Kości i połączenia kończyny górnej

Kości obręczy kończyny górnej, kość ramienna, stawy obręczy i staw ramienny, kości przedramienia, kości ręki, staw łokciowy, staw promieniowo-łokciowy dalszy, staw promieniowo-nadgarstkowy i stawy ręki

I. KOŚCI OBRĘCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ (ossa cinguli membri superioris) [2]:

1. łopatka

2. obojczyk

ŁOPATKA (scapula)

brzegi (3):

1. boczny

2. przyśrodkowy (kręgowy)

3. górny [wcięcie górne łopatki, wyrostek kruczy (incisura scapulae, processus coracoideus)]

kąty (4):

1) boczny

1. wydrążenie stawowe (cavitas glenoidalis)

2. guzek nadpanewkowy i podpanewkowy (tuberculum supraglanoidale et infraglenoidale)

3. wcięcie dolne łopatki (incisura scapulae inferior)

2) przyśrodkowy

3) dolny

4) górny

powierzchnie (2):

1. przednia - żebrowa

1. dół podłopatkowy (fossa subscapularis)

2. kresy mięśniowe (lineae musculares)

2. tylna - grzbietowa

1. grzebień łopatki (spina scapulae)

2. trójkąt grzebienia (trigonum spinae)

3. wyrostek barkowy (acromion)

4. dół nadgrzebieniowy (fossa supraspinata)

5. dół podgrzebieniowy (fossa infraspinata)

6. powierzchnia stawowa barkowa obojczyka (facies articularis clavicularis acromii)

Cechy prawo- lub lewostronności (2):

1. grzebień łopatki - z tyłu

2. wydrążenie stawowe - z boku

OBOJCZYK (clavicula)

części (3):

1. część środkowa (pars centralis)

2. koniec mostkowy (extremitas sternalis)

3. koniec barkowy (extremitas acromialis)

1. część środkowa:

1. powierzchnia górna

2. powierzchnia dolna:

a) bruzda podobojczykowa (sulcus subclavius) - dla m. podobojczykowego

2. koniec mostkowy:

1. powierzchnia stawowa mostkowa (facies articularis sternalis)

2. guzowatość żebrowa (tuberositas costalis) s. wycisk więzadła żebrowo-obojczykowego (impressio ligamenti costoclavicularis)

3. koniec barkowy:

1. powierzchnia stawowa barkowa (facies articularis acromialis)

2. guzowatość krucza (tuberositas coracoidea):

1. guzek stożkowaty (tuberculum conoideum)

2. kresa czworoboczna (linea trapezoidea)

Cechy prawo- lub lewostronności (3):

1. powierzchnia górna - gładka

2. koniec barkowy - płaski (jak wyrostek barkowy)

3. część środkowa - wygięcie ku przodowi → przyśrodkowo

II. KOŚCI CZĘŚCI WOLNEJ KOŃCZYNY GÓRNEJ (ossa partis liberae membrii superioris)

1. kość ramienna

2. kości przedramienia

3. kości ręki

KOŚĆ RAMIENNA (os humeri)

części (3):

1. trzon (corpus)

2. koniec bliższy (extremitas proximalis)

3. koniec dalszy (extremitas distalis)

trzon

powierzchnie (3):

1. tylna + bruzda nerwu promieniowego (sulcus nervi radialis)

2. przednio-przyśrodkowa (f. anterior medialis)

3. przednio-boczna (f. anterior lateralis) + guzowatość naramienna (tuberositas deltoidea)

koniec bliższy

1. głowa gości ramiennej (caput humeri)

2. szyjka anatomiczna (collum anatomicum)

3. szyjka chirurgiczna (collum chirurgicum)

4. guzek większy (tuberculum maius)

5. guzek mniejszy (tuberculum minus)

6. grzebień guzka większego (crista tuberculi maioris)

7. grzebień guzka mniejszego (crista tuberculi minoris)

8. bruzda międzyguzkowa (sulcus intertubercularis)

koniec dalszy

1. bloczek (trochlea)

2. główka (capitulum) - jedyny szczegół anatomiczny o tej nazwie w osteologii

3. nakłykieć przyśrodkowy (epicondylus medialis)

4. nakłykieć boczny (epicondylus lateralis)

5. bruzda nerwu łokciowego (sulcus nervi ulnaris)

6. dół wyrostka dziobiastego (fossa coronoidea)

