Obręcz (cingulum) [okolice, mięśnie powięzie, naczynia, nerwy, elementy topograficzne]

OKOLICE (regiones) [6]:

1. o. naramienna (r. deltoidea)

2. o. pachowa (r. axillaris)

3. o. barkowa (r. acromialis)

4. o. obojczykowa (r. clavicularis)

5. o. łopatkowa (r. scapularis)

6. o. nadłopatkowa (r. suprascapularis)

MIĘŚNIE (6):

1. m. naramienny (m. deltoideus) [unerwienie - n. pachowy (n. axillaris)]

części (3):

1. cz. przednia - obraca ramię do wewnątrz

2. cz. środkowa - odwodzi ramię o 900

3. cz. tylna - obraca ramię na zewnątrz

2. m. obły mniejszy (m. teres minor) [unerwienie - n. pachowy] - obraca ramię na zewnątrz

3, 4) m. nadgrzebieniowy i podgrzebieniowy (m. supraspinatus et infraspinatus) [unerwienie - n. nadłopatkowy (n. suprascapularis)] - obracają ramię na zewnątrz i odwodzą

5, 6) m. obły większy i podobojczykowy (m. teres maior et m. subclavius) - [unerwienie - n. podłopatkowy (n. subscapularis)] - obracają ramię do wewnątrz i przywodzą

POWIĘZIE (fasciae) [5] - błony włókniste otaczające poszczególne mięśnie

1. p. naramienna (f. deltoidea)

2. p. nadgrzebieniowa (f. supraspinata)

3. p. podgrzebieniowa (f. infraspinata)

4. p. podłopatkowa (f. subscapularis)

5. p. pachowa (f. axillaris) - łuk pachowy i ramienny, blaszka dziurkowana (arcus axillaris et brachialis) + włosy (lamina cribrosa et hirci)

TĘTNICE (arteriae) [1] - t. pachowa (a. axillaris)

komora lewa → aorta wstępująca → łuk aorty → aorta zstępująca

↓

1. pień ramienno- głowowy (truncus brachiocephalicus)

2. t. szyjna wspólna lewa (a. carotis communis sin.)

3. t. podobojczykowa lewa (a. subclavia sin.)

pień ramienno-głowowy (2):

1. t. szyjna wspólna prawa

2. t. podobojczykowa prawa → t. pachowa prawa → t. ramienna prawa (a. brachialis dex.) [2]:

1, 2) t. promieniowa prawa i t. łokciowa prawa (a. radialis dex., a. ulnaris dex.)

Tętnica promieniowa i łokciowa tworzą łuki dłoniowe: powierzchowny i głęboki.

Łuk powierzchowny (arcus palmaris superficialis) powstaje w głównej mierze z t. łokciowej.

Łuk głęboki (arcus palmaris profundus) powstaje głównie z t. promieniowej.

Tętnica pachowa (a. axillaris)

od: brzegu zewnętrznego żebra I (margo externus costae I)

do: brzegu dolnego m. piersiowego większego (margo inferior m. pectoralis maior)

położenie:

w jamie pachowej

w rozwidleniu n. pośrodkowego (furcilla n. mediani)

części (3):

1. cz. górna - nad m. piersiowym mniejszym (m. pectoralis minor)

gałęzie (2):

1. t. piersiowo-barkowa (a. thoracoacromialis)

2. t. piersiowa najwyższa (a. thoracica suprema)

2. cz. środkowa - za m. piersiowym mniejszym

gałęzie (1) - gał. podłopatkowe (rr. subscapulares)

3. cz. dolna - pod m. piersiowym mniejszym

gałęzie (4):

1. t. piersiowa boczna (a. thoracica lateralis)

2. t. podłopatkowa (a. subscapularis)

1. t. piersiowo-grzbietowa (a. thoracodorsalis)

2. t. okalająca łopatkę (a. circumflexa scapulae)

3. t. okalająca ramię przednia (a. circumflexa humeri anterior)

4. t. okalająca ramię tylna (a. circumflexa humeri posterior)

