System produkcyjny - eksploatowanie przez zaprojektowanie i zorganizowanie układów materiałów energetycznych i informacji człowieka służący projektowaniu określonych produktów w celu zaspokajania potrzeb konsumentów. Zespół działań czynności wykonywanych w celu przetwarzania materiału w wyroby gotowe. Produkcja składa się z procesów: produkcyjny, montażowy, remontowy, sprzedażowy. Elementy systemu wytwórczego: 1. Wektor wejścia x (materiały wyposażenie energia informacje kapitał) 2. Wektor wyjścia y (wyroby, odpady uslugi) 3. Przetwarzanie z x na y (operacje technologiczne transportowe magazynowe usługowe) 4. Zaradzanie systemami 5. Sprzężenie materialne.
Elementy wektora wejścia:
1.Środki techniczne produkcji - Teren zakładu przemysłowego i powierzchnia produkcji, wyposażenie technologiczne, budynki i budowle, instalacje rurowe, energetyczne, sieci informatyczne,
2.Przedmioty pracy - materiały półwyroby przeznaczone do dalszej obróbki lub montażu
3.Czynniki energetyczne - woda prąd gaz sprężone powietrze paliwa stale
4.Czynniki ludzkie - podstawowe relacje i warunki podejmowania decyzji płynność załogi i warunki pracy personel inż tech, wykonawczy, admin, zarządzający
5.Informacje - prognozy i informacje rynkowe, o koszcie własnym i jakości, o konstrukcji wyrobu i funkcjach
6.Kapitał - zamrożony w środkach technicznych , materiałach półwyrobach finanse w kasie
Informacje wyjściowe (jakość wyrobu, faktyczny koszt wytwarzania, stan procesu produkcyjnego, doświadczenie załogi
Na organizacje systemu produkcyjnego i wyniki jego eksploatacji mają wpływ: prowadzone prace badawcze i rozwojowe w obszarze konstrukcji wyrobów techno wytwarzania i org prod, posiadany poziom techniki dla wykonywania rożnych operacji, zatrudniony personel wykonawczy i zarząd, zaopatrzeniowcy, służby ekonomiczne i księgowe, posiadane środki finansowe, metody zarządzania
W ramach otoczenia przedsiębiorstwa na organizację systemu mają wpływ: poziom techniki obsługi i dystrybucji serwisowej, nowoczesność i jakość maszyn oraz środków przekazu info, system bankowy, system łączności i komunikacji, istniejący transport, możliwości prod dostawców i konkurencji, zasoy kapitału, system kształcenia kadr techn, możliwości wykorzystania zasobów naturalnych, system celny, poziom podatków.
Procesy dyskretne - składają się z oddzielnych operacji realizowanych w określonym czasie z możliwymi przerwami. Cechy: zmienna struktura ilościowo - jakościowa wyrobów, duża rola człowieka w przygotowaniu organizacji i przebiegu procesów . kierunkiem doskonalenia procesów są systemy elastyczne oraz komputerowo wspomagana automatyzacja z wykorzystaniem robotów. Procesy te są charakterystyczne dla przemysłu elektromaszynowego.
Procesy ciągłe - przebiegają bez przerwy w całodobowym cyklu pracy. Cechy: ustalona struktura wyrobów produkowanych w większych ilościach, podstawowa rola człowieka - kontrola procesów, pełna automatyzacja urządzeń. Kierunkiem doskonalenia procesów jest zwiększenie wydajności i niezawodności urządzeń a także poprawa receptur wyrobów . procesy te są charakterystyczne dla przemysłu chem. Metalurg. Cement. spożywczego i energetyki
Techn. Grupowa - stanowi uzupełnienie typizacji procesów technologicznych w zastosowaniu dla pojedynczych operacji: punktem wyjściowym w opracowaniu technologii grupowej jest analiza przedmiotów produkcji pod katem ustalenia wspólnych cech konstrukcyjnych (geometrycznych, fizycznych). Wybiera się przy tym elementy charakterystyczne dla określonej grupy przedmiotów (np. walki tuleje) Istotną sprawa jest podobieństwo kształtu jednej grupy. Warunkiem jest aby wyróżnione elementy wykonywane były podobnymi metodami obróbki. Metoda ta upraszcza planowanie gdyż dla każdej grupy wyrobów ustanawia się "przedstawiciela" co skutkuje ograniczeniem asortymentu.
