeszłości, np:

She was always forgetting about our dates then. Wówczas ciągle zapominała o naszych randkach.

Uwaga: w przypadku użycia form czasu Present Continuous w celu wyrażenia dezaprobaty należy dodawać takie słowo jak constantly, always itp.

9. Po wyrażeniach typu:

- I wish

- It is time

- If only,

formy czasu Past Continuous stosujemy w miejsce Present Continuous np:

It is time I was repairing my computer. Już czas, bym naprawił mój komputer.

Czas past perfect.

Czas Past Perfect jest to czas zaprzeszły, którego zadaniem jest pokazanie uprzedniości jednej czynności lub stanu w przeszłości w stosunku do innej czynności lub stanu również mającego miejsce w przeszłości.

Uwaga!

Czasu tego stosujemy przeważnie w języku pisanym. Jeżeli w odniesieniu co do przeszłości nie ma powodów do powiązania kolejnych zdarzeń, stosujemy wówczas czas Simple Past.

Budowa Past Perfect składa się z czasownika posiłkowego had oraz czasownika głównego z końcówką -ed w przypadku czasowników regularnych lub w wypadku czasownika nieregularnego z czasownika w formie trzeciej.

I realized I had repaired this car before. Uświadomiłem sobie, że już ten samochód naprawiałem wcześniej.

W celu utworzenia zdania przeczącego do czasownika posiłkowego had dodajemy not.

I was sure I had not repaired this car before. Byłem pewien, że tego samochodu wcześniej nie naprawiałem.

W pytaniach przestawiamy tylko czasownik posiłkowy.

How many cars had I repaired before Piotr came? Ile samochodów naprawiłem przed przyjściem Piotra?

Had I repaired all the cars before Piotr came? Czy ja naprawiłem wszystkie samochody przed przyjściem Piotra?

Why hadn't I repaired all the cars before Piotr came? Dlaczego nie naprawiłem wszystkich samochodów przed przyjściem Piotra?

He had not repaired all the cars before Piotr came, had he? On nie naprawił wszystkich samochodów przed przyjściem Piotra, nieprawdaż?

Stosowanie czasu Past Perfect.

1. Czas past Perfect stosujemy mówiąc o wydarzeniu, które miało miejsce przed innym wydarzeniem w przeszłości.

I had repaired a lot of various cars before I left my profession. Naprawiłem wiele różnych samochodów przed odejściem od mojej profesji.

By the time I was twenty two, I had travelled around the world. Podróżowałem dookoła świata, zanim skończyłem dwadzieścia dwa lata.

I realized that I had been bitten by the mad cow. Zdałem sobie sprawę, że zostałem pogryziony przez szaloną krowę.

2. Form czasu Past Perfect używamy mówiąc o nie zrealizowanych życzeniach. Stosujemy tu głównie takie czasowniki jak:

- think

- hope

- expect

- suppose

- want

He had thought he would win. On myślał, że wygra (ale nie wygrał).

She had expected him to go. Ona miała nadzieję, że on pójdzie (ale nie poszedł).

3.Czasu Past Perfect używamy mówiąc o czymś co trwało jakiś czas w przeszłości przed innym wydarzeniem bądź konkretnym momentem w przeszłości.

I had repaired my car for five hours when Piotr came to help me. Naprawiałem mój samochód już od pięciu godzin, zanim przyszedł Piotr by mi pomóc.

Beata had lost much many for five years when finally she won the greatest prize in Lotto. Beata straciła dużo pieniędzy przez pięć lat kiedy w końcu wygrała główną nagrodę w Lotto.

4. Czasu Past Perfect możemy też stosować w zdaniach warunkowych, np.

If I had been polite, my parents would have forgiven me. Gdybym był uczynny, moi rodzice by mi wybaczyli.

Czas past perfect continuous.

Past Perfect Continuous jest to czas zaprzeszły, który wskazuje nam, iż dana czynność trwała przez pewien czas w przeszłości, uprzednio w stosunku do innej czynności.