ŻYŁY (venae) [1]

Żyła pachowa (v. axillaris)

przebieg - przyśrodkowo od t. pachowej

dopływy - towarzyszą równoimiennym gałęziom t. pachowej

WĘZŁY CHŁONNE (nodi lymphatici) [1]

budowa zewnętrzna - kształt ziarna fasoli [+wnęka (hilus)]

1. naczynia doprowadzające (vasa afferentia) - wchodzą do węzła na powierzchni wypukłej

2. naczynia odprowadzające (vasa efferentia) - wychodzą z wnęki w liczbie zredukowanej

budowa wewnętrzna - części (3):

1. zrąb (stroma)

1. zrąb włóknisty (stroma fibrsum) - torebka (capsula) + beleczki (trabeculae)

2. zrąb siateczkowaty (stroma reticularis) - siateczka (reticulum) + limfocyty

2. miąższ (parenchyma) - tkanka chłonna

3. zatoki (sinus) - drogi chłonki w węźle

węzły chłonne pachowe (nodi lymphatici axillares) [5]:

1. w. ch. p. boczne (n. l. a. laterales)

2. w. ch. p. piersiowe i międzypiersiowe (n. l. a. pectorales et interpectorales)

3. w. ch. p. podłopatkowe (n. l. a. subscapulares)

4. w. ch. p. środkowe (n. l. a. centrales)

5. w. ch. p. szczytowe (n. l. a. apicales)

Naczynia chłonne (vasa lymphatica) [2]:

1. naczynia chłonne powierzchowne (v. l. superficiales):

1. przyśrodkowe [wzdłuż ż. odłokciowej (v. basilica)]

2. boczne [ wzdłuż ż. odpromieniowej (v. cephalica)]

2. naczynia chłonne głębokie - towarzyszą powrózkom naczyniowo-nerwowym

1 i 2 przez węzły chłonne pachowe szczytowe uchodzą do pnia podobojczykowego (truncus subclavius)

NERWY = nerwy rdzeniowe (nn. spinales)

Powstawanie n. rdzeniowego:

Nerw rdzeniowy powstaje z dwóch korzeni (radices):

1. korzenia brzusznego (radix ventralis) - ruchowy i autonomiczny (motoria et autonomica)

2. korzenia grzbietowego (radix dorsalis) - czuciowy (sensitiva)

korzeń brzuszny - swoje włókna ruchowe czerpie z istoty szarej rogu brzusznego rdzenia kręgowego (substantiae griseae cornu ventrale medullae spinalis), zaś włókna autonomiczne z istoty szarej rogu bocznego (cornu laterale) rdzenia kręgowego. Róg boczny na wysokości neuromerów C₈ - L₂₍₃₎ zawiera neurocyty współczule tj. jądro pośrednio-boczne (nucleus intermediolateralis), a na wys. S₁ - S₅ neurocyty przywspółczulne tj. jądro pośrednio-przyśrodkowe (nucleus intermediomedialis).

korzeń grzbietowy - swoje włókna czuciowe czerpie ze zwoju nerwu rdzeniowego (ganglion spinale).

Zwój nerwu rdzeniowego jest zbudowany z ciał komórek pseudounipolarnych, których włókna układają się w kształcie litery T. Pomiędzy obwodem, a zwojem są włókna przedzwojowe (fibrae preganglionares), a między zwojem a rdzeniem włókna zazwojowe (fibrae postganglionares).

Włókna przedzwojowe korzenia grzbietowego i korzeń brzuszny łączą się w okolicy otworu międzykręgowego (foramen intervertebrale) i tworzą mieszany (ruchowo-czuciowo-autonomiczny) pień nerwu rdzeniowego (truncus nervi spinalis).

