teoria konkurencji odpowiedzi (2)


1. Konkurencja a efektywność gospodarcza

Występują 2 typy konkurencji:

Międzygałęziowa powoduje przepływ kapitału z gałęzi o niższej rentowności do gałęzi o wyższej rentowności. Konkurencja ta rodzi tendencję do kształtowania się przeciętnej stopy zysku w gospodarce i zwiększa efektywność alokacyjną gospodarki.

Wewnątrzgałęziowa prowadzi do poprawy efektywności produkcyjnej gospodarki (obniżka kosztów, obniżka cen, poprawa jakości produktu, poprawa jakości usług).

Prowadzi do ukształtowania się cen na poziomie odpowiadającym dominującym warunkom produkcji.

2. Typy konkurencji i jej skutki

Motyw uzyskiwania ponadprzeciętnych zysków związany jest z dwoma typami konkurencji:

Konkurencja międzygałęziowa powoduje alokację środków, a tym samym czynników produkcji w ramach gospodarki jako całości, ponieważ związana jest z dążeniem do osiągnięcia największej stopy zysku. Wolne środki kapitałowe przenoszone są z gałęzi o niższej stopie zysku do wyższej, powodując tam nasilenie się konkurencji. W tym samym okresie stosunkowo duża obfitość kapitału w gałęziach o wyższej stopie zysku sprzyja wyrównywaniu się poziomu technicznego firm w tych gałęziach i prowadzi przejściowo do zaniku zysków nadzwyczajnych, ponadprzeciętnych. Natomiast w gałęziach, w których nastąpił względny brak kapitału, m.in. na skutek jego odpływu do gałęzi efektywniejszych, konkurencja ulega osłabieniu. Ten mechanizm przepływu kapitałów sprawia, że zacierają się pierwotne różnice w poziomie zysków w różnych gałęziach i powstaje tendencja do kształtowania się przeciętnej stopy zysku, stanowiącej w pewnym sensie punkt odniesienia dla podejmowania decyzji alokacyjnych w całej gospodarce.

Współcześnie podobne skutki wywołuje, w dłuższym okresie, konkurencja globalna. Następują bowiem przepływy kapitałów pomiędzy krajami, a nawet regionami, i to na coraz większą skalę. O tej tendencji świadczy także powstawanie firm międzynarodowych lub ponadnarodowych, w tym zarówno nowych, jak i portfelowych i ich inwestycje, rozwój międzynarodowego kapitału finansowego, transakcje na giełdach itp.

Konkurencja wewnątrzgałęziowa toczy się o warunki i rozmiary sprzedaży, powodując ukształtowanie się ceny na poziomie odpowiadającym dominującym warunkom wytwarzania (a więc nie przeciętnym czy krańcowym). W tych warunkach firmy efektywniejsze pod względem organizacyjnym i technicznym osiągają zysk nadzwyczajny. Natomiast firmy o kosztach wyższych niż przeciętny nie realizują nawet zysku przeciętnego, co może prowadzić do bankructwa. Sprawia to, że firmy słabsze zmuszone są do naśladowania przedsiębiorstw efektywniejszych, otrzymujących zysk przeciętny wraz z zyskiem nadzwyczajnym. W ten sposób konkurencja wewnątrz gałęzi wymusza postępowanie proinnowacyjne, w tym postęp techniczny, a jednocześnie eliminuje przedsiębiorstwa najsłabsze, które nie potrafią efektywnie funkcjonować. Warto zwrócić uwagę, iż zysk nadzwyczajny jest „czasowy” w tym sensie, że zanika przy wyrównywaniu się poziomu techniczno-organizacyjnego firm dominujących w danej gałęzi, co wywołuje działanie bodźców do dalszego stosowania postępu technicznego, a szerzej - poprawy efektywności gospodarowania.

3. Funkcje regulacyjne mechanizmu rynkowego

Rynek, a szerzej mechanizm rynkowy, zwłaszcza w kapitaliźmie, stanowi współcześnie mechanizm funkcjonowania już nie tylko gospodarki danego kraju, ale w zasadzie całej gospodarki światowej, a tym samym - prawo ruchu współczesnej, globalnej gospodarki towarowej.

