Sprawa katastrofy nad Lockerbie (1988)

Dnia 21 grudnia 1988 roku samolot Boeing 747-121 linii lotniczych Pan American (lot nr 103 z Londynu do Nowego Jorku) został wysadzony w powietrze w chwili, gdy znajdował się nad terytorium Szkocji. W rezultacie katastrofy zginęło 259 pasażerów i członków załogi, a także 11 mieszkańców Lockerbie, w pobliżu której spadł wrak statku powietrznego.

W toku postępowania karnego, które wszczęte zostało po katastrofie, uprawdopodobniono, że walizka z ładunkiem wybuchowym nadana została w porcie lotniczym na terytorium Malty przez osobę, która wykupiła bilet lotniczy na trasie: Malta (Luqa Airport) - Frankfurt - Londyn - Nowy Jork.

Powstaje zatem pytanie, czy na zasadzie jurysdykcji terytorialnej sprawców osądzić mogły, na podstawie swego prawa, właściwe organy: brytyjskie (na terytorium Wielkiej Brytanii wystąpił finalny element przestępstwa), maltańskie (czyn przestępny został zainicjowany na terytorium Malty), czy amerykańskie (statek powietrzny, na pokładzie którego doszło do eksplozji zarejestrowany był w Stanach Zjednoczonych)?

Art. 114 Kodeksu karnego

„§ 1.  Orzeczenie zapadłe za granicą nie stanowi przeszkody do wszczęcia lub prowadzenia postępowania karnego o ten sam czyn zabroniony przed sądem polskim.

§ 2. Sąd zalicza na poczet orzeczonej kary okres rzeczywistego pozbawienia wolności za granicą oraz wykonywaną tam karę, uwzględniając różnice zachodzące między tymi karami.

§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się:

  1)   jeżeli wyrok skazujący zapadły za granicą został przejęty do wykonania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również wtedy, gdy orzeczenie zapadłe za granicą dotyczy przestępstwa, w związku z którym nastąpiło przekazanie ścigania lub wydanie sprawcy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

  2)   do orzeczeń międzynarodowych trybunałów karnych działających na podstawie wiążącego Rzeczpospolitą Polską prawa międzynarodowego,

  3)   do prawomocnych orzeczeń sądów lub innych organów państw obcych kończących postępowanie karne, jeżeli wynika to z wiążącej Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej.”.

Pkt. 3 dotyczy m. in. prawa wspólnotowego. Przykładem sytuacji, o którą chodzi, jest orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Klausa Bourquain (z dnia 11 grudnia 2008 roku. Orzeczenie nr C-297/07). Tekst orzeczenia: http://curia.europa.eu

Zgodnie z art. 54 Układu między rządami państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach, podpisanego w Schengen (włączonego do dorobku prawnego całej UE): „Osoba, której proces zakończył się wydaniem prawomocnego wyroku w jednej umawiającej się stronie, nie może być ścigana w innej umawiającej się stronie za ten sam czyn, pod warunkiem że została nałożona i wykonana kara lub jest ona w trakcie wykonywania lub nie może być już wykonana na mocy przepisów prawnych skazującej umawiającej się strony.”

W dniu 26 stycznia 1961 roku w Bone (Algieria) K. Bourquain, który służył we francuskiej Legii Cudzoziemskiej, został zaocznie skazany na karę śmierci przez stały trybunał wojskowy strefy Est Constantinoise za dezercję i zabójstwo innego legionisty, obywatela niemieckiego. K. Bourquain nie został poinformowany o wyroku zaocznym, gdyż uciekł on do Niemieckiej Republiki Demokratycznej, a kara wymierzona w drodze wyroku uważanego za wydany w postępowaniu kontradyktoryjnym od początku nie mogła zostać wykonana. W późniejszym okresie ani w Algierii, ani we Francji nie zostały przeprowadzone dalsze postępowania karne przeciwko K. Bourquainowi. Ponadto we Francji wszystkie przestępstwa popełnione w związku z wojną algierską zostały objęte amnestią.

W 2001 roku ustalono, że K. Bourquain zamieszkuje w okolicach Regensburga (Niemcy). W dniu 11 grudnia 2002 r. Staatsanwaltschaft Regensburg (prokuratura w Ratyzbonie) oskarżyła go przed sądem odsyłającym o zabójstwo w związku z tym samym czynem na podstawie art. 211 niemieckiego kodeksu karnego.