Budowa Past Perfect Continuous składa się z formy posiłkowej had been oraz z czasownika głównego zakończonego końcówką -ing, np.

I realized he had been working at the time. Zdałem sobie sprawę, że on w tym czasie pracował.

W celu utworzenia zdania przeczącego do czasownika posiłkowego had dodajemy not, np.

I realized he had not been working at the time. Zdałem sobie sprawę, że on w tym czasie nie pracował.

W tworzeniu pytań przestawiamy tylko pierwszy czasownik posiłkowy had.

Had he been repairing his car at the time? Czy on naprawiał w tym czasie swój samochód?

No, he had not. Nie. Yes, he had. Tak.

Zastosowanie czasu Past Perfect Continuous.

1. Najczęściej tego czasu używamy mówiąc o wydarzeniach lub czynnościach w przeszłości, które trwały przed innym wydarzeniem lub czynnością w przeszłości lub określonym przeszłym momentem.

I had been reparing my car for two hours before Mary told me about John's calling. Naprawiałem mój samochód od dwóch godzin, nim Maria powiedziała mi o telefonie od Jana.

2. Past Perfect Continuous stosuje się również w pewnych zdaniach warunkowych.

If he had been repairing his car , he would not have travelled by train. Gdyby naprawił swój samochód, nie podróżowałby teraz pociągiem.

Forma be going to.

Zwrotu going to używamy by wyrazić, że dana czynność ma się odbyć w przyszłości i że jest to czynność zamierzona. Zwrot ten pełni funkcję podobną do czasu przeszłego i jest bardzo często używany.

Budowa.

Wyraźnie wyrażającą przyszłość za pomocą zwrotu going to składa się z czterech elementów:

po podmiocie zależnie od osoby znajduje się be w odpowiedniej formie, czyli: am, are, is, następnie wyrażenie going to, a po nim czasownik główny w formie podstawowej, na przykład:

I am going to go to the shop tomorrow. Jutro pójdę do sklepu.

It is going to snow. Będzie padał śnieg.

W celu utworzenia zdania przeczącego, do czasownika posiłkowego be w odpowiedniej formie (am, are, is) dodajemy not, czyli:

I am not going to the shop tomorrow. Jutro nie pójdę do sklepu.

It is not going to snow. Śnieg nie będzie padał.

W celu utworzenia pytania przestawiamy tylko czasownik posiłkowy be w odpowiedniej formie,

Am I going to the shop tomorrow? Czy jutro pójdę do sklepu?

Is it going to snow? Czy będzie padał śnieg?

What time are you going to send your e-mail by Internet? O której godzinie masz zamiar wysłać internetem twój list elektroniczny?

Why is Mr Clinton going to know the most beautiful girl in the world? Dlaczego pan Clinton zamierza poznać najpiękniejszą dziewczynę na świecie?

Zastosowanie zwrotu going to:

1. Gdy mówimy o zamiarze dokonania jakiejś czynności w przyszłości zazwyczaj bliskiej, chyba że zdanie zawiera określenie czasowe wskazujące o jaką przyszłość, czy daleką czy bliską chodzi.

They are going to do some shopping this evening. Oni zamierzają robić zakupy dziś wieczór.

Magda is going to cook something delicious for her husband Marek. Magda zamierza ugotować dla swojego męża Marka coś przepysznego.

John's computer is going to be repaired on Monday. W niedzielę komputer Jana będzie naprawiany.

2. Zwrotu going to używamy gdy przewidujemy przyszłość na podstawie teraźniejszych zdarzeń, czynności i innych przesłanek.

She is going to be sick. Ona będzie chora (ponieważ obecnie kaszle i ma chrypkę).

Sooner or later the stock of car factories are going to go down. Prędzej czy później akcje przedsiębiorstw branży motoryzacyjnej pójdą w dół (ponieważ obecnie jest zła koniunktura na rynku).

