Metoda projektowania okazji edukacyjnych
Termin okazje edukacyjne jest kojarzony z projektem Wrocławska Szkoła Przyszłości, będącym przykładem alternatywnej i globalnej koncepcji szkoły przyszłości.
Okazje edukacyjne - metoda nastawiona na gromadzenie przez dziecko doświadczeń poprzez czynny kontakt z najbliższym otoczeniem fizycznym i społecznym. Dziecko uczy się w trakcie konkretnych działań podjętych z chęci zaspokojenia różnorodnych potrzeb (biologicznych, poznawczych, społecznych) Istotną cechą omawianej metody jest to, że dzieci są jej aktywnymi współuczestnikami.
Scenariusz zajęć:
przedmiot odkrycia dziecka (czy celem tej okazji ma być poznanie czegoś, czego dziecko dotychczas nie znało lub nie rozumiało, czy okazja do tego by zaczęło się posługiwać nowymi przedmiotami, narzędziami czy słowami, czy też chodzić będzie o okazje umożliwiającą dziecku tworzenie czegoś nowego w jego dotychczasowym zasobie doświadczeń)
punkt wyjścia (zaciekawienie dzieci, skupienie ich uwagi, skierowanie zainteresowania na to co wiąże się z projektowaną okazją. Trzeba zaprojektować miejsce w którym będzie się to odbywać, klasa musi mieć pewne rekwizyty, być odmieniona, przystrojona. Otoczenie musi odpowiadać tematowi zajęć. Rozmowa nauczycieli z dziećmi na temat tych zajęć, wzajemne stawianie sobie pytań. Trzeba odpowiednio pobudzić uczniów do zajęć.
zadania ( to co się zaprojektuje na poszczególnych punktach. Na danym stanowisku ma być wybór, każda grupa ma co innego do zrobienia.)
warunki materialne (trzeba się zastanowić gdzie najlepiej zrobić zajęcia, na dworze czy w klasie?)
element wymagający wyeksponowania (w trakcie nauczyciel pomaga, zerka nad tym co się dzieje, ostatnie 10 minut na prezentacji tego czego się grupa dowiedziała na poszczególnym stanowisku)
Uwagi metodyczne:
Wybór jest charakterystyczną cechą okazji edukacyjnych
W przypadku nauczyciela oznacza to możliwość wyboru tych treści, form i rodzajów działań, które uzna za danym etapie rozwoju dziecka za najbardziej korzystne dla wspomagania wybranych kierunków jego naturalnego zainteresowanie.
15 marca 2011
Konstruktywistyczna teoria uczenia się.
Teoria Piageta
J.Piaget, psycholog rozwojowy, biolog, zakłada, że człowiek jest złożonym organizmem biologicznym, rozwijającym się fizycznie i społecznie zgodnie z prawami, którymi podlegają wszystkie istoty żywe.
Rozwój następuje w wyniku interakcji między biologiczną jednostka a środowiskiem.
Czynności intelektualne polegają na organizowaniu środowiska i adaptacji do niego.
J. Piaget do wyjaśnienia procesów poznawania używał pojęcia schematu. Schematy są procesami lub strukturami psychicznymi, dzięki którym jednostka przetwarza, rozróżnia oraz klasyfikuje docierające bodźce. Schematy zmieniają się wraz z rozwojem umysłowym człowieka i odzwierciedlają aktualny poziom jego wiedzy rozumienia świata.
Proces poznania jest efektem adaptacyjnej interakcji pomiędzy tym, co w organizmie jest wrodzone a tym, co reprezentuje jego środowisko.
Proces adaptacji dokonuje się za pośrednictwem asymilacji i akomodacji.
Asymilacja jest procesem poznawczym, dzięki któremu nowe treści percepcyjne, motoryczne czy pojęciowe są włączane do istniejących już schematów czy wzorów zachowań.
Proces asymilacji polega na przyswojeniu i włączeniu nowych zdarzeń w obręb już istniejących struktur wiedzy. Jednostka może zasymilować tylko bodźce znaczące dla niej,
w przeciwnym razie nie będą one miały dla niej żadnego znaczenia w i konsekwencji nie dojdzie do procesu poznania.
