1. opisać wybrane stanowisko pracy na schemacie modelu systemu ergonomicznego

1. opis stanowiska - wydziału

2. opis stosowanej technologii

3. weryfikacja procesów technologicznych

4. opis- schemat blokowy

5. opis systemu (zadania, operator, srodkowisko)

6. opis wykonywanych zdań

7. opis ech operatora

8. opis wyposażenia środowiska pracy

9. opis warunków środowiska pracy

2 wskazań różnice między ergonomia korekcyjna a koncepcyjna

Ergonomia korekcyjna- korekta warunków na drodze modernizacji już funkcjonujących stanowisk pracy (maszyn, urządzeń), gdy mamy funkcjonalne stanowisko pracy - przeprowadzamy audyt i okazuje się że potrzebne są korekty

Ergonomia koncepcyjna- wprowadzenie zasad ergonomii podczas opracowania koncepcji oraz projektowania, gdy projektujemy stanowisko od początku

Wniosek (różnica) korekcyjna tyczy się modernizacji tych już istniejących stanowisk a koncepcyjna zajmuje się projektowaniem poprawnych od zera.

3. omów podstawowe techniki badan ergonomicznych

- obserwacja, chronometraż, rejestracja czasu

- cyklogramy, wykresy i karty przebiegu

- analiza dokumentacji i wypadków (awarii, napraw)

- makietowanie, testy z udziałem użytkowników

- modele matematyczne i symulacyjne

- kwestionariusze, ankiety i wywiady

- testy psychologiczne

4. omówić kategorie strat powodowanych niską jakością ergonomiczną stanowisk pracy

- straty ekonomiczne bezpośrednie, wielkość możliwa do oszacowania: spadek wydajności, koszt braków, wypadków i chorób

-Straty ekonomiczne pośrednie: można oszacować tylko pośrednio:

• Duża rotacja kadr, brak innowacyjności i chęci rozwoju

• Obniżona wartość firmy dla potencjalnych inwestorów

- straty moralne: nie podają się ekonomicznej wycenie

• Niskie morale personelu, frustracja, apatia, pogorszenie wizerunku firmy

5. wymień 5 przewag człowieka nad maszyną i 5 przewag maszyny nad człowiekiem. Wykazać jak są one wykorzystywane w projektowaniu podziału pracy pracownik- urządzenie

-przewaga człowieka nad maszyną:

- wykrywanie słabych sygnałów dźwiękowych i wzrokowych

-wykrywanie sygnałów przypadkowych oraz sygnałów na tle szumu

- uzupełnienie brakującej informacji, kojarzenie różnorodnych informacji

- formułowanie wniosków i uogólnień, nagłe działanie intuicyjne

-doskonalenie własnej aktywności, unikanie błędów

Pracownik koordynuje prace maszyny, urządzenia. Dzięki temu, że wykrywa słabe sygnały wzrokowe i słuchowe nadzoruje prawidłowości maszyny a także wprowadza korekty. Maszyna nie jest w stanie sama wykrywać błędów i je naprawiać.

-przewaga maszyny nad człowiekiem

- szybkość działania, wielkość dysponowanej siły i mocy ( i ich stabilność)

- niezmienność sposobu wykonywania typowych operacji i zadań

- przechowywanie dużych ilości informacji w zawartej postaci

- zdolność do wykonywania wielu operacji jednocześnie

- odporność na zakłócenia środowiska zewnętrznego

6. omówić koncepcje Job enlargement, Job rotation i wykazac ich związek z ergonomią stanowisk pracy

Job enrichement

Wzbogacenie pracy- „pionowe” pogłębianie zakresu pracy
łączenie czynności wykonywanych i kierowniczych, rozszerzanie pola podejmowania decyzji i kierowania. W tej formie organizacji pracy wykonuje się zadania całościowe, integruje się w zadaniu prace przygotowawcze i kontrolne, uzyskuje się informacje o rezultatach pracy, ustala się samodzielnie tempo pracy, samodzielnie też planuje się i organizuje swoją pracę.

Ta forma organizacji pracy, w przeciwieństwie do job enlargement daje poszczególnym pracownikom możliwości rozwijania inicjatywy i szerszego pola działania w sensie samorealizacji.

Job enlargement

zwiększanie pola pracy, przydzielanie pracownikowi nowych bardziej złożonych zadań, scalanie prostych czynności i wydłużanie w ten sposób cyklu wykonywania operacji nawet do pełnego cyklu technologicznego. Dzięki temu praca jest bardziej urozmaicona, ale jej atrakcyjność motywacyjna tylko nieznacznie wzrasta. Rozszerzenie zakresu pracy oznacza bowiem rozszerzenie pola działania, ale nie dotyczy jednoczesnego rozszerzania zakresu decyzji. Ma ono na celu zmniejszenie monotonii pracy, wynikającej z podziału pracy i specjalizacji a nie rozszerzanie zakresu uprawnień pracownika.

Job rotation

Zmienność pracy (albo rotacja pracowników /zadań)

-okresowe „przełączenie” pracownika pomiędzy kilkoma rodzajami pracy

- może być oparte na przechodzeniu pracowników pomiędzy kilkoma stanowiskami pracy

- może być oparte na zamianie zdań pomiędzy dwoma pracownikami

- zmniejsza autonomię, przeciwdziała zmęczeniu i wprowadza urozmaicenie przez zróżnicowanie aktywności pracownika

- przeciwdziała spadkowi motywacji

- jest to działalność prewencyjna, ale generalnie nie mobilizuje pracowników do rozwoju, aby zrobili coś więcej

- nie jest to działalność gdzie pracownik jest bardzo zmotywowany

7. co zawiera fotografia dnia roboczego i jakie jest jej postępowanie?