7. dół wyrostka łokciowego (fossa olacranii)

KŁYKIEĆ KOŚCI RAMIENNEJ (condylus humeri) = bloczek + główka

Cechy prawo- lub lewostronności (5):

1) trzon - guzowatość naramienna → bocznie

2) koniec bliższy - głowa → przyśrodkowo

3) koniec bliższy - guzek większy za guzkiem mniejszym

4) koniec dalszy - nadkłykieć przyśrodkowy większy od bocznego

5) koniec dalszy - dół wyrostka łokciowego → z tyłu

STAWY OBRĘCZY (articulationes cinguli) [2]:

1) staw barkowo-obojczykowy

2) staw mostkowo-obojczykowy

Staw barkowo-obojczykowy (articulatio acromioclavicularis)

powierzchnie stawowe (2):

1. pow. stawowa barkowa obojczyka (f. art. acromialis claviculae)

2. pow. stawowa obojczykowa wyrostka barkowego (f. art. clavicularis acromii)

jama stawowa (cavum articulare) - zawiera krążek stawowy (discus articularis)

więzadła (2):

1. więzadło barkowo-obojczykowe (lig. acromioclaviculare)

2. więzadło kruczo-obojczykowe (lig. coracoclaviculare)

mechanika - staw kulisty (art. spheroidea)

Staw mostkowo-obojczykowy (art. sternoclavicularis)

powierzchnie stawowe (2):

1. pow. stawowa obojczykowa mostka (f. art. sternalis claviculae)

2. pow. stawowa mostkowa obojczyka (f. art. clavicularis sterni)

jama stawowa (cavum articulare) - zawiera krążek stawowy (discus articularis)

więzadła (4):

1, 2) więzadło mostkowo-obojczykowe przednie i tylne (lig. sternoclaviculare ant et post.)

3) więzadło żebrowo-obojczykowe (lig. costoclaviculare)

4) więzadło międzyobojczykowe (lig. interclaviculare)

mechanika - staw kulisty (art. spheroidea)

POŁĄCZENIA POZASTAWOWE (3):

1) więzadło kruczo-barkowe (lig. coracoacromiale) → sklepienie ramienia (fornix humeri)

2, 3) więzadło poprzeczne łopatki górne i dolne (lig. transversum scapulae sup. et inf.)

STAW RAMIENNY (articulatio humeri)

powierzchnie stawowe (2):

1. pow. stawowa głowy kości ramiennej (f. art. capitis humeri)

2. wydrążenie stawowe łopatki + obrąbek stawowy (labrum glenoidale)

torebka stawowa (capsula articularis) + zachyłek pachowy (recessus axillaris)

jama stawowa - zawiera ścięgno głowy długiej m. dwugłowego ramienia (tendo capitis longi m. bicipitalis brachii)

więzadła (2):

1. więzadło kruczo-ramienne (lig. coracohumerale)

2. więzadła obrąbkowo-ramienne (ligg. glenohumeralia)

mechanika - staw kulisty (art. spheroidea)

KOŚCI PRZEDRAMIENIA (ossa antebrachii)

Kość promieniowa i kość łokciowa w supinacji (odwróceniu na zewnątrz) są położone równolegle względem siebie. Trzony obu kości na przekroju poprzecznym są kształtu trójkątów zwróconych wierzchołkami ku sobie (muszka frakowa)

Kość promieniowa (os radii) - położona bocznie

części (3):

1. trzon (corpus)

2. koniec bliższy (extremitas proximalis)

3. koniec dalszy (extremitas distalis)

trzon

powierzchnie (3):

1. przednia + guzowatość promieniowa (tuberositas radii)

2. tylna

3. boczna

brzegi (3):

1. przyśrodkowy - międzykostny (margo interosseus)

2. przedni

3. tylny

koniec bliższy

1. głowa (caput)

2. dołek głowy (fovea capitis) = dołek stawowy

3. obwód stawowy (circumferentia articularis)

4. pow. stawowa łokciowa (f. art. ulnaris)

5. szyjka (collum)

koniec dalszy

1. wcięcie łokciowe kości promieniowej (incisura ulnaris radii)

2. pow. stawowa łokciowa (f. art. ulnaris)

3. pow. stawowa dolna s. nadgarstkowa (f. art. inferior s. carpea)

4. wyrostek rylcowaty (processus styloideus)

Cechy prawo- lub lewostronności (3):

