Poziom rozszerzony

Szczegółowa prezentacja egzaminu

Wskazówka

Zadanie 1. PRZYKŁAD

Przeanalizuj przedstawiony materiał. Przygotuj się do jego prezentacji i roz­mowy z egzaminującym na temat:

• telewizji jako źródła informacji i rozrywki,

• jej wpływu na codzienne życie człowieka.

Zamieszczony obok przykład za­dania pierwszego przedstawia typowy materiał stymulujący. Polecenie skupia uwagę zdają­cego na dwóch (niekiedy trzech) podpunktach, które określają kontekst prezentacji i mają pro­wokować do interpretacji i wnios­kowania na podstawie materiału oraz do wyrażania i uzasadniania przez zdającego własnych opinii nadanytemat.

Podanie tych podpunktów ma na celu ułatwienie zdającemu przy­gotowania się do rozmowy oraz zasygnalizowanie mu, na jakie aspekty materiału stymulującego ma zwrócić szczególną uwagę, gdyż pytania zadane przez egza­minującego będą ich właśnie dotyczyć. Dlatego też warto do­kładnie przeanalizować podane podpunkty polecenia. Pamiętaj, że realizacja tematu jest czyn­nikiem decydującym o sukcesie na egzaminie (zob. punkt III wprowadzenia, str. 105).

Materiał stymulujący składa się z co najmniej trzech elementów. Mogą to być: fotografie, rysunki, diagramy, wykresy, tabele, cytaty, notatki, tytuły artykułów pra­sowych, a nawet krótkie frag­menty publikacji prasowych lub książek. Elementy te są spójnie powiązane z zasygnalizowaną w poleceniu tematyką.

Average daily TV viewing time in America
Year	Hours
1960	5.06
1970	5.56
1980	6.36
1990	6.56
2001	7.40

Wskazówka

Przygotowanie się do egzaminu

Na przygotowanie się do egza­minu ustnego masz 15 minut. Zrób notatki do zadania pierw­szego w ciągu pięciu minut. Pozostałe 10 minut przeznacz na zaplanowanie kilkuminutowej prezentacji w zadaniu drugim.

W trakcie przygotowywania się do egzaminu warto zrobić notatki, dotyczące zawartości materiału stymulującego zamieszczonego w zestawie. Podpunkty polecenia określają, na jakie aspekty należy zwrócić szczególną uwagę podczas analizy tego materiału. Notatki pomogą Ci dokonać jego prezentacji w takim porządku, jaki uznasz za najbardziej logiczny. Ponadto możesz je wykorzystać, odpowiadając na kolejne pytania egzaminującego dotyczące Twojej interpretacji tego materiału oraz opinii na tematy z nim związane.

Oto przykładowe notatki do materiału stymulującego ze str. 109:

Komentarz

Notatki do materiału stymu­lującego, które znajdują się obok, są dość rozbudowane. Możesz je wykorzystać, odpowiadając na pytania dotyczące zarówno pre­zentacji materiału, jak i jego inter­pretacji oraz opiniowania.

Pytania do materiału stymulującego

W zadaniu pierwszym egzaminujący zada Ci cztery lub pięć ściśle określonych pytań, dotyczących kolejno:

• prezentacji materiału stymulującego, czyli po prostu opisu tego, co on przedstawia­, z uwzględnieniem głównej myśli podanej w poleceniu do zadania (jedno pyta­
nie),

•Twojej interpretacji tego materiału (jedno lub dwa pytania),

• oraz Twojej opinii na omawiany temat (dwa pytania).

W punktach 1.1.-1.3. omówiono te kategorie pytań bardziej szczegółowo:

Pierwsze pytanie ma charakter wprowadzający do tematu. Pytanie to może zawierać prośbę o ogólną charakterystykę zawartości materiału lub odnosić się do konkretnego aspektu tego materiału.

Komentarz

Charakterystyczną cechą pytań ogólnych (a, b) jest to, że nie za­wierają ani słownictwa, ani struk­tur, które mogą być wykorzy­stane przez zdającego podczas udzielania odpowiedzi.

Przykładowe pytania do materiału stymulującego ze str. 109:

What can you see in the pictures?

What does the material present?

What different television programmes do the pictures present?