W tabeli fotografii dnia roboczego umieszcza się orientacyjne czasy trwania głównych czynności wykonywanych przez pracownika podczas pracy. Podaje się wydatek energetyczny do każdej z tych głównych czynności ze względu na prace kończyn, tułowia i wylicza się wydatek energetyczny na daną czynność roboczą. Fotografię dnia codziennego stosuje się przy ocenie wysiłku fizycznego metodą Lehmanna

analiza wysiłku fizycznego - przykładowe zagadnienia

8. omów główne składniki wysiłku fizycznego podlegające ocenie na stanowiskach pracy

- wydatek energetyczny (rodzaj czynności, praca kończyn, pozycja tułowia)

- obciążenie statyczne (napięcie mięśni, pozycja przy pracy, swoboda ruchów)

-powtarzalność ruchów (jednostronne obciążenie mięsni, liczba powtórzeń ruchów roboczych, rozwijanie siły)

9. omów zjawisko długu tlenowego i jego znaczenie dla organizacji prac fizycznych

Dług tlenowy przy dużym wysiłku:

-przez pewien czas zapotrzebowanie na tlen jest większe od ilości dostarczanej przez płuca: brakująca ilość tlenu zostaje „pożyczona” z procesów komórkowych (dług tlenowy)

-dług zostaje oddany po pracy przez zwiększony pobór powietrza

Gdy mamy pracę umysłową wykonywaną łącznie z pracami wysiłkowymi to należy najpierw wykonać prace manualne, bo w przeciwnym razie pracownik będzie musiał mieć przerwę , co najmniej 10 minut

10. omówić zasadę kształtowania wysiłku fizycznego na stanowiskach pracy?????

We+OS+PR= łączna ocena uciążliwości

Wytyczne do kształtowania obciążenia pracą fizyczną :

Wydatek statyczny- jak najmniejszy

Powtarzalność ruchów- jak najmniejsza

Wydatek energetyczny- umiarkowany

11. omówić na czym polega i AK wykorzystuje się metodę odnowy tętna

Nie wymaga żadnej aparatury, pomiaru dokonuje się po zakończeniu pracy.

Wykonuje się trzy pomiary tętna po zakończeniu pracy:

I. 30''-1 min po zakończeniu II. 1,5-2 min po zakończeniu

III. 2,5-3 min po zakończeniu

Wysiłek nie jest nadmierny dla organizmu gdy t_l<= 110 uderzeń/min oraz t_I-t_III>= 10 uderzeń/minutę

Duży wysiłek statyczny gdy t_III>90 uderzen/minutę oraz t_III>t_I

Metoda jest szczególnie przydatna gdy nie można dokonać bezpośrednich pomiarów na stanowisku pracy

12. omówić na czym polega zastosowanie metody oceny obciążenia statycznego OWAS

Metoda analizy obciążenia statycznego metodą OWAS służy do oceny obciążenia statycznego na stanowiskach pracy. Metoda bierze pod uwagę obciążenie pochodzące od czterech czynników : pozycja pleców, położenie przedramion, praca nóg, wielkość obciążenia zewnętrznego, nie uwzględnia jednak częstości zmiany pozycji oraz rytmu pracy.

Metoda nie uwzględnia częstości ruchów

13. wyjaśnij główne przyczyny nadmiernego wysiłku statycznego występującego na stanowiskach pracy

-wymuszona postawa tułowia (pracownik nie ma możliwości zmiany postaw

- za nisko umieszczona płaszczyzna pracy ( kąt nachylenia kręgosłupa nie powinien przekraczać kilkunastu stopni)

- brak swobody w miejscu pracy (np. mały samochód dla wysokich osób)

-trudny dostęp do wyposażenia i narzędzi

14. omówić główne kategorie zadań użytkownika i poziomy aktywności psychicznej eg modelu Rasmussena

Poziom aktywności psychicznej:

1. odruchy:

-czynności doskonale opanowane wykonywane podświadomie

- operator dobrze wyszkolony, praca w znajomym środowisku

-bardzo wysoka niezawodność, mała podatność na zakłócenia

-sterowanie , odczyty, manipulacje odruchowe

2. reguły:

- rodzaj działania wybieramy z biblioteki reguł zachowania wcześniej zgromadzonych wyniku treningu i doświadczenia

- wybór jednego ze znanych rozwiązań bez jego modyfikacji

- wybór według znanych i stałych reguł , liczenie , rozpoznawanie

3. wiedza:

-opracować nowy, oryginalny sposób rozwiązania

- gdy niepewność wyniku, brak pełnej informacji, ryzyko, przeszkody

- rozumowanie, wnioskowanie, diagnozowanie, interpretacja

- wykorzystywanie intuicji, meta wiedzy, pomocy z zewnątrz

- bardzo duża podatność na zakłócenia

- nauka, adaptacja do nowych warunków

15. omówić podlegające ocenie główne składniki wysiłku psychicznego na stanowiskach pracy:

Odbiór informacji (rodzaj informacji, sposób rozkodowania, napływ informacji, zakłócenia)

Podejmowanie decyzji (kryteria decyzyjne, niepewność, odpowiedzialność, doświadczenie, wsparcie decyzyjne, komunikowanie się)

Wykonywanie zadania (sterowanie, czynności manipulacyjne, kierowanie personelem, komunikowanie się)

Monotonia ( ma wpływ na popełnienie błędu)

16. omówić wewnętrzne i zewnętrzne czynniki kształtujące niezawodność człowieka w pracy

Wewnętrzne:

- umiejętności, wyszkolenie, doświadczenie

- motywacja, uwaga, odczucie ryzyka

- stan psychofizyczny, stan zdrowia

Zewnętrzne:

-złożoność zadania- poziom aktywności psychicznej O-R-W

- poziom stresu niski optym wysoki b.wysoki

Ekspert HEP x2 x1 x2 x5

Nowicjusz HEP x2 x1 x4 x10

HEP= liczba popełnionych błędów/ liczba okazji popełnienia błędów

Czas: stres czasowy, czas od awarii

Środowisko i organizacja:

- czynniki uciążliwe środowiska, zagospodarowanie przestrzeni pracy

-jakość ergonomiczna układów sygnalizacji-sterowania

- procedury pracy, możliwość wykrywania i korekty błędów

- nadzór kierownictwa, kontrola współpracowników

17. monotonia jako czynnik obciążenie pracą- omów metody przeciwdziałania jej skutkom

Należy eliminować zjawiska wywołujące monotonię:

- jednostajne zadania o dużej powtarzalności

-nieatrakcyjne i niezmienne warunki otoczenia

-zbyt duża łatwość pracy, nie wymagająca myślenia ani zaangażowania uwagi

- brak możliwości bezpośrednich kontaktów między pracownikami

-konieczność długotrwałego skupienia uwagi na jednym obiekcie

Przeciwdziałanie:

- robić przerwy

- zmieniać okresowo obsadę na stanowiskach pracy

- urozmaicać sposoby wykonywania pracy

- okresowo przeprowadzać badania obciążenia pracą

18. omów wymagania ergonomiczne dla urządzeń sygnalizacyjnych

-dostrzegalność

-rozróżnialność

-zrozumiałość

19. omów wymagania ergonomiczne dla urządzeń sterowniczych:

- dostępność

- rozróżnialność

-operatywność

-bezpieczeństwo

20. omów wymagania ergonomiczne dla stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe:

Obraz na ekranie powinien być stabilny bez tętnienia

Znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne

Jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulacji (w zależności od oświetlenia zewnętrznego)

Powierzchnia monitora nie powinna dawać odblasków (warstwa antyodbiciowa)

Ograniczać olśnienia i odbicia światła

Konstrukcja monitora musi umożliwiać regulację kąta pochylenia ekranu oraz obrót wokół osi pionowej

Pracodawca powinien stosować monitory atestowane

Dobrać odpowiednią wielkość monitora

15-17' praca z tekstem, danymi, średnia wielkość szczegółów

19-21' praca z grafiką, projektowanie, drobne szczegóły

14' niezalecane

21 omów wymagania ergonomiczne dla oprogramowania wspomagającego zarządzanie

Dopasowanie do zadania (zestaw funkcji, które zapewnia oprogramowanie musi być dostosowane do użytkownika)

Samo- opisywalność (pracownik nie powinien korzystać z dokumentacji, powinno być wszystko udostępnione )

Kontrola przez użytkownika (pracownik musi mieć poczucie możliwości wyprzedzenia tego, co użytkownik chce zrobić)

Tolerancja na błędy ( typowe błędy system jest w stanie sam korygować na bieżąco)

Możliwość indywidualizacji

Wspomaganie nauki

22. omów główne metody podnoszenia niezawodności człowieka w pracy

Ograniczyć możliwość powstawania błędów

- ergonomiczne rozwiązania w układach sygnalizacyjno-sterowniczych

- automatyka i oprogramowanie sterujące

- grupowanie zadań w bloki z punktami kontrolnymi

- kontrola przez współpracowników

- rejestrować popełnione błędy, ich okoliczności i źródła

- rejestrować prawie- wypadki i usuwać ich przyczyny

Szkolenie i rozwój umiejętności personelu

-selekcja personelu przez badania psychologiczne

-treningi decyzyjne, doskonalenie pracy zespołowej

- licencje zawodowe, okresowe testy i egzaminy

- samoocena percepcji ryzyka i własnych zachowań decyzyjnych

Zastosować wspomaganie decyzji i rozwiązania problemów

-komputerowe systemy wspomagania

-systemy tradycyjne: schematy decyzyjne, nomogramy, tabele

- pomoc od zespołu i wzajemna kontrola

-zapewnienie ciągłego wsparci on-line: personel pomocniczy, serwis, aktualna dokumentacja, łączność, telekonferencje

Zapewnić ergonomiczne właściwości urządzeń sygnalizujących i sterowniczych

-zapewnić odpowiednie kryteria poprawności ergonomicznej

-przestrzegać zasady rozmieszczenia przyrządów na pulpitach operatorskich

23 omów zasady doboru postawy ciała na przemysłowych stanowiskach pracy

Typ zadania	Zalecana postawa przy pracy
Siłowe	Stojąca lub przemienna
Manipulacyjne	Siedząca lub przemienna
Manipulacyjno- wzrokowe	Siedząca lub przemienna
Wzrokowo- manipulacyjne	Siedząca
Wzrokowo- siłowe	Przemienna

Tam gdzie są czynności siłowe i precyzyjne dobrze jest aby występowała postawa przemienna

24. zilustruj na rysunku wybranego stanowiska pracy podstawowe wymiary decydujące o komforcie przestrzennym pracownika

Odległość dobrego widzenia

Wysokość płaszczyzny pracy

Postawa ciała

Swoboda ruchów

Pozycja stojąca: silne obciążenie nóg, pochylenie tułowia, duże obciążenie statyczne

25. omów zastosowanie strefy zasięgu kończyn i strefy videosfey w projektowaniu stanowiska

Dlaczego projekt przestrzeni jest ważny ?

Niewłaściwie zaprojektowane wymiary stanowisk pracy są jedną z najczęstszych przyczyn

• zwiększonego zmęczenia pracownika (brak wygody)

• zwiększonego obciążenia statycznego (brak wygody)

• błędów i pomyłek na skutek zwiększonego zmęczenia

• obniżonej satysfakcji z pracy

• przewlekłych dolegliwości mięśniowo-szkieletowych.