Niezależnie od zakresu występowania i wymiaru historycznego mechanizm rynkowy jest więc regulatorem:

4. Model konkurencji doskonałej a rzeczywistość

Rzadko się zdarza, aby wszystkie przedstawione tu założenia dotyczące konkurencji doskonałej były spełnione. Na niektórych rynkach działa tylko kilku kupujących, a na innych - kilku sprzedających. Są też bariery uniemożliwiające wchodzenie na rynek i wychodzenie z tego rynku. Również rzadko zdarza się, aby producenci oferowali identyczne produkty. Jednak istnieją rynki, które nieomal spełniają warunki konkurencji doskonałej. Przykładem mogą być rynki produktów rolnych czy surowców naturalnych. Artykuły rolne produkowane są przez tysiące producentów i kupowane przez tysiące kupujących, a ponadto są one niemal identyczne. Podobnie możemy scharakteryzować rynki surowców naturalnych.

5. Globalizacja gospodarki a konkurencja

Globalizacja przejawia się:

Globalizacja rynku światowego doprowadziła do oligopolizacji konkurencji (np. kilkunastu producentów samochodów na całym świecie. Powstała kooperacja konkurencyjna (ty robisz to a ja to), korporacje transnarodowe zachowują swoją narodowość. Zamiast spadku cen wzrosły zyski i płace wielkich korporacji, zwiększa się pzrepaść między biedą a bogactwem.

6. Rola przedsiębiorcy w ekonomii klasycznej o neoklasycznej

Przedsiębiorca:

7. Współczesne widzenie roli przedsiębiorcy

Rola wspólczesnego przedsiębiorcy:

8. Strategie multilokalne i strategie globalne

Strategia multilokalna - powoływanie filii, oddziałów w innych krajach, które dostosowują produkty i usługi w różnych krajach.

Strategia globalna - polega na zintegrowanej standaryzacji produktów, prowadzeniu marketingu i serwisu, ujednolicaniu potrzeb. Powoduje spadek kosztów jednostkowych, obniżenie ceny i wzrost zysku.

9. Współczesne zmiany uwarunkowań działalności gosp.

Zmiany demograficzne, w połączeniu ze zmianami w gospodarce, związane są określoną relacją z sytuacją społeczną i kulturą, systemem wartości, np. stosunkiem do ekologii. W wyniku zmian podstawy społeczeństwa wobec środowiska naturalnego nie tylko powstał przemysł związany z ochroną środowiska, ale i z produkcją tzw. Zdrowej żywności.

Wielkość populacji, struktura wieku, poziom dochodów oddziałuje na podaż. Z tego powodu producenci muszą analizować ten element makro otoczenia i w aspekcie krajowym jak i globalnym, co jest uwarunkowane obszarem zainteresowania danej firmy.

W miarę wzrostu gospodarczego występują istotne zmiany w wielkości i strukturze konsumpcji. Rozwój gospodarczy powoduje skracanie czasu pracy i zwiększenie wolnego czasu, który jest przecież czasem konsumpcji. Wywołuje to zmiany w wielkości wydatków na konsumpcję i w jej strukturze. Rośnie też rola dóbr wyższego rzędu oraz różnorodnych wyspecjalizowanych usług. Zjawiska te muszą rzutować na wielkość i strukturę produkcji wyrobów konsumpcyjnych, a co z tym związane - dóbr inwestycyjnych. Stąd wspomniane już wcześniej skracanie cyklów życia produktów i branż, związane z postępem technicznym. Tym samym potęguje się niepewność, czy zwrócą się wydatki ponoszone na badania, czy zostaną osiągnięte pożądanie rezultaty innowacyjne, jak i oczekiwane wyniki handlowe. Jednakże ryzyko z tym związane trzeba ponosić ze względu na rosnące zagrożenie konkurencją, która sprawia, że najskuteczniejszą strategią przetrwania firmy i jej rozwoju są innowacje.

10. Bariera popytu, a konkurencja.

Na nowoczesnym rynku, gdzie bariera popytu ulega zaostrzeniu , to klienci ostatecznie decydują zarówno o przyszłości, jak i teraźniejszości każdej firmy. Jednakże siła przetargowa klientów nie jest jednakowa w stosunku do danej firmy, każdego jej produktu czy segmentu rynku, stąd analiza tej siły naszych odbiorców jest niezbędna przy opracowywaniu strategii firmy. Siła przetargowa może zależeć od: (a) stopnia zróżnicowania naszych produktów, (b) znajomości przez klienta innych potencjalnych dostawców, (c) ilości substytutów na rynku. Opracowując strategię wejścia produktu na rynek możemy w pewnym stopniu zniwelować siłę przetargową klientów poprzez odpowiednią akcję promocyjną uzasadniającą niezbędność zakupu danego towaru, eksponując jego walory.