Oto przykładowa odpowiedź na jedno z zaproponowanych pytań:

Wskazówka

What can you see in the pictures?

All the four pictures seem to be stills from television programmes, each of which may be regarded as a source of information and entertainment. The first one is a cartoon showing a man who is smiling broadly and pointing to a packet of Blasto, probably a brand name of washing powder. Everything in the cartoon, including the words 'new, improved' seem to indicate it's a TV advert. The second picture shows a scuba diver in some exotic sea with a lot of fish around him. It looks like a documentary or educational film. In the third picture, which is actually a coloured drawing, there is a man who I take to be a newsreader, the one who presents news on tele­vision. In the last picture I can see five people wearing funny colourful costumes and hats and riding bicycles. They are evidently performing live for some audience, which is invisible here, perhaps in a circus. It may be part of an entertainment programme, for instance for children.

Dokonując prezentacji materiału stymulującego:

• odnieś się do wszystkich jego elementów,

• spróbuj go również zinterpretować, nawiązując do podpunktów polecenia,

• postaraj się wyrazić domysły, spekulować na jego temat (porównaj odniesienia do programów telewizyjnych i ich funkcji w powyższej wypowiedzi).

Zaplanowanie wypowiedzi jest zatem niezwykle ważne.

W powyższym przykładzie wyróżniono te zwroty, których możesz użyć zarówno do samej prezentacji materiału, jak i do jego interpretacji.

Egzamin ustny trwa 15 minut, z tego ok. 7 minut przypada na całe zadanie pierwsze. Stąd sama prezentacja materiału, czyli od­powiedź na jedno pytanie (z czte­rech lub pięciu, które otrzymasz), nie powinna trwać dłużej niż 1.5-2 minut. Po upływie tego cza­su egzaminujący może przerwać Twoją wypowiedź i zadać następ­ne pytanie.

Komentarz

Prezentację materiału stymulu­jącego, która znajduje się obok, charakteryzuje skupienie się na jego najważniejszych szcze­gółach. Skrótowość opisu jest zrekompensowana analizą za­wartości materiału.

Drugie pytanie (a także trzecie - jeśli pytań jest pięć) skupia się na interpre­towaniu zawartości materiału stymulującego, tzn. wyciąganiu na jego podsta­wie pewnych wniosków.

Przykładowe pytania do materiału stymulującego

What can you say about people's viewing habits on the basis of the table?

How do you understand the headline included in the material?

What positive and negative aspects of television are presented in the material?

Komentarz

Pytania, jakie możesz usłyszeć w tej części egzaminu, mogą do­tyczyć:

•jednego elementu (a, b), • całości materiału (c).

Oto przykładowe odpowiedzi na wszystkie zaproponowane pytania:

What can you say about people's viewing habits on the basis of the table?

The table shows average viewing habits of Americans over a span of more than 40 years, from 1960 to 2001. The numbers indicate the ever increasing time that people in the USA spend every day in front of the television: from 5 hours in 1960 to almost 8 hours in 2001. It seems that every decade the average viewing time becomes longer by about 30 minutes. The table evidently indicates that Americans have turned into couch potatoes, who spend their free time mostly watching television.

Wskazówka

How do you understand the headline included in the material?

Odpowiadając na pytanie (b), zdający powinien odnieść się do znanych mu programów typu reality show, które-jak sugeruje nagłówek - zmieniły sposób my­ślenia o telewizji (np. dawniej na szklanym ekranie królowały oso­by znane i podziwiane, dzisiaj zaś dominują na nim ludzie przecię­tni, niczym nie różniący się od wi­dzów). Zdający może dodatko­wo odnieść się przy tym do po­wieści 1984 George'a Orwella, pokazując, że posiada wiedzę o literaturze angielskiej.

Big Brother was the first reality show on TV and it is based on observing the behaviour of people locked in a house for several months. The show appeals to human curiosity about what other people really think, say and do in private. What we do at home when we are alone and how we behave in the outside world are too different things. As I see it, people watch such programmes to see similar behaviour and they can feel better because of that. Additionally Big Brother started to show ordinary people, who are not different from the people watching them. In the past, on television we could admire people who were famous and well-known for something they had done or achieved. Nowadays ordinary people can become celebrities, if only for a short while.

