Analiza trendów i zróżnicowania przestrzennego produkcji żywności na świecie


Ćwiczenie nr 1

Geografia rolnictwa i leśnictwa jako dyscyplina naukowa: podstawowe pojęcia i zagadnienia

Początek XXI wieku charakteryzuje dynamiczny rozwój we wszystkich dziedzinach wytwórczości i sferach życia: nauki, techniki, postępu technicznego, wytwarzania żywności, biologii itp. Wiele problemów ludzkość z powodzeniem rozwiązuje się. Równocześnie dwa zjawiska stanowią problemy wymagające ogólnoświatowych przedsięwzięć. Są to: dynamiczny przyrost liczby ludności oraz występujące zjawiska głodu i niedożywienia w poszczególnych regionach świata.

W minionym 1000-leciu liczba ludności wzrosła z 0,5 mln osób do 6 mld. Eksplozja liczby ludności miała miejsce w ostatnim 50-leciu w którym liczba ludności wzrosła o 3,5 mld osób. Przoduje w tym zakresie Azja w której żyje 60,5% ludności świata. Problem komplikuje fakt, że liczba ludności szybko wzrasta w regionach słabo rozwiniętych, w których odnotowuje się niedorozwój gospodarczy, a więc nowoczesnego przemysłu, rolnictwa, infrastruktury i całego kompleksu agrobiznesu. W tych regionach świata odnotowuje się niedostatek żywności. Oblicza się, że około 700 mln ludzi w świecie dotkniętych jest niedożywieniem i chorobami związanymi z głodem i niedożywieniem, a więc i śmiercią. Zaś 1,2 mld ludzi żyje w skrajnej nędzy.

Regiony świata znajdujące się w sytuacji niedorozwoju mają niskie wskaźniki PKB na 1 mieszkańca a co za tym idzie i małe możliwości inwestycyjne w tym w inwestycje nowoczesne. Zacofane rolnictwo pogłębia problemy wyżywienia. Tym czasem światowe zasoby ziemi pozwalają patrzeć z optymizmem na przyszłość produkcji żywności. Na 1 mieszkańca przypada w świecie 0,9 ha użytków rolnych, a w Europie 0,3 ha. Jeśli przyjąć, że dla wyżywienia 1 mieszkańca trzeba około 0,3 ha użytków rolnych, to świat dysponuje jeszcze znacznymi rezerwami. Wymaga to jednak przyspieszenia postępu naukowo-technicznego i wzmożonych inwestycji w rejonach opóźnionych w rozwoju. Tylko taka ewolucja może przyspieszyć rozwój produkcji rolnej, a więc i zlikwidować zjawisko głodu.

Produkcja rolnicza w świecie systematycznie rośnie. Mamy do czynienia z dodatnią korelacją pomiędzy tempem przyrostu liczby ludności i produkcji żywności. W stosunku do 1950 roku odnotowuje się trzykrotny wzrost produkcji rolniczej w świecie. Obecna produkcja zbóż to ponad 2 mld ton rocznie, zaś mięsa ponad 200 mln ton w skali świata. Podobnie wysokie tempo wzrostu dotyczy pozostałych rodzajów wytwórczości rolniczej i żywnościowej. Problem jednak w tym, że zasoby żywności pomnażają się w krajach wysoko rozwiniętych, gdy niedobory jej występują w krajach biednych.

