Pomiary sytuacyjne- wykonuje się w oparciu o geodezyjną osnowę poziomą podstawową lub poziomą szczegółową lub podstawową, które mogę być zagęszczane w miarę potrzeb osnową pomiarową wyznaczaną z dokładnością nie mniejszą nić (0,2 m - błąd położenia punktu).
Przedmiotem pomiarów sytuacyjnych są następujące szczegóły terenowe.
Szczegóły terenowe będące przedmiotem pomiarów sytuacyjnych, dzielą się na gr dokładnościowe:
I grupa dokładnościowa, należą do nich trwałe szczegóły terenowe o wyraźnych , jednoznacznie określonych granicach lub konturach, są to:
-zastabilizowane znakami naziemnymi punkty osnowy wysokościowej, punkty podstawowej osnowy magnetycznej, punkty osnowy grawimetrycznej,
-znaki graniczne granicy państwa, jednostek podziału admin., i działek
-punkty załamania granic działek
-obiekty i urządzenia techniczno- gospodarcze(budynki, budowle)
-elementy naziemne uzbrojenia terenu i studnie
-elementy uliczne(krawężniki, latarnie, słupy, pomniki, trwałe ogrodzenia)
-obiekty drogowe i kolejowe(mosty, wiadukty, tunele, tory kolejowe, tramwajowe, budynki stacyjne)
II grupa dokładnościowa - szcz. terenowe o mniej wyraźnych i mniej trwałych konturach:
-punkty załamań konturów budynków i urządzeń ziemnych (wały, tamy, groble, kanały, rowy, nasypy)
-boiska sportowe, parki, trawniki
-elementy podziemne uzbrojenia terenu
-drzewa przyuliczne, pomniki przyrody
III gr. Dokł. - naturalne granice wód płynących i stojących
-punkty załamań konturów użytków gruntowych i konturów klasyfikacyjnych
-linie podziałowe na oddziały w lasach państwowych
-inne obiekty o niewyraźnych konturach
-punkty załamań dróg dojazdowych przebiegających wewnątrz terenów stanowiących własność państwową lub dróg objazdowych prywatnych.
Dokładność położenia szczegółów terenowych względem najbliższych elementów poziomej osnowy geodezyjnej:
Dla I grupy dokładności - 0,10m
Dla II grupy dokładności - 0,30 m
Dla III grupy dokładności - 0,50 m
Pozioma osnowa geodezyjna Polski
Rodzaje osnowy:
PODSTAWOWA - I klasa, md/d ≤ 1/200 000
SZCZEGÓŁOWA - II klasa: mp≤0,05m, III klasa: mp≤0,10m
POMIAROWA - IV klasa: mp≤0,20m
Punkty osnowy pomiarowej wyznacza się poprzez:
-ciągi sytuacyjne
-związki liniowe, kątowe,
-linie pomiarowe
-sieci poligonowe
Stabilizacja punktów osnowy:
I klasa - stabilizacja trójpoziomowa, punkty kierunkowe - mają stabilizację dwupoziomową, były stabilizowane do 300 m od punktu głównego, jeden punkt osnowy I kl. Przypada na 60 km2, średnio co 7-8 km
II klasa - stabilizacja dwupoziomowa, w oparciu o punkty I kl.; posiada punkt kierunkowy; punkt w II kl. Na terenie miast przypada na 0,8 km2, a na terenach niezurbanizowanych - 1,5 km2, tereny leśne - 1 na 12 km2
III klasa - stabilizacja dwupoziomowa, bak punktów kierunkowych; miasta 15 ha, tereny rolne i leśne - 30 ha
Punkty osnowy pomiarowej (IV kl) podlegają markowaniu, a w szczególnych przypadkach stabilizacji, Do znaków tych należą: paliki drewniane, rurki drenarskie, rurki żelazne, bolce, trzpienie żelazne.
30 km - odległość między punktami w osnowie SAG (sieć astronomiczno-geodezyjna)
7 km - SW(sieć wypełniająca)
Zakładanie osnowy pomiarowej:
Przedmiotem pomiarów sytuacyjnych są szczegóły eterowe wykazane znakami umownymi w instrukcji technicznej K-1 w skali 1:500.