ETS w orzeczeniu wskazał, co następuje:

„Zasada ne bis in idem, której poświęcony jest art. 54 Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen […] znajduje zastosowanie do postępowania karnego wszczętego w umawiającym się państwie o czyn, o który w innym umawiającym się państwie proces oskarżonego zakończył się prawomocnym wyrokiem, nawet jeśli na podstawie prawa państwa, w którym został skazany wymierzona kara nigdy nie mogła być natychmiastowo wykonana ze względu na szczególne uregulowania proceduralne […] Poprawność takiej wykładni potwierdza cel art. 54 KWUS, którym jest uniknięcie sytuacji, w której osoba korzystająca z prawa do swobodnego przepływu osób byłaby z tego powodu ścigana za ten sam czyn w kilku umawiających się państwach.”.

Sprawa Yahoo! (LICRA v. Yahoo!, Tribunal de Grande Instance, 2000)

Materiały na temat sprawy:

http://www.juriscom.net/txt/jurisfr/cti/yauctions20000522.htm

Yahoo! - spółka mająca siedzibę w Stanach Zjednoczonych - umieściła na swojej stronie www informację o mającej się odbyć aukcji. Wśród eksponatów przeznaczonych do licytacji znalazły się przedmioty o symbolice nazistowskiej, co stanowiło naruszenie jednego z przepisów francuskiego kodeksu karnego. Francuscy użytkownicy Internetu mogli odwiedzać bez przeszkód zarówno amerykańską, jak i francuską wersję strony i swobodnie brać udział w aukcji.

Liga Przeciwko Nazizmowi i Antysemityzmowi doprowadziła do wszczęcia postępowania karnego we Francji przeciwko Yahoo!, opierając się na tych przepisach francuskiej ustawy karnej, które zakazywały propagowania ideologii totalitarnych.

Sąd francuski nakazał amerykańskiej korporacji zablokowanie dostępu do witryny internetowej, na której znajdowały się informacje o aukcji. Orzekł także, iż w przypadku nie zrealizowania powyższego obowiązku w terminie trzech miesięcy, korporacja zapłaci 100.000 FF za każdy dzień zwłoki (pomimo protestów Yahoo!, które twierdziło, ze takie „selektywne” zablokowanie strony - tj. dla francuskich odbiorców - nie jest fizycznie możliwe).

W wyroku stwierdzono, co następuje: „[Należy uznać, iż] Yahoo pozostaje świadome faktu skierowania swoich działań do podmiotów francuskich, ponieważ [...] przekazuje ono ogłoszenia reklamowe w języku francuskim. [Wystarcza to do stwierdzenia], że nasze sądy są [...] kompetentne do rozstrzygania w powierzonej im kwestii[...]”.

Andrew Meldrum Case

P. Meldrum był korespondentem angielskiej gazety The Guardian w Zimbabwe. W 2002 roku w internetowym wydaniu pisma ukazała się publikacja, której autorem był Meldrum. Opisał on, jak poplecznicy prezydenta Zimbabwe Roberta Mugabe z partii ZANU-PF w brutalny sposób zabili pewną kobietę w obecności jej dzieci.

Prokurator w Zimbabwe wszczął postępowanie karne przeciwko brytyjskiemu korespondentowi zarzucając mu, że opublikował nieprawdziwe informacje z naruszeniem prawa Zimbabwe. Meldrum został aresztowany.

Podstawą wszczęcia postępowania na gruncie lokalnego prawa było to, że inkryminowany materiał ukazał się na stronie internetowej, która dostępna była w Internecie na terytorium Zimbabwe.

Ta sprawa (podobnie jak i sprawa Yahoo!) ukazuje dobitnie, że zasada terytorialności nie może być stosowana bez żadnych ograniczeń do takich zjawisk, jak Internet. Prowadziłoby to powiem ad absurdum: każda publikacja na stronie www mogłaby być oceniana pod kątem jej zgodności z przepisami prawnymi (np. o charakterze karnym) obowiązującymi w każdym państwie, w którym dana strona byłaby dostępna.

Postępowanie antymonopolowe w sprawie produkcji uranu (Uranium Antitrust Litigation)

Producenci uranu z kilku państw utworzyli (za zgodą swych rządów) kartel, jednym z celów którego było utrzymanie cen uranu na rynkach światowych. Stworzenie kartelu stanowiło odpowiedź na protekcjonistyczną politykę rządu Stanów Zjednoczonych, który ograniczał dostęp zagranicznych producentów uranu do rynku lokalnego.