He is going to earn a lot of money. On zarobi dużo pieniędzy (bo wyjechał na saxy do Norwegi).

3. Going to używamy również wtedy gdy mówimy o zamiarach przeszłych, które jednak nie zostały zrealizowane, na przykład:

She was going to earn a lot of money but she was sick. Miała zarobić dużo pieniędzy ale zachorowała.

Magda was going to cook something delicious but she did not buy any piece of fresh turkey. Magda miała ugotować coś pysznego, ale nie ugotowała, ponieważ nie dostała świeżego indyka.

Czas future simple.

W języku angielskim przyszłość możemy wyrazić za pomocą czasów teraźniejszych takich jak Simple Present i Present Continuous, wyrażenia be going to oraz najbardziej uniwersalnie bez podtekstów i dodatkowych informacji za pomocą czasu Simple Future.

Budowa.

Na czas Simple Future składa się will i czasownika głównego w formie podstawowej, czyli:

I will go to Helen tomorrow. Jutro pójdę do Heleny.

W celu utworzenia formy przeczącej do czasownika posiłkowego will dodajemy not, czyli:

I will not go to Helen tomorrow. Jutro nie pójdę do Heleny.

W celu utworzenia pytania przestawiamy czasownik posiłkowy will, na przykład:

Will I go to Helen tomorrow? Czy jutro pójdę do Heleny?

What time will he come back from his office? O której godzinie on przyjdzie ze swojego biura?

Why will she not repair her suitcase this week? Dlaczego ona nie naprawi swojej walizki w tym tygodniu?

Uwaga!

W Wielkiej Brytanii w osobie pierwszej, czyli dla I i we, zamiast czasownika posiłkowego will można stosować zamiennie czasownik posiłkowy shall. Formą skrótową dla shall, podobnie jak dla will jest 'll. Natomiast w przeczeniu shall not w formie skrótowej zapisujemy jako shan't. Używanie shall jest dopuszczalne i poprawne jednak obecnie w mowie potocznej coraz bardziej wychodzi z użycia i nadmierne jej używanie jest wyrazem swojskiego snobizmu językowego.

Zastosowanie czasu Simple Future.

1. Simple Future używamy gdy pragniemy poinformować o zdarzeniu przyszłym bez określenia konkretnie kiedy dana czynność czy zdarzenie w przyszłości nastąpi. Czas Simple Future jest najprostszą i najbardziej uniwersalną metodą przekazania informacji, iż coś nastąpi w przeszłości bez żadnych podtekstów i osobistej interpretacji.

My new translator will be published next month. Mój nowy translator będzie wydany w następnym miesiącu.

This car will be broken any moment now. Ten samochód będzie rozbity lada moment.

Together with my friend Piotr I will probably go to India one day. Wspólnie z moim przyjacielem Piotrem pewnego dnia pojadę do Indii.

Mary will be happy very much if I come to her the day after tomorrow.

Maria będzie bardzo szczęśliwa jeśli przyjadę do niej pojutrze.

2.Formy will używamy również w celu wyrażenia gotowości, obietnicy lub postanowienia. W takim znaczeniu will używamy tylko w pierwszej osobie, czyli przy I i We.

I will help you tomorrow. Jutro ci pomogę.

We will not rent you any new car. Nie wypożyczymy ci żadnego nowego samochodu.

I will not listen to your awful music. Nie chcę słuchać twojej straszliwej muzyki.

3.Formy will używamy również w zdaniach, które informują nas, że ktoś wykonuje czynność nie licząc się z okolicznościami i zdaniem innych. W tym znaczeniu will podkreśla naszą dezaprobatę lub szeroką wyrozumiałość, np:

Darek will not buy any modern clothes. Darek stale nie kupuje sobie żadnych modnych ciuchów.

He will send a lot of boring articles to newspapers. On upiera się, by wysyłać wiele nudnych artykułów do gazet.

4. W pytaniach formy will używa się jako prośby lub polecenia, na przykład:

Will you close the window, please? Proszę ciebie byś zamknął okno.

