Zarządzanie finansami II - wykłady
Program:
Decyzje dotyczące finansowania długoterminowego
Restrukturyzacja finansowa przedsiębiorstwa
Postępowanie naprawcze
Sanacja przedsiębiorstwa niewypłacalnego - postępowanie układowe
Likwidacja i upadłość przedsiębiorstwa
Wykład 1 (10.10.2005r.)
Problemy decyzyjne w spółkach
„Większość większości nierówna'
Spółki osobowe
Umowę spółki podpisują wszyscy wspólnicy, również zmiana jej postanowień wymaga zgody wszystkich wspólników. Zignorowanie kodeksowych wymogów skutkuje nieważnością czynności. (Art. 9 KSH.): Zmiana postanowień umowy spółki wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej. (Art. 58. § 1. KC): Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. (Art. 2 KSH): W sprawach określonych w art. 1 § 1 nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Jeżeli wymaga tego właściwość (natura) stosunku prawnego spółki handlowej, przepisy Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio.
Spółka jawna
Zasadą jest, że Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. (Art. 39. §2. KSH). Reprezentować spółkę może każdy ze wspólników (Art. 29. §1.) Prawo wspólnika do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. (Art. 29. §2.)
Czynności zwykłe i pozostałe: Jeżeli przed dokonaniem zwykłej czynności przez jednego ze wspólników spółki jawnej inny sprzeciwi się temu, to w takiej sytuacji potrzebna będzie uchwała wspólników. (Art. 39. §3. KSH). Jeżeli w sprawach nieprzekraczających zwykłych czynności spółki wymagana jest uchwała wspólników, konieczna jest jednomyślność wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki. (Art. 42.KSH). Wyjątek: wspólnik mający prawo prowadzenia spraw istotnych dla spółki posiada też inne istotne uprawnienia - może bez uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważną szkodę. (art. 44 KSH).
Potrzeba zgody wszystkich wspólników do:
rozwiązania spółki (Art. 58. pkt. 1 KSH)
powołania na likwidatorów spółki tylko niektórych osób spośród siebie (Art. 70. KSH) §1. Likwidatorami są wszyscy wspólnicy. Wspólnicy mogą powołać na likwidatorów tylko niektórych spośród siebie, jak również osoby spoza swego grona. Uchwała wymaga jednomyślności, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
odwołaniu likwidatora lub likwidatorów (Art. 72. KSH)
Spółka komandytowa
Od spółki jawnej różni ją to, że jeśli wspólnicy nie postanowią inaczej, to nad jej interesami czuwają komplementariusze, czyli wspólnicy odpowiadający za zobowiązania spółki bez ograniczeń. Reprezentują oni spółkę, chyba że zostaną pozbawieni tego prawa na mocy jedynie: umowy spółki lub też prawomocnego orzeczenia sądu. (Art. 117 KSH.). Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. (Art. 118. §1). Postanowienia umowy niezgodne z przepisami niniejszego rozdziału nie wywołują skutków prawnych wobec osób trzecich.(Art. 119 KSH).
Spółka partnerska
Art. 89 KSH:. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale do spółki partnerskiej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Spółkę partnerską może reprezentować samodzielnie każdy z partnerów, wyjątek od tej zasady: (Art. 201. §1 KSH oraz Art. 386. §1 KSH). Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę.
Spółki kapitałowe
W tych spółkach reprezentacja i prowadzenie spraw należy do zarządu spółki (Art.20 §1 i Art.368§1 KSH)
(Art. 17 § 1 KSH): Jeżeli do dokonania czynności prawnej przez spółkę ustawa wymaga uchwały zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia bądź rady nadzorczej, czynność prawna dokonana bez wymaganej uchwały jest nieważna. Uchwała może zapaść przed lub po złożeniu oświadczenia woli przez reprezentanta spółki, nie później jednak niż po dwóch miesiącach.
W przypadku spółek kapitałowych Kodeks Spółek Handlowych wyraźnie określa skutki zlekceważenia postanowień umownych. Jeżeli kodeks uchwały nie przewiduje ale wymaga jej statut lub umowa spółki i wymóg ten zostanie zlekceważony, wówczas uchwała ta jest nieważna. Zlekceważenie postanowień umowy: (Art. 17 §3): Czynność prawna dokonana bez zgody właściwego organu spółki, wymaganej wyłącznie przez umowę spółki albo statut jest ważna, jednakże nie wyklucza to odpowiedzialności członków zarządu wobec spółki z tytułu naruszenia umowy spółki albo statutu. Przykładem czynności wymagającej takiej zgody jest zawarcie przez spółkę umowy kredytu, pożyczki, poręczenia lub innej podobnej umowy z członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem albo na rzecz którejkolwiek z tych osób, - wymaga ono zgody zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej. (Art. 15 §1).
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Zgromadzenie wspólników jest ważne bez względu na liczbę reprezentowanych na nim udziałów (Art.241 KSH) a uchwały zapadają bezwzględną większością głosów (Art. 245 KSH).