Likwidacja dysproporcji w terytorialnym rozmieszczeniu żywności w świecie wiąże się ze światowym handlem żywnością. W światowym obrocie znajduje się około 230 mln ton zbóż. Wymiana ta dotyczy przede wszystkim krajów zamożnych, które dysponują odpowiednimi możliwościami finansowymi. Kraje nierozwinięte takich możliwości nie mają. Stąd najczęściej korzystają one z pomocy humanitarnej. Światowe rezerwy zbóż ocenia się na około 230-250 mln ton rocznie. Rezerwy służą, poza narodowymi potrzebami, przeciwdziałaniu sytuacjom nadzwyczajnym, jak powodzie, trzęsienia ziemi, konflikty zbrojne, susze itp. Nie są więc one stanie wyrównać aktualnych niedoborów zbóż w krajach tego wymagających. Podobna sytuacja ma miejsce w innych rodzajach żywności, oczywiście w innych proporcjach. Światowy handel żywnościowy podporządkowany jest prawom rynku, a więc konkurencji, zasadom zysku. Dlatego nie może on być rozpatrywany jako kategoria zabezpieczająca przed zjawiskiem głodu w świecie.

Rozwiązanie problemów żywnościowych stanowi jeden z globalnych kwestii współczesnego świata. Zjawisko głodu można rozwiązać jedynie poprzez realizowanie zasady o samowystarczalności żywnościowej poszczególnych państw. Międzynarodowa wymiana towarowa może spełnić nieocenioną rolę w wyrównaniu występujących niedoborów i dysproporcji wynikających z różnych warunków glebowo - klimatycznych. Jednakże kierunkiem dla polityki gospodarczej krajów, pozostaje samowystarczalność żywnościowa

Nieocenionym źródłem danych statystycznych dotyczących rozwoju rolnictwa świata jest baza danych Organizacji do spraw Wyżywienia i Rolnictwa - FAOSTAT - dostępna bezpłatnie w Internecie (http://apps.fao.org). FAOSTAT zawiera aktualizowane i uzupełniane na bieżąco statystyki. Udostępnione są szczegółowe dane statystyczne dotyczące gospodarki żywnościowej i leśnictwa wszystkich krajów członkowskich ONZ. Tematycznie są one podzielone na następujące grupy: rolnictwo, wyżywienie, rybołówstwo, leśnictwo, kontrola jakości żywności.

W grupach tych zawarto szczegółowe dane dotyczące między innymi: powierzchni zasiewów, zbiorów i plonów roślin uprawnych, pogłowia zwierząt gospodarskich, użytkowania ziemi, nawadniania, nawożenia, ludności rolniczej. W tej bazie danych zawartych jest ponad milion rekordów dla okresu zaczynając od 1961 r. Dane te mogą być również grupowane według kontynentów, organizacji gospodarczych czy regionów. Baza dostępna jest w językach angielskim, francuskim, hiszpańskim, arabskim oraz chińskim przez całą dobę z wyjątkiem wieczornych godzin w niedziele.

______________________________

Bajan K., 2000, Agrobiznes w świecie, Wykłady Wszechnicy Telewizyjnej (http://www.tmt.pl/wszechnicatv/).

Uliszak R., 2000, Geograficzne bazy danych w Internecie na przykładzie FAOSTATu, (w:) Zioło Z. (red.), Działalność człowieka i jego środowisko, Wyd. Nauk. Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Kraków (http://www.wsp.krakow.pl/geo/bibliogr/zrodla.html)

Zadania

0x01 graphic

1. Na podstawie załączonych danych statystycznych (załącznik 1.1) sporządź wykresy dynamiki światowej produkcji i handlu międzynarodowego żywnością oraz liczby ludności świata w podanym okresie.

  • Jakie tendencje zauważalne są w rozwoju analizowanych wielkości?

  • Jakie jest średnie tempo zmian poszczególnych wielkości?

  • Jakie przyczyny mogły spowodować odpowiedni układ linii trendów?

0x01 graphic

2. Stosując metodę kartodiagramów dynamicznych opracuj mapę dynamiki produkcji rolniczej w podanym okresie (załącznik 1.2) w układzie makroregionów świata.

  • Jakie cechy charakterystyczne zróżnicowania przestrzennego w trendach produkcji żywności uwidocznia ten wykres?

  • Jakie przyczyny mogły spowodować odpowiedni układ trendów produkcji?