What positive and negative aspects of television are presented in the material?

Wskazówka

Odpowiadając na pytanie (c), należy odnieść się zarówno dc informacyjno-edukacyjnych wa­lorów telewizji (w materiale: film przyrodniczy, wywiad), jak i do manipulacji widzem lub wywiera­nia nań wpływu (w materiale: re­klama), czy nawet schlebiania ni­skim gustom (zachęta do pod-glądactwa w programach typu reality show, infantylne progra­my rozrywkowe).

Starting with the positive aspects, television keeps viewers up-to-date about current affairs in news programmes, broadcasts educational programmes and documentary films which increase our general knowledge of the world. The examples in the material include the newsreader and the scuba-diver. Even commercials, like the one of the washing powder, can be regarded as a source of information about products on the market. On the other hand, commercials themselves influence the way we choose goods to buy, and that is certainly its negative aspect. Television may also be criticized for broadcasting programmes which appeal to low instincts and primitive tastes. TV channels provide us with childish entertainment shows, like the one with people in animal costumes, and reality shows, such as Big Brother, which are boring but many people watch them to satisfy their primitive curiosity about what other people do when nobody's looking.

Ostatnie dwa pytania mogą odnosić się do opinii zdającego na wiele sposobów - na przykład dotyczyć:

• ogólnej opinii zdającego na prezentowany temat,

• części tematu zasygnalizowanego w poleceniu do zadania.

Wskazówka

Przykładowe pytania do materiału stymulującego

Odpowiadając na te pytania, zdający powinien nie tylko wy­razić swą opinię, lecz również uzasadnić ją za pomocą kilku argumentów.

What is your opinion of TV commercials?

Are TV commercials a positive or negative aspect of television? Why?

How does TV influence our lives?

Why is watching television by many considered harmful?

In what way is television a source of both information and entertainment?

How do you treat television: as a source of information or entertainment? Why?

Oto przykładowe odpowiedzi na trzy pytania (d, e, f). Zwróć uwagę na różnorodność i wielostronność argumentów oraz - w przypadku pytania (e) - odniesienia do materiału stymulującego. Argumenty te ujęto w postaci przykładowych notatek w punktach - stanowią one rodzaj skrótu myślowego dokonywanego „na gorąco" przez zdającego. Notatki te mogły również zostać wcześniej sporządzone do pierwszej i drugiej części polecenia i teraz umiejętnie wykorzystane.

Why is watching television by many considered harmful?

Komentarz

Television provides passive entertainment, which involves just sitting many hours a day and watching programmes that are often filled with violence. In my opinion, such exposure to violence makes viewers insensitive to the suffering of others. Next, television channels compete for viewers so that adverts that appear during commercial breaks could reach as broad an audience as possible. As a result, the quality of programmes is frequently rather low as they have to appeal to a wide variety of tastes. In this way TV does not develop people's good taste. We can also say that television manipulates its viewers, e.g. in the news programmes, where information has to be selected for presentation and commentary due to time constraints. Information is then limited in quantity or shown from a particular perspective at the cost of another. Finally, radiation that the TV monitor is emitting when it's on maybe harmful for health, especially eyesight.

In what way is television a source of both information and entertainment?

Zauważ, że odpowiedzi te zawie­rają bezpośrednie odniesienia do materiału stymulującego. To wła­śnie jego cel: stymulować, do­starczać Ci treści, pobudzać Cię do wypowiedzi na dany temat. Oczywiście, możesz wyrażać swe opinie w dowolny sposób, wyko­rzystując także wiedzę ogólną, jaką posiadasz.

Zaprezentowane tu przykładowe odpowiedzi na pytania egza­minującego są dość rozbudo­wane, aby pokazać Ci jak naj­szerszą gamę możliwych rozwią­zań. Osoba posługująca się bar­dzo płynną angielszczyzną może, mówiąc dość szybko, wyrazić te wszystkie idee. Twoje odpowie­dzi nie mogą być jednak zbyt dłu -gie, aby nie przekroczyć przez­naczonego na całe to zadanie limitu czasu - ok. 7 minut. Ozna­cza to, że na każde pytanie przy­pada ok. 1-1,5 minuty.