1. trzon - pow. przednia → wklęsła i gładka

2. koniec bliższy - głowa, pow. stawowa łokciowa → przyśrodkowo

3. koniec dalszy - wcięcie łokciowe → przyśrodkowo

Kość łokciowa (os ulnae) - położona przyśrodkowo

części (3):

1. trzon (corpus)

2. koniec bliższy (extremitas proximalis)

3. koniec dalszy (extremitas distalis)

trzon

powierzchnie (3):

1. przednia + guzowatość łokciowa (tuberositas ulnae)

2. tylna

3. przyśrodkowa

brzegi (3):

1. boczny - międzykostny (margo interosseus)

2. przedni

3. tylny

koniec bliższy

1. wyrostek łokciowy (olecranon)

2. wyrostek dziobiasty (processus coronoideus)

3. wcięcie bloczkowe (incisura trochlearis)

4. wcięcie promieniowe i pow. stawowa promieniowa (incisura radialis et f. art. radialis)

5. grzebień m. odwracacza (crista musculi supinatoris)

koniec dalszy

1. głowa

2. obwód stawowy głowy (circumferentia articularis capitis)

3. wyrostek rylcowaty (processus styloideus)

Cechy prawo- lub leworęczności (4):

1. trzon - powierzchnia przednia → wklęsła

2. koniec bliższy - wyrostek łokciowy → z tyłu

3. koniec bliższy - pow. stawowa promieniowa → z boku

4. koniec dalszy - głowa, pow. stawowa promieniowa → z boku

KOŚCI RĘKI (ossa manus)

1. kości nadgarstka (8)

2. kości śródręcza (5)

3. kości palców (14)

Kości nadgarstka (ossa carpi)

szereg bliższy (ordo proximalis) [4]:

1. kość łódkowata (os scaphoideum)

2. kość księżycowata (os lunatum)

3. kość trójgraniasta (os triquetrum)

4. kość grochowata (os pisifone)

szereg dalszy (ordo distalis) [4]:

1. kość czworoboczna większa (os trapezium)

2. kość czworoboczna mniejsza (os trapezoideum)

3. kość główkowata (os capitatum)

4. kość haczykowata (os hamatum) + haczyk (hamatum)

Kości śródręcza (ossa metacarpi)

części (3):

1. trzon

2. podstawa - koniec bliższy

3. koniec dalszy - głowa

trzon -

koniec bliższy:

1. podstawa - pow. stawowa nadgarstkowa (f. art. carpea)

2. pow. stawowe międzyśródręczne (f. art. intermetacarpea)

3. wyrostek rylcowaty (processus styloideus) - na III kości śródręcza

koniec dalszy:

1. głowa + po. stawowa palcowa [paliczkowa] (f. art. digitalis s. phalangea)

Kości palców (ossa digitorum)

Palce (5):

1. kciuk (pollex)

2. palec wskazujący (index)

3. palec środkowy (digitus medius)

4. palec obrączkowy (digitus annularis)

5. palec mały [V] (digitus minimus)

Kciuk

części (2):

1. paliczek bliższy s. pierwszy (phalanx proximalis s. prima)

2. paliczek dalszy s. drugi (phalanx distalis s. secunda)

Palce II - V

części (3)

1. paliczek bliższy s. pierwszy (phalanx proximalis s. prima)

2. paliczek środkowy s. drugi (phalanx medius s. secunda)

3. paliczek dalszy s. trzeci (phalanx distalis s.tertia)

Paliczek bliższy

części (3):

1. podstawa = koniec bliższy (wklęsła, jednodzielna)

2. trzon

3. bloczek (trochlea) = koniec dalszy (wypukła, dwudzielna)

Paliczek środkowy

części (3):

1. podstawa = koniec bliższy (wklęsła, dwudzielna)

2. trzon

3. bloczek (trochlea) = koniec dalszy (wypukła, dwudzielna)

Paliczek dalszy

części (3):

1. podstawa = koniec bliższy (wklęsła, jednodzielna)

2. trzon

3. koniec + guzowatość paliczka dystalnego (tuberositas phalangis distalis)

STAW ŁOKCIOWY (articulatio cubiti)[3] - staw złożony (art. composita)

1. staw ramienno-promieniowy (art. humeroradialis)

2. staw ramienno-łokciowy (art. humeroulnaris)

3. staw promieniowo-łokciowy bliższy (art. radioulnaris proximalis)