Załącznik 1.1. Indeksy dynamiki światowej produkcji i handlu międzynarodowego żywnością oraz liczby ludności świata
(1961 = 100%)

Produkcja żywności

Międzynarodowy

handel żywnością

Liczba ludności

1962

103,25

105,03

101,82

1964

109,75

124,58

106,38

1966

115,25

126,35

110,90

1968

122,50

126,43

115,50

1970

126,50

148,64

120,36

1972

128,75

149,13

125,36

1974

138,25

260,33

130,28

1976

145,00

249,50

134,98

1978

155,00

309,79

139,66

1980

157,25

387,14

144,55

1982

168,50

351,70

149,61

1984

178,00

334,36

154,85

1986

184,50

304,28

160,20

1988

189,50

341,12

165,81

1990

201,50

359,08

171,46

1992

207,75

397,50

176,91

1994

214,25

439,80

182,16

1996

228,50

550,35

187,34

1998

237,75

555,16

192,43

2000

250,50

508,31

197,37

2002

257,50

525,77

202,15

Źródło: FAOSTAT


Załącznik 1.2. Indeksy dynamiki produkcji rolnictwa wg regionów świta

(1962 = 100%)

Europa Zachodnia

Europa Wschodnia

Kraje WNP

Bliski Wschód i Afryka Północna

Azja Południowa

Azja Wschodnia i Południowo-Wschodnia

Afryka Subsaharyjska

Ameryka Północna i Środkowa

Ameryka Południowa

Australia i Oceania

1962

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

1966

104,5

121,3

117,6

109,4

100,2

110,8

109,3

110,9

108,2

112,1

1970

116,0

121,0

126,4

122,3

122,1

126,8

127,8

116,1

123,2

121,3

1974

127,3

141,1

136,2

142,0

124,0

141,5

135,4

128,4

135,1

119,2

1978

133,6

155,0

150,1

161,4

149,1

169,0

138,6

147,9

155,3

145,9

1982

146,7

162,1

137,9

181,7

158,5

194,8

146,8

162,4

176,8

133,2

1986

151,6

169,8

153,8

209,6

186,9

224,5

165,3

161,5

191,8

151,6

1990

154,2

160,8

163,0

229,5

217,5

249,5

183,2

170,4

215,8

160,0

1994

150,5

130,7

110,9

252,7

243,0

283,5

204,9

190,9

244,0

161,9

1998

158,6

139,5

92,7

300,2

274,0

302,5

236,6

199,8

277,2

196,2

2002

157,6

129,4

106,6

304,5

286,7

342,0

252,2

203,0

322,3

183,0

Źródło: FAOSTAT


0x08 graphic

Geografia rolnictwa i leśnictwa

ćwiczenia



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Trendy w produkcji żywności na świecie
Prezentacja Analiza zasobów i produkcja miedzi na świecie
PRODUKCJA ZBÓZ NA SWIECIE
Zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i religijne na świecie, kl IIB
PRODUKCJA ZBÓZ NA SWIECIE
Nasiona CHIA należą do najzdrowszej żywności na świecie
zróżnicowanie religijne na świecie
Marketing produktow regionalnych na europejskim rynku zywnosci e 0e0w
zroznicowanie ludnosci na swiecie
Ćwiczenia 11 Zróżnicowanie rozwojowe na świecie
Najlepsze firmy na Świecie produkujące meble tapicerowane
Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno gospodarczego na świecie
Surowce na świecie. Wskaźniki cen surowców. Produkcja energii, Geografia społeczno-ekonomiczna
Analiza rynku?onentów na świecie oraz grecji
Analiza aktywności wulkanicznej na świecie, W ஜ DZIEJE ZIEMI I ŚWIATA, ●txt RZECZY DZIWNE
Podział produktów spożywczych na grupy, Technologia żywności i żywienia człowieka, Gastronomia
Analiza rynku?onentów na świecie oraz estonii

więcej podobnych podstron