Najczęstsze nieprawidłowości:

• ciasnota na stanowiskach pracy, zbyt wąskie przejścia

• brak lub nieodpowiedni zakres regulacji wymiarów

• przeszkody w obszarze manipulacji

• przeszkody w obszarze pracy wzroku

• nieodpowiednie rozmieszczenie obiektów w polu pracy

Przestrzeń pracy - cele projektowe

Problemy/zadania w projektowaniu przestrzeni pracy:

1. Ustalenie optymalnej postawy ciała przy pracy

2. Dobór wymiarów stanowiska pracy

3. Optymalne zagospodarowanie przestrzeni

4. Zapewnienie wymiarów bezpieczeństwa a ponadto

 zapewnienie dobrego dostępu

 do stanowiska pracy (przejścia, rezerwy miejsca, ewakuacja)

 do urz. sterowniczych (dostępność manipulacyjna, wywierane siły)

 do urz. sygnalizacyjnych (dobra widoczność wskazań, pole widzenia)

 zapewnienie wygody dla przynajmniej 90% użytkowników

 zapewnienie zrównoważonego obciążenia fizycznego, w tym szczególnie minimalizacja obciążeń statycznych

26 na wybranym przykładzie omów zasady zagospodarowania stref zasięgu kończy na stanowisku pracy

Max- max strefa: zasięg wyciągniętych rąk- telefon, monitor, jednak nie dalej niż w odległości 500cm

Norm- strefa normalna: zasięg przedramion: myszka, drukarka

Opt- strefa optymalna: obszar wspólny pracy przedramion, obszar o bardzo dobrej pozycji, koordynacji wzrokowej - tu znajduje się klawiatura

27 omów główne wymagania ergonomiczne dla stanowiska pracy wyposażonego w monitory ekranowe

Wymagania dla monitora ekranowego

obraz na ekranie powinien być stabilny, bez tętnienia

• znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne

• jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulacji

• należy wyregulować stosownie do intensywności oświetlenia zewn.

• powierzchnia monitora nie powinna dawać odblasków

• warstwa antyodbiciowa, płaski ekran lub nakładany filtr

• ustawienie monitora na stanowisku i w pomieszczeniu powinno ograniczać olśnienie i odbicia światła

• konstrukcja monitora musi umożliwiać regulację kąta pochylenia ekranu oraz obrót wokół osi pionowej

• w razie potrzeby zastosować podstawę pod monitor lub regulowany stół

atesty dla monitorów:

• dobrać odpowiednią wielkość monitora:

• dobrać odpowiednią rozdzielczość obrazu

krzesło:

• obrotowe, na podstawie co najmniej 5-ramiennej

• odpowiednie wymiary oparcia i siedziska, podłokietniki

• regulacja wysokości min. 400-500mm od podłogi (musi zapewnić swobodne ułożenie stóp na podłodze, swobodne wstawanie i siadanie)

• regulacja wysokości i pochylenia oparcia

• odpowiednie wyprofilowanie płyty siedziska

• możliwość łatwej, samodzielnej regulacji, z

pozycji siedzącej

• uchwyt na dokument, najlepiej z linijką:

• regulacja wysokości, kąta pochylenia i odległości obserwacji

• takie usytuowanie, aby zminimalizować ruchy głowy i oczu

• podnóżek (na życzenie pracownika):

• stabilny, pokryty szorstkim tworzywem i nie ślizgający się

Wymagania dla klawiatury

klawiatura standardowa typu QWERTY

• regulowany kąt nachylenia 0-15°(nó żki)

• odstęp: przednia krawędź stołu - klawiatura min. 100mm

• swobodne ułożenie przedramion (nie z blisko - nie za daleko)

• matowa powierzchnia, dobrze widoczne opisy klawiszy

• dłonie ułożone swobodnie, bez unoszenia nadgarstków

• wskazane podpórki pod nadgarstki (np. podkładki żelowe)

• klawiatura w szufladzie wysuwana spod blatu:

• taka wysokość stołu/krzesła, aby swobodna praca palców była możliwa bez unoszenia nadgarstków

• krzesło koniecznie z podłokietnikami

• zapewnić odpowiednią długość przewodu klawiatury

Inne urządzenia - wymagania

urządzenia wejściowe (mysz, skaner kodu paskowego itp.):

• mysz (trackball itp.):

• wymagany owalny kształt aby zapewnić naturalne ułożenie dłoni

• w MS Windows: dostosować szybkość kursora do wymagań zadania

• mysz na podkładce, kulkę i rolki regularnie czyścić

• przewód odpowiedniej długości aby zapewnić swobodę ruchów

• drukarka:

• na osobnym stole, łatwy dostęp do przycisków sterujących, atest

• odpowiednia jakość wydruku, niski poziom hałasu

• niska emisja substancji szkodliwych, dobra wentylacja pomieszczeń

• łatwa wymiana tonera i papieru, instrukcja (rysunek) na drukarce

• drukarki sieciowe w osobnym pomieszczeniu (razem z kopiarką)

• obsługa bez wstawania lub silnego wychylania tułowia (dotyczy też skanera i

dostępu do napędów i wyłączników jednostki centralnej)

Pomieszczenie pracy -wymagania ogolne BHP

kubatura :

• wysokość pomieszczenia pracy 3000mm

• przynajmniej 13m3 wolnej objętości

pomieszczenia na 1 pracownika

• powierzchnia:

• przynajmniej 8m2 powierzchni na 1 stanowisko pracy (razem z meblami)

• przynajmniej 2m2 wolnej podłogi na 1 pracownika

• oświetlenie:

• monitory ustawione bokiem do powierzchni okien

• oprawy górne wyłączane rzędami

• oprawy miejscowe, zależnie od potrzeb

• koniecznie żaluzje w oknach (nie utrudniające otwierania okien)

• zasilanie:

• bezpieczne zasilanie stanowisk pracy, najlepiej osobną listwą

• ułożenie przewodów poza przejściami

Oświetlenie - wymagania

• wystarczające natężenie oświetlenia przedmiotu pracy

• 300lx dla przeciętnych wymagań

• 500lx dla podwyższonych wymagań

• odpowiednia równomierność oświetlenia

• brak uciążliwych olśnień

• ekran prostopadle do okien, w oknach koniecznie żaluzje

Mikroklimat - wymagania

temperatura powietrza:

• 20-24°C w zimie, 23-26 °C latem

• wilgotność względna:

• wskazane: 40-60% wilg. wzgl. (higrometry, stosować nawilżacze)

• urz. elektryczne (drukarki, kopiarki, monitory) wysuszają powietrze

• drukarki sieciowe, kopiarki w osobnym pomieszczeniu z wentyl.