Zagęszczanie osnowy poziomej:
Metody zakładania osnowy pomiarowej :
-ciągi sytuacyjne
-wcięcia liniowe i kątowe
-linie pomiarowe
-aerotriangulacja
MIARY kontrolne do szczegółów I gr. dokładnościowej, do których zalicza się: -drugie niezależne wyznaczenie położenia szczegółu, miary czołowe, podpórki, miary do punktów przecięcia się linii pomiarowych z granicami działek i konturów lub ich przedłużeniami.
!NA BOKACH OSNOWY szczegółowej można zakładać punkty posiłkowe stanowiące początek lub koniec ciągu sytuacyjnego lub linii pomiarowej.
! Linie pomiarowe służące do pomiarów szczegółów terenowych II i III grupy dokł. Metodą domiarów prostokątnych Mogą być oparte na punktach sytuacyjnych I grupy dokładnościowej jednoznacznie zdefiniowanych w terenie i na mapie
Linie pomiarowe mierzy się dwukrotnie, mogą tworzyć układy rzędów których liczba zależy od charakteru osnowy nawiązującej:
dla punktów wyższego rzędu niż punkty ciągów sytuacyjnych - 3 rzędy linii pomiarowych
dla ciągów sytuacyjnych 1 rzędu - 2 rzędy linii pomiarowych
dla ciągów sytuacyjnych 2 rzędu - układ jednorzędowy
Zakładanie osnowy:
Lokalizacja punktów:
-widoczność między punkami
-długości boków zawarte od 50 - 350 m
-stosunek sąsiednich boków w ciągu nie może być mniejszy niż 1:4 m
-długości linii pomiarowych nie mogą przekraczać:
*na terenach zurbanizowanych - 400 m
* na terenach niezurbanizowanych - 600 m (rolne i leśne)
-linie pomiarowe można przedłużać o 1/3 ich długości, ale nie więcej niż 100 m
Ciągi sytuacyjne - układ ciągów sytuacyjnych powinien odpowiadać następującym warunkom:
-najwyżej dwurzędowe ukłądy ciągów
-ciągi wiszące dopuszcza się wyjątkowo gdy nie jest możliwe nawiązanie dwupunktowe, ciągi takie nie mogą posiadać więcej niż dwa boki.
Długość ciągów sytuacyjnych nie powinna być dłuższa niż 2 km, a dla terenów rolnych i leśnych nie większa niż 4 km.
Metod pomiarów szczegółów sytuacyjnych:
1) metoda domiarów prostokątnych - pomiar rzędnej i odciętej mierzonego punktu sytuacyjnego względem linii na którą rzutujemy dany punkt. Przy stosowaniu metody domiarów, długości rzędnych oraz dokładność zależą od grupy dokładnościowej szczegółów terenowych:
Dla I gr. - długość rzędnych 25 m , dokładność 0,05 m
Dla II gr - dł. rzędnych 50 m , dokł. 0,05 m
Dla III gr - dł 70 m , dokł. 0,10 m
2)metoda biegunowa - pomiar odległości os stanowiska instrumentu do punktu celowania oraz pomiarze kierunku na ten punkt
-stanowiskami instrumentu powinny być punkty osnowy szczegółowej i pomiarowej
-szczegóły II i III grupy mierzyć można ze stanowiska obieranych na szczegółach sytuacyjnych 1 grupy dokładnościowej
-na każdym stanowisku należy pomierzyć kierunki nawiązania do dwóch punktów osnowy geodezyjnej
-metoda z zastosowaniem pomiaru odległości dalmierzem odpowiada dokładności metodzie domiarów prostokątnych
3)metoda przedłużeń konturów sytuacyjnych na linie pomiarowe - stosowana na terenach łatwo dostępnych do bezpośredniego pomiaru odległości. Zalecane przy pomiarze budynków i budowli oraz granic.
-linia kontury powinna być przedłużona do przecięcia się z linią pomiarową
-stosunek długości przedłużenia do długości odcinka przedłużanego nie może być większy nić 2:1
-kąt pomiedzy linią przedłużenia a linią pomiarową powinien być większy od 45 stopni i mniejszy od 135. Na szkicu polowym przedłużenia oznaczane strzałką.
4)Metoda wcięć:
-kątowych
-liniowych
-liniowo-kątowych
Szkice polowe:
-obraz mierzonego punktu, wykonuje się go w czasie pomiaru...
