Poezja apokalipsy przewidywanej a poezja apokalipsy spełnionej.
APOKALIPSA PRZEWIDYWANA:
1. Józef Czechowicz "Żal" - podmiot liryczny odczuwa niepokój związany z nadchodzącą wojną i jest człowiekiem doświadczonym przez życie, wzbudza szacunek. Wizją wojny przynoszącej zniszczenie i klęskę. Człowiek zdegraduje się w swym człowieczeństwie. Wojna niszczy ludzi nie tylko fizycznie, lecz i psychicznie.
2. Czesław Miłosz "Obłoki" - katastroficzna wizja świata, subiektywna wizja przeżyć podmiotu lirycznego, odosobnienie, bezradność, depresja. Śmierć jest lepsza niż życie pogrążone w lęku.
3. Czesław Miłosz "Roki" - Ziemia zniszczona po katastrofie, nie ma nic pewnego, zachwianie systemu wartości, wszystko uległo przewartościowaniu. Nie można popadać w bierność, należy stworzyć indywidualną moralność na potrzebę chwili, działanie jest próbą ratowania człowieczej godności. Więzi z naturą są motywacją do działania.
4. Czesław Miłosz "O książce" - zagłada kultury, brak jej potrzeby spowoduje znieczulenie społeczeństwa. Degeneracja psychiczna.
5. Antoni Słonimski "Niemcom" - zaniepokojenie sytuacją w Europie, kultura i nauka zginie, barbarzyńcy zniszczą cywilizację. Ostrzeżenie i wezwanie do obrony przed agresją i totalitaryzmem.
6. Władysław Broniewski "Bagnet na broń" - nawołuje do obrony ojczyzny, jest to największy obowiązek. Dom jest toposem ojczyzny. Poezja ma zagrzewać, nawoływać do walki, stać się zarzewiem czynu.
APOKALIPSA SPEŁNIONA:
1. Władysław Broniewski "Żołnierz polski" - stosowanie przedrostka "bez". Cały naród pozbawiony ojczyzny, nie ma żadnych szans na obronę, gdyż nie ma czym, gotowość do poświęceń.
2. Władysław Broniewski "Póki my żyjemy" - apokaliptyczny obraz Warszawy czasów wojny, klęska bezbronnego narodu, obraz śmierci, tytuł zostawia jednak pewną nadzieję na wyzwolenie.
3. Antoni Słonimski "Alarm" - poetycki reportaż z nalotu, z oblężonej Warszawy, gotowość i czujność muszą być zawsze, obawa o zniszczenie kultury i zabytków.
4. Czesław Miłosz "Campo di Fiori" - obojętny stosunek żyjących do ginących, motyw zagłady wartości, brak tolerancji, niemożność głoszenia własnych poglądów, spotęgowanie niesprawiedliwości, okrutna prawda o ludziach, nie zmieniają się od wieków, wciąż mają takie same poglądy.
5. Czesław Miłosz "Piosenka o porcelanie" - zniszczony dorobek kultury i sztuki, człowiek działa sam przeciwko sobie.
6. Czesław Miłosz "W mojej ojczyźnie" - śmierć wybawia od cierpień, świadomość historii, na faktach buduje swe wizje, nie może uwolnić się od przeczucia wojny, niepokój siłą twórczą.
7. Czesław Miłosz "Piosenka o końcu świata" - apokalipsa nadchodzi niespodziewanie, bez biblijnych znaków, człowiek sam może wywołać koniec świata, odpowiedzialność za to każdy musi przyjąć na siebie, osobisty wymiar końca świata.
8. Czesław Miłosz "Walz" - rozdarty świat niszczony przez wojnę, apokalipsa spełniona, walka celem samym w sobie, obłąkanie ludzi, gorzka ironia, świadomość braku odzewu na słowo poety.
9. Obraz "apokalipsy spełnionej" w poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego wyraża się w wielu utworach.