Po 1 cm przebiegu pień oddaje 4 gałęzie:

1. gałąź brzuszną (ramus ventralis) - mieszana, tworzy korzenie czterech splotów somatycznych, a w odcinki piersiowym jest nerwem międzyżebrowym,

2. gałąź grzbietową (ramus dorsalis) - mieszana, zaopatruje skórę i mięśnie grzbietu, nie tworzy splotów,

3. gałąź oponową (ramus meningeus) - czuciowo-autonomiczna, zawraca przez otwór międzykręgowy , unerwia oponą twardą i okostną kanału kręgowego,

4. gałąź łączącą białą (ramus communicans albus) - znajduje się tylko na wysokości neuromerów C₈ - L₂₍₃₎, dochodzi do zwoju pnia współczulnego jako gałąź przedzwojowa i ulega w nim przełączeniu na gałąź zazwojową (ramus communicans griseus)

Gałąź łącząca szara dochodzi do pnia nerwu rdzeniowego i dostarcza komponent współczulny zazwojowy trzem jego gałęziom: brzusznej, grzbietowej i oponowej.

Gałąź łącząca szara jest gałęzią pnia współczulnego i występuje na całym odcinku rdzenia kręgowego C₁ - Co₁.

Tabela porównawcza korzeni nerwu rdzeniowego

	korzeń brzuszny	korzeń grzbietowy
początek	róg przedni i boczny rdzenia kręgowego	zwój nerwu rdzeniowego (skupisko ciał komórek pseudounipolarnych)
rodzaj włókien	ruchowe i autonomiczne	czuciowe
kierunek przebiegu bodźca	odśrodkowy (bez przełączenia)	dośrodkowy (z przełączeniem w zwoju nerwu rdzeniowego)

Neuromer jest to segment rdzenia kręgowego związany z jedną parą nerwów rdzeniowych.

SPLOT RAMIENNY (plexus brachialis)

Powstaje z neuromerów od C₅ do Th₁

części (2):

1. cz. nadobojczykowa (pars supraclavicularis) - na szyi, w szczelinie tylnej mm. pochyłych (fissura musculorum scalenorum posterior)

2. część podobojczykowa (pars infraclavicularis) - w jamie pachowej (cavum axillare)

budowa:

1. korzenie splotu = gał. brzuszne nn. rdzeniowych (rami ventrales nervorum spinalium) C₅ - Th₁

2. pnie (trunci):

1. p. górny (t. superior) - C₅ + C₆ (część przednia i tylna)

2. p. środkowy (t. medius) - C₇ (część przednia i tylna)

3. p. dolny (t. inferior) - C₈ + Th₁ (część przednia i tylna)

3. pęczki (fasciculi):

1. tylny (f. posterior) - z części tylnych C₅, C₆, C₇, C₈, Th₁

2. przyśrodkowy (f. medialis) - z części przedniej C₈ i Th₁

3. boczny (f. lateralis) - z części przedniej C₅, C₆, C₇

4. nerwy krótkie dla obręczy i nerwy długie dla części wolnej kończyny górnej (pro parte libera)

NERWY KRÓTKIE (nervi breves) [8]

1. nn. piersiowe przednie (nn. thoracici anteriores) - dla m. piersiowego większego i mniejszego (m. pectoralis maior et minor)

2. n. piersiowy długi (n. thoracicus longus) - dla m. zębatego przedniego (m. serratus anterior)

3. n. piersiowo-grzbietowy (n. thoracodorsalis) - dla m. najszerszego grzbietu (m. latissimus dorsi)

4. n. grzbietowy łopatki (n. dorsalis scapulae) - dla mm. równoległobocznych (mm. rhomboidei) i m. dźwigacza łopatki (m. levator scapulae)

5. n. nadłopatkowy (n. suprascapularis) - dla m. nadgrzebieniowego i m. podgrzebieniowego (m. supraspinatus et m. infraspinatus)

6. n. podłopatkowy (n. subscapularis) - dla m. podłopatkowego (m. subscapularis) i m. obłego większego (m. teres minor)

7. n. podobojczykowy (n. subclavius) - dla m. podobojczykowego (m. subclavius)

8. n. pachowy (n. axillaris) - dla m. naramiennego (m. deltoideus) i obłego mniejszego (m. teres minor)