-powinny zawierać : zanumerowane punkty osnowy geodezyjnej i rodzaj utrwalenia; szczegóły terenowe będące przedmiotem pomiarów sytuacyjnych; miary wyznaczające położenie, kształt i wielkość szczegółów terenowych, dane informacyjne(nazwy jednostek podziału admin; nazwy wsi, ulic, placów, rzek, potoków, jezior, użytków gruntowych, charakter obiektów, numery porządkowe, rodzaje urządzeń podziemnych , przeznaczenie),
-zestawienie szkiców
Zasady generalizacji konturów szczegółów terenowych:
Stopień generalizacji zależy od:
-rodzaju szczegółu terenowego
-charakteru mierzonego terenu
Generalizacji podlegają:
a)granice działek o nieutrwalonych załamaniach
b)kontury budynków i budowli
c)ogrodzenia trwałe
d)kontury użytków gruntowych
e)szczegóły terenowe oznaczone na mapie symbolami
Wychylenie linii granicznej od prostej łączącej najbliższe pomierzone punkty granicy nie może być większe :
-dla terenów zurbanizowanych od 0,1 m
-dla terenów rolnych: 0,2 m
-dla terenów rolnych, na obszarach podgórskich 0,5 m
Generalizacja konturów szczegółów terenowych zależy od grupy dokładnościowej szczegółu terenowego:
a)dla I grupy - max wychylenie faktycznej linii konturu od ustalonej linii prostej nie powinno być większe od 0,1 m
b)dla II grupy - 0,2 m
c) dla III grupy - 0,75 m
Przy pomiarze konturów budynków należy mierzyć występy i wgłębienia większe od 0,3 m. Mniejsze od 0,2 m wyznacza się miarą bieżącą po ścianie przy ziemi mierząc również wielkość tych występów lub wgłębień.
Przy pomiarze trwałych ogrodzeń - mierzymy występy i wgłębienia większe od 0,3 m , oraz bramy od strony dróg i ulic. wgł. I występy nie przekraczające 2 m wyznacza się miarą bieżącą po linii ogrodzenia mierząc równocześnie wielkość odstępu lub wgłębienia. Szerokość ogrodzeń należy mierzyć gdy przekraczają 0,3 m.
Zmierzanie łuku drogi - jeżeli strzałka ugięcia jest mniejsza od 0,1 m, to mierzymy tylko początek i koniec łuku drogi. Jeżeli nie to mierzymy następne dwie strzałki ugięcia i patrzymy czy są miejsze od 0,1 m.
Kontury elementów naziemnych uzbrojenia podziemnego większe od 0,5 m mierzyć tak aby prawidłowo skartować. Przy konturach mniejszych od 0,5 m należy mierzyć położenie środka ich rzutu. Dla przewodów podziemnych i naziemnych o średnicach mniejszych od 0,75m dopuszcza się pomiar przebiegu ich osi. Dla przewodów podziemnych i naziemnych o średnicach większych od 0,75 m pomiarowi podlegają rzuty zewnętrzne krawędzi tych elementów.
Osnowa wysokościowa Polski:
Pomiar wysokościowy jest to zespół czynności technicznych pozwalających na określenie wysokości punktów względem przyjętego poziomu odniesienia i umożliwiających przedstawienie form ukształtowania terenu.
Rodzaje: Osnowa wysokościowa dzieli się na
PODSTAWOWA- technika pomiaru: niwelacja precyzyjna, klasa I (dokładność 1mm/km), klasa II (2mm/km)
SZCZEGÓŁOWA - Niwelacja techniczna, III kl.(4mm/km), IV kl. (10 mm/km)
POMIAROWA - Niwelacja techniczna, Niwelacja trygonometryczna i tachimetryczna. V kl. 20 mm/km, mk= +- 0,05 m
Systemy odniesienia:
-system wysokości normalnych - poziomem odniesienia jest poziom M.Bałtyckiego, powierzchnią odniesienia jest quasi-geoida
-system wysokości ortometrycznych - powierzchnia odniesienia jest geoida,
Wysokość normalna - odległość punktu A od quasi geoidy wzdłuz linii pionu
Wysokość ortometryczna - od geoidy
W osnowie wysokościowej wyróżniamy 3 rodzjae znaków wysokościowych (reperów):
1.podziemne - pod powierzchnią, stosowane w sieci podstawowej, znaki WIEKOWE
2. Naziemne - nad powierzchnią a podstawa znaku na głębokości większej od głębokości zamarzania gruntów, sieci podstawowe i szczegółowe
3.Ścienne - na ścianach, w sieci podstawowej i szczegółowej.