Television can be regarded as a source of information first of all because of news and current affairs programmes. In addition, TV channels broadcast educational programmes, for example documentary films like the one in the picture with the scuba diver. Also, television commercials can be treated as a source of information about new products or services on the market. On the other hand, television provides entertainment in the sense that everything that people watch, even including news programmes, may actually be considered as having entertainment value. Television channels broadcast feature films, talk shows, game shows and other programmes, for instance reality shows like Big Brother, or interactive ones that are broadcast in real time with viewers participating. People seem to enjoy watching them because they are brought to their homes almost at no cost and are frequently geared towards the whole family.

How do you treat television: as a source of information or entertainment? Why?

I watch television only several hours perweek. Tome, it is a source of both information and, more seldom, entertainment. I am rather particular about the programmes I watch. I like to know what is going on, so I watch news programmes. Recently there have appeared cable and satellite television and along with them many channels that specialize in particular types of programmes, e.g. documentary channels like Discovery. I enj oy watching their programmes because they are usually of good quality For entertainment I turn to television when there is a good film on, or an interesting and engaging show hosted by a person I especially like or respect. I don't need to be constantly entertained by television because I think the programmes are of low quality and they appeal to the most primitive tastes. For example, I wouldn't be able to follow the intricate plots of soap operas. They keep viewers in suspense about really trivial matters.

Wskazówka

Wyrażanie opinii

Obok zebrano kilkanaście zwro­tów służących do wyrażania opinii - od zdecydowanych (+), poprzez neutralne (0), aż po takie, które oznaczają zdystan­sowanie się (-).

Ćwiczenie 1.

Każda z poniższych ilustracji odnosi się do jednego zakresu tematycznego. Dokonaj ich krótkiej prezentacji, zwracając uwagę na kontekst określony dodanymi zwrotami, zdaniami lub nagłówkami. Możesz wykorzystać podane niżej wyrażenia.

It shows ... It probably is ... It probably refers to ...

I think... It seems ... It could / might be ...

I suppose ... It illustrates ... It concerns the problem of...

Ćwiczenie 2.

Powiedz, jaka treść kryje się za poniższymi nagłówkami prasowymi. Spróbuj pospe-kulować na temat zawartości artykułu, któremu dany nagłówek mógłby towarzyszyć. Każdy nagłówek odpowiada jednemu zakresowi tematycznemu ze standardów wy­magań.

Ćwiczenie 3.

Wyjaśnij znaczenie następujących przysłów i powiedzeń. Każdy punkt odpowiada jednemu zakresowi tematycznemu ze standardów wymagań.

Ćwiczenie 4.

Wyjaśnij znaczenie następujących cytatów. Każdy cytat odpowiada jednemu zakre­sowi tematycznemu ze standardów wymagań.

1. 'Every man is a quotation from all his ancestors.'

Ralph Waldo Emerson (1803-1882), American writer and philosopher

2. 'My home is not a place, it is people.'

Lois McMaster Bujold (1949-), American writer

3. 'Only the educated are free.'

Epictetus (55 AD-135 AD), Roman philosopher

4. 'Pleasure in the job puts perfection in the work.' Aristotle (384 BC-322 BC), Greek philosopher

5. 'There are hundreds of languages in the world, but a smile speaks them all.' Anonymous

6. 'I've been on a diet for two weeks and all I've lost is two weeks.' Totie Fields (1930-1978), comedienne

7. 'Advertising may be described as the science of arresting human intelligence long enough to get money from it'

Stephen Leacock (1869-1944), Canadian humorist and educator

8. 'They say travel broadens the mind; but you must have the mind.' G.K. Chesterton (1874-1936)

9. 'Life is short: art is long.'

Hippocrates (c. 460-377 BC), Greek physician

10. 'The Olympic spirit is neither the property of one race nor of one age.' Pierre de Coubertin (1863-1937), French educator

11. 'Early to bed and early to rise, makes a man healthy, wealthy, and wise.' Benjamin Franklin (1706-1790), American diplomat and scientist

12. 'Our inventions mirror our secret wishes.' Lawrence Durrell (1921-1990), British writer

13. 'Our environment, the world in which we live and work, is a mirror of our attitudes and expectations.'

