Dominika Muniak

III rok lekarski, grupa IV

Temat: Lecznictwo niemedyczne we współczesnych społeczeństwach.

1. Definicja lecznictwa niemedycznego.

Lecznictwo niemedyczne to metody leczenia wcale lub słabo akceptowane przez medycynę opartą na badaniach naukowych. Zalicza się do niej:

• zarówno metody leczenia, które w opinii większości lekarzy są bezwartościowe (np. bioenergoterapia),

• jak i takie, których pewne elementy zaadaptowano do medycyny głównego nurtu (np. akwateriapia i fitoterapia).

Część metod leczenia zaliczanych do medycyny niekonwencjonalnej ma swoje źródło w wielowiekowej tradycji (np. akupunktura, medycyna ludowa), a inne powstały stosunkowo niedawno (np. homeopatia i bioenergoterapia).

Synonimami lecznictwa niemedycznego są:

• medycyna alternatywna,

• medycyna holistyczna,

• medycyna naturalna,

• medycyna komplementarna,

• paramedycyna.

2. Przyczyny popularności lecznictwa niemedycznego.

1. Czynniki społeczno - kulturowe:

• temat na topie - udział mediów w lansowaniu wartości zdrowia i świadomości ekologicznej,

• powolne systematyczne obniżanie się prestiżu lekarza przy jednocześnie szybkim wzroście kultury zdrowotnej pacjentów - relacje lekarz-pacjent ulegają demokratyzacji,

• przekonanie o jatropatogennym charakterze komercyjnej medycyny:

• maksymalizacja dochodów,

• instrumentalne traktowanie pacjenta,

• utrata zaufania do świadczeń medycznych i personelu,

• upowszechnienie się kultu zdrowego i pięknego ciała- apoteoza młodości,

• moda na alternatywny styl życia, zgodny z naturą,

• narodziny ruchu konsumenckiego,

• liberalne polskie przepisy prawno- administracyjne.

2. Czynniki związane z przemianami systemu medycznego:

• nieszkodliwość i socjopsychologiczna efektywność metod niekonwencjonalnych (efekt placebo) - może uzupełniać leczenie podstawowe,

• przemiany obrazu chorób- choroby cywilizacyjne, niepełnosprawność, z którymi medycyna sobie nie radzi,

• koszty leczenia w medycynie alternatywnej w porównaniu z kosztami metod technochemicznych są pozornie niższe,

• pojawienie się idei medycyny holistycznej- dopuszczenie do koegzystencji różnych i równoprawnych systemów w leczeniu całego człowieka.

Dlaczego pacjent korzysta z lecznictwa niemedycznego?

• Lęk przed proponowanymi przez lekarza lekami, nieakceptowanie stosowanej przez lekarzy terapii środkami farmakologicznymi, np. reakcją na zastosowany antybiotyk, którego pacjent nie akceptuje, jest ucieczka do stosowania leków homeopatycznych,

• Obawa (lęk) przed stosowanymi metodami leczenia - ocenianymi przez chorego zbyt radykalnie lub zbyt inwazyjnie,

• Dostrzegana przez chorych niezdolność obiektywnej (naukowej) medycyny do uporania się ze społecznymi aspektami choroby (np. nierealizowana potrzeba wsparcia w przypadku chorych terminalnych),

• Niezadowolenie pacjenta z relacji z lekarzem.

• Kto głównie korzysta z usług niekonwencjonalnych terapeutów

• ~4% polaków -1.3mln*

• Mieszkańcy miast**

• Kobiety częściej niż mężczyźni**

• Osoby w wieku 45-70 lat częściej niż młodzież**

• Co 13. osoba miała wykształcenie wyższe**

• Większość pacjentów stanowiły osoby biologicznie zdrowe**
  *(badania GUS z ostatnich lat)
  **(badania J. Barańskiego 1998r)

• Przykłady i krótkie przedstawienie wybranych dziedzin lecznictwa niemedycznego:

• Akupresura - leczenie uciskiem określonych miejsc ciała

• Akupunktura - leczenie igłami wbijanymi w określone miejsca na ciele

• Apiterapia - leczenie produktami pszczelimi

• Aromaterapia - leczenie zapachami

• Fitoterapia - leczenie ziołami (ziołolecznictwo)

• Hipnoterapia - leczenie hipnozą

• Hydroterapia- leczenie wodą (wodolecznictwo)

1. Homeopatia

• Nazwa „homeopatia” pochodzi od greckiego „homoios”, co oznacza podobny i „pathos” oznaczający cierpienie. Zgodnie z tą nazwą w homeopatii podobne leczy się podobnym - „similia similibus curentur”. Podstawy terapii homeopatycznej opracował w XVII wieku niemiecki lekarz Samuel Hahnemann, dowodząc, że w skutecznej terapii nie jest istotne łagodzenie objawów choroby, lecz przywrócenie równowagi organizmu, który w późniejszym czasie będzie w stanie samodzielnie obronić się przed chorobą.