/Bezwzględna liczba głosów → więcej niż połowa głosów oddanych./
W spółce z o.o. uchwały wspólników wymagają: (Art. 228, 230, 231)
sprawozdania finansowe (rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy)
roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru
zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego
nabycie i zbycie nieruchomości albo udziału w nieruchomości
zwrot dopłat
rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego
powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty
udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków (dotyczy wszystkich osób, które pełniły funkcję członków zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki w ostatnim roku obrotowym. Członkowie organów spółki, których mandaty wygasły przed dniem zgromadzenia wspólników, mają prawo uczestniczyć w zgromadzeniu, przeglądać sprawozdanie zarządu i sprawozdanie finansowe wraz z odpisem sprawozdania rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej oraz biegłego rewidenta i przedkładać do nich opinie na piśmie. Żądanie dotyczące skorzystania z tych uprawnień powinno być złożone zarządowi na piśmie najpóźniej na tydzień przed zgromadzeniem wspólników)
Większości 2/3 głosów wymaga:
zmiana umowy spółki
zbycie przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części
rozwiązanie spółki (z wyjątkiem uchwały o dalszym istnieniu spółki podejmowanej po tym, jak bilans przygotowany przez zarząd wykaże stratę przewyższającą wysokość sumy kapitałów: zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego - wtedy o rozwiązaniu spółki wystarczy bezwzględna większość głosów).
Spółka akcyjna
Podobnie jak w spółce z ograniczona odpowiedzialnością uchwały zapadają bezwzględną większością głosów a ważność zgromadzenia nie zależy od liczby reprezentowanych na nim akcji.
Zwykła większością głosów następuje:
zatwierdzenie sprawozdań finansowych
udzielenie absolutorium członkom organów spółki
użycie kapitału zapasowego lub rezerwowych (art. 395 &5)
wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub też jego zorganizowanej części, jak też ustanowienia na nich ograniczonego prawa rzeczowego.
Większości ¾ głosów wymaga:
zmiana statutu
emisja obligacji zamiennych i obligacji z prawem pierwszeństwa objęcia akcji
umorzenie akcji
obniżenie kapitału zakładowego
zbycie przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części
rozwiązanie spółki.
KAPITAŁ ZAKŁADOWY
Spółka jawna:
występuje kapitał podstawowy na podstawie art. 48 - 54 KSH:
Art. 48. § 1. W razie wątpliwości uważa się, że wkłady wspólników są równe.
§ 2. Wkład wspólnika może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki.
§ 3. Prawa, które wspólnik zobowiązuje się wnieść do spółki, uważa się za przeniesione na spółkę.
Art. 49. § 1. Jeżeli wspólnik zobowiązał się wnieść tytułem wkładu do spółki rzeczy inne niż pieniądze na własność lub do używania, wówczas do jego obowiązku świadczenia i ryzyka przypadkowej utraty przedmiotu świadczenia stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży lub o najmie.
§ 2. Wspólnik nie jest uprawniony ani zobowiązany do podwyższenia umówionego wkładu.
Art. 50. Udział kapitałowy wspólnika jest równy wartości wkładu określonej w umowie spółki.
Art. 51. § 1. Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu.
§ 2. Określony w umowie spółki udział wspólnika w zysku odnosi się, w razie wątpliwości, także do jego udziału w stratach.
§ 3. Umowa spółki może zwolnić wspólnika od udziału w stratach.
Art. 52. § 1. Wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego.
§ 2. Jeżeli wskutek poniesionej przez spółkę straty udział kapitałowy wspólnika został uszczuplony, zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie udziału wspólnika.
Art. 53. Wspólnik ma prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego, nawet gdy spółka poniosła stratę.
Art. 54. § 1. Zmniejszenie udziału kapitałowego wymaga zgody pozostałych wspólników.
§ 2. Wspólnik nie może potrącać wierzytelności przysługującej mu wobec spółki z wierzytelnością spółki, która przysługuje spółce wobec wspólnika z tytułu wyrządzenia szkody.
Spółka Z O.O.:
(Art. 154. § 1.) Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 50.000 złotych
wkłady mogą być wniesione w formie pieniężnej lub niepieniężnej (musi to być szczegółowo opisane w umowie spółki)
kapitał założycielski dzieli się na udziały o równej i nierównej wartości
(Art. 154. § 2.) Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 500 złotych.
Podwyższenie kapitału może nastąpić:
z kapitału zapasowego (lub funduszu rezerwowego, utworzonego z zysku spółki)
z objęcia udziału w podwyższonym kapitale
wymaga pełnej wpłaty na konto spółki
Obniżenie kapitału
spółka nie może obejmować lub nabywać ani przyjmować w zastaw własnych udziałów, wyjątek:
nabycie udziałów w drodze egzekucji w celu zaspokojenia roszczeń spółki
nabycie własnych udziałów w celu umorzenia lub dalszej odsprzedaży
(spółka nie powinna przez dłuższy czas posiadać kapitałów własnych)
Dopłaty (pewne wpłaty dodatkowe dla spółki):
służą do pokrycia straty bilansowej
służą do innych celów (np. program inwestycyjny, zapłata za jakieś faktury, przeprowadzenie programu odejść od spółki)
Art. 177. § 1. Umowa spółki może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału.
§ 2. Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów.
Art. 178. § 1. Wysokość i terminy dopłat oznaczane są w miarę potrzeby uchwałą wspólników. ...
§ 2. Jeżeli wspólnik nie uiścił dopłaty w określonym terminie, obowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych; spółka może również żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
Art. 179. § 1. Dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym.
§ 2. Zwrot dopłat może nastąpić po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia o zamierzonym zwrocie w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki.
§ 3. Zwrot powinien być dokonany równomiernie wszystkim wspólnikom.
§ 4. Zwróconych dopłat nie uwzględnia się przy żądaniu nowych dopłat, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
4