To się czyta dzisiaj - modni pisarze, modne książki. Omów - na przykładzie dwóch - trzech twórców spoza szkolnego kanonu - przyczyny popularności niektórych autorów i książek. Sformułuj własną opinię na ten temat.
Szanowna Komisjo,
Anthony Trollope powiedział:” Ze wszystkich rzeczy, których wymaga się od książki, najważniejsza jest, żeby nadawała się do czytania.”. Wybrałam temat modnych książek i modnych pisarzy po trosze z osobistych powodów. Przede wszystkim byłam zaciekawiona twórczością Paula Coelho - znałam wiele cytatów tego pisarza, ale nie czytałam książek. Powodem był brak czasu, a także przekonanie, które później okazało się błędne, że nie przepadam za czytaniem. Dlatego kiedy nastał wrzesień a wraz z nim czas na wybór tematu maturalnego, uznałam że ten temat jest dla mnie nie tylko interesujący, ale jest także wspaniałą okazją do przeczytania książek Coelho. Po zdecydowaniu się na ten temat kłopotliwą kwestią stał się dla mnie wybór odpowiednich książek. Zdecydowałam się na „Trzepot skrzydeł” Katarzyny Grocholi, która jest obecnie najpoczytniejszą polską autorką, oraz wybrałam „Zmierzch” Stephenie Meyer, który znajduje się w czołówce listy. Z twórczości Paula Coelho wybrałam „Alchemika” która jest, można by rzec, klasykiem współczesnej literatury. Dlatego warto się zastanowić, co uczyniło owe książki tak poczytnymi. Mam na to swoją teorię, ale w każdym przypadku wygląda ona trochę inaczej; dlatego wybrałam książki różniące się tematyką, bo każdy pisarz ma swój styl i to coś - co przyciąga miliony czytelników. Pomimo wielu krytycznych uwag książki modnych pisarzy są najlepiej sprzedawanymi pozycjami w skali światowej. Ale faktem jest też to, że autorzy wiele zawdzięczają wydajnej machinie reklamowej. Dziś dzięki działaniom marketingowym można wykreować sukces z dzieł zupełnie przeciętnych. Ten sukces tworzy się poprzez napędzanie swoją opinią powodzenie w innych krajach - tworząc modę.
Autor „Alchemika” urodził się 24 sierpnia 1947 roku w Rio de Janeiro. Studiował prawo, które na czwartym roku porzucił by oddać się podróżowaniu. Wcześniej próbował tworzyć sztuki teatralne, był dziennikarzem, autorem tekstów piosenek dla brazylijskich gwiazd. Jeszcze wcześniej fascynował się ruchem hipisowskim, co rozbudziło w nim pociąg do mistycyzmu i magii. Jego piąta powieść, napisana w ciągu 15 dni - „Alchemik” sprawiła, że stał się jednym z 15-stu najbardziej poczytnych pisarzy współczesnych.
„Alchemik” to historia andaluzyjskiego chłopca o imieniu Santiago, którego zamiłowaniem było czytanie książek i który od zawsze marzył o podróżowaniu, dlatego też został pasterzem. Chłopiec miewa te same sny, które kierują go w stronę piramid, gdzie ukryty jest skarb. Bohater decyduje się podążać drogą Własnej Legendy - poprzez afrykańską pustynię aż do Egiptu. Po przybyciu do Afryki, okradziony z pieniędzy, pierwszy raz zaczyna wątpić. Gdy od sprzedawcy kryształów dowiaduje się, że Egipt nie jest tak blisko jak sie tego spodziewał, przyjmuje u niego pracę. Po rocznej pracy w sklepie jego marzenie może się spełnić, może odkupić stado owiec -jednak nie czuje się szczęśliwy. Myśl o skarbie nie daje mu spokoju. W końcu Santiago decyduje się udać się do Fajum w Egipcie. Tam poznaje Fatimę - swoją miłość. Wraz z Alchemikiem bohater powieści Coelho wyrusza w stronę upragnionych piramid. Podczas tej wyprawy, zostaje poddany próbie - wzięty do niewoli, chłopiec zamienia się w wiatr -udowadnia jak wielka jest siła wiary. O tym mówią słowa Coelho: .” . . kiedy czegoś gorąco pragniesz cały wszechświat sprzyja potajemnie twojemu pragnieniu”. Docierając do piramid, chłopiec ostatecznie zgłębia prawdę o tym - jak żyć. Okazuje się że skarb znajduje się w Hiszpanii, skąd chłopiec przybył, ale przede wszystkim należy go odczytywać w ujęciu metaforycznym - jest to poznanie sensu życia. Prosty język i proste przesłanie czynią tę książkę łatwą i przyjemną, nie jest to jednak literatura „wysoka”. Publicyści krytykują pisarza za propagandę prawd i wartości zapomnianych, rzeczy ogólnie znanych takich jak: wiara w Boga i człowieka, sens życia i śmierci. Na ten zarzut można odpowiedzieć słowami Andre Gide'a: „wszystko zostało już powiedziane, a skoro nikt nie słucha, warto zacząć od początku.”