Każdy znak musi mieć swój opis topograficzny w celu odnalezienia i zidentyfikowania znaku. Znaki wysokościowe - określone współrzędne płaskie.
Stabilizacja znaków wysokościowych:
Nie należy wykonywać: na gruncie o nieodpowiedniej spoistości, na terenach o wysokim poziomie wody gruntowej, na stromych stokach, w pobliżu skał, w pobliżu rowów, w pobliżu torów kolejowych, w pobliżu szos, kopalni.
Znaki ścienne nie powinny być osadzane w ścianach budynków przed upływem 2 at od zakończenia ich budowy, w których fundamenty są na głębokości mniejszej niż 1,30 m a ściany ciensze niż 55 cm - cegła, 25 cm - beton zbrojny.
Przedmiot pomiarów wysokościowych:
Wysokości charakterystyczne punktów terenowych należy określać względem punktów wysokościowej osnowy geodezyjnej z następującą dokładnością:
0,01 m - elementy naziemne uzbrojenia terenu
0,05 m - budowle i urządzenia techniczne o konstrukcji trwałej
0,10m -budowle i urządzenia techniczne ziemne oraz podziemne.
Średni błąd określenia wysoko,ści charakterystycznych punktów rzeźby terenu nie powinien przekraczać mh= jedna piąta przewidywanego dla danej mapy cięcia warstwicowego.
Warstwica - linia łącząca punkty o jednakowej wysokości
Cięcie warsticowe - różnica mierzy dwoma warsticami na mapie.
Zagęszczenie osnowy wysokościowej:
- pomiary w oparciu o istniejące punkty osnowy wysokościowej lub osnowy poziomej dla których błąd określenia wysokości jest mniejszy od 0,05 m.
-w przypdku braku dostateczniej ilości punktów - należy zagęścić punktami osnowy pomiarowej osnowy wys.
Dokładność wyznaczenia wysokości punktów osnowy pomiarowej - bł. Średni 20 mm/km. Istniejące ciągi niwelacyjne mogą być włączone do zakładanej osnowy pomiarowej i ponownie wyrównane jeśli dla punktu środkowego bł. Śr. Nie przekracza 0,05 m
-długość ciągów nie wieksza niż 12 km
-odleglosc miedzy reperami na terenach miejskich 500m, rolne i leśne - 1500 m.
-wyjątki stosowania ciągów wiszących do 300 m
-punkty ciągów niwelacyjnych osnowy pomiarowej podlegają dwukrotnie markowaniu, a w szczególnych przypadkach stabilizacji.
Pomiar punktów na stanowisku należy wykonać dwukrotnie , niwelując metodą niwelacji „ze środka”.
Pomiar ciągu niwelacyjnego należy wykonać w obu kierunkach:
-głównym i powrotnym
-długość celowych ( „ze środka”) - nie powinny przekraczać 50 m.
-Różnica dwukrotnego pomiaru różnic wysokości na jednym stanowisku nie powinny przekraczać 2-3 mm.
Różnica między przewyższeniami otrzymanymi z niwelacji ciągu w kierunku głównym i powrotnym )również dla niwelacji odcinkow oraz odchyłek nawiązania ciągów do punktów wyższych klas lub ciągów węzłowych, nie powinny przekraczać dlugośi: 20pierw. z L w km.
Pomiary liniowe:
Długość rzeczywista odcinka taśmy 20 m
Dł. rzeczywista = 20 m + poprawka komparacji
Metody pomiaru długości:
a)bezpośrdnie - kroki (błąd 0,2 m), taśmą stalową (0,002m), łatami mierniczymi (0,005m), druty inwarowe (0,00003m)
b)pośrednie-dalmierzem z łatą ustawioną pionowo (0,02m) ,pomiar paralaktyczny odległości (0.005m)
Błędy występujące przy pomiarze taśmą stalową:
Systematyczne: komparacja taśmy, zmiany temperatury
Przypadkowe o char. Syst.: naciąg, zwis taśmy, falistość terenu, nie ukaładanie taśmy w linii prostej
Przypadkowe : złe pionowanie końca taśmy, nie wbicie szpilki, błąd odczytu, złe zaznaczenie początku lub końca.