Akomodacja polega na dostosowaniu się już istniejących struktur wiedzy do asymilacji nowej informacji lub tworzeniu nowego schematu. W wyniku tego procesu struktura wiedzy, którą jednostka posiada, ulega modyfikacji.
J. Piaget uważa, że wiedza jest konstruowana przez jednostkę przez całe jej życie. Proces ten następuje wtedy, gdy podejmuje ona fizyczne lub umysłowe działania na obiektach, rezultatem których jest ich asymilacja i akomodacja, a więc konstrukcja schematów lub wiedzy.
Struktury wiedzy ulęgają stałym zmianom, w miarę jak następuje ich akomodacja do nowych informacji. Mechanizmem zmiany jest przezywany przez jednostkę konflikt pomiędzy posiadaną wiedza o świecie a docierającymi do niej nowymi informacjami. Człowiek stale dąży do równowagi pomiędzy asymilowanymi informacjami ze środowiska a istniejącymi już strukturami wiedzy.
Stadia rozwoju intelektualnego wg Piageta:
inteligencja sensomotoryczna do 3 r.ż.
inteligencja przedoperacyjna od 3 do 6 r. ż.
Inteligencja konkretno-wyobrażeniowa 7-11
Inteligencja operacyjna 12 i więcej
Wszyscy ludzie przechodzą niezmienne sekwencje stadiów.
Teoria Piageta i jej konsekwencje dla praktyki edukacyjnej.
Uczeń musi dochodzić do wiedzy na drodze aktywnej eksploracji - dociekania, poszukiwania, badania i odkrywania - swojego otoczenia, stawiać w obliczu konfliktu poznawczego, realizować własne zainteresowania, ustanawiać równowagę na nowo, przez aktywna asymilację i akomodację, konstruować własną wiedzę w interakcjach z innymi ludźmi, zwłaszcza z rówieśnikami.
Społeczno-genetyczna teoria rozwoju L. Wygotskiego
Edukacja jest efektem życia społecznego, a dzielenie się społecznym zachowaniem stanowi źródło uczenia się.
L. Wygotski szczególnie podkreśla rolę społecznych interakcji, jako siły motorycznej procesu poznawczego.
Rozwój ten dokonuje się poprzez internalizację symboli i narzędzi kulturowych, z których znaczenie ma język.
Wynikiem nabywania umiejętności mówienia jest rozwój myślenia i rozumowania.
Strefa najbliższego rozwoju jest różnica pomiędzy poziomem wykonania zadania samodzielnie a poziomem wykonania zadania wykraczającego poza aktualne możliwości jednostki, wspieranego przez osoby dorosłe i rówieśników o większych kompetencjach.
Dolną granicę strefy najbliższego rozwoju wyznacza aktualny poziom kompetencji.
Wygotski pojmuje rozwój jako stopniowe przechodzenie od jakościowo niższej fazy do jakościowo wyższej fazy rozwoju.
Top przejście jest możliwe dzięki wspomagającemu otoczeniu społecznemu, które wysuwa oczekiwania wykraczające poza dobrze opanowane przez dziecko standardy funkcjonowania.
Osiągnięcie nowych kompetencji jest jednak możliwe tylko wtedy, gdy dziecko znajduje się w okresie restrukturyzacji organizacji psychicznych, czyli w okresie w którym następuje asymilacja nowych bodźców do starej struktury poznawczej.
Rozwój psychiczny następuje dzięki ogólnej stymulacji doświadczeń przez dziecko w toku interakcji społecznych. SNR jest pomostem między tym, co dziecko może zrobić samodzielnie, a tym co może osiągnąć, gdy działa jako partner kompetentnego dorosłego.
Czynniki Społeczne odgrywają fundamentalną rolę w rozwoju poznawczym człowieka. Kluczowym pojęciem teorii rozwoju poznawczego wg Wygotskiego jest internalizacja. Proces internalizacji jest stopniowy, od działań pod ścisła kontrolą, przez współdziałanie do samodzielnego działania.
Kooperatywne uczenie się dorosłego i dziecka jest ważnym fundamentem rozwoju umysłowego dziecka.
Rola dorosłego nie jest kreowanie nowego procesu poznawczego, ale raczej rozwijanie tego, co już się pojawiło.