Prozie Coelho zarzuca się także eklektyczną mistykę, proste porady w stylu New Age, naciąganą fabułę, kicz i patos. Przy takiej ilości nieprzychylnej krytyki zaczęto analizować przyczyny czytelniczej „Coelhomanii”. Jedni twierdzą, że powodem jest brak literatury intelektualnej dotykającej spraw ludzkiej duszy, co sprawia, że jej miejsce zajmują dzieła takie jak dzieła Coelho: proste w konstrukcji i w swym przesłaniu. Inni natomiast twierdzą, że jest to chwilowa moda wynikająca z kryzysu podstawowych wartości etycznych. Tak więc czytelnikowi wydaje się, że obcuje z poważnym przekazem, ale nie zauważa, że nic mu nie przeszkadza w jego odbiorze. Książki brazylijskiego pisarza, są jednymi z najpiękniej i najstaranniej wydanych w Polsce, co również mogło się przyczynić do jego popularności. Sam pisarz poczytność Alchemika tłumaczy słowami: „Sukces przyszedł stopniowo, dzięki temu, że ludzie przekazywali sobie z ust do ust pozytywne opinie o książce.”
Kolejnym popularnym twórcą jest kobieca wersja Whartona i Coelho - Katarzyna Grochola. Często padają także porównania do Helen Fielding, określana jest jako „polska Bridget Jones. Zanim zajęła się literaturą pracowała m. in. jako salowa, korektorka, dyrektor składu celnego, a nawet jako pomoc cukiernika. Katarzyna Grochola to również autorka felietonów i współscenarzystka najpopularniejszych seriali telewizyjnych takich jak: „M jak miłość” .Najnowsza powieść pisarki „Trzepot skrzydeł” podobnie jak inne jej książki, czyta się jednym tchem, lecz różni się ona od poprzednich powieści pisarki. „Trzepot skrzydeł” to historia kobiety, która z pozoru ma wspaniałe życie - kochającego męża, który poprzysiągł, że nigdy jej nie zostawi. Bohaterka coraz rzadziej spotyka się z przyjaciółmi, aż w końcu zupełnie rezygnuje z życia towarzyskiego. Kiedy widziała jego smutne oczy, nie potrafiła mu niczego odmówić. Wtedy jeszcze nie wiedziała, że staje się więźniem własnego domu - złotej klatki, którą budował dla niej jej własny mąż. Coraz częściej obmyśla każdy najdrobniejszy gest, żeby niczym go nie zranić, bo wtedy wpada w szał i staje się zupełnie kimś innym. Wciąż próbuje tłumaczyć jego zachowanie. Ale kiedy traci coś, co nadałoby sens jej dalszemu życiu, pragnie uwolnić się z matni strachu. Jej mąż, to doskonały aktor. W towarzystwie znajomych przybiera maskę dobrotliwego, troszczącego się o swoją żonę męża. Żaden z nich nawet nie podejrzewa, co się dzieje za zamkniętymi drzwiami ich domu. Bohaterka zwraca się do kogoś bliskiego w liście, który przybiera formę osobistego, intymnego wyznania. Opisuje w nim kilka lat życia w małżeństwie, które stało się koszmarem. Istotne jest też to, że rzecz dotyczy ludzi wykształconych, nie zaś „marginesu społecznego”. Psychopatyczny partner odcina przyjacielskie więzi, mota zazdrością, Następnie narzuca rytm dnia, upodobania, dochodzi do aktów przemocy. Co więc sprawia, że Hanka nie rozwija skrzydeł do ucieczki, lecz poddaje się terrorowi męża?
Historia Hanki wyzwala tkwiące w nas głęboko pokłady empatii, zmusza do refleksji a nawet weryfikacji własnych postaw wobec tragedii. Grochola pisząc książkę kładzie nacisk na realizm świata, w którym żyją jej bohaterowie. W ten sposób czytelnik utożsamia się z głównymi bohaterami. Powodem popularności dzieł pisarki może być też fakt, iż kobiety w naszym kraju stanowią dominującą grupę czytelniczą. Dziś mało kto kieruje się opiniami krytyków, którzy często polecają książki kompletnie niestrawne dla masowego odbiorcy. Oczywiście krytyka publicystów nie ominęła polskiej pisarki, co potwierdza sama Grochola: „wiele złego słyszałam na temat swego pisarstwa, ze piszę prostymi zdaniami, bo nie znam złożonych, że to literatura dla dwunastolatków, bo za wesoła, więc zapewne płaska. Nie mam ambicji być natchnionym twórcą. Prostotą, lecz nie prostactwem, docieram do tysięcy czytelników”.