Planowanie strategiczne - jest ogólnym programem określana oraz realizacji misji i celów przedsiębiorstwa a także zestawem przewidywalnych do realizacji działań ujętych w czasie w przed produkcyjnym planie strategicznym obejmuje: s. produktu s. procesów wytwórczych s. rozwoju zdolności produkcyjnych i inwestycyjnych s. płacy, pracy i zatrudnienia, s. finansowe
Planowanie taktyczne - realizowane jest na poziomie komórki organizacyjnej (wydziału) przedsiębiorstwa. W przed produkcyjnym obejmuje; plany taktyczne zasobów materiałowych, plany zarządzania zasobami prod. Plany sterowania jakością prod. plany utrzymania ruchu i niezawodności
Operacje techno.
1.Obróbki wstępna - przygotowanie materiału wejściowego do dalszej obróbki (np. przecinanie prętów, wstępna obróbka cieplna, śrutowanie odlewów czyszczenie prostowanie)
2. zasadnicza - kształtowanie cech konstrukcyjnych przedmiotu (geo i fiz) wynikających z dokumentacji kontr. Dzieli się na: o. zgrubna - cel to równomierny rozkład naddatku obróbkowego na dalsza obróbkę, o. kształtująca - kształtowanie powierzchni elementarnych poprzez zastosowanie różnorodnych metod obróbki np. toczenie frezowanie wiercenie. Powierzchniami mogą tu być pow walcowe wew i zew pow stokowe pow gwintowe rowki wpustowe i poprzeczne
3.Obróbka wykańczająca - stosowane dla powierzchni klasy 5-8. Najczęstsza metoda obróbki to szlifowanie
Operacje kontroli - celem jest ustalenie zgodności przedmiotu produkcji z przyjętymi wzorcami. Najczęstszym wzorcem jest dokumentacja konstrukcyjna i technologiczna przedmiotu. Rozróżnia się:
1.sprawdzające - polegają na sprawdzeniu cech przedmiotu za pomocą specjalnych sprawdzianów dając odpowiedz na pytanie czy przedmiot jest zgodny ze wzorem dla geometrycznych cech konstrukcyjnych. Stosuje się: spr. Szczękowe dla wym. Zewnętrznych i spr. Tłoczkowe dla wym. Wewnętrznych
2.pomiarowe - polegają na zastosowaniu narzędzi pomiarowych np. liniałów, suwmiarek mikrometrów . cecha geometryczna przedmiotu mierzona jest z określoną dokładnością zależna od narzędzia. Warunkiem prawidłowości pomiaru jest zastosowanie narzędzia o dokładności o najmniej o jeden rząd większy niż dokładność mierzonej cechy
3. badania - dotyczą np. szczelności zbiorników - badania spoin, jednolitości odlewów - metoda prześwietlania odlewów w celu wykrycia pustych miejsc w materiale badania te prowadzone są według specjalnych inst.
Ze względu na miejsce operacji kontroli w proc. Prod.
- kontrola wstępna dot. półfabrykatów i materiałów wejściowych określa zasady dopuszczenia mat. Do obróbki
- kontrola międzyoperacyjna - wykonywana po procesach technologicznych dzięki niej można szybciej wychwycić i poprawić braki prod.
- kontrola końcowa - określa zasady dopuszczenia do sprzedaży
Operacje transportu - celem jest zapewnianie przepływów materiałów przez stanowiska produkcyjne zgodnie z zasadniczym przebiegiem procesu produkcyjnego. Organizacja zakłada minimalizacje czasu operacji transportowych (stosowanie odpowiednich środków, liniowe rozmieszczenie stanowisk)
Operacje magazynowania - występują wówczas gdy przedmiot prod spoczywa na wyodrębnionych powierzchniach magazynu na uradzeniach kontrolnych lub transportowych. Operacje te zużywają kapitał czas i środki pracy głownie powierzchnie magazynowe i urządzenia do magazynowania, powinny być ograniczone do minimum.