Will you give me some money, please? Czy możesz dać mi trochę pieniędzy?

Czas future simple tworzymy za pomocą konstrukcji : operator will + forma podstawowa, np. I will go, I will die, I will hate. Podobnie tworzymy czas ten od operatorów to be i to have: I will be, I will have. Pozostałe operatory nie tworzą form future simple.

Zwróćmy uwagę, że will jest takie samo we wszystkich osobach:

I will go, you will go, he will go, we will go, they will go.

W 1 osobie liczby pojedynczej i mnogiej (I, we) zamiast will można użyć shall: I shall go, we shall go.

Czas conditional simple tworzymy za pomocą konstrukcji: would + forma podstawowa: I would go, he would die, she would be, we would sing, they would have.

W 1 osobie liczby pojedynczej i mnogiej (I, we) zamiast would można użyć should: I should go, we should go.

Czas future continuous.

Czasu Future Continuous używamy w sytuacjach, gdy chcemy powiedzieć, iż jakaś czynność będzie się odbywała w przyszłości w określonym czasie, na przykład

We will be doing our homework all day tomorrow. Cały jutrzejszy dzień będziemy odrabiali nasze zadanie domowe.

Budowa Future Continuous składa się z dwóch czasowników posiłkowych will be oraz z czasownika głównego z końcówką -ing.

John will be reparing his car in a moment. Jan będzie za chwilę naprawiał swój samochód.

W celu utworzenia zdania przeczącego do czasownika posiłkowego will be dodajemy not, czyli:

John will not be reparing his car in a moment. Jan nie będzie za chwilę naprawiał swój samochód.

Przy tworzeniu pytań przestawiamy czasownik posiłkowy will, na przykład:

Will John be reparing his car in a moment? Czy Jan będzie za chwilę naprawiał swój samochód?

Why will not John be reparing his car in a moment? Dlaczego Jan nie będzie naprawiał swojego samochodu za chwilę?

Who will be preparing your speach in the evening? Kto wieczorem przygotuje twoje przemówienie?

Uwaga!

Czas Future Continuous nie jest stosowany zbyt często w dążącym do uproszczeń języku angielskim. Należy też zaznaczyć, iż czas Future continuous tylko w sporadycznych wypadkach posiada stronę bierną także nie należy jej stosować.

Zastosowanie czasu Future Continuous:

1. Form czasu Future continuous stosujemy w celu wyrażenia, iż dana czynność będzie się odbywała w przyszłości w konkretnym momencie lub wtedy, gdy coś konkretnego się zdarzy się. Na przykład:

Tomorrow at five I will be preparing our homework. Jutro o piątej będę przygotowywał moje zadanie domowe.

I can't come to your office on Tuesday because I will be studying all the day. Nie mogę we wtorek przyjść do twojego biura, ponieważ cały dzień będę się uczył.

When my sister Agnes arrives, I will be reading her new book. Kiedy moja siostra Agnieszka przyjedzie, ja będę czytał jej nową książkę.

2.Czasu Future Continuous używamy także w celu wyrażenia przypuszczenia dotyczącego teraźniejszości lub przyszłości.

It will be snowing soon. Wkrótce będzie padało.

John will be repairing his car now. Myślę, że Jan właśnie naprawia swój samochód.

3. Form czasu Future Continuous używamy także w sytuacjach, gdy mówimy z przekonaniem o jakimś wydarzeniu w przyszłości.

I will be watching TV in a moment. Za chwilę będę oglądał telewizję.

The train will be arriving at seven p.m. Pociąg przyjedzie o siódmej wieczorem.

4. W zdaniach pytających, kiedy pragniemy nadać pytaniu ton uprzejmości.

What time will you be arriving? o której godzinie przyjedziesz.

Will you be reading this newspaper? Czy będzie pan czytał tę gazetę?

Czas future perfect.