Earl Nightingale (1921-1989), American radio announcer

14. 'Ask not what your country can do for you; ask what you can do for your
country.'

John Fitzgerald Kennedy (1917-1963), American president

15. 'England and America are two countries separated by a common language.'
George Bernard Shaw (1856-1950), English playwright

2. PREZENTACJA TEMATU I DYSKUSJA

Komentarz

Zadanie 2. PRZYKŁAD

Zapoznaj się z podanymi tematami. Wybierz jeden i przygotuj się do jego prezentacji oraz dyskusji z egzaminującym.

1. Zoos - are they animal shelters or prisons? Present and justify your opinion on the subject.

2. We should eat to live rather than live to eat. Do you agree or disagree with this view of eating habits? Justify your opinion.

2.1. Prezentacja wybranego tematu

W tej części egzaminu Twoim zadaniem będzie wyrażenie swojej opinii na dany temat oraz uzasadnienie jej odpowiednio dobranymi argumentami. Możesz do tego celu (w przypadku obu tematów) wykorzystać zwroty przydatne do wyrażania opinii podane na str. 114.

Pomocną strategią może się również okazać użycie tzw. Discussion Clock, czyli „zegara punktów widzenia". Daje Ci on duży wybór perspektyw, z jakich można wyrażać poglądy (opinie, argumenty) na dany temat.

Zadanie drugie wymaga dłuższej, wieloaspektowej wypowiedzi ustnej na wybrany temat, popar­tej bogatą argumentacją.

Od zdającego oczekuje się spój­nej, logicznej wypowiedzi oraz stosowania urozmaiconych struk­tur leksykalno-gramatycznych do wyrażania argumentów oraz opinii.

Możliwość wyboru tematu oraz krótki czas prezentacji (ok. 2-3 minut) sprawiają, że zadanie to nie jest tak trudne, jak może się wydawać.

Na przygotowanie prezentacji powinieneś przeznaczyć 10 minut z piętnastu, którymi dysponujesz. Ważne jest, żeby wypowiedź rze­czywiście dotyczyła wybranego tematu, gdyż w przeciwnym wypadku nie zostanie ona oce­niona. Oznacza to utratę punk­tów za brak zgodności wypowie­dzi z tematem oraz za niskie umie­jętności językowe (zob. punkt III wprowadzenia, str. 106).

Komentarz

Discussion Clock może posłużyć • do zaplanowania wypowiedzi, •jako źródło inspiracji do poszuki­wania odpowiednich argumen­tów.

Zegar zawiera 12 możliwych „punktów widzenia". Przygoto­wując swoją wypowiedź na dany temat, zapewne wykorzystasz najwyżej kilka z nich, które naj­bliższe będą wybranemu przez Ciebie tematowi.

Ćwicząc wykorzystanie tej stra­tegii w prezentacjach i dyskusjach (np. na lekcji), z pewnością zapa­miętasz wiele z tych aspektów i będzie Ci łatwiej odwołać się do nich na egzaminie.

Poniżej przedstawiono dwie często stosowane strategie formułowania tematu wypowiedzi w zadaniu drugim. Strategie te można skrótowo, w sposób uproszczony, nazwać „za i przeciw" oraz „tak lub nie".

Komentarz

Przygotowując wypowiedź do te­matu typu „za i przeciw", zasta-nów się nad:

• odpowiednim wstępem do pre­
zentacji, który

• wprowadzi tematykę,

• zainteresuje słuchacza,

• pokaże ogólną perspektywę, organizującą całą wypowiedź;

•argumentami przemawiającymi za jednym i drugim poglądem;

• podsumowaniem obydwu
punktów widzenia i przedsta­
wieniem wniosków.

Jeden z tematów może być skonstruowany tak, abyś przedstawił równoważne argumenty odpowiadające obu sugerowanym perspektywom zgodnie z tematem, wyciągnął wnioski i na przykład opowiedział się za jedną z nich. Temat może być sformułowany w oparciu o przeciwieństwa (np. for and against).

Zastanów się, z jakich punktów widzenia mógłbyś omówić poszczególne tematy i jakie argumenty wykorzystałbyś w swojej prezentacji, gdybyś taki temat wybrał.

