Heinrich Schliemann

Schliemann Heinrich (1822-1890), niemiecki archeolog amator, miłośnik antyku, kupiec. Swój ogromny majątek przeznaczył na badania archeologiczne.
W 1868 Schliemann osiadł w Atenach i ożenił się z Greczynką. W latach 1871-1882 prowadził wykopaliska na wzgórzu Hisarlik (Azja Mniejsza), które zakończyły się odkryciem ruin Troi. Już wczesniaj na ten pomysł wpadł anglik Frank Calvert ale dopiero pieniądze Schliemannna pozwolily zaczac wykopaliska na duza skale .

schliemann chciał dostrzeć do pdstaw wzgorza. W samym środku w barbazynski sposób wykpał row. Było to bardzo niszczycielskie przedsięwzięcie. Przekopał on ten rów na osi północ południe, a nastepnie poszerzył go do zboacza wzgórza.

Wkrótce okazało się, że wzgórze kryje pozostałości aż dziewięciu miast zakładanych jedno na drugim. (zdjęcie ruin Troi) Gdy w jednej z najniższych warstw (obecnie zwanej Troja II) Niemiec natrafił na pozostałości mocnych fortyfikacji, uznał je za mury homeryckiej Troi. Utwierdził się w tym poglądzie, gdy znalazł przy murach tzw. „skarb Priama” - kilka tysięcy różnych przedmiotów ze złota, srebra i miedzi. (zdjęcie części skarbu)

Idąc dalej śladami Homera Schliemann udał się do Grecji (po nielegalnym wywiezieniu znalezionych kosztowności nie mógł pozostać w Turcji) i odkopał achajskie zabytki w Mykenach, Orchomenos i Tyrynsie. Tym samym udowodnił, że świat opisany w „Iliadzie” nie był fikcją. (cytadela w Tyrynsie z lotu ptaka)

W późniejszych latach Schliemann ponownie kopał w Troi (uważnie obserwowany przez tureckie władze) razem z Wilhelmem Dörpfeldem. W latach 30. XX w. badania prowadził tam Amerykanin Carl Blegen, a od 1988 r. pracuje w Troi amerykańsko-niemiecki zespół, którym do śmierci w 2005 r. kierował prof. Manfred Korfmann z niemieckiego Uniwersytetu w Tybindze.

Pochodzenie Troi

Schliemann i Blegen uważali, że Trojanie, podobnie jak Achajowie, byli Grekami. Obecnie dominuje pogląd, że byli oni częścią jednego z indoeuropejskich ludów, żyjących wówczas w Azji Mniejszej. Najsilniejszym z tych ludów byli Hetyci - twórcy potężnego imperium, którego stolica znajdowała się na północ od dzisiejszej Ankary, a granice obejmowały prawie całą Azję Mniejszą i znaczną część Syrii, o którą zażarcie walczyli z Egiptem. Ich inskrypcje wspominają o leżącym na zachodzie zamożnym królestwie Wilusa, które na początku XIII w. p.n.e. zawarło traktat z Hetytami, stając się ich wasalem. Zawarte w hetyckich tekstach wskazówki dość wyraźnie wskazują, że była to Troja.

Dużo więcej niż o Trojanach wiemy o Achajach, zwanych tez Mykeńczykami. Rozwinęli oni w Grecji bogatą kulturę. Dzielili się na wiele plemion, których królowie żyli w ufortyfikowanych pałacach. Największe znajdowały się na Peloponezie: w Mykenach, Pylos i Tyrynsie.

Strażnik Hellespontu


U Homera Troja to „strażnik Hellespontu” - doskonale ufortyfikowane, bogate miasto, które panuje nad cieśniną Hellespont, łączącą Morze Śródziemne z Czarnym. Nikt bez zgody Trojan nie mógł przez nią przepłynąć.