Staw ramienno-promieniowy

1. pow. stawowa ramienna k. promieniowej (f. art. humeralis radii) - dołek główki

2. pow. stawowa promieniowa k. ramiennej (f. art. radialis humeri) - główka k. ramiennej

mechanika - staw kulisty (art. spheroidea)

Staw ramienno-łokciowy

1. pow. stawowa ramienna k. łokciowej (f. art. humeralis ulnae) - wcięcie bloczkowe

2. pow. stawowa łokciowa k. ramiennej (f. art. ulnaris humeri) - bloczek k. ramiennej

mechanika - staw zawiasowy (ginglymus)

Staw promieniowo-łokciowy bliższy

1. pow. stawowa promieniowa k. łokciowej (f. art. radialis ulnae) - wcięcie promieniowe

2. pow. stawowa łokciowa k. promieniowej (f. art. ulnaris radii) - obwód stawowy

mechanika - staw obrotowy (art. trochoidea)

więzadła (4):

1. więzadło poboczne promieniowe (lig. collaterale radiale)

2. więzadło poboczne łokciowe (lig. collaterale ulnare)

3. więzadło pierścieniowate kości promieniowej (lig. annulare radii)

4. więzadło czworokątne (lig. quadratum)

STAW PROMIENIOWO-ŁOKCIOWY DALSZY (art. radioulnaris distalis)

powierzchnie stawowe (2):

1. pow. stawowa promieniowa dalsza k. łokciowej (f. art. radialis distalis ulnae) - obwód stawowy

2. pow. stawowa łokciowa dalsza k. promieniowej (f. art. ulnaris distalis radii) - wcięcie łokciowe

torebka stawowa + zachyłek workowaty (recessus sacciformis)

jama stawowa + krążek stawowy

więzadła -

mechanika - staw obrotowy

Stawy promieniowo-łokciowy bliższy i dalszy tworzą staw sprzężony (art. coniugata) - połączenie funkcjonalne, oddzielone anatomicznie o długość przedramienia.

BŁONA MIĘDZYKOSTNA PRZEDRAMIENIA (membrana interossea antebrachii) - blaszka włóknista rozpięta pomiędzy brzegami międzykostnymi przedramienia.

STAW PROMIENIOWO-NADGARSTKOWY (art. radiocarpea)

powierzchnie stawowe:

1. pow. stawowa nadgarstkowa k. promieniowej (f. art. carpea radialis) [³/₄] i krążek stawowy [¹/₄]

2. pow. stawowa k. łódkowatej, księżycowatej i trójgraniastej (f. art. ossis scaphoidei, lunati et triquetri)

więzadła (5):

1. więzadło promieniowo-nadgarstkowe dłoniowe (lig. radiocarpeum palmare)

2. więzadło promieniowo-nadgarstkowe grzbietowe (lig. radiocarpeum dorsale)

3. więzadło łukowate nadgarstka dłoniowe (lig. arcuatum carpi palmare)

4. więzadło poboczne promieniowe nadgarstka (lig. collaterale carpi radiale)

5. więzadło poboczne łokciowe nadgarstka (lig. collaterale carpi ulnare)

mechanika - staw eliptyczny (art. ellipsoidea)

STAWY I WIĘZADŁA RĘKI (articulationes et ligamenta manus)

staw międzynadgarstkowy (art. intercarpea)	więzadła międzynadgarstkowe dłoniowe, grzbietowe i międzykostne (ligg. intercarpea palmaria, dorsalia et interossea)
staw śródnadgarstkowy (art. mediocarpea)	jw. + więzadło promieniste nadgarstka (lig. carpi radiatum)
staw nadgarstkowo-śródręczny (art. carpometacarpea)	więzadła nadgarstkowo-śródręczne dłoniowe i grzbietowe (ligg. carpometacarpea palmaria et dorsalia)
staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka (art. carpometacarpea pollicis)
staw międzyśródręczny (art. intermetacarpea)	więzadła międzynadgarstkowe głoniowe, grzbietowe i międzykostne (ligg. intermetacarpea palmaria, dorsalia et interossea)
staw śródręczno-paliczkowy (art. metacarpophalangea)	więzadła poboczne (ligg. collateralia) więzadło poprzeczne głębokie śródręcza (lig. matecarpeum transversum profundum)
staw międzypaliczkowy ręki (art. interphalangea manus)	więzadła poboczne (ligg. collateralia)

---