• Bioenergoterapia

• Bioenergoterapia jest metodą bezpieczną i przynoszącą pozytywne rezultaty- jest formą terapii, pozwalającą w naturalny sposób uaktywnić procesy samouzdrawiania organizmów. Bioenergoterapia to całokształt nieinwazyjnych metod energetycznego oddziaływania na organizm celem eliminacji stanu chorobowego, oczyszczenie ze złogów, regenerację uszkodzonych tkanek, przywrócenie sprawności funkcjonalnej poszczególnych narządów.

• Urynoterapia

• Jedna z kontrowersyjnych metod medycyny naturalnej. Ci, którzy piją lub smarują się własnym moczem, są przekonani, że to cenny lek na rozmaite dolegliwości. Uważają, że zawiera on wiele korzystnych dla zdrowia substancji wśród nich nie wykorzystane przez organizm witaminy, składniki mineralne, hormony i enzymy.

• Sylwoterapia inaczej drzewolecznictwo

• Pobudzanie organizmu do samoleczenia, poprzez przebywanie w obecności drzew i krzewów. Samo przebywanie pośród swobodnie rosnących drzew poprawia samopoczucie człowieka. Dotykanie, głaskanie, przytulanie się ułatwia powrót do równowagi z naturą, czyli do równowagi z całym naszym organizmem. Aby sylwoterapia była w pełni wykorzystana, sam spacer po lesie nie wystarczy. Należy wybrać odpowiednie gatunki drzew, dotykać je odkrytymi częściami ciała - najlepiej czołem, dłońmi, bosymi stopami i plecami.

• Relacje lecznictwa niemedycznego z medycyną naukową.

1. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o prawie farmaceutycznym, stwierdza że: 
   - produkty lecznicze homeopatyczne, (...) nie wymagają dowodów skuteczności terapeutycznej (art. 21 ust. 7) 
   - produktem leczniczym homeopatycznym jest produkt leczniczy wytworzony z homeopatycznych substancji pierwotnych lub ich mieszanin, zgodnie z homeopatyczną procedurą wytwarzania opisaną w Farmakopei Europejskiej.
   Przy wprowadzaniu na rynek produktu leczniczego wymaga się skomplikowanej procedury badań skuteczności i bezpieczeństwa stosowania, zaś w przypadku produktów homeopatycznych wystarcza jedynie: ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania w oparciu o bibliografię.

2. Uzdrawiacze łamią, zdaniem dr Włodzimierza Piątkowskiego w sposób karygodny, ustawę o zawodzie lekarza (art. 58 ustawy o zawodzie lekarza zabrania osobom nie posiadającym tytułu lekarza i prawa wykonywania zawodu rozpoznawać i leczyć pod groźbą odpowiedzialności karnej). 

3. Przedstawiciele służby zdrowia uważają, że główne niebezpieczeństwa mogą wynikać z:

• Opóźnienia lub zerwania kontaktu z lekarzem na skutek stosowania się wyłącznie do zaleceń terapeutycznych uzdrowiciela-laika,

• Nieumiejętnych manipulacji na organizmie chorego, mogących stwarzać ryzyko nieodwracalnego kalectwa,

• Wprowadzenia do organizmu substancji szkodliwych dla życia i zdrowia pacjenta.

„Ofiary ich [uzdrowicieli] błędów odzyskują zdrowie w łóżkach szpitalnych albo spoczywają cichutko na cmentarzach, o czym mało kto wspomina.”

- dr Jacek Matter

Bibliografia

• http://www.psychomanipulacja.pl/art/leczenie-magiczne.htm

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Medycyna_niekonwencjonalna

• http://www.resmedica.pl/alternatywna.html

• http://www.mediweb.pl/alternative/index.php

• http://natemat.pl/30655,zlota-fontanna-czyli-urynoterapia-homeopatia-i-medycyna-naturalna-w-natarciu

• http://www.bioenergoterapia.edu.pl/

• http://tylkomedycyna.pl/wiadomosc/medycyna-alternatywna-glowny-konkurent-tradycyjnych-metod-leczenia

• http://leczenie-niekonwencjonalne.pl/jak-dziala-homeopatia/

• Tobiasz - Adamczyk B., Relacje lekarz - pacjent w perspektywie socjologii, Kraków, 2002.

• Baroński J., Piątkowski W., Zdrowie i choroba. Wybrane problemy socjologii medycyny., Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2002.

• Piątkowski W., Lecznictwo niemedyczne w Polsce w XX wieku, Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie, Kraków 1998.

• http://www.awronka.nazwa.pl/bazya/homeo/paramedycyna.htm

• http://eliasz.dekalog.pl/goscie/palla/uzdrawia.htm