Amerykańska spółka Westinghouse zawarła w Stanach Zjednoczonych kontrakt z agendą rządową na dostarczenie uranu. W związku z tym, że na skutek działań kartelu cena uranu na rynkach światowych utrzymywała się na bardzo wysokim poziomie, Westinghouse nie była w stanie wykonać ciążącego na niej zobowiązania. Spółka została pozwana przez kontrahenta i sąd amerykański zasądził od niej na rzecz wierzyciela kwotę 2 mld. USD z tytułu niewykonania zobowiązania.

Westinghouse pozwała następnie przed sądem amerykańskim członków kartelu wskazując, że na skutek ich działań (niezgodnych z amerykańskim ustawodawstwem antymonopolowym) poniosła szkodę. Domagała się od nich zapłaty odszkodowania w wysokości 6 mld USD. W odpowiedzi członkowie kartelu podnieśli m. in., że sądy amerykańskie nie mają jurysdykcji w sprawie.

Sądy amerykańskie uznały jednak, że sprawę mogą merytorycznie rozpatrzyć na podstawie lokalnej ustawy antymonopolowej pomimo tego, że postępowanie toczyło się przeciwko spółkom nie mającym siedziby na terytorium USA, które nie prowadziły swej działalności na terytorium tego państwa. Jedyny łącznik jurysdykcyjny, który zdaniem sądów amerykańskich uzasadniał ich kompetencję do rozpoznania sprawy, sprowadzał się do tego, że działania kartelu wywołały niematerialny skutek na terytorium Stanów Zjednoczonych.

Powyższe orzeczenie spotkało się z protestami wielu państw, co wskazuje na to, że legalność (względnie: zakres stosowania) doktryny skutku rodzi istotne wątpliwości.

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Powołana regulacja nie jest objęta zakresem egzaminu

Artykuł 101

„1. Niezgodne z rynkiem wewnętrznym i zakazane są wszelkie porozumienia między przedsiębiorstwami, wszelkie decyzje związków przedsiębiorstw i wszelkie praktyki uzgodnione, które mogą wpływać na handel między Państwami Członkowskimi i których celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz rynku wewnętrznego, a w szczególności te, które polegają na:

a) ustalaniu w sposób bezpośredni lub pośredni cen zakupu lub sprzedaży albo innych warunków transakcji;

b) ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji, rynków, rozwoju technicznego lub inwestycji;

c) podziale rynków lub źródeł zaopatrzenia;

d) stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń równoważnych i stwarzaniu im przez to niekorzystnych warunków konkurencji;

e) uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotem tych kontraktów.

2. Porozumienia lub decyzje zakazane na mocy niniejszego artykułu są nieważne z mocy prawa.

[…]

Artykuł 102

Niezgodne z rynkiem wewnętrznym i zakazane jest nadużywanie przez jedno lub większą liczbę przedsiębiorstw pozycji dominującej na rynku wewnętrznym lub na znacznej jego części, w zakresie, w jakim może wpływać na handel między Państwami Członkowskimi.

Nadużywanie takie może polegać w szczególności na:

a) narzucaniu w sposób bezpośredni lub pośredni niesłusznych cen zakupu lub sprzedaży albo innych niesłusznych warunków transakcji;

b) ograniczaniu produkcji, rynków lub rozwoju technicznego ze szkodą dla konsumentów;

c) stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń równoważnych i stwarzaniu im przez to niekorzystnych warunków konkurencji;

d) uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotem tych kontraktów.”

Opisane wyżej postanowienia Traktatu stanowiły podstawę sporu przed ETS w sprawie Ahlström v. Komisja (Woodpulp Case, Europejski Trybunał Sprawiedliwości, 1988 rok)

Spółki fińskie i amerykańskie zajmujące się sprzedażą miazgi drzewnej zawarły między sobą umowę, na podstawie której ustaliły ceny, po których sprzedawać miały towary odbiorcom mającym siedzibę na terytoriach państw członkowskich Wspólnoty. Podkreślić trzeba, iż spółki zawierające porozumienie cenowe miały swe siedziby poza terytorium Wspólnoty. Samo porozumienie również zostało zawarte poza terytorium Wspólnoty.