Zastosowanie

Form czasu Future Perfect stosujemy w celu wyrażenia naszego przewidywania, iż w pewnym momencie w przyszłości dana czynność będzie wykonywana lub dany stan będzie miał miejsce. Obecnie czas Future Perfect wychodzi z użycia.

Budowa

Czas Future Perfect tworzy will have oraz czasownik główny z końćówką -ed lub też w przypadku czasowników nieregularnych czasownik w odpowiedniej “trzeciej” formie. Na przykład:

Tomorrow at five p.m. my exam will have been passed. jutro o piątej po południu mój egzamin będzie zdany.

I will have done my homework by six p.m. Odrobię moje zadanie domowe do szóstej.

W celu utworzenia zdania przeczącego do pierwszego czasownika posiłkowego dodajemy not, czyli

I will not have done my homework by six p.m. Nie odrobię mojego zadania domowego do szóstej.

Przy tworzeniu pytań przestawieniu ulega tylko pierwszy czasownik posiłkowy will. Na przykład:

Will you have done your homework by six? Czy odrobisz swoje zadanie domowe do szóstej?

Why will you not have come to me by evening? Dlaczego do wieczora do mnie nie przyjdziesz?

Zastosowanie czasu Future Perfect.

1. Form czasu future perfect używamy, gdy przewidujemy, iż w pewnym momencie w przyszłości dana czynność będzie wykonana (zakończona) lub jakiś stan przestanie istnieć (ustanie).

I will have repaired my car by five. Do piątej naprawię swój samochód.

We will have come to Szczecin by the end of the day. Do wieczora przyjedziemy do Szczecina.

2. Czasu Future Perfect używamy również w przypadku przewidywania, iż dana czynność została już wykonana, na przykład:

John will not have come to Szczecin yet. Jan z pewnością jeszcze nie dotarł do Szczecina.

You will have known the results by now. Z pewnością znasz już wyniki.

Czas future perfect continuous.

Zastosowanie

Form czasu Future Perfect Continuous stosujemy w celu wyrażenia naszego przewidywania, iż w pewnym momencie w przyszłości dana czynność lub dany stan będzie trwać jakiś czas, przy czym eksponujemy tu element trwania przez ten określony czas. Obecnie czas Future Perfect Continuous jest bardzo rzadko używany.

Budowa

Czas Future Perfect Continuous tworzy will have been oraz czasownik główny w formie ciągłej czyli z końcówką -ing. Na przykład:

By next week I will have been living here for 30 years. W przyszłym tygodniu minie trzydzieści lat odkąd tu mieszkam.

W celu utworzenia zdania przeczącego do pierwszego czasownika posiłkowego dodajemy not, czyli

He will not have been repairing his car for five years by now. Do tej pory minie pięć lat odkąd on nie reperuje swojego samochodu.

Przy tworzeniu pytań przestawieniu ulega tylko pierwszy czasownik posiłkowy will. Na przykład:

How long will he have been repairing his car by now? Ile czasu minie do tej pory, odkąd on naprawia swój samochód?

Okresy warunkowe.

Zdanie warunkowe to takie zdanie, gdzie jedna okoliczność uzależniona jest od drugiej. Czyli generalnie jest tak, że jedna część zdania zawiera warunek, a druga część zdania mówi o skutku spełnienia tego warunku.

W języku angielskim okresy warunkowe zwykło dzielić się na trzy grupy. Pierwszy i drugi okres warunkowy dotyczy teraźniejszości i przyszłości natomiast trzeci tylko przyszłości i to nie spełnionej.

1. Okres warunkowy pierwszy. Okres ten dotyczy warunków dotyczących teraźniejszości i przyszłości możliwej do spełnienia.

I will repair my bicycle if I find tools. Naprawię mój rower, jeśli znajdę narzędzia.

If you give me some money I will buy a new tape recorder soon. Jeśli dasz mi trochę pieniędzy, wkrótce kupię nowy magnetofon.

I will help you if you ask me to. Pomogę ci, jeśli mnie o to poprosisz.