Television-what are its benefits and dangers for young viewers? Present and justify your opinion.

Is the tourism industry a blessing or a curse? How does tourism affect the lives of people in the regions which have become tourist destination spots?

Unidentified Flying Objects - are they myth or reality? Justify your opin­ion.

Private schools vs. state schools - what are their advantages and draw­backs for pupils and the quality of their education ?

Music in people's lives - does it harm or heal ? How does music influence people's lives ? Present and justify your opinion.

Have people become slaves or masters of modern technology? How has technology changed our lives and what can we do not to let it control us in ways we may not even realize ?

Wybierając temat pierwszy z przykładowego zadania na str. 119, należy się zastano­wić nad argumentami przemawiającymi za dwoma poglądami wyrażonymi w temacie:

• ogrody zoologiczne krzywdzą zwierzęta,

• ogrody zoologiczne służą zwierzętom.

Spójrz na notatki do tej wypowiedzi:

Komentarz

Notatki do tego tematu sugerują, że wypowiedź będzie zrówno­ważona pod względem liczby ar­gumentów odpowiadających obu stronom sporu. Łączy je perspek­tywa rozwoju cywilizacyjnego człowieka i wynikających z tego zagrożeń dla świata przyrody -stanowi ona swoiste tło wymie­nionych argumentów i właśnie od niej ta wypowiedź może się rozpocząć.

Zoos - are they animal shelters or prisons? Present and justify your opinion on the subject.

Oto przykładowa realizacja tematu, odwołująca się do kilku aspektów: naukowego, edukacyjnego, ekonomicznego czy nawet społecznego. Odszukaj je w poniższym tekście.

Komentarz

Tekst tej wypowiedzi jest nieco dłuższy niż pozwala na to limit czasu. Służy jednak pokazaniu większej liczby szczegółów, a także słownictwa i struktur językowych. Jeśli zdający mówi szybko i płynnie, sama prezentacja trwa najwyżej 3 minuty.

Zastanów się, z których elemen­tów lub zwrotów językowych mo­żna zrezygnować przy prezentacji na egzaminie bez uszczerbku dla ogólnego obrazu oraz wyraża­nych opinii i argumentów.

Komentarz

Oto niektóre aspekty, do których odwołuje się ta wypowiedź: •naukowy, np. preserve en­dangered species (breeding programmes); research into animal behaviour;

• edukacyjny, np. children learn about animal life; adoption projects; rasing people's aware­ness of animal conservation;

• ekonomiczny, np. zoos are commercial organizations that need to bring profit;

•społeczny, np. zoos as enter­tainment to please visitors; pośrednio także: zoos as sources of knowledge about animal life and to what extent it is similar to the life of humans (group behaviour).

Wskazówka

Przygotowując wypowiedź na temat, który wymaga opinio­wania typu „tak lub nie", należy pamiętać o dokładnym wykona­niu polecenia:

•jeśli jest w nim mowa o przyczy­nach-podaj je;

•jeśli trzeba się opowiedzieć za danym stwierdzeniem lub prze­ciw niemu - należyto zrobić. Swoje stanowisko najlepiej przed­stawić na początku wypowiedzi, gdyż pomoże Ci to zorganizować prezentację tematu w sposób bardziej logiczny i jasny dla egza­minującego.

W przypadku drugiego tematu powinieneś zdecydować, czy i do jakiego stopnia zgadzasz się z prezentowanym stwierdzeniem, a następnie odpowiednią argumentacją uzasadnić swą opinię, nawet jeśli zadanie nie zawiera takiego polecenia.

Oto kilka przykładowych tematów. Czy zgodziłbyś się z prezentowanymi stwier­dzeniami, czy też nie?

High level education at school contributes to creating a better society in general. To what extent do you agree with this view? Present and justify your opinion.

Those who are begging for money in the street take advantage of people's good intentions and naivety. To what extent do you agree with the state­ment? Present and justify your opinion.

Good manners and the perception of their importance have changed in recent years. Do you think this statement is true? Justifyyour opinion.

Why do we keep pets at home? Is it because we are selfish by nature and pets are easier to control than other people, or because we need them for a purpose, for example to overcome our loneliness? Present and justify your view.