Operacje złożone - występują gdy w tym samym czasie, przy użyciu tych samych urządzeń wykonywane są czynności o charakterze technologicznym kontrolnym transport/magazyn. Operacje te pozwalają na ekonomiczne wykorzystanie pracy ludzkiej i środków prod
Stopień specjalizacji stanowisk:
1.Uniwersalne - przezbrojenia oprzyrządowania
2.Specjalizowane - możliwość przezbrojeń w określonym zakresie do pewnej klasy przyrządów
3.Specjalne - bez możliwości przezbrojeń
Dokumenty technologiczne
Karta technologiczna - opis operacji uzupełniony wyszczególnieniem każdego stanowiska roboczego
Karta instrukcyjna -instrukcje stanowisk roboczych dla pracowników (karty spawalnie, karty obróbki cieplnej)
Karta normowania czasów - czasy poszczególnych operacji technologicznych
Spis pomocy warsztatowych
Karty uzbrojeń stanowisk roboczych - są dla ustawienia maszyn w celu wyposażenia stanowiska oraz rozmieszczenia narzędzi w uchwytach
Przygotowanie organizacyjne - przygotowanie dostaw surowców i materiałów wybór i ocena dostawców zapewnienie bazy transp dobór pracowników rozmieszczenie maszyn (gniazdowe liniowe) przygotowanie stanowisk (uzbrojenie dostarczenie dok) sporządzenie dokumentacji związanej z organizacja produkcji
Przygotowanie technologiczne - ustalenie przebiegu proc techno, dobór maszyn i przyrządów, dobór mat wejściowych, ustalenie norm zużycia, określenie organizacji i metod kontroli jakości, ustalenie kosztów prod wykonanie produkcji próbnej, sporządzenie dokumentacji techno
Typ produkcji - określany przez wielkość prod (l. prod wyrobów, ilość przetworzonego mat.) wielkość wyrobu (ciężkie średnie lekkie) Rozróżniamy: jednostkowa masowa seryjna (Malo-, średnio-, wielkoseryjna
Przygotowania inwestycyjne - 1. Analiza kapitału 2.oprac biznesplanu 3.opracowanie budżetu związanego z prod - bilans wydatków/wpływów. Podzial dokumentacji organizacyjnej: 1dok wyznaczająca zadania prod i ich realizacje 2dok pobrania zwrotu zużycia surowców 3dok braków prod 4dok przekazania produkcji na inne wydzialy
Proces wytwórczy podstawowy dotyczy bezpośredniego przetwarzania mat w gotowy wyrób. Bazuje na planowaniu, harmonogrowaniu(daje odpowiedz na nast. Pyt co, gdzie i w jakich ilościach należy produkować aby zrealizować w terminie zamówienie i ster prod ważne w prod jednostkowej i seryjnej dla różnorodnego asortymentu lub w przypadku wielu zamówień)
Proces wytwórczy a techno - w jego ramach realizowany jest proc techno w którym odbywa się zmiana kształtów wymiarów i własności materiału (obróbka) zmiana wzajemnego położenia i połączenia poszczególnych części produkowanego wyrobu (montaż)
Proces wytwórczy pomocniczy - niezbędny do prawidłowego przeprowadzenia procesu podst (np. utrzymania ruchu maszyn, remonty i konserwacje środków tech dostarczanie energii utylizacja odpadów
Proces wytwórczy obsługowy - dostarczanie dok na stanowiska, obsługa admin, utrzymanie czystości na hali, zapewnienie bezp pracy
Proces dystrybucji - przygotowanie prod do dystrybucji, dystrybucja, opieka serwisowa nad produktami, recykling, obsługa cyklu życia produktu
Skoncentrowana organizacja prod - wszystkie operacje do pełnej obróbki są skoncentrowane na jednym stanowisku pracy. Przepływ mat obejmuje: 1dostawę półfabrykatów z magazynu zew do stacji obróbkowej, 2magazynowanie w magazynach buforowych 3podanie i mocowanie na stanowisku 4obróbka 5odbiór gotowej części 6magazynowanie przy stanowisku 7transport na magazyn/wbudowanie
Gniazdowa forma organizacji - przepływ strumienia mat jest niejedno kierunkowy (pomijanie stanowisk nawroty) oraz dwukierunkowy. Stanowiska prod mogą być 1specjalizowane - stosowanie róznych obrabiarek dla operacji obróbkowych wymagana jest ich znaczna niezawodność 2technologiczne zmienne - wszystkie operacje obrotowe mogą być realizowane na każdym stanowisku roboczym np. centrum obróbkowe
Typ funkcjonalny - stanowiska SA zgrupowane wedlug rodzajow stosowanych technologi
Typ modułowy - utworzenie wydzielonych grup stanowisk przeznaczonych do obróbki określonego asortymentu przedmiotu.
Typ fazowy - w systemie wytwarzania są wykonywane zbiory podobnych operacji techno róznych wyrobów. Asortyment jest duży i podlega zmianom a stanowiska rozmieszczone według podobieństwa techno