11. Współzależność rynków, a siła konkurencji.

Globalizacja współczesnego rynku powoduje, że ciągle rośnie znaczenie dystrybucji, zwłaszcza tej na szeroką skalę. Współzależność rynków jest nieodzowną częścią globalizacji. Dana firma będzie posiadała fabryki na różnych kontynentach, gdyż będzie zainteresowana lepszą jakością produkcji oraz tańszą siłą roboczą. Tym samym producent będzie potrzebował sprawdzonych i dobry dystrybutorów, aby ci rozpowszechniali jego produkty na całym świecie. Dużych odbiorców interesuje nie tylko poziom cen, marże, jakość, ale i terminowość dostaw, warunki serwisu po sprzedażowego itp. Coraz większa liczba różnego rodzaju substytutów i w związku z tym daleko posunięta segmentacja rynku sprawia, że dystrybutorzy coraz więcej wiedzą na temat produktów, więc rosną ich wymagania. Poważny odbiorca , którego nakłady na zakupy są duże, ponosi jednocześnie duże ryzyko. Stara się zatem je minimalizować przez stawianie odpowiednich wymagań. Stara się też sam zbadać rynek i jego wymogi. Dystrybucja na wiele rynków regionalnych świata powoduję maksymalizację zysków takich firm, a tym samych powoduje zagrożenie dla rodzimych producentów, gdyż poprzez niższe nakłady na produkcję ceny są bardziej konkurencyjne. Mniejszy przedsiębiorca nie może sobie pozwolić na ustalenie na takim samym poziomie, a co za tym się wiąże na problemy z utrzymaniem się na rynku.

12. Wpływ wprowadzania innowacji na równowagę rynkową i konkurencję.

Współcześnie żadna firma musi brać pod uwagę, że w jest segmencie rynku pojawi się nowy konkurent, a zwłaszcza gdy firma jest monopolistą w danej dziedzinie. Stopień tego prawdopodobieństwa związany jest m.in. z zasadą polityki interwencjonizmu państwowego, atrakcyjnością branży, stopą zysku, przewidywaną perspektywą rozwoju branży. Analiza naszego zagrożenia na rynku powinna być powiązana z obserwacją tendencji rozwojowych w technologii związanej z naszym sektorem. Obecnie największym zagrożeniem dla działającej firmy jest to, że konkurencja wprowadzi na rynek nowy, unowocześniony produkt. Warto też zwrócić uwagę, że analiza pojawiających się nowych produktów, interesujących nas technologii nie powinna się ograniczać wyłącznie do samego produktu, ale obserwować także zmiany choćby opakowań. Odpowiednie opakowanie np. artykułu żywnościowego może przedłużyć jego termin przechowywania. Firma która wprowadzi innowacyjny produkt może w krótkim czasie zdobyć przewagę na rynku. Dlatego firmy powinny analizować sytuację na rynku oraz istniejące ustawodawstwo prawne związane z gospodarką, w tym konkurencją, i to zarówno na szczeblu państwowym, jak i lokalnym. Niektóre władze lokalne, wprowadzają specjalne preferencje dla pobudzenia rozwoju oraz konkurencji i innowacji.

13. Czynniki kształtujące konkurencję wewnątrz sektora

O intensywności konkurencji decyduje wiele czynników:

14. Otoczenie rynkowe a konkurencja

Początkowo jako „otoczenie rynkowe” rozumiano charakterystykę bezpośrednich konkurentów występujących w danych segmencie rynku. Obecnie rozszerzono terminologię o „otoczenie konkurencyjne” i „pole strategiczne”.

Przy opracowywaniu strategii zwraca się uwagę na konieczność uwzględnienia konkretnych warunków otoczenia w całej jego złożoności.

Pole strategiczne uwzględniać powinno wszystkie instytucje, z którymi firma utrzymuje związki (banki, giełdy, związki zawodowe).