Wiadomości o błędach:
Źródła: niedoskonałość zmysłów obserwatora, narzędzie pracy, warunki pracy(środkowisko, pogoda)
Rodzaje:
BŁ. Absolutne - przypadają na całą mierzoną długość
Bł. Względne - stosunek błędu absolutnego po pomierzonej wielkości
Bł. Grube - omyłki,
Bł. Systematyczne - mają zawsze ten sam znak
Bł. Przypadkowe - niewielkie z różnymi znakami, nie do wykrycia i usunięcia a)prawdziwe, b)pozorne
Wyrównywanie ciągów:
-metoda przybliżona, (osbno kąty osobno przyrosty)
-metoda ścisła (kąty i przyrosty jednoczenie)
1.Obliczenie azymutów P i K ze wspórzednych
2.Wyrównanie kątów
[kątów] praktyczna = suma wszystkich
ciąg otwarty:
[α]t = Ap-Ak +n*180
[β]t = Ak-Ap +n*180 prawe
b)ciąg zamknięty:, suma teoretyczna
wewnętrzne : (n-2)*180
zewn: (n+2)*180
f = [k]t -[k]p
3. Obliczenie azymutów:
An=Ap + [α]w - 180
An =Ap - [β]w + 180
3. Obliczenie przyrostów:
Δx = d*cosA
Δy= d*sinA
4.Wyrównanie przyrostów:
[Δx]p
[Δy]p
ciąg otwarty: [Δx]t=xk-xp (analogicznie y)
ciąg zamknięty:[Δx]t, [Δy]t = 0
f [Δx]= suma teor. - suma praktyczna
f[Δy]= - II -
fi = pierw. fΔx2 + fΔy2
f max - G-4
6. Obliczenie przyrostów
Xn = X p + Δxw
Yn=yn + Δyw
7.Obliczenia kontrolen:
M=0,70711 * d*sin(A+45)
N=0,70711*d*cos(A+45)
Δx=M+N
Δy=M-N
Ak=Ap+[kątów lewych] - n*180
Ak = Ap -[k. Prawych] +n*180.
Węzłwy: 10/n - ilość katów
180-Aw niewyrównany
Aw = Awi*pi/[p]
Ciągi niwelacyjne:
Otwarty:
1.ΔH t = HB - HA
2.ΔH p = suma Δhi
3.f= ΔHt - ΔHp
4.rozrzucic na przyrosty Δhi
5.Wysokości punktów, wysokośc + przyrost
Zamknięty:
ΔHt=0
Węzłowy:
Obliczyc wartości wyrównane dla punktu W
Hw idąc z A
Hw idąc z B ....
Hww = Hwi * pi / [p]
P=1000/li (długość ciągu)
Obliczyc trzy ciągi, wyrównać przyrosty. I obliczyc wysokości punktów.
Podział niwelacji:
Tachimetryczna
Barometryczna
Trygonometryczna
Geometryczna, dzieli się na:
Niwelacja precyzyjna
Niwelacja techniczna:
a)techniczna reperów
b)podłużna
c)poprzeczna
d)zbiorników wodnych
e)powierzchniowa:
-siatkowa
-punktów rozproszonych
-profilów podłużnych i poprzecznych
Metody pomiarów niwelacyjnych:
-metoda „ze środka”
-metoda „w przód”
NIWELACJA „W PRZÓD”
-pozwala okreslic równicą wysokości dwóch punktów za pomocą odczytu tylko jednej celowej w przód.
ΔHab.=Hb-Ha= i - p
jeśli i=w ΔHab.=w-p
NIWELACJA ZE ŚRODKA:
Pozwala określić różnicę wysokości punktów za pomocą odczytów dwóch celowych jednakowej długości wykonywanych ze stanowiska znajdującego się między punktami (w równej odl.)
ΔHab=w-p
Metody niwelacji powierzchniowej:
1. Niwelacja sposobem punktów rozproszonych:
-określeniu wysokości punktów terenu i punktów sytuacyjnych. Za pomocą niw. Wprzód przy równoczesnym wyznaczeniu ich położenia metodą biegunową. Dokładność znaczenia nie mniejsza niż. 0,05m względem najbliższych punktów osnowy wysokościowej.
