Elewacja a prawo
Rodzaj elewacji i zalecana kolorystyka są integralną częścią projektu. Dlatego nie mogą być dowolnie zmieniane - trzeba na to mieć zgodę architekta i władz budowlanych, które wydały pozwolenie na budowę.
Jeśli w projekcie nie określono koloru elewacji, a w pozwoleniu na budowę zaznaczono, że trzeba go uzgodnić z wydziałem architektury, trzeba wybrać kolor i wybór ten zgłosić w Urzędzie Gminy.
Również przed odnawianiem domu warto sprawdzić, czy lokalne uchwały samorządowe nie nakładają jakiś ograniczeń w kształtowaniu wyglądu domów. Najlepiej pytać o to w Urzędzie Gminy, na przykład w formie zgłoszenia zamiaru odnowienia elewacji w określony sposób.
Tradycyjne grube tynki stosuje się do wykańczania ścian jednowarstwowych lub takich trójwarstwowych, w których warstwa osłonowa nie jest gotową elewacją (na przykład z cegieł klinkierowych). Tynki takie można przygotować samemu albo skorzystać z droższych, ale lepszych, gotowych mas tynkarskich.
Tradycyjne tynki cementowo-wapienne są białe, więc żeby nadać im kolor, maluje się je farbą do ścian zewnętrznych. Nie są trwałe: żeby odnowić ściany, trzeba nałożyć nowy tynk.
Tynki z gotowych mieszanek są trwalsze - wytrzymują nawet 80-100 lat. Odświeża się je przez malowanie lub szpachlowanie.
Gotowe tynki cienkowarstwowe stosuje się wtedy, gdy buduje się ścianę dwuwarstwową albo dociepla dom metodą lekką mokrą. Tynk nakłada się wówczas nie na mur, ale na ocieplenie. Takimi tynkami można też wykańczać bardzo gładkie ściany jednowarstwowe oraz stosować je na tradycyjne tynki cementowo wapienne zamiast gładzi. : Tynki cienkowarstwowe mogą być: mineralne (najtańsze i najmniej odporne na uszkodzenia, o dużej paroprzepuszczalności), akrylowe (odporne na uszkodzenia, ale o małej paroprzepuszczalności), silikonowe (drogie, ale bardzo wytrzymałe, elastyczne i wysokoparoprzepuszczalnej oraz silikatowe (mają właściwości podobne do tynków silikonowych, ale są tańsze).
Stawia się je przede wszystkim w domach budowanych w technologii trójwarstwowej lub w domach o konstrukcji szkieletowej - jako warstwę osłaniającą. Muszą być oparte na fundamencie i solidnie związane z konstrukcją nośną.
Ściany elewacyjne z cegieł licowych i klinkierowych oraz kształtek silikatowych i betonowych wykańcza się przez staranne spoinowanie. Jeśli ściana jest z klinkieru, trzeba ją wymurować na puste spoiny (używając listew dystansowych), które po 3-4 dniach wypełnią się specjalną zaprawą do spoinowania.
Okładziny ścienne montowane na sucho - bez użycia zaprawy - to przede wszystkim siding winylowy (tani, łatwy do ułożenia i utrzymania w czystości) lub drewniany (droższy i nie tak k „niezniszczalny" jak winylowy). Okładzinę taką można montować bez względu na pogodę, ponieważ nie wymaga to żadnych prac „mokrych". Najczęściej przy okazji montażu sidingu układa się także ocieplenie, ale nie jest to konieczne. Mniej znaną suchą okładziną są płytki betonowe albo ceramiczne mocowane na ruszcie.
Farbami elewacyjnymi można malować świeże i stare tynki. Niektóre farby zawierają dodatki np. chroniące przed pleśnią i porostami.
Jeśli ściana nie będzie otynkowana i pomalowana, warto ją zaimpregnować, by uchronić przed wnikaniem brudu i wilgoci. Na ścianach z cegieł i na okładzinach ceramicznych stosuje się impregnaty olejowe, a na elewacjach silikatowych, kamiennych i betonowych - silikonowe i silikatowe.
Cokół to dolna część elewacji, zazwyczaj w innym kolorze i z innego materiału niż reszta i ściany - solidniejszego i odporniejszego na uszkodzenia i wilgoć. Na wykończenie cokołów nadaje się klinkier, kamień (naturalny lub jego imitacja z betonu), a także specjalny tynk z dużą zawartością cementu.
Cokół powinien być cofnięty o 2-3 cm w stosunku do reszty ściany. Jeśli bowiem jest od niej szerszy, gromadząca się na nim woda deszczowa niszczy ścianę. Jeśli cokołu nie da się cofnąć, trzeba go przykryć skośnym daszkiem, odprowadzającym wodę.
Remont elewacji warto połączyć z dociepleniem ścian. Dotyczy to zwłaszcza starych domów, których ściany nie mają ocieplenia. Przed rozpoczęciem prac trzeba sprawdzić, jaki jest stan starej elewacji. Jeśli są na niej uszkodzenia, trzeba znaleźć przyczynę ich powstawania i usunąć ją, by zabezpieczyć odnowioną elewację przed niszczeniem.
Odnawianie elewacji można też połączyć z wykonaniem dodatkowych elementów ozdobnych, na przykład gzymsów, obramowania okien. Zamiast kosztownymi technikami tradycyjnymi można je zrobić z kształtek styropianowych i wykończyć nowoczesnym tynkiem.
W każdym domu da się zrobić nawet najbardziej wyszukane elewacje, ale pod względem ekonomicznym i technicznym najlepiej sprawdzają się następujące rozwiązania:
na ścianach jednowarstwowych, których nie trzeba ocieplać\
-tynki tradycyjne, a jeśli ściana jest bardzo gładka i równa, na przykład z betonu komórkowego
- także tynki cienkowarstwowe. Można również położyć płytki elewacyjne, zwłaszcza w dolnej, cokołowej części ściany;
na ścianach dwuwarstwowych, z ociepleniem
- tynki cienkowarstwowe, nakładane na warstwę ocieplenia lub okładziny montowane na ruszcie zamocowanym do ściany;
na ścianach trójwarstwowych - jeśli warstwą elewacyjną jest mur ze zwykłych cegieł i pustaków-tynki tradycyjne lub cienkowarstwowe. Jeśli elewację wykonano z cegieł klinkierowych, licowych i silikatowych, wykończenie polega tylko na starannym spoinowaniu;
na ścianach domów w konstrukcji szkieletowej - tynk cienkowarstwowy na warstwie ocieplenia, ewentualnie obmurówka albo okładziny panelowe (siding) mocowane na ruszcie;
na ścianach domów z bali - jeśli są ocieplone od zewnątrz - oblicówka z desek na ruszcie.