Warstwy Troi chronologicznie

• Troy I 3000-2600 p.n.e

• Troy II 2600-2250 p.n.e

• Troy III 2250-2100 p.n.e

• Troy IV 2100-1950 p.n.e

• Troy V: 2000-1800 p.n.e

• Troy VI: 1700-1500 p.n.e

• Troy VIh: 1400- 1300 p.n.e

• Troy VIIa: 1300-1190 p.n.e

• Troy VIIb₁: 1200 p.n.e

• Troy VIIb₂: 1100 p.n.e

• Troy VIIb₃: do ok. 950 p.n.e

• Troy VIII: ok. 750 p.n.e

• Troy IX: okres Hellinistyczny - 100 p.n.e

TROJA 1- Ma 4m miąższości , 10 podokresów osadniczych. Osada od początku była otoczona nie wielkim murem obronnym zbudowanym z kamieni . Mur miał wierze obronne i brame. Troja ! była zabudowana domami wolno stojacymi , były prostokątne jednoizbowe z wejscien na krótszym boku o murach z cegly suszonej posadzonych na kamiennym fundamencie. Podłoga była budowana z gliny tzw. polepy i często nakładano Nawe warstwy co daje możliwość rekonstrukcje diety dawnych trojanczyków. Mieszkańcy zywili się najceściej dziczyzna głownie jelenie również kozy owce. Troja 1 została zniszczona w wielkim pożarze ale nie spowodowanym najazdem , ponieważ brak jakichkolwiek śladów walki.

Troja 2 - miała około 3 metrow miąższości i 7 podokresów Kształ osady był zbliżony do okręgu o średnicy 110 metrów. Miasto w tym czasie przeżyło niewielki pożar a nastepnie odbudowane na tym samym planie. Mur obronny był przebudowywany w miare rozrastania się osady. Troja 2 jest kontynuacja lecz widać, że standard zycia mieszkańców znacznie się poprawil, w diete wchodziły owce , kozy i owoce morza.

Schliemann jak już wspominałem w tej warstwie odkrył 16 skarbów zawierał on bizuterie złota oraz bron i wyroby brazowe. Jest wiele niejasności co do skarbu, powstała hipoteza , ze Schliman aby uwiarygodnic Twoja teorie wzbogacił skarb znaleziskami z wcześniejszych lub późniejszych warstw.

TROJA 3- Ma 2-2,6 metra miąższości i 3-4 warstwy osadnicze. Kultura Troi 3 wykazuje pełna kontynuacje tradycji poprzednich okresów. Istnienie miasta zakończone jest pozarem kilku doów i zniszczeniem pozostałych. Przyczyny nie są do końca jasne

TROJA-4 ma 2 metry miąższości i 5 podokresów. Nowymi cechami było powstawanie domów wieloizbowych z oddzielnymi wejściami co było przyczyna najprawdopodobniej wzrostu liczby ludności przy jednoczenym spadku zamożności

TROJA- 5 ma około 1,5 metra miąższości i 3-4 podokresy. Osada uległa znacznej przebudowie , powstaje nowy mur obronny, obserwuje się wzrost zamożności, pojawiaja się domy o o większej powierzchni i o wyższym standardzie. Z punktu widzenia archeologa nastepuje niekorzystna zmiana , ponieważ w domach panuje w wieksza czystośc, a co za tym idzie nie do końca możemy odtworzyć ich diete. Miasto zostało zniszczone w nieznanych okolicznościach.

TROJA- 6 - Ma 5-6 metrów miąższości i Az 8 podokresów. Do opisu Homera doskonale pasuje własnie Troja VI. Wykopaliska wykazały, że było to duże miasto z mocnymi fortyfikacjami (kamienne mury cytadeli miały prawie pięć metrów grubości i prawdopodobnie osiem wysokości, na nich stały jeszcze mury z suszonej cegły). W dodatku ekipa Korfmanna odkryła, że to co Schliemmann i Blegen uznali za Troję, w czasach opisanych przez Homera było tylko cytadelą rozleglejszego miasta, które ciągnęło się na południe od wzgórza Hisarlik. Było ono dwunastokrotnie większe od cytadeli. Łącznie Troja miała powierzchnię ok. 270 tys. m.kw. i była wówczas największym miastem nad Morzem Egejskim. Jej ulice były wybrukowane i wyposażone w rynsztoki. Oprócz ufortyfikowanej osady na nizinie rozciągało się rozległe dolne miasto otoczona nasypem lub nie wielkim murem.

Bogactwo zawdzięczała Troja 6 głównie kontroli nad dwoma szlakami handlowymi: morskim wiodącym przez Hellespont i lądowym z zachodniej Anatolii do Europy (z jednego kontynentu na drugi przedostawano się właśnie przez Hellespont). W mieście kwitło rzemiosło (wytwarzano głównie ceramikę i tkaniny), a wokół niego ciągnęły się pola uprawne, winnice i gaje oliwne. Odkrycie licznych kości koni potwierdza relację Homera, że Trojanie słynęli z ich hodowli. Silna flota i doskonale wyszkoleni wojownicy walczący z rydwanów dbali o bezpieczeństwo miasta. Wśród kosci zwierzęcych pojawiły się szczatki koni , z których jak jest napisane w Iiadzie słynęła Troja

Koniec Troi VI nastał ok. 1300-1250 r. p.n.e. Według Blegena w wyniku trzęsienia ziemi, ale zespół Korfmanna znalazł w warstwie zniszczeń wiele grotów strzał i włóczni oraz pocisków do proc. Najpewniej osłabione trzęsieniem ziemi miasto zostało później zaatakowane i złupione. Okazło się jednak, żę Troja 6 chodz pasuje do opisów Homerowskiej Troi jest zbyt stara, wiec i ta teoria zostala poczęści obalona.

