14. Doświadczenia na lekcjach przyrody, karty pracy dla ucznia.

Niezwykle istotną umiejętnością, jaką powinni zdobyć uczniowie jest całościowe postrzeganie otaczającego nas świata. Dziecko często nie dostrzega i nie rozumie otaczającej przyrody, dlatego trzeba nauczyć go patrzeć, przyzwyczajać do obserwowania , zastanawiania się, dostrzegania zmian zachodzących pod wpływem różnych przyczyn i według określonych praw .Bezpośrednie postrzeganie faktów jest podstawą do porównywania, jak również wnioskowania i klasyfikowania zjawisk , stanowi formę samodzielnych dociekań dzieci, tym bardziej wartościowych , że wynikających ze wzmożonej aktywności i zainteresowań wyzwalających się zazwyczaj na zajęciach w terenie.

Przyrody nie można nauczyć się bez doświadczeń.
Zdobywanie wiedzy musi odbywać się przede wszystkim przez prowadzenie odpowiednich obserwacji i doświadczeń. Dlatego bardzo ważnym elementem są zajęcia praktyczne do których świetnie pasują metody doświadczalne proponowane w nauczaniu przyrody :obserwacja i eksperyment.

Obserwacja naukowa jest elementarnym rodzajem doświadczenia, musi być powtarzalna i uniwersalna.

Eksperyment to jeden ze sposobów uzyskiwania informacji o przebiegu badanego zjawiska lub zachowaniu się obiektu badań, polegający na celowym wywołaniu określonego zjawiska lub działaniu obiektu w warunkach stworzonych przez obserwatora, a następnie badaniu jego przebiegu i cech.

Doświadczenia i obserwacje mają ogromny wpływ na efektywność procesu dydaktycznego.
Wszędzie tam, gdzie to możliwe uczniowie powinni sami dokonywać obserwacji bezpośredniej i pośredniej, wykonywać proste doświadczenia.
Szczególnie uczniowie na etapie szkoły podstawowej powinni uczyć się poprzez obserwację i doświadczenie.
Wiele obserwacji i eksperymentów można przeprowadzić w ramach lekcji przyrody. Większość doświadczeń nie wymaga specjalnego wyposażenia pracowni, można je przeprowadzić stosując przedmioty codziennego użytku
Wiedza teoretyczna poparta doświadczeniem jest lepiej przyswajalna .Pojawia się autentyczne zainteresowanie przyrodą, budzi wrażliwość na piękno przyrody oraz chęć do dalszych samodzielnych badań i obserwacji .

Tabela przedstawia przykładowe doświadczenie. Każde doświadczenie powinno być poparte karta pracy dla ucznia. Żeby karta spełniała swe funkcje powinna zawierać podane w tabeli punkty.

Karta pracy jest ułatwieniem dla uczniów, formą sprawdzenia swych dokonań oraz źródłem wiedzy, która im pozostanie w wersji pisemnej.

Przykładowe doświadczenie

Temat badawczy. Badanie zanieczyszczenia powietrza. Potrzebny sprzęt: trzy puste puszki lub słoiki, taśma samoprzylepna przezroczysta, biała kartka papieru. Wykonanie: Przymocuj do otworów słoików po trzy paski taśmy samoprzylepnej, klejem do góry. Tak sporządzone naczynia pomiarowe ustaw: pierwsze w otoczeniu drzew, drugie na parapecie okna w domu lub szkole, trzecie w pobliżu ulicy lub drogi. Po pierwszym tygodniu zdejmij pierwszy pasek, po drugim drugi, a po trzecim trzeci. Naklej je na białą kartkę papieru. Wszystkie obserwuj przez lupę. Obserwacje: Do pasków przykleił się pył, kurz, sadza, grudki o dziwnych kształtach i kolorach. Różnią się one w zależności od tego, gdzie było badane powietrze. Wniosek: Najbardziej zanieczyszczone powietrze jest …….

---