'Whole families are bewitched by the culture of the shopping mall. Like moths to the light, we are attracted to colourful images, shallow entertainment and a seemingly better world. And like moths we're in grave danger.' Do you agree or disagree with this quotation? Present and justify your opinion on the subject.

More and more young people commit crimes nowadays. What do you think are the reasons for this negative tendency and what can be done to reduce the level of juvenile delinquency? Present and justify your opinion.

Planując wypowiedź na temat wymagający przedstawienia argumentacji typu „tak lub nie", należy:

• wymienić argumenty uzasadniające Twoje stanowisko w danej kwestii,

• dla równowagi uwzględnić w wypowiedzi inny punkt widzenia bądź argumenty mogące podważać prezentowaną przez Ciebie opinię.

W ten sposób pokażesz egzaminującemu, że potrafisz przedstawiać nie tylko opinie własne, lecz także swoich przeciwników. Co zrozumiałe, uzasadnić musisz tylko opinie własne.

Notatka do wypowiedzi na temat drugi z przykładowego zadania na str. 119, do­tyczący nawyków żywieniowych, może uwzględniać na przykład następujące elementy:

Przykładowa prezentacja tego tematu jest następująca:

It is difficult for me not to agree with the statement that we should control what we eat in order to live a healthy life, rather than let our eating habits control us. This refers especially to obesity and overeating. However, the meaning of this saying can be expanded to embrace people's lifestyles in general.

Food consumption is one of the most important aspects of human life. Nutrition is absolutely necessary for survival and it is in this sense that we eat to live. For example, we are told by nutritionists to be particular about our eating habits, because they are of great consequence for our health. Dietary recommendations include food products which are, say, low in calories and animal fat, and which are supposed to ensure a long and healthy life, without heart disease, for instance. Following special diets is also required in childhood or pregnancy for better physical and mental development in later life. But eating to live may also be understood in the wrong way In my opinion, many people are not concerned with the quality of food they consume. As a result, they mistakenly believe that junk food supphes them with sufficient nutrition and energy to live and work. On the other hand, the second part of the saying seems to suggest that people's food habits may influence them too much. For example, people may overeat and become obese, and then they make desperate attempts at losing weight. In this way, constant dieting becomes a dominant element in their lives. Another example of this tendency is rather rare as it concerns gourmets and their specific attitude to eating habits. A gourmet changes his meal into a ritual to satisfy his sophisticated needs. As I see it, such people do live to eat, and at times also overeat.

It is my belief that developing a moderate, balanced attitude to food and eating is rather necessary. If people can make choices about what to eat, they should not be on a constant diet, because it may lead to problems with health, either physical or mental. Although in some extreme cases wrong eating habits are connected with obesity or mental disorders, such as bulimia and anorexia, people should practise more self-control in their food routines. One reason for these food-related disorders is people's lack of knowledge about the role of food. People take food for granted not thinking of the consequences in the years to come. One must admit self-control is extremely difficult to manage when we are faced with tempting images in shops or on television. Nevertheless, the basics of self-control can generally be learned in childhood from our parents and through schooling. In later years all we must do is remember to control ourselves.

Komentarz

Z notatki obok wynika stano­wisko zdającego i jego uzasa­dnienie.

• Przedstawiono wyjaśnienie zna­
czenia tego stwierdzenia i wy­
tłumaczono, dlaczego jest słu­
szne.

•Jednocześnie stwierdzono, że, choć słuszne, stwierdzenie to -rozumiane tu dość szeroko, nie tylko w odniesieniu do otyłości - znajduje stosunkowo niewie­lu naśladowców.

• Zasugerowano, skąd ta niedba-
łość może się brać i jak ją zwal­
czać.

Wskazówka

W tej części egzaminu ustnego egzaminator poprosi Cię o wyja­śnienie Twojego stanowiska lub uzupełnienie prezentacji o szcze­góły, które umknęły Ci wcześniej ze względu na limit czasu. Krótko mówiąc,Twoim zadaniem będzie:

• obrona swoich opinii i poglądów,

• ich interpretacja oraz komentarz do nich,

•podsumowanie argumentów własnych i cudzych.

Po prezentacji tematu następuje około pięciominutowa dyskusja.

