WPROWADZENIE

Jednym z najważniejszych elementów prawidłowo funkcjonującej gospodarki, opartej na zasadach rynkowych jest element zwany rynkiem pracy. We współczesnej Polsce powstał on dopiero po diametralnym zerwaniu z podstawową zasadą socjalizmu - prawem do pracy. Przez ponad czterdzieści lat każdy obywatel Polski miał prawo do pracy i niezależnie od swego stanu edukacji, pochodzenia czy stanu majątkowego tę pracę otrzymywał. Nawet po zwolnieniu z obecnego zakładu pracy nie był osobą bezrobotną gdyż od razu znajdował pracę w innym. Były to warunki sztucznego funkcjonowania mechanizmów rynkowych zawyżanych poprzez elementy ideologiczne (popyt zawsze przewyższał podaż na pracę). Rynek pracy a co za tym idzie i mechanizmy rynkowe zaczęły faktycznie spełniać swoją rolę dopiero po ustanowieniu w Polsce warunków prawno - ekonomicznych, pozwalających na wykorzystanie kapitału ludzkiego w sposób opisany poprzez sprawnie działające mechanizmy rynkowe poza granicami naszego kraju, czyli opartych na prawie popytu i podaży.

Podstawowym przedmiotem obrotu na rynku pracy jest szczególny towar zwany pracą. Jej wartością użytkową jest zdolność do pełnego uczestnictwa w procesach ekonomicznych. Z kolei ten specyficzny towar jest nabywany przez producentów po cenie określanej jako płaca. Jeżeli tylko rynek pracy jest tak zorganizowany, iż występują na nim zasady konkurencyjne, zależności istniejące pomiędzy popytem a podażą ustalane są
w wyniku działania mechanizmów bezpośrednio związanych z prawami popytu i podaży. Czyli zawsze w danym czasie na rynku występuje zapotrzebowanie (popyt) na pracę i jej podaż.

POPYT

Popytem nazywamy zapotrzebowanie na konkretne produkty w danym czasie, jakie zgłasza kupujący przy określonych cenach i w ramach posiadanego funduszu nabywczego. Zatem popytem można nazwać chęć zaspokojenia zapotrzebowania pojedynczego konsumenta na jakieś konkretne dobro w danym czasie i panujących warunkach finansowych (ilość pieniędzy, jaką posiada nabywca i jaką chce przeznaczyć na zakup danego dobra), przy czym popyt nie jest wartością stałą. Jest modyfikowany poprzez wiele czynników pochodzących z zewnątrz tzw. determinant popytu. Determinanty popytu pochodzą zarówno ze strony klientów jak i producentów.

Popyt dzielimy na:

1. Produkcyjny - zapotrzebowanie klientów na dobra or4az usługi produkcyjne

2. Konsumpcyjny - zapotrzebowanie na towary i usługi służące w sposób bezpośredni zaspokojeniu potrzeb ludzkich.

1. Globalny - zapotrzebowanie na produkty i usługi występujące w całym kraju przy ustalonych cenach i globalnym funduszu nabywczym społeczeństwa.

2. Regionalny - zapotrzebowanie na produkty i usługi występujące w danym regionie kraju na produkty konsumpcyjne

3. Na konkretny produkt - zapotrzebowanie na z góry określony produkt lub usługę przy danej cenie i funduszu finansowym konsumentów

4. W segmencie rynku - zapotrzebowanie zgłaszane przez konkretnych użytkowników danego dobra lub też przez producentów

Z kategorią popytu związane jest prawo popytu, które stanowi jeden z fundamentów współczesnej mikroekonomii. Prawo popytu obrazuje trwały związek pomiędzy ceną
a popytem (i odwrotnie) polegający na tym, iż wraz ze wzrostem ceny danego dobra zmniejsza się popyt na nie (i odwrotnie). Wraz ze spadkiem cen popyt wzrasta
(Ceteris Paribus - w tych samych, nie zmienionych warunkach)

Płaca realna D

W₁

W₂

L₁ L₂ Ilość pracy

Rys. 1. Krzywa popytu na pracę

PODAŻ

Drugim ważnym czynnikiem determinującym procesy rynkowe jest podaż.

Podażą nazywamy konkretną ilość dóbr i usług zaoferowanych do sprzedaży przez wszystkich producentów (handlowców) w danym czasie i przy określonej cenie.

Podaż jest to innymi słowy dodatnia zależność pomiędzy wysokością płacy realnej oferowanej pracownikom a liczbą osób chętnych do podjęcia pracy za tę płacę w danym okresie czasu (Ceteris Paribus).

Analogicznie jak przy podziale popytu tak i przy podaży mamy do czynienia z podziałem,
i tak rozróżniamy:

1. Podaż dóbr i usług produkcyjnych

2. Podaż dóbr i usług konsumpcyjnych

Podobnie jak popyt, podaż również jest opisywana przez wiele różnorakich czynników tzw. determinant podaży, a do najważniejszych z nich należą:

1. Ceny czynników produkcji - w przypadku wzrostu wysokości płac, cen materiałów, surowców lub maszyn i urządzeń spadają dochody wytwórców, co ogranicza wielkość oferty podaży

2. Warunki finansowo - kredytowe - stanowią ważny czynnik motywujący wzrost produkcji

3. Zdolność do przewidywania cen przez wytwórców - głównym czynnikiem motywującym do jakiegokolwiek działania jest ewentualny wzrost dochodów związany z przyszłym ruchem cen w górę