NERWY DŁUGIE (nervi longi) [6]

1. n. promieniowy (n. radialis) - z pęczka tylnego

2. n. łokciowy (n. ulnaris)

3. n. skórny ramienia przyśrodkowy (n. cutaneus brachi medialis)

4. n. skórny przedramienia przyśrodkowy (n. cutaneus antebrachi medialis)

5. ½ n. pośrodkowego (radix medialis n. mediani)

2, 3, 4, 5 - pochodzą z pęczka przyśrodkowego

6. ½ n. pośrodkowego (radix lateralis n. mediani)

7. n. mięśniowo-skórny (n. musculocutaneus)

6, 7 - pochodzą z pęczka bocznego

Nerw pachowy (n. axillaris)

przebieg - przez otwór czworoboczny (for. quadrilaterum) [+ t. i ż. okalająca ramię tylna]

gałęzie (2):

1. gał. mięśniowe dla m. naramiennego i obłego mniejszego

2. n. skórny ramienia boczny (n. cutaneus brachi lateralis) - dla okolicy naramiennej (regio deltoidea)

UNERWIENIE OBRĘCZY

mięśnie - n. nadłopatkowy, n. podłopatkowy, n. pachowy

skóra - nerwy z pogranicza ramienia grzbietu i szyi

ELEMENTY TOPOGRAFICZNE

Jama pachowa (cavum axillare) - jest to przestrzeń pomiędzy ramieniem, a klatką piersiową. Ma kształt piramidy, której wierzchołek znajduje się na szyi (szczelina mm. pochyłych) ograniczona mięśniami.

ściany:

1. przednia - m. piersiowy większy i mniejszy

2. tylna - m. najszerszy grzbietu, m. podłopatkowy, m. obły większy ( i mniejszy)

otwory ściany tylnej [2]:

1) otwór trójboczny (foramen trilaterum)

2) otwór czworoboczny (foramen quadrilaterum)

PORÓWNANIE OTWORÓW ŚCIANY TYLNEJ

ograniczenie	for. trilaterum	for. quadrilaterum
górne	m. obły mniejszy	m. obły mniejszy
dolne	m. obły większy	m. obły większy
przyśrodkowe	*	ścięgno głowy długiej mięśnia trójgłowego ramienia
boczne	ścięgno głowy długiej mięśnia trójgłowego ramienia	głowa k. ramiennej i mięsień kruczo-ramienny
zawartość	t. okalająca łopatkę	n. pachowy, t. okalająca ramię tylna

c) przyśrodkowa - m. zębaty przedni

d) boczna - głowa k. ramiennej, m. kruczo-ramienny

zawartość: tętnica i żyła pachowa (żyła biegnie przyśrodkowo), nerwy splotu ramiennego, węzły chłonne pachowe, tkanka tłuszczowa.

Dół pachowy (fossa axillaris) - jest to szczelina pomiędzy opuszczonym ramieniem, a klatką piersiową ograniczona skórą:

z przodu - fałd pachowy przedni (plica axillaris anterior), który stanowi skóra leżąca na dolnym brzegu m. piersiowego większego

z tyłu - fałd pachowy tylny (plica axillaris posterior), który stanowi skóra leżąca na dolnym brzegu m. najszerszego grzbietu

sklepienie (fornix) = powieź pachowa + skóra + włosy (oddziela dół pachowy od jamy pachowej)

Trójkąt naramienno-piersiowy (trigonum deltoideopectorale)

Jest to przedłużenie bruzdy bocznej m. dwugłowego ramienia (sulcus bicipitalis lateralis)

ograniczenia (3):

1. bocznie - m. naramienny

2. przyśrodkowo - m. piersiowy większy

3. od góry - obojczyk

4. dno - powięź obojczykowo-piersiowa (fascia clavicopectoralis)

zawartość: ż. odpromieniowa (v. cephalica) przebija powięź obojczykowo-piersiową i uchodzi do ż. pachowej.

---