Will we buy a new car if we earn enough money? Czy kupimy nowy samochód, jeśli zarobimy wystarczająco dużo pieniędzy?

Jak więc widzimy każde z powyższych zdań zawiera warunek, który jest w sprzyjających okolicznościach możliwy do spełnienia. W pierwszym okresie warunkowym po if, czyli w tej części zdania gdzie zawarty jest warunek zawsze następuje czas Simple Present. Natomiast w drugiej części takiego zdania, czyli części dotyczącego skutku spełnienia lub niespełnienia warunku z pierwszej części zdania stosujemy zazwyczaj czas Simple Future, chociaż możliwa jest też konstrukcja z: can, may lub must.

2. Okres warunkowy drugi. Okres ten również dotyczy teraźniejszości i przyszłości, chociaż nie zawsze możliwych do spełnienia.

- w okresie warunkowym drugim, warunki są możliwe do spełnienia, choć ich spełnienie jest mało prawdopodobne.

I would buy a new car, if I earned more money. Kupiłbym nowy samochód, gdybym zarabiał więcej pieniędzy.

(ale z istniejącego stanu rzeczy widzimy, iż jest to bardzo mało prawdopodobne)

I would help him, if he asked me. Pomógłbym mu, gdyby mnie poprosił. (ale jest to bardzo mało prawdopodobne ponieważ się pokłóciliśmy)

If I got the grand prix of this competition, I would be the most popular artist in the city. Gdybym zdobył główną nagrodę w tym konkursie, bym był najpopularniejszym artystą w mieście.(ale jest to mało prawdopodobne, bo jestem kiepskim artystą)

- może być też tak, iż okres warunkowy drugi stosujemy w zdaniach, gdzie warunek jest niemożliwy do spełnienia. W zdaniach tych mówimy o skutkach czegoś, co nie może się zdarzyć, na przykład:

If I were young, I would travel around the world. Gdybym był młody, pojechałbym dookoła świata. (ale niestety mam 69 lat i już nie mam siły)

If I were you, I would marry Mr. Smith. Na twoim miejscu poślubiłabym pana Smitha. (ale nie jestem)

If my mother could hear you now, she would not kick you out of our home. Gdyby moja mama mogła ciebie teraz słyszeć, nie wyrzuciłaby ciebie z naszego domu. (ale nie usłyszy bo jest wiele kilometrów stąd)

Jak więc widzimy w zdaniach drugiego okresu warunkowego po if dajemy czas przeszły Simple Past. Natomiast w części głównej mamy zależnie od intencji naszej wypowiedzi: would, could i might. Ważne jest również to, iż czasownik be przybiera tu dla wszystkich osób were.

3. Zdania trzeciego okresu warunkowego dotyczą tylko przyszłości nie spełnionej. Do tego okresu warunkowego należą wypowiedzi, w których mówimy o konsekwencjach czegoś, co w przeszłości się nie spełniło.

I would have invited her to the restaurant if I had seen her yesterday morning. Zaprosiłbym ją do restauracji, gdybym widział ją wczoraj rano. (ale niestety nie widziałem i randka przepadła)

He would have been asked about Mr. Johnson's health if we had been in hospital yesterday.

Byłby zapytany o zdrowie pana Johnsona, gdybyśmy wczoraj byli w szpitalu.

If you had had much money I would not have worked in a dirty hospital. Gdybyś miał dużo pieniędzy (wówczas), nie pracowałabym teraz w brudnym szpitalu.

W zdaniach warunkowych trzeciej grupy w części warunkowej zazwyczaj używamy czasu Past Perfect oraz would have, czasownik z końcówką -ed lub w trzeciej formie dla czasowników nieregularnych w części głównej zdania. Would w zależności od tego, co pragniemy powiedzieć możemy zastąpić might lub could.

Uwaga!

Należy zaznaczyć, iż w języku angielskim bardzo często używa się zdań warunkowych, które nie odpowiadają wyżej wymienionemu podziałowi.

---