-dokąłdność położenia sytuacyjnego - 0,50 m
-odległość miedzy stanowiskami nie powinna przekraczać 200 m
-stanowiskami niw. Mogą być punkty zidentyfikowane na mapie, markuje się palikami,
-określenie wysokości rzędnej dla niwelatora
-dł. celowych nie przekraczają 100m
tereny leśne - 150m
Pikiety równomiernie - nie wiecej niż 50 m
-określić ze stanowiska, wysokość osi poziomej niwelatora(0.01m)
-kierunki na dwa sąsiednie stanowiska
-odczyty na kole poziomym oraz na łacie każdej pikiety
Niwelacja metodą stosujemy:
-elementy naziemne uzbrojenia terenu
-budowle i urządzenia techniczne o trwałej konstrukcji
-teren o niewielkich spadkach, i urozmaiconym ukształtowaniu
Na łacie odczyt z kreski d i g - na punkach osnowy,
D = (g-d)100
Wysokość punktów do 0,01m
Odczyty z łaty do 1 mm
2.Niwelacja siatkowa - polega na określeniu metoda niwelacji geometrycznej rzędnych wysokości punktów terenowych stanowiących wierzchołki wyznaczonych w terenie regularnych figur geometrycznych.
Metoda daje możliwość określenia:
-wysokości punktów terenowych względem wysokości osnowy geodezyjnej z ł. Średnim 0,01m
-położenia sytuacyjnego punktów wys. Z dokładnością do 0,50 m
Zakładamy:
-na terenach płaskich
-niezabudowanych
-gdy potrzebne regularne rozmieszczenie
-Budowa siatki:
-wyznaczenie figur podstawowych
-wyznaczenie figur wypełniających
figura podstawowa powinna zawierać całkowitą liczbę figur wypełniających
wielkość figury podstawowej i jej kształt uzależnione są od wielkości obiektu pomiarowego
do 25 ha - jedna figura podstawowa
powyżej 25 ha - kilka
Sporządza się szkic przeglądowy (figury podstawowe, wierzchołki repery, sposoby nawiązania, zaprojektowana siec ciągów niwelacyjnych.)
Wierzchołki f. Podst. - w oparciu o istniejące punkty osnowy geodezyjnej z bł. Nie większym niż 0,50m
-należy zamarkować palikami równo z ziemią
-na bokach figur podstawowych wyznaczamy wierzchołki figur zapełniających (markujemy palikami nad ziemia 10-15 cm)
-długość boku nie może przekraczać 10-50 m - figury zapełniające.
-niwelacja wierzchołków figur wykonać w nawiązaniu do istniejących punktów wys. Osnowy geod.
Ciągi niwelacyjne -dowiązane dwustronnie.
-niwelacja ze środka - wyznaczenie e wysokości siatki kwadratów.
Niwelacja metodą profilów podłużych i poprzecznych - określenie rzędnych wysokości charakterystycznych rzźby terenu i punktów sytuacyjnych za pomocą niwelacji geometrycznej . Należy założyc wzajemnie powiązane ze sobą ciągi pomiarowej osnowy poziomej i wysokościowej.
-zastosowanie przy pomiarze obiektów wydłużonych, przy sporządzaniu podkładów geodezyjnych, do projektowania tras komunikacyjnych lądowych i wodnych
Profil podłuzny zalozyc wzdłuż osi mierzonej obiektu
Profile poprzeczne prostopadłe do tej osi:
Kierunek wyznacza się przy uzyciu wegielnicy lub instrumentu z kołem poziomym
Odległości miedzy rpofilami poprzecznymi nie powinny przekraczac 100 m. Odl. Miedzy sąsiednimi pinietami -dostosowane do charakteru nie przekraczac 50m.
Punkty profilów podłużych numerujemy kolejno od Wj do Wn, punkty zdejmujemy na osnowe pomiarową, pounkty główne markujemy palikami i nanosimy na mape.
Każdy punkt należy opisac liczbą w postaci ułamka ( pełne km od początku trasy / przez hektometry co 100 m liczone w danym kilometrze + odległości liczone od poprzedniego hektometra.
Punkty profilów poprzecznych należy oznaczac literą L lub P w yaleynosci od tego po ktrej stronie proflu podłużnego się znajduje. Podac odległość tego punktu od profiu podłużnego.
2