VIIa- to odbudowana Troja VI. Miasto było jednak biedniejsze. Prawdopodobnie napłynęła do niego ludność z okolicznych wsi, gdyż wiele domów zostało podzielonych na mniejsze pomieszczenia, a dolne miasto rozrosło się. Zdaniem prof. Korfmanna w Troi mieszkało wówczas 5-10 tys. ludzi. Głównym powodem migracji do miasta był zapewne strach przed kolejnymi atakami. Świadczy o tym rozbudowa fortyfikacji i szerokie zastosowanie wkopanych w ziemię ogromnych naczyń do przechowywania żywności - tzw. pitosów.

Około 1190-1180 r. p.n.e. Troja została ponownie zdobyta. Archeolodzy znaleźli liczne ślady zniszczeń i szkielety oraz groty strzał. Chronologia oraz zniszczenia Troi 7a najbardziej wskazuje , że to własnie ona jest tym fantastycznym miastem z eposu Homera

Nastepne warstwy SA kontynuacja poprzednich wraz z innowacjami , które przyszłu z ludami bałkańskimi na te tereny.

„ Koń trojański „

Najsłynniejszym symbolem Troi jest koń Trojański dzieki któremu zostało to mityczne miasto zobyte jest dosyc przekonywujaca teoria na ten temat.

Co najmniej od XVIII w. p.n.e. bliskowschodnie imperia używały do kruszenia murów drewnianej machiny na kołach uzbrojonej w gigantyczną włócznię. Konstrukcja miała kształt zbliżony do konia, a obsługujący włócznię wojownicy wchodzili do środka machiny. Co więcej w inskrypcjach znalezionych w mezopotamskim mieście Mari, taka machina nazywana jest drewnianym osłem, a Hetyci zwali ją drewnianym jednorogim zwierzęciem.

Prawdy i zaprzeczenia

Wprawie Troi nic nie jest do końca jasne. Zdaniem niektórych była zbyt biedna, by Homer mógł opisać ją jako pełne złota miasto, a łupem armii Agamemnona padła około 1250 r. p.n.e. bogata Troja VI. Poszlakę wskazującą, że ofiarą achajskiego najazdu mogła paść Troja VI znaleziono w hetyckich tekstach z połowy XIII w. p.n.e. Wspominają one niejasno o jakimś sporze o krainę Wilusa między Hetytami a Ahhiyawa.

Inni odrzucają ten pogląd twierdząc, że autor „Iliady” po prostu znacznie wyolbrzymił bogactwa grodu Priama. Wskazują też na to, że według chronologii opartej na greckiej tradycji Achajowie zdobyli miasto ok. 1184 r. p.n.e

Chronologia stoi jednak też po stronie przeciwników Troi VIIa. Około 1200 r. p.n.e. nieznani najeźdźcy zniszczyli większość mykeńskich pałaców, a część Achajów umknęła na Kretę i Cypr. Jednak datowanie tych wydarzeń jest bardzo niepewne, więc ten argument również nie przekonuje.

Mniej więcej w tym samym czasie, gdy nieznani najeźdźcy niszczyli mykeńskie pałace, przybyli z Europy Frygowie doprowadzili do upadku Imperium Hetytów i spustoszyli całą Azję Mniejszą. Być może więc ich łupem padła też Troja VIIa?

Wiemy na pewno, że miał rację opisując okolice Troi. W 2003 r. tureccy i amerykańscy geolodzy, po wieloletnich badaniach okolic wzgórza Hisarlik, doszli do wniosku, że w XIII w. p.n.e. wyglądały one dokładnie tak jak w „Iliadzie”.

Koniec

zakończe mój referat słowami :

prof. Korfmann -kilka lata temu w amerykańskim magazynie „Archaeology” napisal - Jeśli ktoś podejdzie do mnie pewnego dnia podczas wykopalisk i powie, że wierzy iż wojna trojańska naprawdę miała tu miejsce, to moja odpowiedż jako archeologa pracującego w Troi będzie: Dlaczego nie?.

---