4. Możliwości wytwórcze - wyznaczane są poprzez okres, jaki jest potrzebny na zaspokojenie zapotrzebowania na dany produkt od chwili zgłoszenia przez rynek takiego zapotrzebowania

5. Warunki zaopatrzenia wytwórczego - możliwość do zdobycia nowego sprzętu (maszyn i urządzeń) i technologii

Tak samo jak z kategorią popytu, z podażą również związane jest prawo, prawo podaży mówiące, iż odzwierciedla ono trwały związek pomiędzy ceną a podażą (i odwrotnie), polegający na tym, iż wraz ze wzrostem ceny jakiegoś dobra wzrasta również jego podaż
(i odwrotnie)

Płaca realna S

W₁

W₂

L₁ L₂ Ilość pracy

Rys. 2. Krzywa podaży pracy

RÓWNOWAGA RYNKOWA

Kolejnym nieodzownym czynnikiem determinującym procesy rynkowe jest równowaga rynkowa.

Równowaga rynkowa jest to punkt przecięcia się krzywych popytu i podaży (pkt E - Equilibrium), w którym wielkość podaży równa się wielkości popytu w danym czasie i przy danej cenie nazwaną ceną równowagi rynkowej.

Płaca realna

W₂

W₁

L₁ L₂

Ilość pracy

Mówimy, iż w punkcie A rynek a właściwie sytuacja, jaka na nim panuje jest zrównoważona, czyli jest tylu chętnych, którzy chcą kupić dane dobro, co produkujących te dobro. Zauważalne jest zjawisko powolnego aczkolwiek samoczynnego dochodzenia sytuacji rynkowej do punktu równowagi rynkowej. Mówimy wtedy, że jakaś „niewidzialna ręka” (Adam Smith) prowadzi konsumentów i zarazem producentów w kierunku zrównoważenia się

ZADANIA

Zadanie 1:

Poniższe dane dotyczą krzywej popytu na bilety na film MISJA:

Cena biletu (zł)	Popyt na bilety
4 6 8 10 12	3000 2800 2600 2400 2200

1. Jeżeli kino, w którym wyświetlany będzie film, ma 2600 miejsc i jeśli cena biletu wynosi 10 zł, to czy sala kinowa będzie pełna?

2. Jeśli nie, ile miejsc będzie wolnych?

3. Jaka jest cena równowagi (c_r) biletu na ten film?

Zadanie 2:

Poniższa tabel przedstawia sytuację na rynku dobra X

Cx	100	140	180	220	260	300
Pdx	220	260	320	400	500	640
Ppx	770	380	610	550	500	460

1. Jaka będzie wielkość nadwyżki (niedoboru) dobra X przy cenie C_x = 300?

2. Jaka jest cena i ilość równowagi na rynku tego dobra? Załóżmy, że popyt wzrasta o 180 jednostek przy wszystkich cenach i wynosi:

Ppx +1

950

860

760

730

680

640

3. Jaka jest wielkość niedoboru (nadwyżki) dobra przy początkowej cenie równowagi?

4. Jaka jest nowa cena równowagi?

ROZWIĄZANIA:

Zadanie 1:

Odp. A.

Jeżeli cena biletu wynosić będzie 10 złoty to popyt na nie będzie równy 2400 osób, czyli przy ilości miejsc w kinie równej 2600 pozostanie 200 miejsc wolnych. Sala kinowa nie zostanie zapełniona.

Cena biletu (zł)	Popyt na bilety
4 6 8	3000 2800 2600
10	2400
12	2200

2600 - 2400 = 200

Odp. B.

2600 - 2400 = 200

Na sali kinowej pozostanie 200 miejsc wolnych

Odp. C.

Cena równowagi (c_r) biletu na ten film jak można łatwo zauważyć jest równa 8 złoty, ponieważ jak łatwo można zauważyć z tabeli popyt na bilety P_p jest równy ilości miejsc na sali kinowej, czyli 2600.

Cena biletu (zł)	Popyt na bilety
4 6	3000 2800
8	2600
10 12	2400 2200

Zadanie 2:

Odp. A.

Popyt = 640

Podaż = 460

Nadwyżka podaży = 460 - 640 = -180

W tej sytuacji wystąpi nadwyżka podaży równa 180 jednostkom

Odp. B.

Popyt na dobro x jest równy podaży dobra x a co za tym idzie wynosi 500, w związku z tym c_r = 260

Odp. C.

Popyt = 640

Podaż = 460

nadwyżka popytu = 640 - 460 =180

W tej sytuacji rynkowej przy początkowej cenie równowagi rynkowej wystąpi zjawisko nadwyżki popytu w wysokości 180 jednostek

Odp. D.

Nowa cena równowagi rynkowej wynosi 300

SPIS TREŚCI

Piotr Urbaniak - „Podstawy ekonomii, część 1: mikroekonomia” Poznań kwiecień 1996

Piotr Urbaniak - „Podstawy ekonomii, część 1: mikroekonomia” Poznań kwiecień 1996

Piotr Urbaniak - „Podstawy ekonomii, część 1: mikroekonomia” Poznań kwiecień 1996

„Podstawy Ekonomi - ćwiczenia, zadania, problemy”, Wydawnictwo Naukowe PWN, strona 55

„Podstawy Ekonomi - ćwiczenia, zadania, problemy”, Wydawnictwo Naukowe PWN, strona 57

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

Strona - 1 -

---