Komisja Europejska uznała, że spółki, które zawarły porozumienie cenowe naruszyły przepisy prawa europejskiego i nałożyła na nich kary finansowe. Nałożenie kar wobec podmiotów zewnętrznych uzasadniono na gruncie doktryny skutku. Zdaniem Komisji: „Celem porozumienia było ustalenie cen sprzedaży w stosunku do nabywców na terytorium Wspólnoty. Ustalenie cen stanowiło podstawowy i bezpośredni efekt zawarcia porozumienia”.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości przyznał, co do zasady, rację Komisji. Treść uzasadnienia wyroku wskazuje jednak, że za podstawę ustalenia jurysdykcji legislacyjnej przyjęto nie doktrynę skutku, lecz obiektywną jurysdykcję terytorialną. Trybunał wyjaśnił bowiem, że: “strony porozumienia wprowadzały w życie swe porozumienie na terytorium Wspólnoty, poprzez odpowiednie kształtowanie cen w relacjach z odbiorcami mającymi siedziby na terytorium Wspólnoty”.

Przykład dotyczący bigamii

Zgodnie z polskim prawem karnym bigamia stanowi przestępstwo. Zgodnie z art. 206 Kodeksu karnego: “Kto zawiera małżeństwo, pomimo, że pozostaje w związku małżeńskim, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności, albo pozbawienia wolności do lat 2”.

Zgodnie zaś z prawem islamskim, mężczyzna - co do zasady - może poślubić jednocześnie aż cztery kobiety. Załóżmy, że obywatel polski, który ma żonę w Polsce, wyjeżdża do Arabii Saudyjskiej i tam poślubia kolejną kobietę. Czy w przypadku powrotu do Polski sąd krajowy będzie mógł go skazać na podstawie prawa polskiego?

W świetle prawa międzynarodowego odpowiedź jest twierdząca: Sąd państwa A może skazać na podstawie prawa państwa A obywatela państwa A nawet wówczas, gdy sprawca popełnił przestępstwo na terytorium państwa B, a zgodnie z prawem państwa B dany akt nie stanowił przestępstwa w momencie jego popełnienia.

W praktyce jednak państwa podejmują pewne kroki, aby - o ile to możliwe - ograniczać niekorzystne skutki podlegania dwóm, często bardzo różnym, systemom prawnym. Na gruncie prawa karnego często przyjmuje się zatem zasadę podwójnego zagrożenia karnego, jako warunku odpowiedzialności karnej. Kodeks karny stanowi: “Warunkiem odpowiedzialności za czyn popełniony za granicą jest uznanie takiego czynu za przestępstwo również przez ustawę obowiązującą w miejscu jego popełnienia”.

To ograniczenie nie dotyczy jednak wszystkich przestępstw. Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu jego popełnienia, polską ustawę karną stosuje się w stosunku do obywatela polskiego i cudzoziemca w razie popełnienia:

- przestępstwa w miejscu nie podlegającym żadnej władzy państwowej (np. na obszarach Arktyki),

- przestępstwa przez polskiego funkcjonariusza publicznego, który pełniąc służbę za granicą popełnił tam przestępstwo w związku z wykonywaniem swoich funkcji (np. konsul, który przyjął łapówkę w zamian za potwierdzenie nieprawdy)

-przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu wewnętrznemu lub zewnętrznemu Rzeczypospolitej Polskiej,

- przestępstwa przeciwko polskim urzędom lub funkcjonariuszom publicznym,

- przestępstwa przeciwko istotnym polskim interesom gospodarczym,

- przestępstwa fałszywych zeznań złożonych wobec urzędu polskiego,

- przestępstwa, z których została osiągnięta, chociażby pośrednio, korzyść majątkowa na terytorium RP.

United States of America v. Emanuel Ormand Neil (United States Court of Appeal for the Ninth Circuit, 2002)

Tekst orzeczenia:

http://bulk.resource.org/courts.gov/c/F3/312/312.F3d.419.01-50459.html

Obywatel St. Vincent i Grenadyn, na pokładzie statku turystycznego zarejestrowanego w Panamie, w trakcie rejsu, gdy statek znajdował się na morzu terytorialnym Meksyku, molestował seksualnie dwunastoletnią obywatelkę USA. Sąd amerykański stwierdził, że na podstawie omawianej zasady ma jurysdykcję wobec sprawcy, którego może osądzić na podstawie prawa amerykańskiego.