• za mała wilgotność: skłonność do alergii, dolegliwości dróg oddechowych

• za duża wilgotność: przeziębienia, uczucie chłodu, awarie sprzętu

• roślinność działa jako naturalny regulator wilgotności względniej

• prędkość ruchu powietrza

• max. 0,10-0,15 m/s (bez przeciągów)

• stałe, lekkie wietrzenie pomieszczeń pracy, wentylacja

• klimatyzacja: dostosować ustawienia do wymagań

Środowisko akustyczne- wymagania

wg PN-N-01307:1984

• max: 55dB/A (prace biurowe, precyzyjne) - wg PN

• lepiej: 40-50 dB/A (prace trudne, wymagające skupienia)

• urządzenia hałaśliwe w osobnym pomieszczeniu

• drukarki igłowe w obudowach dźwiękochłonnych

• kopiarki i mała poligrafia w osobnym pomieszczeniu

• wyciszone rozwiązania wentylacyjne:

• wyciszona wentylacja pomieszczeń

• obudowy komputerów dobrej jakości (cicha wentylacja)

• stosować:

• ścianki działowe jako ekrany akustyczne (hałasy biurowe)

• okna dźwiękoszczelne (hałasy z zewnątrz)

• wydzielone (np. oszklone) pomieszczenia do spotkań i rozmów

Pole elektromagnetyczne - wymagania

• dla nowoczesnych monitorów z atestem nie stwierdzono zagrożenia

dla zdrowia z uwagi na natężenie pola e-m:

• przy zachowaniu standardowego czasu pracy z komputerem (max.

4-5 godz. dziennie)

• przy stałym stosowaniu :

• odległości obserwacji ekranu co najmniej 400mm

• odległości od monitora z tyłu pracownika co najmniej 1000mm

• wymaganych przerw w pracy (5 min co 1 godz. pracy)

• monitorów typu LR (Low Radiation) lub LCD

• największe zagrożenia polami e-m pochodzi od monitorów:

• starego typu i zbyt blisko za plecami użytkownika

• największe natężenie pola jest w pobliżu

szyjki lampy monitora CRT

• wskazane jest stosowanie metalowych

osłon z tyłu monitora CRT

Elektryczność statyczna

ładunki elektrostatyczne (e-s):

• zbierają się na powierzchni ekranu, powierzchniach z tworzyw

• powodują:

• skłonność do alergii, zmiany skórne

• pogorszenie samopoczucia, nerwowość, uczucie gorąca

• powstawaniu ładunków elektrostatycznych przeciwdziałają:

• utrzymywanie wilgotności wzgl. w zakresie 40-60%

• duża ilość roślin zielonych w pomieszczeniu

• systematyczne wietrzenie pomieszczeń

• umieszczenie drukarek i kopiarek w osobnym pomieszczeniu

• regularne czyszczenie ekranu preparatem antystatycznym

• staranne odkurzanie pomieszczeń z komputerami

• unikanie stosowania syntetycznych wykładzin, zasłon i tworzyw

• stosowanie odzieży z naturalnych tkanin

umożliwić umieszczenie wszystkich obsługiwanych elementów wyposażenia w zasięgu rąk :

• najczęściej używane elementy w zasięgu przedramion

• sporadycznie używane elementy mogą być poza zasięgiem rąk, o ile nie powoduje to istotnego wzrostu uciążliwości

• monitor i klawiatura na wprost użytkownika

• dobry dostęp do napędów dyskietek, CD ROMu, wyłączników itp.

• zapewnić swobodny dostęp do stanowiska pracy:

• odległości pomiędzy sąsiednimi monitorami min. 600mm

• szerokość przejść min. 600mm

• odległość między plecami a monitorem z tyłu pracownika min. 800mm (zal. 1000mm)

• odległość obserwacji ekranu 400-750mm

• płaszczyzna ekranu prostopadle do linii obserwacji

• możliwość regulacji/adaptacji stosownie do życzeń pracownika

Strefa optymalna- szczegóły drobne widoczne bez ruchów oczu i głowy, gdy konieczna silna koordynacja wzroku- manipulacja

Strefa normalna- szczegóły drobne widoczne z niewielkimi ruchami ruchów oczu, bez ruchów głowy

Strefa maksymalna- konieczne ruchy głową aby widzieć obiekt

28 omówić metody projektowania przestrzeni pracy - na czym polegają, ich zastosowanie, wady i zalety

Metoda antropometryczna:

Podaje wymiary kończyn, które następnie trzeba przełożyć nawy miary zasięgu

Atlasy antropometryczne, tabele, rysunki wymiarów ciała

Dane dla różnych populacji : M/K/dzieci, wojsko, przemysł

Wymiary ciała człowieka wyznaczają wymiary przestrzeni na stanowiskach pracy:

 strefy wygody i graniczne rozmieszczenie elementów

 zakresy regulacji wymiarów

i mają duży wpływ na:

 wielkość obciążenia fizycznego (zwłaszcza statycznego)

 możliwość występowania zagrożeń i urazów

 zdolność odbierania informacji i sterowania

 ryzyko popełniania błędów ludzkich

 poziom bezpieczeństwa i subiektywne odczucie wygody.

