REGULACJA PRAWNA
Kodeks Cywilny - tytuł XI księgi III (art. 535-602)
DEFINICJA
Sprzedaż - umowa, w której jedna strona (sprzedawca - zbywca) zobowiązuje się przenieść własność rzeczy i wydać ją drugiej stronie (kupujący - nabywca), a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Przedmiotem sprzedaży mogą być oprócz rzeczy także: energia (elektryczna, wodna, gazowa) oraz prawa majątkowe (zbycie spadku, przedsiębiorstwa, wierzytelności).
ELEMENTY I CECHY UMOWY
Przedmiotowo istotne elementy charakteryzujące umowę sprzedaży:
przedmiot świadczenia,
zbywca,
cena.
Z określenia sprzedaży wynika, że jest to umowa:
konsensualna - wymagane są zgodne oświadczenia woli,
odpłatna i wzajemna,
zobowiązująca - wymaga ona wykonania, tj. doprowadzenia do tego, by przewidziany w niej skutek nastąpił.
FORMA UMOWY
Forma umowy podlega ogólnym regułom prawa cywilnego dotyczącym umów w ogólności. W praktyce częste zawieranie jest umów na podstawie uprzednio wystosowanych przetargów i ofert (wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny).
PRAWA I OBOWIĄZKI
Obowiązki sprzedawcy:
przeniesienie na kupującego własności rzeczy lub prawa majątkowego stanowiącego przedmiot zbycia,
wydanie rzeczy kupującemu, w określonym miejscu i czasie,
udzielenie kupującemu niezbędnych wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycznych dotyczących przedmiotu sprzedaży, wydanie stosownych dokumentów oraz instrukcji opisujących sposób korzystania z rzeczy.
Obowiązki kupującego:
zapłata ceny kupna,
odbiór przedmiotu sprzedaży.
UMOWA ZADATKOWA
Zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego odstąpić od umowy i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi. Gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony zadatek powinien być zwrócony.
RĘKOJMIA ZA WADY RZECZY
Wada fizyczna istnieje wówczas, gdy:
zmniejsza wartość rzeczy,
zmniejsza użyteczność rzeczy wynikającą z jej przeznaczenia,
rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił,
rzecz zostaje wydana w stanie niezupełnym.
Wada prawna istnieje wówczas, gdy:
rzecz nie stanowi własności sprzedawcy, lecz należy do osoby trzeciej,
rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej.
Odpowiedzialność z tytułu rękojmi - ponosi sprzedawca wtedy, gdy rzecz sprzedana ma wady. Najczęściej mamy do czynienia z wadami fizycznymi rzeczy. Za wady takie uznaje się wady zmniejszające wartość lub użyteczność rzeczy sprzedanej, jeżeli nie ma ona właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, lub, jeżeli wydana została w stanie niezupełnym. Sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący o wadzie wiedział. Kupującemu, w wypadku, jeżeli rzecz ma wady fizyczne, służą względem sprzedawcy określone roszczenia, a w szczególności możność:
-odstąpienia od umowy
-żądania obniżenia ceny
-żądania dostarczenia zamiast rzeczy wadliwych rzeczy wolnych od wad
-żądania usunięcia wady w wyznaczonym terminie z zagrożeniem odstąpienia od umowy.
Kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi wtedy, gdy nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia.
GWARANCJA
W wypadku gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny co do jakości rzeczy sprzedanej, wystawca dokumentu (gwarant) jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji.
Jeżeli w gwarancji nie zastrzeżono innego terminu, termin wynosi jeden rok licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.
Jeżeli gwarant dostarczył zamiast rzeczy wadliwej rzecz wolną od wad albo dokonał istotnych napraw rzeczy objętej gwarancją, termin gwarancji biegnie na nowo od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad lub zwrócenia rzeczy naprawionej. Wykonanie uprawnień z tytułu rękojmi jest wstrzymane, dopóki możliwe jest wykorzystanie uprawnień z tytułu gwarancji.
SZCZEGÓLNE RODZAJE SPRZEDAŻY
Sprzedaż na raty
Jest to sprzedaż połączona z elementem kredytowym, polegającym na rozłożeniu zapłaty ceny kupna na raty.
Kupujący może spłacić raty przed terminem płatności, z zapewnieniem sobie z tego tytułu stosownej ulgi procentowej.
Do zabezpieczenia roszczeń banku, który kredytu udziela, przysługuje mu ustawowe prawo zastawu na rzeczy sprzedanej, dopóki rzecz znajduje się u kupującego.
Sprzedaż z zastrzeżeniem prawa własności.
stosowana w przypadku sprzedaży połączonej z elementem kredytowym.
Sprzedawca wnosi zastrzeżenie, że własność rzeczy przejdzie na kupującego dopiero po zapłaceniu całej ceny.
Sprzedaż ta ma zapobiec temu, by kupujący mógł przed zapłatą ceny swobodnie rozporządzać rzeczą, a w szczególności zbyć ją osobom trzecim.
Sprzedaż na próbę.
Sprzedaż ta uważana jest za zawartą pod warunkiem, że kupujący uzna przedmiot za dobry. Niezłożenie przez kupującego żądanego oświadczenia w wyznaczonym terminie, jest uważane za uznanie przedmiotu sprzedaży za dobry.
Sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu.
w ciągu zastrzeżonego terminu, w chwili dowolnej, sprzedawca przez oświadczenie woli złożone kupującemu doprowadza do sprzedaży powrotnej,
maksymalny czas związania stron tą umową wynosi 5 lat.
Prawo pierwokupu
Zastrzeżenie prawa pierwokupu oznacza pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy, gdy strona zobowiązana zamierza sprzedać tą rzecz osobie trzeciej.
Rzecz, której dotyczy prawo pierwokupu, może być sprzedana osobie trzeciej pod warunkiem, że uprawniony do pierwokupu swego prawa nie wykorzysta.
-4-