Ius sanguinis w Polsce

Poniższy fragment pochodzi ze strony Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji:

http://www.mswia.gov.pl/portal/pl/95/5091/

Dziecko nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie z rodziców, z których co najmniej jedno posiada obywatelstwo polskie, bez względu na miejsce urodzenia dziecka w Polsce czy za granicą. (Art. 4 pkt 1 i 2 ustawy o obywatelstwie polskim).
Zagadnienie obywatelstwa dzieci urodzonych z rodziców o różnym obywatelstwie tj. polskim i obcym, zostało uregulowane w ten sposób, że stosownie do art. 6 ust. 1 ww. ustawy dziecko takich rodziców nabywa przez urodzenie obywatelstwo polskie, bez względu na miejsce urodzenia w Polsce czy za granicą. Jednakże rodzice w oświadczeniu złożonym zgodnie przed właściwym organem (konsul dla osób zamieszkałych za granicą lub starosta - dla osób zamieszkałych w Polsce) w ciągu 3 miesięcy od dnia urodzenia się dziecka, mogą wybrać dla niego obywatelstwo państwa obcego, którego obywatelem jest jedno z rodziców, jeżeli według prawa tego państwa dziecko nabywa jego obywatelstwo.

Ius soli w Polsce

Poniższy fragment pochodzi ze strony Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji:

http://www.mswia.gov.pl/portal/pl/95/5091/

Zasada ta ma zastosowanie, gdy dziecko urodzi się lub zostanie znalezione na terytorium RP, a oboje rodzice są nieznani lub obywatelstwo ich jest nieokreślone, bądź nie mają żadnego obywatelstwa (Art. 5 ustawy o obywatelstwie polskim). Dziecko takie z mocy prawa nabywa obywatelstwo polskie.

Naturalizacja w Polsce

Poniższy fragment pochodzi ze strony Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji:

http://www.mswia.gov.pl/portal/pl/95/5091/

Nadanie przez Prezydenta RP

Na podstawie Art. 8 cyt. ustawy cudzoziemcowi można na jego wniosek nadać obywatelstwo polskie, jeżeli zamieszkuje w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE lub posiadając prawo stałego pobytu na terytorium RP co najmniej 5 lat. W przypadkach szczególnie uzasadnionych, których ustawa nie precyzuje, można nadać cudzoziemcowi na jego wniosek obywatelstwo polskie, chociażby nie odpowiadał on warunkom wyżej określonym. Każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie. Nadanie obywatelstwa polskiego obojgu rodzicom rozciąga się na dzieci pozostające pod ich władzą rodzicielską. W przypadku ukończenia przez dziecko 16 roku życia, następuje to jedynie za jego zgodą. O nadaniu obywatelstwa polskiego orzeka Prezydent RP. Podanie o nadanie obywatelstwa polskiego osoby zamieszkałe w Polsce wnoszą za pośrednictwem wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej, a zamieszkałe za granicą - za pośrednictwem właściwego konsula.
Szczegółowy tryb postępowania w sprawach o nadanie obywatelstwa polskiego oraz wzory zaświadczeń i wniosków w tych sprawach określa rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 14 marca 2000 roku. (Dz.U. Nr 18, poz. 231).
Cudzoziemiec ubiegający się o nadanie obywatelstwa polskiego składa następujące dokumenty:

1. własnoręcznie, w języku polskim, wypełniony wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego.

2. poświadczoną urzędowo kopię ważnego dokumentu potwierdzającego tożsamość i obywatelstwo wnioskodawcy,

3. poświadczoną urzędowo kopię karty pobytu, jeżeli została mu wydana

4. odpis aktu urodzenia,

5. odpis aktu małżeństwa lub inny dokument określający stan cywilny,

6. własnoręcznie, w języku polskim, napisany i podpisany życiorys,

7. oświadczenie o ubieganiu się o nadanie obywatelstwa polskiego w przeszłości,

8. oświadczenie o znajomości przepisów dotyczących aktualnie posiadanego obywatelstwa,

9. dokument stwierdzający brak obywatelstwa polskiego lub zwolnienie bądź zrzeczenie się obywatelstwa polskiego w przypadku, gdy wnioskodawca lub jego wstępni to obywatelstwo posiadali, albo ich poświadczone kopie,

10. aktualną fotografię formatu paszportowego.