Egzaminujący może zadać Ci kilka pytań dotyczących struktury Twojej prezentacji,

jej treści, przedstawionych przez Ciebie opinii i argumentów.

Właśnie w tej chwili mogą okazać się przydatne Twoje notatki do prezentacji - im dokładniejsze, tym lepiej. Dokonując prezentacji, możesz korzystać z tych notatek. Gdybyś ich nie miał wcale lub gdyby były one bardzo krótkie, trudno byłoby Ci przypomnieć sobie wszystkie poruszone przez Ciebie szczegóły. Zawsze możesz się do tych notatek odwołać dla przypomnienia sobie czegoś lub w celu inspiracji (np. skojarzenia faktów) do dalszej dyskusji. Oto kilka przykładów pytań:

Ćwiczenie 1.

Wróć do ćwiczeń nr 3 i 4 na str. 117,118. Wykonaj kolejno poniższe polecenia.

a. Wybierz jedno powiedzenie lub cytat. Uzupełnij nim przykładowy temat zadania.
Zastanów się nad znaczeniem tematu i swoją odpowiedzią na zawarte w nim
pytanie.

'. 'To what extent is this proverb/saying/quotation true? /To what extent do

you agree with this proverb/saying/quotation ? Present and justify your opinion.

b. Zdecyduj, które punkty widzenia (aspekty) z Discussion Clock (str. 119) będą naj­
odpowiedniejsze do prezentacji tego tematu. Dla ułatwienia przypomniano je
poniżej w postaci rzeczowników.

Psychology/Personality Morality/Ethics Economics/Finance

Your own perspective/point of view Politics Art

Health/Medicine Society Science

History Education Religion

c. Każdy wybrany przez Ciebie aspekt powinien wywołać łańcuch skojarzeń zwią­
zanych z danym tematem. Dobierz odpowiednie argumenty „za" lub „przeciw".
Postaraj się znaleźć przekonujące przykłady, które zilustrowałyby obraną przez
Ciebie linię argumentacji.

d. Przeanalizuj wszystkie swoje argumenty, wybierz najbardziej przekonujące i zde­
cyduj, jaki będzie najodpowiedniejszy wstęp oraz zakończenie (wnioski):

• czy argumenty (aspekty problemu) wiążą się ze sobą w jakiś określony sposób?

• czy można dokonać pewnego uogólnienia (syntezy) na wstępie?

• jakie ogólne wnioski nasuwają się na podstawie dobranych argumentów?

e. Dokonaj prezentacji tematu.

Przykład: Ignorance is bliss. To what extent is this saying true? Present and justify your opinion.

Przykładowy plan wypowiedzi: Introduction:

• generally, the saying is true - if you have no knowledge of a problem, you don't have to worry about it;

• in the context of education: dangerous to claim so; but true only when thinking that having no knowledge is related to innocence, openness, creativity; having knowledge - to being limited or affected in a particular way; representing some way of thinking and thus having tunnel vision of things.

Having knowledge affects life negatively in many ways

• personal and social life - how we perceive another person may change with our in­creasing knowledge about them (we may become more or less attracted to them);

• medical context - if we do not know how seriously ill we are, we may overcome it quicker because the knowledge does not affect our attitude;

• educational level - our understanding of everyday life (including socializing, me­dia and politics) is limited and thus we live a happier life not realizing how serious are the problems which do not concern us directly, for example at national level.

However, having knowledge is extremely useful in general

• educational reasons - if people are educated, and so have a better understanding of the world, they are able to bring up their children to be better people and citi­zens, for example;

• social reasons - knowledge helps us to live more consciously, we can make better choices about things which are necessary on an everyday basis and so we do not have to rely on others, we are more independent.

Conclusion:

the saying is true only in some situations; generally, having knowledge is a great

asset; ignorance does more harm than good.

Ćwiczenie 2.

W celu ćwiczenia umiejętności prezentacji, przygotuj wypowiedź ustną na wybrany przez siebie temat w części poświęconej rozwijaniu słownictwa (str. 127-240). Zaproponowane tam tematy do dyskusji powiązane są z tekstami do czytania, które wprowadzają odpowiednie słownictwo oraz proponują wybrane argumenty. W swej prezentacji możesz wykorzystać poniższe przykładowe zwroty.

---