Zasięg pola strategicznego obejmuje i konkurentów bezpośrednich, oferujących podobne lub identyczne jak dana firma wyroby, i pośrednich, oferujących wyroby zaspokajających te same potrzeby co jej. Powinno się uwzględnić także konkurentów potencjalnych, w tym zagranicznych, którzy chcą wejść na nasz rynek.

15. Warunki realizacji strategii najniższych cen (lidera kosztowego)

Za „Lidera” na ogół uważa się firmę posiadającą największy udział w rynku, dyktującą ceny, politykę w zakresie dystrybucji i promocji.Potrzebny jest duży popyt, który umożliwia produkcję na dużą skalę. Obniżenie kosztów jednostkowych, wysoka elastyczność cenowa popytu.

16. Warunki realizacji strategii wyróżniania (zróżnicowania produktu bądź firmy)

Strategia polega na tym, że firmy dąży do zajęcia pozycji, która w ocenie dużej liczby odbiorców jest przodująca w danej gałęzi przemysłu.

W strategii tej firma dokonuje wyboru jednej lub więcej cech, które przez klientów tej gałęzi są uważane za istotne, i modyfikuje swoje działania tak, aby te potrzeby zaspokoić.

Celem tego działania jest możliwość sprzedaży produktów po wyższej cenie.

Aby strategia mogła mieć zastosowanie w firmie muszą być spełnione następujące warunki:

17. Warunki realizacji strategii koncentracji

Strategia koncentracji polega na wyborze przez firmę takiego segmentu rynku, na którym firma będzie starać się jak najlepiej zaspokajać potrzeby klientów, lepiej niż czynią to jej konkurenci. Różni się ona od innych strategii, tym, że podstawę stanowi decyzja o wyborze wąskiej specjalizacji, której będzie dotyczyć konkurencja, i to w obrębie danej gałęzi przemysłu.

Sedno tej strategii polega na czerpaniu korzyści z zaspokajania potrzeb niewielkich grup odbiorców, które wyróżniają się spośród innych w danej gałęzi przemysłu.

18. Przyczyny i cele strategii kooperacji

Kooperacja może obejmować: dystrybucję, produkcję, działania marketingowe.

Przyczyny strategii kooperacji to:

- występujące ograniczenia zasobów

- rosnące koszty produkcji i marketingu (firmy kooperujące ze sobą prowadzą wspólne badania)

- skłonności innowacyjne firmy (do tego potrzebne są określone kapitały i firma szuka kooperanta)

Celem strategii kooperacji jest uzyskanie efektu synergii, który polega na tym, że łączny efekt kooperujących ze sobą firm jest/może być większy od sumy efektów tych firm działających oddzielnie.

19. Strategie imitacji

Strategia imitacji dotyczy cech materialnych produktu, opakowania, znaku towaru. Rodzaje:

20. Strategie wycofywania się z rynku

Celem tej strategii jest wycofanie się z rynku tak, żeby nie ponieść strat, ale jeszcze na tym zarobić. Dotyczy to produktów schyłkowych i wycofywania się z sektorów dojrzałych ze względu na wysokie koszty alternatywne (ponieważ w fazie dojrzałości spada rentowność).

Dla tej strategii występują pewne ograniczenia, są to:

21. Strategie przedsiębiorcze

Zarządzanie przedsiębiorcze - zespół technik, polega na poszukiwaniu i wykorzystywaniu nowych okazji do zaspokajania ludzkich potrzeb i pragnień oraz na nowych zastosowaniach zarządzania.

Np. wprowadza się zarządzanie strategiczne do instytucji państwowych.

Rodzaje strategii przedsiębiorczych:

Gdybyśmy używali ich oddzielnie to są to strategie czyste.

Istota polega na tym, że dotyczy wdrażania jedynie prawdziwych innowacji, stosowanych po raz pierwszy, a zatem ryzykownych (np. nowy produkt na rynku)

Występuje w dwóch formach:

Warunki i ograniczenia

Różne odmiany tej strategii mają wspólną cechę - tworzą klienta i rynek.

To są strategie innowacji.

Wszystkie strategie wynikają z analizy potrzeb odbiorców, z analizy rynku. Co właściwie kupuje klient? Uwzględnia się sytuację ekonomiczną klienta.