Dokumenty wydane w języku obcym należy złożyć wraz z jego tłumaczeniem na język polski, sporządzonym przez tłumacza przysięgłego lub przez konsula RP. Odpisy: aktu urodzenia oraz małżeństwa, lub inny dokument określający stan cywilny, zainteresowana osoba powinna złożyć w oryginałach. Natomiast cudzoziemcy zamieszkali w Polsce na podstawie właściwego zezwolenia przedkładają odpisy aktów stanu cywilnego wydane przez polski urząd stanu cywilnego.

Uznanie bezpaństwowca za obywatela polskiego

Na podstawie Art. 9 ustawy o obywatelstwie polskim w drodze uznania za obywatela polskiego może być uznana za obywatela polskiego osoba o nieokreślonym obywatelstwie lub nie mająca żadnego obywatelstwa (bezpaństwowiec), jeżeli zamieszkuje w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE na terytorium RP co najmniej 5 lat. Uznanie następuje na wniosek osoby zainteresowanej i rozciąga się na dzieci uznanego, jeżeli zamieszkują one w Polsce, a jeżeli dziecko ukończyło 16 lat następuje to jedynie za jego zgodą. O uznaniu orzeka wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Organem II instancji jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Uproszczony sposób Nabycia obywatelstwa polskiego przez cudzoziemca, pozostającego w związku małżeńskim z obywatelem polskim

Uproszczony sposób nabycia obywatelstwa polskiego reguluje art. 10 cyt. ustawy. Zgodnie z nim cudzoziemiec, zarówno mężczyzna jak i kobieta, który pozostaje co najmniej 3 lata w związku małżeńskim zawartym z osobą posiadającą obywatelstwo polskie i zamieszkuje w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE lub posiadając prawo stałego pobytu, może złożyć oświadczenie o woli nabycia obywatelstwa polskiego przez właściwym miejscowo wojewodą. Przyjęcie złożonego przez cudzoziemca oświadczenia następuje w drodze decyzji wojewody (od 01.07.2001r. ) i powoduje nabycie obywatelstwa polskiego.

Obydwa te warunki muszą być spełnione łącznie, tzn. cudzoziemiec musi posiadać wymagane zezwolenie i pozostawać co najmniej 3 lata w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim. Oświadczenie może być złożone przez uprawnionego cudzoziemca tylko w ciągu 6 miesięcy od dnia uzyskania zezwolenia na osiedlenie się lub 3 lat i 6 miesięcy od dnia zawarcia związku małżeńskiego z obywatelem polskim. Organem właściwym w tych sprawach jest wojewoda. Organem II instancji jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Odzyskanie obywatelstwa polskiego utraconego w dzieciństwie

Do tego sposobu uzyskania obywatelstwa polskiego zaliczyć należy nabycie obywatelstwa polskiego na podstawie Art. 6 ust. 3 ustawy o obywatelstwie polskim, który stanowi, że obywatelstwo polskie nabywa dziecko, które utraciło obywatelstwo polskie na skutek oświadczenia woli rodziców o mieszanym obywatelstwie polskim i obcym o wyborze dla dziecka obywatelstwa obcego, złożonego w ciągu 3 miesięcy od urodzenia się dziecka.

Dziecko takie po ukończeniu 16 lat, a przed upływem 6 miesięcy od ukończenia 18 roku życia, może złożyć przed wojewodą lub konsulem (w zależności od miejsca zamieszkania) oświadczenie o woli nabycia obywatelstwa polskiego. Wydanie przez właściwy organ, którym jest wojewoda lub konsul (o właściwości decyduje miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej) decyzji pozytywnej skutkuje nabyciem obywatelstwa polskiego.

Odzyskanie obywatelstwa polskiego utraconego na skutek małżeństwa z cudzoziemcem - reintegracja

W trybie reintegracji, tj. na podstawie przepisu Art. 11 ustawy o obywatelstwie polskim osoba, która utraciła obywatelstwo polskie przez nabycie obywatelstwa obcego wskutek zawarcia małżeństwa z cudzoziemcem lub w związku z zawarciem takiego małżeństwa, odzyskuje obywatelstwo polskie, jeżeli po ustaniu tego małżeństwa lub jego unieważnieniu złoży przed wojewodą lub konsulem (o właściwości decyduje miejsce zamieszkania składającego oświadczenie o woli nabycia obywatelstwa polskiego) i organ ten wyda decyzję o przyjęciu oświadczenia.

Prawo międzynarodowe publiczne (30h)

Semestr zimowy 2009/2010

Wykład 9

12

---