Alaja - kosmiczna świadomość

- Suzuki,  w książce Oko Zen, nazywa alaję najgłębsza świadomością, manifestacją Pustki. (str 120)
(Suzuki, Oko Zen)

- Grzegorz Kowalik  pisze:
[...]Poza umysłem nie istnieje żadna inna rzeczywistość, żaden “świat zewnętrzny”, ale - co ważne dla odróżnienia nauk Jogaćary od europejskiego idealizmu, postulującego istnienie np. “transcendentnego Ja”, nie istnieje również żaden podmiot doświadczenia. Postrzeganie jest efektem działania alaja-widźniany, “świadomości spichlerza. Alaja-widźniana jest dla Jogaćary centralnym pojęciem. Widzi ona w niej podstawową świadomość wszystkiego, esencję świata rodzącą doświadczenie indywidualności życia i wszelkie zjawiska, powstające w niej i zanikające jak fale oceanu. Doświadczenie indywidualności rodzi się z kolei na skutek działania umysłu klesi -mentalnej świadomości sprawiającej, że aspekt postrzegany i postrzegający jawią się jako dwa odrębne byty. Karmiczne nasiona (wasana) minionego życia wchodzą do świadomości alaja, a stamtąd znów wznoszą się tworząc iluzję działania umysłu jednostki. Niewiedza sprawia, że myślimy o sobie jako o realnej osobowości pozostającej w realnym świecie. Obieg zostaje zakończony z chwilą zniesienia wyobrażenia o podmiocie i świecie przedmiotów oddzielonych od umysłu. Od tej chwili samoświadomy aspekt każdego momentu jawi się w niezaciemniony, samorozświetlający sposób. (34)[...]
źródło

- Khenpo Cziedrak Rinpocze pisze:
[...]Jeśli chodzi o “zależność” - tutaj wyjaśnia się, że nasz umysł jest w swej naturze “przejrzystym światłem”, lub też - innymi słowy - jednością przestrzeni i świadomości. Mimo, że tym właśnie jest, nie potrafimy tego rozpoznać i zamiast przestrzeni i świadomości umysłu doświadczamy tylko naszych o nim wyobrażeń. Ten konceptualizujący umysł jest nazywany “świadomością Alaja” lub “leżącym u podstaw wszystkiego” i stanowi ósmy aspekt umysłu. Jednocześnie tworzymy także pojęcie własnego, odrębnego “ja”, co określa się jako “zmącony umysł” i co stanowi jego siódmy aspekt. Pojawia się on wówczas, kiedy coś przeżywamy i nie jesteśmy jednocześnie zdolni do doświadczania przestrzeni i świadomości naszego umysłu, łez z powodu owej nieprzejrzystości przywiązujemy się do koncepcji jako takiej. Na skutek tego nieustannie gromadzimy wrażenia w umyśle; w ten sposób pojawia się pojęcie “ja” - przywiązanie do siebie jako do osoby. Poprzez “świadomość Alaja” i “zmącony umysł” doświadczamy całokształtu zewnętrznych zjawisk.[...]

---