Człowiek buduje i internalizuje wiedze dzięki interakcją z podmiotami społecznymi.
Kompetentny nauczyciel to ktoś, kto potrafi określić strefę najbliższego rozwoju dla każdego ucznia. Ktoś kto zleca i organizuje zadania jednocześnie dostarczając niezbędnej pomocy, aby doprowadzić ucznia do ich samodzielnego rozwiązania.
Teoria rozwoju poznawczego wg J. Brunera.
Wyróżnił trzy stadia, dzięki którym dokonuje się rozwój sposobów kodowania, przetwarzania i przedstawiania przez człowieka informacji o środowisku:
Stadium reprezentacji eneaktywnej, ikonicznej i symbolicznej.
Gotowość do opanowania wiedzy i umiejętności trudnych nie jest stanem, który wytworzy się samodzielnie i niezależnie. Należy stworzyć jej sprzyjające warunki rozwoju. Na początku trzeba doprowadzić do ukształtowania się prostych umiejętności, podstawowych pojęć,
a następnie na ich fundamencie rozwijać złożone i trudne.
Wg Brunera na akt uczenia się składają się trzy procesy:
Nabywanie nowych wiadomości (odpowiednik asymilacji)
Transformacja, czyli przetworzenie nowych informacja (akomodacja)
Ocena, która polega na sprawdzeniu czy przetworzyliśmy informacje w sposób umożliwiający posłużenie się nią w określonej sytuacji zadaniowej.
Wprowadził pojęcie „rusztowania” dla określenia procesu umożliwiającego dziecko rozwiązywanie zadań i osiąganie celów, które mogą być na określonym etapie rozwoju ponad jego siły i możliwości. W procesie tym dorosły pomaga dziecku stopniowo stać się samodzielnym i niezależnym.
Proces udzielania wsparcia można porównać z procesem budowy domu. Rusztowanie stawia się po to aby stopniowo wznosić mury domu, kiedy wszystkie części domu zostają złożone
i odpowiednio zabezpieczone, rusztowanie można rozebrać. Budynek podobnie jak dziecięce rozumienie, staje się niezależny.
Dowiódł, że odpowiednie i rozumne wsparcie powoduje, ze dziecko osiąga w swym rozwoju więcej niż mogłoby osiągnąć samodzielnie.
Nauczyciel podczas interakcji z uczniem stwarza niezbędne warunki do wspomagania procesu jego rozwoju poprzez podejmowanie odpowiednich działań w odpowiedzi na trwające działania ucznia.
Bruner akcentuje podobnie jak pozostali konstruktywiści, samodzielną aktywność, która jest wyznacznikiem ludzkiego rozwoju i warunkiem uczenia się.
Uczenie się metoda odkrywania i wynalazczości jest dla ucznia najbardziej rozwojowe. Terminem „odkrywanie” Bruner określa wszelkie formy samodzielnego zdobywania wiedzy przez ucznia.
Metody nauczania muzyki:
Metody pracy wychowawczej w przedszkolu
Metody czynne - oparte na działaniu
M. samodzielnych doświadczeń - zabawa i inne formy dowolnej działalności
M. kierowania własną działalnością - inspirowanie działalności dziecka poprzez zachętę, sugestię, radę
M. zadań stawianych dziecku - dawanie zadań do rozwiązania celem przyswajania i stosowania w praktyce wiadomości i umiejętności
M. ćwiczeń - kształtowanie lub utrwalenie określonych umiejętności, sprawności, nawyków, postaw drogą ćwiczeń.
Metody oglądowe - oparte na obserwacji
Obserwacja
Pokaz
Przykład osobisty nauczyciela
Udostępnianie sztuki
Metody słowne
Rozmowa
Opowiadanie
Zagadki
Objaśniania i instrukcje
Metoda żywego słowa
Metody wychowania fizycznego:
M. odtwórcze - zabawa naśladowcza, metoda zabawowo-naśladowcza, m. bezpośredniej celowości ruchu, m. ścisła
M. twórcze - m. gimnastyki twórczej Labana, metoda K. Orffa, metoda Kniessów, metoda opowieści ruchowej