Metody graficzne

Siatka mówi nam o tej metodzie, podają gotowe wymiary (strefy) zasięgu

Strefy zasięgów na siatce wymiarowej

Typowe grupy stanowiska pracy, kabiny operatorskie itp.

Metoda manekinów

Zbliżone wymiary do człowieka

Fantomy płaskie i przestrzenne w skali od 1:20 do 1:1

Metody komputerowe

autoCAD i nakładki, animacja, bibliotek graficzne

metoda makietowania-

budowa makiety i testowanie jej przez ludzi w naturalnych warunkach

makieta w skali 1:1, symulacja fizyczna, analiza dynamiczna

oceny użytkowników, natychmiastowe korekty

Eksperymentalne dopasowanie przestrzeni do wymagań zadania rob.:

 makieta stanowiska pracy w skali 1:1

 kompletne wyposażenie (urz. ster-sygn., siedzisko, łączność itp..)

 wykonywanie na makiecie typowych, rzeczywistych czynności

 ocena rozwiązań projektowych przez pracowników (użytkowników)

 natychmiastowa korekta rozwiązań i ponowna weryfikacja w zadaniach

Makietowanie jest szczególnie przydatne do:

 optymalizacji przestrzeni pracy dla prac dynamicznych

 dobrania zakresu regulacji wymiarów stanowiska pracy

 oceny widoczności pola pracy w zmiennym oświetleniu

 oceny sił potrzebnych do sterowania i manipulacji

 sprawdzania skuteczności zabezpieczeń (odstępów, przejść itp.)

 badania wpływu różnych czynników na wydajność pracy

29 na przykładzie wybranego stanowiska pacy, omówić co to są wymiary bezpieczeństwa i ich znaczenie dla prawidłowego projektu stanowiska pracy

Wymiary bezpieczeństwa

• szerokość przejść, dojść, dróg ewakuacyjnych

• odległości między stanowiskami pracy

• odległości od elementów wirujących, gorących itp.

• inne wynikające ze specyfiki stanowiska pracy, regulowane odrębnymi przepisami

• poza tym obowiązują ogólne wymagania BHP

dotyczące:

• kubatury pomieszczeń m3 na 1 pracownika

• minimalnej wysokości stropu

• powierzchni m2 na 1 pracownika

• wolnej powierzchni m2 na 1 pracownika

30. Omówić główne zasady kształtowania warunków oświetleniowych na stanowiskach pracy.

35. Omówić procedurę wykonywania pomiarów hałasu na stanowiskach pracy.

• Miernik poziomu dźwięku - sonometr

• Technika pomiarów:

• Pomiary bezpośrednie i pośrednie

• Charakterystyki: lin, A; mikrofon na wysokości ucha pracownika

• Dla wyznaczenie poziomu równoważnego:

• Określić przedziały czasu pracy i przedziały pomiarowe

• Pomiar hałasu maszyny pod obciążeniem i bez obciążenia

• Uwzględnić zmienność poziomu dźwięku

• Ocena:

• Porównanie Leg z wartością dopuszczalną dla całk. czasu narażenia

• Analiza uzyskanych wyników, określenie przyczyn przekroczeń

Dodatkowo:

• Dozymetry hałasu

• Analiza widmowa

• Analiza poziomu dźwięku w kolejnych pasmach częstotliwości

• Konieczna do korekty warunków akustycznych pomieszczenia i doboru ochronników słuchu

36. Podać zalecaną kolejność postępowania dla zmniejszania narażenia pracowników na hałas.

a. walka z hałasem u źródła

• Wyciszenie maszyn (łożyska, części wirujące, amortyzacja)

• Izolacja źródeł hałasu (tłumiki, obudowy, ekrany)

b. korekta akustyczna pomieszczenia

• Ekrany akustyczna w pomieszczeniu

• Wykładziny ścienne i sufitowe pochłaniające hałas

• Właściwe rozplanowanie akustyczne zakładu pracy

c. ochronniki słuchu

d. rotacja pracowników (skracania czasu narażenia) - ostateczny krok

37. Omówić sposób wykorzystania analizy widmowej dla zmniejszania narażenia pracowników na hałas w zakładach przemysłowych.

• Analiza poziomu dźwięku w kolejnych pasmach częstotliwości

• Konieczna do korekty warunków akustycznych pomieszczenia i doboru ochronników słuchu

• Pozwala sporządzić wykres

• Stosowane ochronniki mają chronić przed dźwiękami wysokimi, ale jednocześnie nie mogą tłumić częstotliwości koniecznych do komunikowania się pracowników

38. Co to jest wartość równoważona poziomu dźwięku i w jakiej sytuacji się ją oblicza?

• Liczy się go ogólnie dla wszystkich stanowisk pracy jest to Leq [dB/A]

• Najwyższy dopuszczalny równoważony poziom dźwięku jest w przemyśle i wynosi 85 dB/A, dla t=8 h

• Jeżeli przekroczy granicę 85 dB wówczas jest to niebezpieczne i pracodawca musi coś z tym zrobić

39. Wykorzystanie audiogramu w analizie akustycznej narażenia na hałas na stanowisku pracy.

Audiogram jest to wykres ubytku słuchu: A- nieznaczny, B - poważny, C - głuchota

B - pracownik gorzej słyszy

A - gdy nie ma zmiany warunków pracy bądź aparator korekcyjnych następuje sytuacja C - klin się pogłębia następuje głuchota