Światowym megabestsellerem ogłoszony został również pisarski debiut Stephenie Meyer -„Zmierzch'. Amerykańska pisarka mówi, że pomysł na napisanie owej książki przyszedł jej do głowy 2 czerwca 2003 roku. Wtedy zapisała swój sen, który później stał się 13 rozdziałem powieści. Saga „Zmierzchu” składa się z czterech części. Cała seria przez 47 tygodni znajdowała się na 1. miejscu listy „New York Timesa” i została uhonorowana licznymi prestiżowymi tytułami, m.in. uznana Najlepszą Książką Roku wg „Publishers Weekly” oraz Najlepszą Książką Dekady wg Amazonu.
Siedemnastoletnia Izabella Swan przeprowadza się ze słonecznego Phoenix do ojca mieszkającego w najbardziej deszczowym miejscu w stanie Waszyngton - Forks. Robi to dla dobra swojej matki, która postanawia poślubić mężczyznę swoich marzeń. Już pierwszego dnia w szkole, przyciąga jej uwagę miedzianowłosy chłopak - Edward. Daje on Belli swoim zachowaniem do zrozumienia, że żywi do niej ogromną niechęć, unika towarzystwa dziewczyny. Pomimo, że chłopak ratuje jej życie z nadludzką prędkością wbiegając pomiędzy nią a rozpędzony samochód, Bella wciąż czuje pewien dystans między nimi. Kiedy spotyka Jacoba, przyjaciela z dzieciństwa, Indianin opowiada jej o legendarnych podaniach dotyczących historii rodziny Cullenów. W końcu bohaterka domyśla się, kim jest naprawdę Edward -to nie człowiek, lecz wampir - istota o chłodnej i bladej skórze a przy tym niezwykle silna i piękna.. Kiedy ukochany ratuje ją z kolejnych opresji, Bella dowiaduje się także, że jest ona dla niego inna niż reszta ludzi. Pojawienie się w Forks trójki obcych wampirów zmienia tok wydarzeń. Jeden z nich- James - pragnie zabić Bellę,
Historia o zakazanej, burzliwej i niebezpiecznej miłości młodej dziewczyny i nieśmiertelnego wampira zachwyca czytelników i uparcie zajmuje miejsce w czołówkach najbardziej poczytnych książek. Tajemnicza postać Edwarda pozwala oderwać się od szarej rzeczywistości i wkroczyć w świat fantazji. Temat wampirów niesie swoisty powiew oryginalności, co odróżnia tę książkę od innych pozycji. Postaci krwiopijców nie są tak groźne i przerażające jak się powszechnie uważa, dlatego odbiegają od powszechnie przyjętych schematów. Być może to są czynniki składające się na ogromną popularność sagi Zmierzchu. Ponadto do zalet książki zaliczany jest również jej nastrój tajemnicy. Zaskakujące jest także zakończenie, które jest punktem kulminacyjnym, kiedy bohaterka ociera się o śmierć. Zachęcająca jest już sama okładka książki - elegancka czerń, na której widnieją blade dłonie trzymające jabłko, a więc prostota i elegancja. Pomimo ogromnej popularności, krytycy zarzucają Stephenie Meyer schematyczność fabuły, brak akcji, słaby styl, przerysowania, brak głębi emocjonalnej a także negatywne zjawisko literackie jak marysuizm. Jednakże ta cała masa zarzutów nie zmieni już spektakularnego sukcesu sagi „Zmierzchu”, którego pierwsza część została już zekranizowana i która była najbardziej wyczekiwanym filmem roku 2008.
Dążąc do podsumowania, chciałabym znów podkreślić, że dziś już żaden czytelnik nie kieruje się opiniami krytyków literackich i publicystów przy wyborze książki. Każdy wybiera to, co jemu najbardziej odpowiada i to, na co przyszła mu ochota. Powody popularności różnią się w zależności od poszczególnych książek - jedne zawierają proste i oczywiste nauki życiowe, które wg czytelników „odmieniają” życie jak w przypadku książek Coelho, inne natomiast wzruszają bądź wstrząsają, dzięki skomplikowanej akcji przyjemnie zabijają nudę, zmuszają do refleksji i weryfikacji zachowań bohatera, porywają w świat marzeń, budują tajemniczy nastrój, opowiadają niesamowitą i niebezpieczną historię miłosną, tak jak „Zmierzch” Meyer. Moim zdaniem modni pisarze piszą to co pragnie czytać masowy odbiorca, a więc lekkie, przyjemne i łatwe w odbiorze książki, które niekoniecznie muszą być tandetne czy też komercyjne. Myślę, że w tym tkwi tajemnica sukcesu modnych twórców. Bądź co bądź książka zawsze będzie miała większą wartość niż telewizja czy kino.