23. Strategie rozwoju firmy

Według kryterium rozwoju firmy wyodrębniamy 4 główne strategie:

→ Strategia penetracji rynku polega na wzmożeniu działań na rynku, na którym dotychczas działało przedsiębiorstwo, i zmierzaniu do wzrostu sprzedaży produkowanych dotąd wyrobów. Wzrost sprzedaży w ramach utrzymującej się dotychczasowej struktury można uzyskać przez poprawę jakości, obniżkę ceny, intensyfikację marketingu, itd. Chociaż strategia ta nie daje wielkich szans na rozwój firmy, to umożliwia max wykorzystanie jej zdolności produkcyjnych. Możliwości tej strategii uzależnione są przede wszystkim od udziału firmy w rynku oraz charakteru samego rynku. Im większy udział w rynku, tym większe powodzenie tej strategii, zwłaszcza gdy jest to rynek rozwijający się. Natomiast w przypadku małego udziału firmy na rynku efekty strategii penetracji rynku są raczej niewielkie.

Strategia rozwoju rynku polega na takich działaniach przedsiębiorstwa, które zmierzają do wzrostu sprzedaży obecnie wytwarzanego produktu przez wejście na nowe rynki. Wyodrębnia się 2 fazy tej strategii:

→ Strategia rozwoju produktu może polegać bądź na modyfikacji istniejącego już wyrobu, bądź na stworzeniu całkowicie nowego. W pierwszym przypadku przedłuża się cykl życia dotychczas produkowanego wyrobu, w drugim natomiast rozpoczyna się nowy cykl życia nowego wyrobu. Możliwości działań firmy w tym zakresie są bardzo szerokie i zależą od skali innowacji wyroby. Niekiedy wystarczają drobne korekty innowacyjne, np. atrakcyjniejsze opakowanie czy jego lepsze dopasowanie do potrzeb odbiorców. Korzystna zmiana cech produkt umożliwia najczęściej zwiększenie popytu na dany wyrób ze wszystkimi związanymi z tym korzyściami.

→ Strategia dywersyfikacji polega na wprowadzaniu nowych produktów i wchodzeniu na nowe rynki. Może ona być dokonana własnymi siłami bądź przez zakup licencji, a niekiedy - całych przedsiębiorstw. Można przy tym wyodrębnić dywersyfikację poziomą (horyzontalną), pionową (wertykalną) oraz równoległą.

24. Warunki powodzenia strategii konkurencji

→ Najważniejszym warunkiem jest uspołecznienie procesu formułowania i realizacji strategii firmy.

Chodzi o włączenie pracowników w proces tworzenia strategii.

Żeby włączyć pracowników firma musi posiadać:

→ Jasno sformułowana i prosto ujęta misja firmy

→ Strategia musi mieć jasno okr. cel oraz środki niezbędne do jej realizacji

→ Czy zastosowano podejście strategiczne przy opracowaniu strategii? Polega na całościowym ujmowaniu firmy w jej różnorodnych relacjach z otoczeniem (uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne). Analiza strategiczna powinna umożliwić określenie kluczowych czynników potencjalnego sukcesu.

Kluczowe czynniki sukcesu:

→ Zasada równoważenia celów

Cele krótkookresowe powinny być podporządkowane celom długookresowym.

Porównujemy wydatki na promocję i reklamę z przyrostem przychodu ze sprzedaży. Czy wydatki nie są większe niż efekty?

→ System wczesnego ostrzegania

Monitoring zmian w otoczeniu, na jego podstawie dokonuje się kontroli strategicznej. Czy zmiany nie wymagają zmian w strategii?

→ Kompleksowość ujęcia działalności firmy w strategii konkurencji. Nie należy nadawać szkodliwych priorytetów, w redukcji kosztów nie możemy pozwolić na zmniejszenie jakości.

→ Ocena strategii, kryteria wyboru optymalnej strategii

Inne podejście do oceny strategii:

Realizacja strategii - program realizacji - kto za co odpowiada? kto? co? gdzie? kiedy?

Odpowiednie zasoby - ile? gdzie?

Powinien być okr. system motywacyjny, umożliwiający wynagradzanie tych, którzy przyczyniają się w szczególny sposób do realizacji strategii.

Monitoring realizacji - porównanie do założeń planowych.

7


Wyszukiwarka