C - potężny ubytek

41. Metody zmniejszenia narażenia zawodowego pracowników na infradźwięki

-izolacja akustyczna pomieszczeń, przegrody i usztywnienia antyrezonansowe

- tłumiki akustyczne na wlotach i wylotach maszyn przepływowych

- wibroizolacja maszyn, fundamentowanie, kabiny dźwiękoszczelne

- izolacje źródeł infradźwięków od człowieka

42. Metody zmniejszenia narażenia zawodowego pracowników na wibracje/drgania

Metody techniczne: minimalizowanie drgań u źródła lub na drodze ich propagacji, zdalne sterowanie źródłami drgań

Metody organizacyjno-administracyjne: skracanie czasu narażenia na drgania w czasie zmiany roboczej, wydzielanie specjalnych pomieszczeń do odpoczynku, przesuwanie osób szczególnie narażonych na drgania na inne stanowiska, szkolenia pracowników z zakresu bezpiecznej obsługi maszyn, profilaktyka medyczna

43. Co to jest NDS, NDSCH, NDSP, i jak się je wykorzystuje w ocenie narażenia na oddziaływanie szkodliwych czynników chemicznych i fizycznych?

NDS - stężenie dopuszczalne, dozwolone 8h, może występować na stanowisku i dopuszcza się pracę 8h

NDSCH - dozwolone 30 min(chwilowe), dopuszcza się pracę na stanowisku 30 min

NDSP - niedozwolone, progowe. Jeżeli zostanie przekroczone, pracownik na tym stanowisku w ogole nie powinien pracować.

W ocenie narażenia liczmy: średnie stężenie ważone Cw=(c1*t1 + c2*t2) / (t1+t2)

w przypadku jednoczesnego występowania kilku substancji szkodliwych ocenę narażenia przeprowadza się zgodnie z zasadą sumowania działania toksycznego

44. Omówić główne metody korekty akustycznej pomieszczeń pracy

- oddalanie źródeł hałasu od pomieszczeń do pracy koncepcyjnej (budynek oddala się od pomieszczeń biurowych)

- grupowanie maszyn wg stopnia ich hałaśliwości i akustyczne izolowanie ich

-stosowanie materiałów dźwiękoszczelnych , struktur dźwiękoszczelnych, tłumików akustycznych

- obudowy dźwiękoszczelne, drzwi dźwiękoszczelne

- ekrany akustyczne , kompensacja dźwięków (redukcja aktywna - emisja w przeciwfazie)

45. Na wybranym stanowisku pracy omówić dostępne metody przeciwdziałania narażeniom ze strony czynników chemicznych.

1-określić sposób szkodliwości dla zdrowia, 2-środki powinny być oznakowane w sposób widoczny, 3-stosować środki zabezpieczające, 4- zapewnić okresowe badania lekarskie

46. Zasady kształtowania warunków mikroklimatycznych na stanowisku pracy

Warunki mikroklimatu podlegające ocenie:

- temperatura, wilgotność , prędkość ruchu powietrza, ciśnienie atmosferyczne

47. Na czym polega metoda PMV/PPD oceny mikroklimatu i gdzie znajduje zastosowanie?

Metody oceny komfortu cieplnego.

PMV - przewidywana ocenia średnia. Skala na termometrze od -3 do +3

Mierzymy nią: temp, wilgotność, prędkość ruchu powietrza, określenie izolacyjności ubioru ( jednostka clo), określenie aktywności pracownika (jednostka met). metoda przydatna tylko w pobliżu strefy komfortu cieplnego, przy założeniu że więcej osób wykonuje podobna pracę w tym samym pomieszczeniu

PPD- wskaźnik związany z komfortem cieplnym w pomieszczeniu. Stosowany w inżynierskiej ocenie komfortu cieplnego pomieszczeń (głównie w ogrzewnictwie, wentylacji i klimatyzacji). Jest to przewidywany odsetek niezadowolonych z warunków cieplnych panujących w pomieszczeniu.

48. Omówić metody oceny mikroklimatu w gorącym środowisku pracy.

Dla gorącego klimatu liczy się WBGT=0,7tw + 0,3tg ; tw- termometr wilgotny, tg-termometr gorący

Dopuszczalna wartość WBGT 20-40, w zależności od:

- intensywności pracy fizycznej, stopnia aklimatyzacji pracownika, prędkości ruchu powietrza.

49. Jak definiuje się ryzyko zawodowe występujące na stanowisku pracy? Co to jest ryzyko resztkowe?

Ryzyko - kombinacja prawdopodobieństwa wystąpienia określonego zdarzenia wywołującego zagrożenie i konsekwencji związanych z tym zagrożeniem. R=S*P (S-ciężkość skutków, P- prawdopodobieństwo wystąpienia)

Ryzyko resztkowe - Ryzyko, jakie towarzyszy ludziom w różnych fazach użytkowania maszyn, mimo zastosowania środków bezpieczeństwa

50. omówić obowiązującą procedurę oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy.

1. zebranie informacji potrzebnych do oceny

2. identyfikacja zagrożeń

3. oszacowanie ryzyka

4. wyznaczenie dopuszczalności ryzyka

5. określenie zakresu wymaganych działań

6. okresowa weryfikacja poziomu ryzyka

abc - analiza ryzka

abcd - ocena ryzyka

51. Omówić na czym polega trójstopniowa metoda oceny ryzyka zawodowego.

Ustalenie, związanego z zidentyfikowanymi zagrożeniami związku między:

- Prawdopodobieństwem wystąpienia zagrożeń

-Ciężkością szkodliwych następstw tych zagrożeń

52. Omówić, na czym polega metoda Risk Score i jak się ją wykorzystuje w ocenie ryzyka zawodowego

Metoda wskaźnikowa do szacowania poziomu ryzyka na stanowiskach pracy

Wskaźnik oceny ryzyka: R=S*E*P

S-potencjalne skutki zagrożenia

E-Ekspozycja na zagrożenie

P- Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia

W zależności od kategorii, w jakiej znajdzie się wskaźnik określa się ryzyko zawodowe:

<20 pomijalne

<70 Małe

<200 istotne

<400 duże

>400 bardzo duże

53. Metody identyfikacji zagrożeń stosowane podczas oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy.

Pomocne są listy kontrolne dotyczące stanowiska pracy:

• Występowanie czynników niebezpiecznych (ryzyko)

• Występowanie czynników szkodliwych fizycznych

• Występowanie czynników szkodliwych chemicznych i biologicznych

• Zakłócenia środowiskowe w procesie pracy

• Potencjalne wypadki przy pracy

• Ocena obciążenie psychicznego i fizycznego

Wynik identyfikacji: lista występujących zagrożeń i ich źródeł

Sprawdzenie czy wszystkie zagrożenia zostały zidentyfikowane

54. Zasady wyznaczania dopuszczalności ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w metodzie trójstopniowej - mało prawdopodobne, prawdopodobne, wysoce prawdopodobne

Ciężkość następstw - mała, średnia, duża

Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia	Ciężkość następstw
		Mała	Średnia	Duża
Mało prawdopod.	Małe	Średnie	Średnie
Prawdopodobne	Średnie	Średnie	Duże
Wysoce prawdopod.	Średnie	Duże	Duże

55. Co zawiera karta oceny ryzyka zawodowego, jakie jest jej zastosowanie w przedsiębiorstwie? Dla danego stanowiska pracy. Stwierdzone zagrożenia, przyczyny tych zagrożeń, ocenę skutków i ryzyko, sposoby ochrony oraz ryzyko po redukcji zagrożeń.

56.

57. Omówić główne kategorie obowiązków pracodawcy względem pracownika.

Zakres obowiązków i odpowiedzialności pracodawcy:

• Użytkowanie tylko atestowanych maszyn i urządzeń

• Zmniejszanie stwierdzonych zagrożeń

• Profilaktyka i ochrona zdrowia pracowników

• Pracodawca jest zobowiązany informować pracowników o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą, o zasadach ochrony przed zagrożeniami, o dostępnych środkach ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz o prawidłowym sposobie ich stosowania.

• Informowanie i szkolenie pracowników

• Powoływanie zakładowych służb BHP

58. Jakie działania wynikają dla pracodawcy z wyników oceny ryzyka zawodowego?

Podejmuje on plan działań korygujących zależnie od:

• Stwierdzonych zagrożeń

• Oszacowanego dla nich poziomu ryzyka

Kolejność stosowania planowanych środków ochronnych:

• Środki techniczne eliminujące lub ograniczające zagrożenia u źródła

• Środki ochrony zbiorowej

• Środki organizacyjne i proceduralne (instrukcje i procedury bezpiecznej pracy)

• Środki ochrony indywidualnej

59. Na wybranym przykładzie omówić metody redukcji ryzyka zawodowego i ich zastosowanie.

Eliminacja zagrożenia

Odseparowanie zagrożenia

Odgrodzenie zagrożenia

Zastosowanie środków ochrony indywidualnej

Ostrzeganie i informowanie o zagrożeniach i konsekwencjach

60. Omówić dostępne kategorie środków redukcji ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy.

Organizacyjne środki redukcji ryzyka:

• Zachowanie całkowitej zgodności z przepisami

• Minimalizacja dostępu do stref niebezpiecznych

• System zezwoleń, uprawnień i dopuszczeń do wykonywania pracy

• Ścisłe procedury wykonywania prac niebezpiecznych

• Asekuracja pracownika i praca zespołowa

• Racjonalna eksploatacja maszyn, planowane remonty, prewencja

• Oznakowanie maszyn i stref zagrożenia

• Opracowanie planu bezpieczeństwa

• Zawsze sprawny sprzęt ratunkowy i środki łączności

• System doboru podwykonawców, którzy mają wiarygodny system zarządzania bezpieczeństwem

61. Co zawiera plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia i jakie jest jego wykorzystanie w przedsiębiorstwie?

Zadokumentowane zamierzenia i sposób realizacji w obszarach:

• Szkolenie pracowników w zakresie BHP

• Badanie lekarskie

• Ocena dokumentacji związanej z procesem pracy, w tym dokumentacji techniczno-ruchowej, instrukcji obsługi itp.

• Zarządzanie przeglądami technicznymi

• Wyniki pomiarów i oceny czynników środowiska pracy oraz sposób utrzymania/korekty stany tych czynników

• Wskazanie środków techn. I organizacyjnych zapewnienia bezpieczeństwa

• Ocena i dokumentowanie ryzyka zawodowego

62. Omówić metody kształtowania kultury bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie

63. Na wybranym przykładzie omówić wpływ czynników psychologicznych i organizacyjnych na praktykę zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwie.

64. Wymienić instytucyjne mające uprawnienia kontrolne w zakresie bezpieczeństwa na stanowiskach pracy i omówić zakres ich uprawnień

PIP:

Kontrola zakładów pracy pod względem: przestrzegania prawa, wynagrodzenia i świadczeń, legalności zatrudnienia pracowników, przestrzegania przepisów BHP

Mogą wejść do zakładu bez wcześniejszego zawiadomienia

65. Organizacja służb bezpieczeństwa pracy w przedsiębiorstwie:

• Analiza stanu BHP

• Informacje o ilości zaistniałych wypadków

• Plan nocny poprawy pracy

• Kontrola stanu bezpieczeństwa pracy

• Kontrola prewencji i przestrzegania przepisów

• Wydawanie nakazów i orzeczeń w zakresach związanych z BHP (usuniecie stwierdzonych zagrożeń, odsunięcie pracownika od pracy zagrożonej

monotonia

Wysiłek psychiczny

Wykonywanie zadania

Podejmowanie decyzji

Odbiór informacji

---